ΕΥΡΩΖΩΝΗ - ΗΠΑ Ζόρια και αντιθέσεις στη βαριά σκιά της κρίσης

ΕΥΡΩΖΩΝΗ - ΗΠΑ

Ζόρια και αντιθέσεις στη βαριά σκιά της κρίσης

Η βδομάδα που πέρασε, χαρακτηρίστηκε από την προσπάθεια των ΗΠΑ να παρέμβουν πιο έντονα για λογαριασμό των δικών τους συμφερόντων στον τρόπο με τον οποίο η Ευρωζώνη διαχειρίζεται την κρίση. Αλλά και από νέα σενάρια σχετικά με το μέλλον της Ελλάδας στο ευρώ και συνολικά την τύχη του ευρωπαϊκού νομίσματος, με δεδομένο ότι η κρίση βαθαίνει και δυσκολεύουν οι προσπάθειες των αστικών επιτελείων να τη διαχειριστούν ελεγχόμενα.

Ενδεικτική των παραπάνω δεν είναι μόνο η είδηση ότι εξαιτίας της κρίσης στη χώρα, η Πορτογαλία αδυνατεί να πιάσει τους δημοσιονομικούς στόχους που υπαγορεύει το δάνειο των 78 δισ. από την τρόικα. Ούτε μόνο το γεγονός ότι η Ισπανία -παρά τις προσπάθειες της κυβέρνησης Ραχόι να πείσει για το αντίθετο- ετοιμάζεται να προσφύγει στον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης συνολικά για την οικονομία της που παραπαίει εξαιτίας της κρίσης, και όχι μόνο για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, όπως προβλεπόταν αρχικά.

Το βάθος της κρίσης επαληθεύουν όλοι οι επιμέρους δείκτες με τους οποίους οι ιμπεριαλιστικοί οργανισμοί παρακολουθούν την εξέλιξη της καπιταλιστικής οικονομίας στην Ευρωζώνη και παγκόσμια. Σύμφωνα με αυτούς, στο τρίτο τρίμηνο του 2012 το ΑΕΠ της Ευρωζώνης αναμένεται να συρρικνωθεί κατά 0,5% - 0,6%, ύστερα από μείωση της τάξης του 0,2% που κατέγραψε στο δεύτερο τρίμηνο.

Ακόμα όμως και οι οικονομίες που είναι σε ανάπτυξη, όπως η γερμανική, παρουσιάζουν ασθενή μεγέθυνση, της τάξης του 0,3% το δεύτερο τρίμηνο του 2012, έναντι 0,5% στο πρώτο τρίμηνο. Σε ετήσια βάση, το γερμανικό ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 0,5%, κύρια εξαιτίας των εξαγωγών, που ευνοούνται από τη μείωση της ισοτιμίας ευρώ/δολαρίου. Οι αναλυτές προβλέπουν ότι μέσα στο β' εξάμηνο του 2012 η γερμανική οικονομία θα κατεβάσει ταχύτητα και θα παραμείνει στάσιμη.

Σε συνάρτηση με τα παραπάνω, ανακοινώθηκε την Πέμπτη ότι η Ομοσπονδιακή Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed) προσανατολίζεται να αυξήσει τη στήριξή της στην ομοσπονδιακή οικονομία, να ρίξει δηλαδή χρήμα στην αγορά, εφόσον επιμείνει στις ΗΠΑ η επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης. Γίνεται έτσι φανερό ότι τα ζόρια στην αστική διαχείριση της κρίσης μεγαλώνουν, είτε με περιοριστικά μέτρα, όπως γίνεται στην ΕΕ, είτε με επεκτατικά, όπως κάνουν οι ΗΠΑ, με τους λαούς να είναι τα μόνιμα υποζύγια.

Στο επίκεντρο ο ρόλος της ΕΚΤ

Εξαιτίας αυτής της κατάστασης, οι ενδοϊμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί εκτινάσσονται στα ύψη, τόσο ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Ευρωζώνη, όσο και μεταξύ των κρατών μελών στο εσωτερικό της λυκοσυμμαχίας.

Πάνω σ' αυτό το έδαφος εκδηλώνονται οι προσπάθειες των ΗΠΑ να επηρεάσουν τις αποφάσεις για τη διαχείριση της κρίσης στην Ευρωζώνη, αξιοποιώντας γι' αυτό το σκοπό και κράτη μέλη της, με διπλό στόχο: Από τη μια να διασφαλιστούν τα συμφέροντα των αμερικάνικων πολυεθνικών, που έχουν οικονομική δραστηριότητα στην Ευρωζώνη και από την άλλη να πλήξουν τη βασική ανταγωνίστρια στη γηραιά ήπειρο, που είναι η Γερμανία.

Καθόλου τυχαία, μέσα στη βδομάδα και ενώ κορυφώνονται οι διπλωματικές επαφές στην Ευρωζώνη, ο Μπ. Ομπάμα συνομίλησε τηλεφωνικά με τον Βρετανό πρωθυπουργό Ντ. Κάμερον και συμφώνησαν ότι είναι θετική η εξαγγελία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να κάνει ό,τι είναι δυνατόν για να προστατέψει το ευρώ.

Για να γίνει κατανοητή η σκοπιμότητα της αμερικανο-βρετανικής παρέμβασης, πρέπει να ανατρέξει κανείς στις πληροφορίες από την ΕΚΤ ότι σχεδιάζει να αναλάβει πιο ενεργό ρόλο στη ρύθμιση του κόστους δανεισμού για τα κράτη μέλη της Ευρωζώνης, παρεμβαίνοντας στην πρωτογενή αγορά των ομολόγων. Δηλαδή, όταν μια χώρα αντιμετωπίζει μεγάλο κόστος δανεισμού και το spread ανεβαίνει πάνω από κάποιο όριο, η ΕΚΤ θα παρεμβαίνει και θα αγοράζει απευθείας κρατικά ομόλογα αυτής της χώρας, με μικρότερο επιτόκιο από αυτό της αγοράς.

Μια τέτοια ρύθμιση ευνοεί αυτονόητα τις χώρες εκείνες που βρίσκονται στη δίνη της κρίσης και εξαιτίας αυτής επωμίζονται πολύ μεγάλο κόστος στην προσπάθεια να δανειστούν χρήματα για τα μονοπώλιά τους από τις καπιταλιστικές αγορές. Τέτοιες χώρες είναι η Ισπανία και η Ιταλία, ενώ ανάλογα προβλήματα ενδέχεται να αντιμετωπίσουν σύντομα η Γαλλία και άλλες.

Στα σχέδια της ΕΚΤ έχει αντιδράσει δημόσια η Γερμανία, η οποία διατηρεί το πλεονέκτημα έναντι όλων των άλλων κρατών μελών της Ευρωζώνης να δανείζεται φτηνά από τις καπιταλιστικές αγορές και με αυτά τα χρήματα να ταΐζει την καπιταλιστική της οικονομία. Είναι φανερό ότι μια ενδεχόμενη ενδοκαπιταλιστική ρύθμιση, όπως αυτή που μελετά η ΕΚΤ, θα πλήξει τη γερμανική οικονομία έναντι των ανταγωνιστριών της στην Ευρωζώνη, αφού θα σημάνει μεγαλύτερο επιμερισμό της ζημιάς της κρίσης σε βάρος της Γερμανίας.

Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο οι ΗΠΑ πιέζουν μέσω κρυφών και φανερών συμμάχων τους στην ΕΕ και την Ευρωζώνη για μέτρα που θίγουν τη γερμανική οικονομία, μεταξύ των οποίων είναι και το νέο «κούρεμα» του ελληνικού χρέους που κατέχει η ΕΚΤ. Μέτρα όπως τα παραπάνω προβάλλουν και υπερασπίζονται μια σειρά από χώρες της Ευρωζώνης, αφού υπηρετούν τα συμφέροντα των δικών τους μονοπωλίων.

Στην Ελλάδα, τέτοιες θέσεις προπαγανδίζει ο ΣΥΡΙΖΑ, με το περιτύλιγμα μιας «άλλης» διαχείρισης της κρίσης. Μιλάει κι αυτός για πιο ενεργό ρόλο της ΕΚΤ στην αγορά χρέους, για μεγαλύτερη διάχυση στην Ευρωζώνη του χρέους των κρατών μελών. Ζητάει ακόμα «ομοσπονδιοποίηση» της ΕΕ, δηλαδή βαθύτερη ενοποίηση, που σημαίνει παραπέρα απώλεια κυριαρχικών δικαιωμάτων από τα κράτη μέλη και ενίσχυση της ανισομετρίας υπέρ των ισχυρών καπιταλιστικών χωρών.

Σενάρια και πραγματική διέξοδος

Η Γερμανία από την πλευρά της, δεν κάθεται με σταυρωμένα χέρια. Από τη μια δηλώνει ότι θα μπορούσε να δεχτεί έναν διαφορετικό ρόλο της ΕΚΤ στην αγορά χρέους, με αντάλλαγμα όμως να προχωρήσει η τραπεζική και πολιτική ενοποίηση της ΕΕ, γεγονός που θα της εξασφαλίσει μεγαλύτερο έλεγχο στην κυκλοφορία του χρήματος εντός τη Ευρωζώνης. Από την άλλη, πρωτοστατεί στα σενάρια για αποπομπή ή έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη, διαρρέοντας με κάθε ευκαιρία ότι οι συνέπειες για την οικονομία της είναι πλέον ελεγχόμενες.

Την Παρασκευή δημοσιεύτηκε, και δεν διαψεύστηκε, ότι ομάδα εργασίας που έχει συσταθεί με επικεφαλής τον υφυπουργό Οικονομικών της Γερμανίας εξετάζει ήδη το πιθανό κόστος που θα προκαλούσε τυχόν έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ. Την ίδια ώρα, στελέχη της γερμανικής κυβέρνησης επαναλαμβάνουν σε όλους του τόνους ότι δεν πρόκειται να συνεισφέρουν σε ένα επόμενο δανειακό πακέτο προς την Ελλάδα, χαρακτηρίζοντας το δάνειο των 130 δισ. «τελευταία ευκαιρία».

Οι απειλές της Γερμανίας δεν είναι αβάσιμες, αν αναλογιστεί κανείς ότι η κυβέρνηση Ομπάμα φέρεται να πιέζει τις χώρες της Ευρωζώνης να αναβάλλουν τυχόν αρνητικές αποφάσεις για την Ελλάδα, δηλαδή ενδεχόμενη έξοδο από το ευρώ, για μετά τις προεδρικές εκλογές στις 6 Νοέμβρη. Αντίστροφα, στελέχη της γερμανικής κυβέρνησης διαρρέουν ότι οι όποιες εξελίξεις θα επιταχυνθούν μετά τις εκλογές στη Γερμανία, το Σεπτέμβρη του 2013.

Είναι φανερό από τα παραπάνω ότι η παραμονή ή όχι της Ελλάδας στο ευρώ δεν έχει σε τίποτα να κάνει με το μέγεθος των θυσιών, που επιβάλλουν στο λαό τα κόμματα του κεφαλαίου, αλλά εξαρτάται από την εξέλιξη της βαθιάς κρίσης και το τι συμφέρει τα ισχυρά και ανταγωνιζόμενα μεταξύ τους ιμπεριαλιστικά κέντρα.

Οι διαφορετικές απόψεις των αστικών επιτελείων για τη διαχείριση της κρίσης είναι η Σκύλλα και η Χάρυβδη για το λαό, που δεν πρόκειται να πάρει ανάσα όσο στοιχίζεται πίσω από κόμματα και «λύσεις» που προωθούν τα συμφέροντα της μιας ή της άλλης μερίδας της πλουτοκρατίας. Το ΚΚΕ λέει στο λαό ότι αυτό που χρειάζεται είναι οργάνωση και συμμαχία για την ανατροπή της εξουσίας των μονοπωλίων, για αποδέσμευση από την ΕΕ και μονομερή διαγραφή του χρέους.

Οι στόχοι αυτοί είναι άρρηκτα δεμένοι με την πρόταση νόμου του Κόμματος για κατάργηση των μνημονίων και των βάρβαρων νόμων τους, αφού η υλοποίησή της προϋποθέτει σύγκρουση με την ΕΕ και τη στρατηγική της, ανυπακοή στους νόμους και τα δεσμά της ντόπιας και ξένης πλουτοκρατίας.

Ενας τέτοιος αγώνας είναι ο μόνος που μπορεί να δώσει διέξοδο στο λαό, να τον βγάλει όρθιο και πραγματικό νικητή από την κρίση. Αυτόν τον αγώνα, μόνο το ΚΚΕ μπορεί να τον εμπνεύσει και να τον καθοδηγήσει, επειδή η στρατηγική του δεν αναγνωρίζει δεσμεύσεις στο κεφάλαιο, πολεμάει τη στρατηγική του.