29 Νοε 2013

Η "δημοκρατία" τής αστυνομικής καταστολής (10)

Η "δημοκρατία" τής αστυνομικής καταστολής (10)



Μπορεί επί μακρά σειρά δεκαετιών το πανεπιστημιακό άσυλο να μην ήταν κατοχυρωμένο με νόμο αλλά ίσχυε "εθιμικώ δικαίω" από τον 19ο αιώνα. Η πρώτη φορά κατά την οποία γίνεται παραβίαση του πανεπιστημιακού ασύλου σημειώνεται κατά τα επεισόδια που συγκλόνισαν την Αθήνα περί τα μέσα Μαΐου του 1859, επεισόδια που έμειναν στην Ιστορία γνωστά ως Σκιαδικά. Η πρώτη φορά δε κατά την οποία φοιτητές προβαίνουν σε κατάληψη πανεπιστημιακού κτηρίου καταγράφεται στις αρχές τού 1897, με αφορμή την εισβολή τής χωροφυλακής στον χώρο τού πανεπιστημίου.

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι το πανεπιστημιακό άσυλο ίσχυσε ως θεσμός (έστω και εθιμικός) ακόμη και σε δύσκολες πολιτικά περιόδους. Μόνο αντικείμενο αμφισβήτησης ήταν η ισχύς τού ασύλου στους χώρους εκτός των πανεπιστημιακών κτηρίων αλλά ακόμη και η απριλιανή χούντα αποδέχτηκε την ισχύ αυτή με αφορμή την εισβολή αστυνομικών στον χώρο τού Πολυτεχνείου (λόγος για τον οποίο παραιτήθηκε η σύγκλητος του ΕΜΠ στις 14/2/1973) και στον χώρο τού Πανεπιστημίου (λόγος για τον οποίο παραιτήθηκε το διορισμένο από το καθεστώς Δ.Σ. τής Φιλοσοφικής).

[Σημείωση: Η αλήθεια είναι ότι, επί δικτατορίας, οι συγκλητικοί δεν δίστασαν να προσφέρουν κάλυψη στην εισβολή των δυνάμεων καταστολής ούτε κατά τα γεγονότα τής Νομικής τον Φεβρουάριο του 1973 ούτε κατά την εξέγερση του Πολυτεχνείου τον Νοέμβριο της ίδιας χρονιάς. Στην πρώτη περίπτωση έγινε λόγος για "ομάδα ελαχίστη εν σχέσει προς τον όγκον του φοιτητικού κόσμου, η οποία, διά της στάσεώς της, παρά πάσαν έννοιαν δικαίου και ελευθερίας, προσπαθεί να εμποδίση την άσκησιν του αναφαιρέτου δικαιώματος των φοιτητών όπως μορφωθούν". Στην δεύτερη περίπτωση, με απόφασή της κατόπιν εορτής (στις 19/11/1973), η σύγκλητος του ΕΜΠ "αποδοκιμάζει τους προκαλέσαντας τα δραματικά γεγονότα, ως και τους καταχρασθέντας του ασύλου του Ιδρύματος" με την διαπίστωση ότι "η μεγάλη πλειονότης των συγκεντρωθέντων εντός του Ιδρύματος απετελείτο από πρόσωπα διαφόρων κατηγοριών ξένων προς το Πολυτεχνείον".]

Σε προηγούμενα σημειώματα αυτής της σειράς αναφέραμε ότι, κατά την σύνταξη του συντάγματος του 1975, η αντιπολίτευση επεδίωξε να συμπεριληφθεί διάταξη η οποία θα κατοχύρωνε θεσμικά το πανεπιστημιακό άσυλο αλλά απέτυχε λόγω σθεναρής αντίδρασης από την κυβέρνηση Καραμανλή. Το θέμα αγνοήθηκε και από τον διαβόητο νόμο-πλαίσιο 815/1978, ο οποίος τελικά ακυρώθηκε στην πράξη από την αντίδραση του οργανωμένου φοιτητικού κινήματος. Το 1980, η Επιτροπή Πρυτάνεων αρνήθηκε να τοποθετηθεί επί του ζητήματος του ασύλου, δηλώνοντας ότι το θέμα δεν είναι εκπαιδευτικό αλλά πολιτικό. Με τέτοια στάση από πλευράς πολιτείας και πρυτάνεων, είναι λογικό να μην υπάρχει θέμα ασύλου ούτε για την αστυνομία (στις διάφορες εκδόσεις του εγχειριδίου των ΜΑΤ, το οποίο έγραψε ο Ηλίας Ψυχογιός, δεν υπάρχει καμμία αναφορά σε οποιοδήποτε άσυλο). Εξ άλλου, θέμα ασύλου δεν υπάρχει ούτε για την δικαιοσύνη, όπως προκύπτει από την γνωμοδότηση Μπλέτσα στην οποία αναφερθήκαμε στο τρίτο σημείωμα αυτής της σειράς κειμένων.

Έπρεπε να έρθει στην εξουσία το ΠαΣοΚ για να αναγνωριστεί με νόμο το πανεπιστημιακό άσυλο. Η αναγνώριση αυτή έγινε με τον Ν.1268/1982: "Για την κατοχύρωση της ακαδημαϊκής ελευθερίας, της ελεύθερης επιστημονικής αναζήτησης και της ελεύθερης διακίνησης των ιδεών, αναγνωρίζεται το Πανεπιστημιακό Άσυλο. - Το Πανεπιστημιακό Άσυλο καλύπτει όλους τους χώρους των Α.Ε.Ι. και συνίσταται στην απαγόρευση επέμβασης της δημόσιας δύναμης στους χώρους αυτούς χωρίς την πρόσκληση ή άδεια του αρμόδιου οργάνου του Α.Ε.Ι. (...) - Επέμβαση δημόσιας δύναμης χωρίς την άδεια του αρμόδιου οργάνου του Α.Ε.Ι. επιτρέπεται μόνον εφ' όσον διαπράττονται αυτόφωρα κακουργήματα ή αυτόφωρα εγκλήματα κατά της ζωής" (Ν. 1268/82, άρθρο 2, παράγραφοι 4,5 & 7)

Στην πράξη, αυτό το "επιτρέπεται" της παραγράφου 7 έγινε λάστιχο από την εξουσία, δημιουργώντας σειρά αντιδράσεων. Ενδεικτικά:

- 5/1/1983: Στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, εργολάβος καθαριότητας απολύει εργαζόμενο, με τον οποίο στην συνέχεια έρχεται στα χέρια. Κάποιος ειδοποιεί την αστυνομία, η οποία μπαίνει στον χώρο τού πανεπιστημίου για να συλλάβει τον απολυμένο.

- 14/10/1983: Η "Επιτροπή για τον Στρατό" πραγματοποιεί συγκέντρωση στα προπύλαια και ετοιμάζει πορεία, η οποία στο μεταξύ έχει απαγορευτεί από τις αρχές. Τα ΜΕΑ επιτίθενται, ξυλοφορτώνουν τους συγκεντρωμένους και συλλαμβάνουν 11 στελέχη εξωκοινοβουλευτικών αριστερών σχημάτων. Η παραβίαση του ασύλου καταδικάζεται ακόμη και από τον υπουργό δημόσιας τάξης Γιάννη Σκουλαρίκη. Οι φοιτητές υποβάλλουν μηνύσεις κατά οκτώ αστυνομικών.

- 2/2/1984: Στην Θεσσαλονίκη, οι σπουδαστές τής Στρατιωτικής Σχολής Αξιωματικών Σωμάτων (ΣΣΑΣ) "αγανακτούν" με τους φοιτητές τής κτηνιατρικής σχολής, οι οποίοι περιφρουρούν την αποχή τους και καλούν την στρατονομία να επέμβει. Οι στρατονόμοι ικανοποιούν το αίτημα, γράφοντας το άσυλο στις παλιές τους τις αρβύλες. Η πρυτανεία σπεύδει να δικαιολογήσει την εισβολή.

- 11/4/1984: Άγνωστο με εντολή ποιου, ένοπλοι άνδρες τής ασφάλειας μπαίνουν στην νομική σχολή τής Κομοτηνής και συλλαμβάνουν φοιτητές επειδή...έγραφαν συνθήματα(!!). Η σύγκλητος του Δημοκρίτειου ζητάει την πειθαρχική δίωξη των αστυνομικών.

- 20/3/1985: Βραδιά φοιτητικών εκλογών. Στην Σόλωνος, έξω από το κτήριο της νομικής σχολής, αριστεριστές και αντιεξουσιαστές κάνουν φασαρία, φωνάζουν συνθήματα και καίνε αφίσσες των φοιτητικών παρατάξεων. Καθώς επεμβαίνουν τα ΜΑΤ, βρίσκουν καταφύγιο μέσα στην νομική. Τα ΜΑΤ συνεχίζουν την καταδίωξη και μέσα στην σχολή αλλά υποχρεώνονται να οπισθοχωρήσουν καθώς συναντούν την οργισμένη αντίδραση φοιτητών όλων των παρατάξεων.

- 18/11/1985: Λίγες ώρες μετά την δολοφονία Καλτεζά, οι διωκόμενοι από τα ΜΑΤ διαδηλωτές καταφεύγουν στο Χημείο. Η Επιτροπή Ασύλου (με επί κεφαλής τον πρύτανη και κατοπινό υπουργό δικαιοσύνης τού ΠαΣοΚ Μιχάλη Σταθόπουλο) δίνει άδεια επέμβασης στα ΜΑΤ. Περισσότερες λεπτομέρειες για όσα ακολούθησαν, στο τέταρτο σημείωμα αυτής της σειράς κειμένων.

- 24/10/1991: Μαθητική πορεία φτάνει έξω από το υπουργείο παιδείας, όπου δέχεται την επίθεση της αστυνομίας. Οι διαδηλωτές διαλύονται αλλά η αστυνομία τούς καταδιώκει με τα ρόπαλα. Ορισμένοι μαθητές βρίσκουν καταφύγιο στο Πολυτεχνείο. Απ' έξω "κατασκηνώνουν" ολημερίς κι ολονυχτίς τα ΜΑΤ μαζί με "αγανακτισμένους πολίτες" (δηλαδή, ακροδεξιούς), πολιορκώντας το ίδρυμα και περιμένοντας να συλλάβουν όποιον τολμήσει να ξεμυτίσει. Τα δακρυγόνα πέφτουν βροχή μέσα στο Πολυτεχνείο επί ώρες. Την επόμενη μέρα, η σύγκλητος δίνει άδεια για εισβολή στα ΜΑΤ, που μπαίνουν στο ίδρυμα και συλλαμβάνουν 28 άτομα.

- 17/8/1994: Πολυάριθμη ομάδα φοιτητών, προσκείμενων κυρίως στον αντιεξουσιαστικό χώρο, προβαίνουν σε συμβολική κατάληψη της ΑΣΟΕΕ, διατρανώνοντας την στήριξή τους στους απεργούς πείνας Μπαλάφα και Καμπούρη. Η σύγκλητος σπεύδει να καλέσει τα ΜΑΤ που μπουκάρουν και συλλαμβάνουν 52 άτομα με την κατηγορία τής "διατάραξης οικιακής ειρήνης". Οι 51 απ' αυτούς θα καταδικαστούν σε οκτάμηνη φυλάκιση.

- 17/11/1995: Πριν καλά-καλά ξεκινήσει η μεγάλη πορεία τού Πολυτεχνείου, περίπου 1500 νεαροί στριμώχνονται από τα ΜΑΤ και καταφεύγουν στο Πολυτεχνείο, όπου εγκλωβίζονται μέχρι την επομένη. Υπό την κάλυψη του τηλεοπτικού φακού, ακολουθούν οδομαχίες και ρίψη εκατοντάδων δακρυγόνων. Στις 3.30' ξημερώματα της 18ης του μηνός, η σύγκλητος επιτρέπει την εισβολή των ΜΑΤ στον χώρο τού Πολυτεχνείου. Δίχως να προβάλουν αντίσταση, συλλαμβάνονται 479 άτομα, τα οποία τραγουδούν το "Πότε θα κάνει ξαστεριά" καθώς οδηγούνται στις κλούβες.

- 10/5/2005: Σε παρουσίαση βιβλίου που γίνεται στο Πολυτεχνείο, προσέρχονται οι βουλευτές τού ΠαΣοΚ Χρήστος Βερελής και Ευάγγελος Βενιζέλος. Το κακό είναι ότι στα αυτοκίνητά τους επιβαίνουν και αστυνομικοί, η παρουσία των οποίων προκαλεί την οργή των φοιτητών. Δεν αργούν να ξεσπάσουν επεισόδια, τα οποία διογκώνονται και καταλήγουν σε αθρόα ρίψη δακρυγόνων και τραυματισμό νεαρού από σφαίρα που έρριξε ο προσωπικός φρουρός τού Βερελή. Η σύγκλητος εκδίδει ανακοίνωση, όπου γίνεται λόγος για παραβίαση του ασύλου και "προκλητική επίδειξη αυταρχισμού".

- 14/11/2005: Η διοίκηση της ΑΣΟΕΕ αποφασίζει να κλείσει την σχολή εν όψει της γιορτής τού Πολυτεχνείου. Οι φοιτητές εναντιώνονται στην απόφαση και καταλαμβάνουν την σχολή, θέλοντας να την κρατήσουν ανοιχτή. Με απύθμενο τσαμπουκά, τα ΜΑΤ εισβάλλουν στο προαύλιο της ΑΣΟΕΕ, καταδιώκοντας τους φοιτητές. Ακολουθεί γενική κατακραυγή. Η ΕΛ.ΑΣ., επιχειρώντας να ηρεμήσει τα πνεύματα, ισχυρίζεται ότι οι αστυνομικοί "παρασύρθηκαν" λόγω της "έντασης" των ημερών.

- 17/11/2006: Πρωτοτυπία τής ΕΛ.ΑΣ.: πριν ξεκινήσει η πορεία τού Πολυτεχνείου, εγκαθιστά αστυνομικούς στα Προπύλαια, ώστε η παρουσία τους να δράσει ανασχετικά στην οποιαδήποτε εκδήλωση επεισοδίων. Καμμία αντίδραση δεν σημειώνεται είτε από πλευράς συγκλήτου είτε από πλευράς φοιτητών.


Απ' όσα αναφέραμε, προκύπτει σαφώς ότι πολύ συχνά η συνεργασία των οργάνων καταστολής με τα διοικητικά όργανα των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων ήταν (και παραμένει) αγαστή. Και είναι αλήθεια ότι οι "άνθρωποι του πνεύματος" έβαλαν πολλές φορές πλάτη για να περάσει ο αυταρχισμός τής εκάστοτε εξουσίας. Αλλά γι' αυτά θα μιλήσουμε στο επόμενο.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

TOP READ