ΚΥΒΕΡΝΟΑΣΦΑΛΕΙΑ Πεδίο σφοδρών ενδοϊμπεριαλιστικών συγκρούσεων και ανταγωνισμών

ΚΥΒΕΡΝΟΑΣΦΑΛΕΙΑ

Πεδίο σφοδρών ενδοϊμπεριαλιστικών συγκρούσεων και ανταγωνισμών

Σε πεδίο σφοδρών ενδοϊμπεριαλιστικών συγκρούσεων και ενδοαστικών ανταγωνισμών εξελίσσεται ο λεγόμενος κυβερνοχώρος. Χώρες και μονοπώλια προσβάλλουν ηλεκτρονικά συστήματα, υποκλέπτουν δεδομένα άλλων χωρών και μονοπωλίων, προκειμένου να εξυπηρετήσουν τα δικά τους συμφέροντα, να διασφαλίσουν πλεονεκτική θέση στο μεταξύ τους ανταγωνισμού, με μόνιμο θύμα (και σε αυτό το πεδίο συγκρούσεων) τους λαούς. Αλλωστε, τα αποτελέσματα τέτοιων προσβολών θεωρείται ότι μπορούν να συγκριθούν με αυτά πυρηνικής καταστροφής. Σε αυτό το πλαίσιο αναπτύσσεται και η λεγόμενη «κυβερνοάμυνα» για την αντιμετώπιση τέτοιων επιθέσεων, με τις αρμόδιες ελληνικές αρχές να είναι μάλιστα σε στενή διασύνδεση με τις αρμόδιες υπηρεσίες ΝΑΤΟ και ΕΕ. Οι δε Ενοπλες Δυνάμεις, στο αστικό κρατικομονοπωλιακό κράτος, διατάσσονται κατά τέτοιον τρόπο ώστε να υπερασπίζονται τον απρόσκοπτο ανεφοδιασμό, λειτουργία και κερδοφορία των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων.

Αποκαλυπτικά είναι όσα ειπώθηκαν για το θέμα το Φλεβάρη στη Βουλή, σε ειδική συνεδρίαση της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Ερευνας και Τεχνολογίας.
Ο Σπυρίδων Παπαγεωργίου, αντιπλοίαρχος και προϊστάμενος της Διεύθυνσης Κυβερνοάμυνας του ΓΕΕΘΑ, τόνισε ότι καθημερινά δέχονται, μέσω κάποιου ιού, χιλιάδες επιθέσεις ακόμα και οι προσωπικοί υπολογιστές, «πόσο μάλλον εταιρικά δίκτυα, δίκτυα οργανισμών». «Κάθε κυβερνοεπίθεση έχει σαν στόχο οικονομικό, κοινωνικό, πολιτικό αντίκτυπο», τόνισε.

Περιγράφοντας ιούς - «κυβερνοόπλα», ανέφερε χαρακτηριστικά: «Αν έκανα την ίδια παρουσίαση το 2009 θα έλεγα ότι θα μπορούσε κάποιος ιός να καταστρέψει κρίσιμες υποδομές, να καταστρέψει τα δίκτυα της ΔΕΗ κ.λπ., όλα αυτά σε θεωρητικό επίπεδο. Το 2009 - 2010 όμως εμφανίστηκε ο ιός Stuxnet και κάνει ακριβώς αυτή τη δουλειά. Είναι ένα κυβερνοόπλο που έχει σαν στόχο κρίσιμες υποδομές, να τις θέσει εκτός λειτουργίας. Ποιο είναι το χειρότερο; Φτιάχτηκε από κάποιον οργανισμό, κάποιες χώρες συνεργάστηκαν, πλήρωσαν αρκετά, έφτιαξαν ένα κυβερνοόπλο, χτύπησαν το Ιράν, το πυρηνικό του πρόγραμμα. Ποια ήταν η συνέπεια; Ναι μεν καθυστέρησε το πυρηνικό πρόγραμμα στο Ιράν, αλλά αυτός ο ιός πάρθηκε από όλους, αναλύθηκε από όλους και όλοι αυτή τη στιγμή έχουν ένα ισχυρό κυβερνοόπλο, που θα το χρησιμοποιήσουν την κατάλληλη στιγμή. Σκοπός είναι να θέσουν εκτός κρίσιμες υποδομές».
Για τον ιό «Red October» είπε: «Πρόκειται για μια επιχείρηση υποκλοπής δεδομένων και χτυπούσαν κυρίως πρεσβείες. Χτύπησαν και την Ελλάδα. Χτύπησαν σχεδόν όλο τον κόσμο και κυρίως τα Βαλκάνια. Ηταν μια ομάδα ειδικών από διάφορες χώρες, δεν ήταν μόνο μια χώρα από πίσω και σαν σκοπό είχαν να υποκλέπτουν δεδομένα και να τα πωλούν σε όποιον ενδιαφέρεται».

Εξάλλου και σε άλλο σημείο της ομιλίας του είπε ότι τέτοιες επιθέσεις γίνονται και από «οργανωμένα κράτη», όπως και από ειδικούς στο κυβερνοέγκλημα. «Ολα έχουν σαν στόχο το κέρδος. Αρα ο καθένας προσπαθεί να βρει έναν τρόπο με τον οποίο να βγάλει χρήματα μέσα από το ίντερνετ», ανέφερε.
Ο Σπ. Παπαγεωργίου υπογράμμισε ότι στο πλαίσιο της «κυβερνοάμυνας» το ΓΕΕΘΑ έχει συνεργασία με την ΕΕ και το ΝΑΤΟ, ενώ μίλησε επίσης για την εθνική άσκηση κυβερνοάμυνας «ΠΑΝΟΠΤΗΣ», την οποία διοργανώνει ο Στρατός από το 2010.
Ο δε Γιάννης Ασκοξυλάκης, προϊστάμενος του Τμήματος Αντιμετώπισης Εκτακτων Περιστατικών Κυβερνοασφάλειας του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Ερευνας και εκπρόσωπος της Εθνικής Αρχής Αντιμετώπισης Ηλεκτρονικών Επιθέσεων, περιέγραψε περιστατικά κυβερνοεπιθέσεων από το διεθνές περιβάλλον, όπως το γεγονός ότι Καναδοί ερευνητές ανακοίνωσαν την ανακάλυψη προγραμμάτων ηλεκτρονικής απάτης, κινεζικής προέλευσης, εγκατεστημένων σε πάνω από 100 χώρες ή το γεγονός ότι ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Β. Σόιμπλε, μιλούσε για αύξηση της ηλεκτρονικής βιομηχανικής κατασκοπείας και ηλεκτρονικών επιθέσεων, για να αποκτήσουν τεχνογνωσία οι επιτιθέμενοι κατά των γερμανικών εταιρειών. Παρέπεμψε επίσης στις καταγγελίες της ιαπωνικής κυβέρνησης για υποκλοπές στον τομέα της άμυνας, με θύμα τη «Mitsubishi» που έφτιαχνε βιομηχανικό αμυντικό υλικό.

Ημερίδες, συνέδρια και ασκήσεις

Σημειωτέον, από 4 έως 5 Μάρτη διεξήχθη στο ΓΕΕΘΑ διημερίδα με σκοπό τη συζήτηση και το σχεδιασμό του τεχνικού και επιχειρησιακού μέρους της Πανευρωπαϊκής Ασκησης Ασφαλείας στο Διαδίκτυο, με την ονομασία «Cyber Europe 2014» (CE 2014). Η άσκηση σχεδιάστηκε, διοργανώθηκε και εκτελέστηκε υπό το συντονισμό του αρμόδιου ευρωενωσιακού οργανισμού ENISA (European Union Agency for Network and Information Security).
Η «CYBER EUROPE 2014» χαρακτηρίζεται επισήμως πολυεπίπεδη πανευρωπαϊκή κυβερνο-άσκηση, η οποία διεξάγεται σε φάσεις καθ' όλη τη διάρκεια του 2014. Βασίζεται στην προσομοίωση συμβάντων και αποσκοπεί στον έλεγχο της ικανότητας ανταπόκρισης της ΕΕ σε διαδικτυακές «απειλές». Η «ΦΑΣΗ Α», που συνέπεσε με το εξάμηνο της Ελληνικής Προεδρίας στο Συμβούλιο της ΕΕ, διεξήχθη σε τακτικό και επιχειρησιακό επίπεδο στις πρωτεύουσες των κρατών - μελών στο διάστημα 28 - 30 Απρίλη από τις Ενοπλες Δυνάμεις και τα Σώματα Ασφαλείας. Η ελληνική συνεισφορά συνίστατο στην εκπόνηση των σεναρίων της άσκησης και των διδαγμάτων σε επιχειρησιακό και τακτικό επίπεδο. Από πλευράς ΓΕΕΘΑ συμμετείχε προσωπικό της Διεύθυνσης Κυβερνοάμυνας. Επισήμως, «απώτερος στόχος» της άσκησης ήταν «να ενδυναμώσει τη δυνατότητα της ΕΕ, των κρατών - μελών της και της επαγγελματικής κοινότητας να αποφεύγει, να διευθύνει και να ανταποκρίνεται σε προβλήματα που αφορούν στην ασφάλεια των συστημάτων δικτύων και πληροφοριών».
Επιπλέον, 6 - 7 Μάρτη, διοργανώθηκε στην Αθήνα από τα υπουργεία Αμυνας, Διοικητικής Μεταρρύθμισης, Μεταφορών και Δικτύων, την Κομισιόν και τη Διεθνή Ενωση Τηλεπικοινωνιών (ITU) συνέδριο για την Κυβερνοάμυνα και την Κυβερνοασφάλεια. Στόχος, μεταξύ άλλων, η «παρουσίαση της τεχνολογίας που έχει αναπτυχθεί για την αντιμετώπιση της κακόβουλης χρήσης του διαδικτύου και των επιθέσεων σε εμπορικές, κρατικές και αμυντικές εφαρμογές».
Ανέφερε το ελληνικό υπουργείο Αμυνας σχετικά με τη διοργάνωση του συνεδρίου: «Ο κυβερνοχώρος είναι ένας σημαντικός τομέας για την αποτελεσματική εφαρμογή της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Αμυνας», η διαβόητη ΚΠΑΑ, ο στρατιωτικός - πολεμικός βραχίονας της ΕΕ, έκφραση της αυξανόμενης επιθετικότητας της ΕΕ και της ενίσχυσης του αντιδραστικού χαρακτήρα της.
Παρακάτω προσδιόριζε: «Οι κρίσιμες υποδομές, όπως αυτές του χρηματοπιστωτικού συστήματος, η ενέργεια, τα καύσιμα, οι μεταφορές, οι τηλεπικοινωνίες και η άμυνα εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τη χρήση της τεχνολογίας και της πληροφορίας (...) Με βάση τα ανωτέρω, σχεδιάζεται η διεξαγωγή διυπουργικών δράσεων που θα καλύψουν το στρατηγικό επιχειρησιακό και τακτικό επίπεδο στο εν λόγω αντικείμενο».
Την ίδια περίοδο ο ENISA δημοσίευε μια «λευκή βίβλο», όπου έδινε συστάσεις σχετικά με την πρόληψη και την ετοιμότητα για μια ολοκληρωμένη αντίδραση στις επιθέσεις και τα περιστατικά ασφάλειας στον κυβερνοχώρο κατά των Βιομηχανικών Συστημάτων Ελέγχου (ICS) / Συστημάτων Εποπτικού Ελέγχου και Απόκτησης Δεδομένων (SCADA), κάνοντας λόγο για αύξηση τέτοιων περιστατικών. Ο Udo Helmbrecht, εκτελεστικός διευθυντής του ENISA, σχολίασε σχετικά: «Τα συστήματα SCADA είναι συχνά ενσωματωμένα σε τομείς που αποτελούν μέρος της υποδομής ζωτικής σημασίας ενός έθνους, για παράδειγμα στον έλεγχο της διανομής και μεταφοράς της ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτό τα καθιστά όλο και ελκυστικότερο δυνητικό στόχο επιθέσεων στον κυβερνοχώρο από δυσαρεστημένα πρόσωπα, που κατέχουν εμπιστευτικές πληροφορίες, έως ομάδες αντιφρονούντων και ξένα κράτη»...

Αποτελέσματα ανάλογα με αυτά πυρηνικής επίθεσης

Η σημασία του λεγόμενου κυβερνοχώρου για τα μονοπώλια και οι κατευθύνσεις που δίνονται στις Ενοπλες Δυνάμεις (ΕΔ) για προστασία των μονοπωλιακών συμφερόντων και από τέτοιες απειλές διαφαίνονται και από μια σειρά εργασίες και διατριβές που έχουν εκπονήσει στελέχη των ΕΔ και έχουν αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του ΓΕΕΘΑ.
Ενδεικτικά στην εργασία, εκπονηθείσα το 2011, με θέμα «Διεθνείς και Ελληνικές Διαστάσεις της Κυβερνοασφάλειας», του συνταγματάρχη Αντώνιου Χαλακατεβάκη, σπουδαστή της ΣΕΘΑ (Σχολή Εθνικής Αμυνας, το τελευταίο και υψηλότερο επίπεδο ακαδημαϊκής εκπαίδευσης των αξιωματικών των Ενόπλων Δυνάμεων - λειτουργεί και ως επιστημονικός φορέας στο χώρο των Ενόπλων Δυνάμεων, για θέματα Αμυντικής Πολιτικής και Εθνικής στρατηγικής) διαβάζουμε:
«Ο κυβερνοχώρος αποτελεί ένα πεδίο διεξαγωγής πολεμικών επιχειρήσεων, η ήττα μίας χώρας στον τομέα αυτό θα έχει αποτελέσματα ανάλογα με τα αποτελέσματα μιας πυρηνικής επίθεσης, καθώς θα προσβάλει αντίστοιχο αριθμό ανθρώπων (...) Οι προηγμένες χώρες και διεθνείς οργανισμοί έχουν θέσει ως πρώτη προτεραιότητα το θέμα της Κυβερνοασφάλειας (...) Η συνεργασία με άλλες συμμαχικές χώρες είναι αναγκαία (...) Η συνεργασία του ιδιωτικού φορέα με τις κυβερνητικές υπηρεσίες είναι αναγκαία».
Επιπλέον, δίνοντας μια εικόνα των εξελίξεων ανά ιμπεριαλιστικό κέντρο και ανά διακρατική συμμαχία γράφει:
«(...) χωρίς την εξασφάλιση της ψηφιακής και δικτυακής υποδομής των ΗΠΑ, κανένας από τους εθνικούς στόχους των δεν μπορεί να επιτευχθεί (...) Η κατάσταση του κυβερνοχώρου αποτελεί επίσης μείζον θέμα για την οικονομική ανταγωνιστικότητα των ΗΠΑ. Το ηλεκτρονικό εμπόριο μόνο τον τελευταίο χρόνο είχε έναν κύκλο συναλλαγών που έφτασε τα 132 δισεκατομμύρια δολάρια. Κάθε ημέρα εντοπίζονται κύματα επιθέσεων οι οποίες εκδηλώνονται από κυβερνοεγκληματίες οι οποίοι προσπαθούν με δαιμόνιους τρόπους να κλέψουν ευαίσθητες πληροφορίες, ξένες υπηρεσίες πληροφοριών να συμμετέχουν όλο και περισσότερο στις δραστηριότητες αυτές. Κάνοντας έναν γενικό απολογισμό υπολογίζεται ότι κατά το τελευταίο έτος, κυβερνοεγκληματίες έκλεψαν από επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται μέσω του διαδικτύου, πνευματική ιδιοκτησία η αξία της οποίας ξεπερνάει το ένα τρισεκατομμύριο δολάρια. Η οικονομική ευημερία της Αμερικής στον 21ο αιώνα εξαρτάται από την κυβερνοασφάλεια. Είναι συνεπώς σαφές ότι η κυβερνοασφάλεια αποτελεί για τις ΗΠΑ ζήτημα εθνικής ασφάλειας. Στα δίκτυα Η/Υ στηρίζονται πλέον δραστηριότητες μείζονος σημασίας, όπως η παράδοση πετρελαίου και αερίου, ηλεκτρικής ενέργειας, νερού, οι δημόσιες μεταφορές και ο έλεγχος της εναέριας κυκλοφορίας. Το τεχνολογικό πλεονέκτημα είναι το κλειδί στη στρατιωτική κυριαρχία των ΗΠΑ, αλλά τα στρατιωτικά δίκτυα και δίκτυα άμυνας των ΗΠΑ είναι μονίμως υπό καθεστώς επίθεσης».
«Είναι γεγονός ότι σήμερα στον κόσμο οι τρομοκρατικές ενέργειες δεν γίνονται μόνο από λίγους εξτρεμιστές οι οποίοι φορούν γιλέκα αυτοκτονίας αλλά κι από αυτούς που σπάνε τα κλειδιά στους Η/Υ, ένα όπλο μαζικής καταστροφής. Το τελευταίο έτος δόθηκε μια γεύση της μελλοντικής μορφής του πολέμου, καθώς ενώ τα ρωσικά άρματα μάχης εισέβαλλαν στη Γεωργία, κυβερνοεπιθέσεις σακάτεψαν τις κυβερνητικές ιστοσελίδες της. Για τους λόγους αυτούς είναι πλέον καθαρό ότι η κυβερνοαπειλή είναι μία από τις σοβαρότερες οικονομικές και εθνικές προκλήσεις ασφαλείας που αντιμετωπίζουν οι ΗΠΑ».

Κίνα - Ρωσία

«Σήμερα, που η οικονομία της Κίνας έχει πλέον εδραιωθεί ως μία από τις μεγαλύτερες οικονομίες παγκοσμίως, οι ΗΠΑ προσπαθούν ν' αλλάξουν τη συμπεριφορά της Κίνας μέσα από την οικονομική συνεργασία. Ενδεικτικές είναι οι πρόσφατες συζητήσεις που ξεκίνησε με τις ΗΠΑ στον τομέα αυτό στο 3ο γύρο "U.S. - China Strategic and Economic Dialogue" που βασικό του θέμα είναι η Κυβερνοασφάλεια».
«Η Ρωσία μέχρι σήμερα επίσης συμπεριλαμβάνεται στα κράτη τα οποία αποτελούν απειλή για την Κυβερνοασφάλεια. Δραστηριοποιείται ιδιαίτερα στον τομέα και έχει στόχο τη δημιουργία Κυβερνοόπλων τα οποία θεωρεί ότι είναι τουλάχιστον το ίδιο αποτελεσματικά με τα πυρηνικά αλλά πολύ φθηνότερα στην κατασκευή. Σε προτάσεις από τις ΗΠΑ να συνεργαστεί εναντίον του κυβερνοεγκλήματος απαντά πάγια ότι δεν ανακάλυψε αυτή το ίντερνετ και συνεπώς δεν ευθύνεται για τις παράνομες δραστηριότητες που γίνονται σ' αυτό. Εχει γίνει και η ίδια θύμα της χρήσης του ίντερνετ για επιθετικές ενέργειες εναντίον της, καθώς θεωρεί ότι μία τουλάχιστον τρομοκρατική ενέργεια που έγινε στο μετρό της Μόσχας οργανώθηκε και συντονίστηκε μέσω ίντερνετ».

Πλήθος ΝΑΤΟικών δομών

«Το ΝΑΤΟ όπως είναι φυσικό έχει αναγνωρίσει τη σημασία της Κυβερνοασφάλειας. Στη δομή του ήδη υπάρχουν το NATO Cooperative Cyber Defense Centre of Excellence στο Ταλίν της Εσθονίας και το NATO Communication and Information Systems Services Agency/NATO Information Assurance Technical Centre (NIATC), στο οποίο υπάγεται και το νεοσυσταθέν NATO Computer Incident Response Capability Technical Centre (NCIRC). Με τη δομή αυτή το ΝΑΤΟ έχει κεντρική διαχείριση της άμυνας του Κυβερνοχώρου, με κύριο στόχο την προστασία των δικτύων του από επιθέσεις (...) Στη Σύνοδο των Υπουργών Αμυνας η Κυβερνοασφάλεια μαζί με την ασφάλεια διακίνησης καυσίμων χαρακτηρίστηκαν ως δύο κορυφαίες προτεραιότητες για το ΝΑΤΟ».
Σημειωτέον, στη διατριβή με θέμα «Κυβερνοπόλεμος και εθνική στρατηγική», του υποστράτηγου ε.α. Μαυρόπουλου Παναγιώτη, που επίσης αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα του ΓΕΕΘΑ, μπαίνει η εξής πτυχή σε ό,τι αφορά την κινητικότητα του ΝΑΤΟ στο εν λόγω πεδίο συγκρούσεων:
«Μέχρι την Κυβερνοεπίθεση που δέχθηκε η Εσθονία το 2007 (σ.σ.: ιστότοποι της κυβέρνησης, των τραπεζών και πολλών επιχειρήσεων της χώρας τέθηκαν εκτός λειτουργίας σε πολυήμερες κυβερνοεπιθέσεις που λέγεται ότι ξεκίνησαν με αφορμή την απομάκρυνση του σοβιετικού μνημείου του μπρούντζινου στρατιώτη «Αλιόσα» από το κέντρο της πρωτεύουσας Ταλίν) το ΝΑΤΟ θεωρούσε τον Κυβερνοπόλεμο μια πιθανή αλλά μακρινή απειλή. Το γεγονός ότι τα κράτη χρησιμοποιούσαν την πληροφοριακή τεχνολογία για να εισβάλουν σε δίκτυα άλλων χωρών με σκοπό τον εντοπισμό τρωτών σημείων και τη συλλογή πολιτικών, στρατιωτικών, οικονομικών, βιομηχανικών και τεχνολογικών πληροφοριών ήταν ανεκτό ως φυσιολογική δραστηριότητα. Η Κυβερνοεπίθεση εναντίον της Εσθονίας έδωσε νέες διαστάσεις στο φαινόμενο. Ηταν μια προσπάθεια αποσταθεροποίησης της χώρας με οικονομικές επιπτώσεις.
»Μετά τη Σύνοδο της Πράγας (σ.σ. το 2002), το ΝΑΤΟ ξεκίνησε την πρωτοβουλία Πρόγραμμα Κυβερνοάμυνας (Technical NATO Cyber Defense), η οποία οδήγησε στην ίδρυση του ΝΑΤΟ Computer Response Team (NCIRT), κάτι αντίστοιχο με τα CERT. Στις αρχές του 2008, μετά από πρόταση των εσθονικών αρχών, το ΝΑΤΟ συμφώνησε στην ίδρυση του CCD-CoE (Cooperative Cyber Defense Center of Excellence) στο Ταλίν (σ.σ. στα σύνορα ουσιαστικά ΝΑΤΟ - Ρωσίας). Την 14 Μαΐου 2008 οι αντιπρόσωποι επτά χωρών - μελών του ΝΑΤΟ (Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία, Γερμανία, Ιταλία, Σλοβακία, Ιταλία) υπέγραψαν συμφωνία για την ίδρυση του κέντρου με το Διοικητή του Allied Command Transformation (ACT), τον έναν από τους δύο Στρατιωτικούς Διοικητές του ΝΑΤΟ. Το κέντρο διαθέτει σήμερα ένα επιτελείο 30 περίπου ατόμων, τα μισά εκ των οποίων θεωρούνται ειδικοί στον Κυβερνοπόλεμο. Το κέντρο πρακτικά αποτελεί ένα κέντρο ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των ειδικών και ενημέρωσης και εκπαίδευσης αξιωματικών του ΝΑΤΟ επί θεμάτων Κυβερνοπολέμου. Με τις προαναφερθείσες πρωτοβουλίες, η Κυβερνοάμυνα και ο Κυβερνοπόλεμος γενικότερα εντάσσονται σήμερα στις άμεσες προτεραιότητες του ΝΑΤΟ».

Η Ευρωπαϊκή Ενωση

Πίσω στη διατριβή του συνταγματάρχη Αντ. Χαλακατεβάκη διαβάζουμε σχετικά με τις αντίστοιχες ενέργειες της ΕΕ:
«Η ΕΕ επίσης κάνει προσπάθειες για να εξασφαλίσει τα δίκτυα και τις πληροφορίες της. Η EU θεωρεί ότι τα συστήματα επικοινωνίας και πληροφοριών είναι σημαντικοί παράγοντες στην εξέλιξη της οικονομίας και κοινωνίας. Για την εξασφάλιση της Κυβερνοασφάλειας η ΕΕ δημιούργησε τον ENISA, ο οποίος δημιουργήθηκε για να ενδυναμώσει τη δυνατότητα της ΕΕ, των κρατών - μελών της ΕΕ και της επαγγελματικής κοινότητας να αποφεύγει, να διευθύνει και να ανταποκρίνεται σε προβλήματα που αφορούν την ασφάλεια των δικτύων και πληροφοριών. Ο ENISA αποτελεί ένα κέντρο εμπειρογνωμοσύνης σε θέματα Ασφάλειας των Δικτύων και Πληροφοριών και προωθεί τη συνεργασία ανάμεσα στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Προκειμένου να διασφαλίσει την εκπλήρωση των στόχων οι δράσεις του Οργανισμού επικεντρώνονται στα εξής: Την παροχή συμβουλών και βοήθειας στην Επιτροπή και τα κράτη - μέλη. Τη συλλογή και ανάλυση δεδομένων για τα περιστατικά ασφαλείας στην Ευρώπη και τους πιθανούς κινδύνους. Την προώθηση μεθόδων διαχείρισης κρίσεων. Την αύξηση της γνώσης και της συνεργασίας ανάμεσα στους διαφορετικούς παράγοντες στο πεδίο της ασφάλειας των πληροφοριών».

ΓΕΕΘΑ, ΕΥΠ, ΕΛ.ΑΣ.

Στην ίδια διατριβή, ανάμεσα στις ελληνικές υπηρεσίες που ασχολούνται με την Κυβερνοασφάλεια, καταγράφονται:
«Το ΓΕΕΘΑ, που έχει επιτελικό ρόλο σε εθνικό επίπεδο και είναι αρμόδιο για την έκδοση του Εθνικού Κανονισμού Ασφαλείας (ΕΚΑ) σε συνεργασία με την Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών. Ο ΕΚΑ έχει εφαρμογή σε όλη τη Δημόσια Διοίκηση».
«Η ΕΥΠ, που αποτελεί Αρχή Ασφάλειας Πληροφοριών (INFOSEC), είναι υπεύθυνη για το εθνικό Computer Emergency and Response Team (CERT) και αποτελεί την Εθνική Αρχή Αντιμετώπισης Ηλεκτρονικών Επιθέσεων».
«Η Ελληνική Αστυνομία (ΕΛ.ΑΣ.), ως υπαγόμενη στο ΥΠΕΣ, που εμπλέκεται κυρίως μέσω της Διεύθυνσης Χειρισμού Κρίσεων, της Διεύθυνσης Εγκληματολογικών Υπηρεσιών, της Υπηρεσίας Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, του Τομέα Εξέτασης Ψηφιακών Πειστηρίων κ.λπ.».
«Η Διεύθυνση Κυβερνοάμυνας (ΔΙΚΥΒ) του ΓΕΕΘΑ με αρμοδιότητες την προστασία της Πληροφοριακής Υποδομής των ΕΔ σε ειρήνη, κρίση και πόλεμο, τη συνδρομή στην προστασία κρίσιμων Πληροφοριακών Υποδομών της Χώρας σε περίοδο ειρήνης, την υλοποίηση υποχρεώσεων οι οποίες προκύπτουν στον τομέα του Κυβερνοχώρου στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, τη διοργάνωση και διεξαγωγή ασκήσεων Κυβερνοάμυνας σε εθνικό επίπεδο».