ΕΚΤ-Χαλάρωση για το κεφάλαιο, στα σκαριά το μνημόνιο της «επόμενης μέρας»

Χαλάρωση για το κεφάλαιο, στα σκαριά το μνημόνιο της «επόμενης μέρας»

Σε εξέλιξη βρίσκονται στοχευμένα μέτρα χαλάρωσης της νομισματικής πολιτικής στην ΕΕ, τα οποία στοχεύουν στην τόνωση των αναιμικών ρυθμών καπιταλιστικής ανάπτυξης, στο πλαίσιο της Ευρωζώνης προσδοκώντας ότι θα τα καταφέρουν. Ανοιχτά και απροκάλυπτα, ο ΣΥΡΙΖΑ, πλέον, στηρίζει αυτή την πολιτική, διαβεβαιώνοντας το κεφάλαιο πως θα την υπηρετήσει από την αναβαθμισμένη θέση του, σε επίπεδο κυβερνητικής διαχείρισης.
«Πρόκειται για μια σημαντική απόφαση, την οποία και θα αξιοποιήσει η επόμενη ελληνική κυβέρνηση προς όφελος της χώρας». Αυτό τονίζει ο ΣΥΡΙΖΑ σε ανακοίνωση, που εξέδωσε σχετικά με τα προγράμματα της νομισματικής πολιτικής, που ανακοινώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ). Την ίδια ώρα, ο επικεφαλής της ΕΚΤ, Μ. Ντράγκι, για μια ακόμη φορά, διευκρίνιζε πως η χρηματοδότηση των ελληνικών τραπεζικών ομίλων έχει όρο και προϋπόθεση την υπαγωγή της Ελλάδας σε συγκεκριμένο «πρόγραμμα», όπως, για παράδειγμα, το τρέχον μνημόνιο. Με δεδομένο, λοιπόν, ότι ο ΣΥΡΙΖΑ εκθειάζει τις εξαγγελίες και τα μέτρα Ντράγκι, δείχνει ότι αποδέχεται την εφαρμογή τους. Μόνο που αυτό σημαίνει ότι την επόμενη μέρα, με κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, τα μνημόνια θα είναι εδώ, ενώ σε ισχύ θα παραμένει και ο πυρήνας της γκάμας με τα αντιλαϊκά μέτρα που ξετυλίχτηκαν τα προηγούμενα χρόνια στο πλαίσιο της καπιταλιστικής κρίσης. Από την πλευρά του, ο πρωθυπουργός, Αντ. Σαμαράς, σε διάγγελμά του σχετικά με το πακέτο Ντράγκι, έκανε λόγο για...«κοσμογονία», τονίζοντας ότι «η δική μας η πολιτική εγγυάται την πλήρη συμμετοχή της Ελλάδας σε αυτή τη νέα εποχή για όλη την Ευρώπη». Σε αυτό το πλαίσιο, ανάγλυφα αποτυπώνονται οι στρατηγικές συμπλεύσεις ανάμεσα στη ΝΔ και το ΣΥΡΙΖΑ, αφού και οι δυο ανταγωνίζονται στο ίδιο γήπεδο, κάνοντας σημαία την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του κεφαλαίου και των ευρωπαϊκών μονοπωλίων. Μάλιστα, στις αποφάσεις της ΕΚΤ και στα μέτρα χαλάρωσης Ντράγκι ομονόησαν!

Το «πακέτο Ντράγκι»

Το ότι για την Ελλάδα ο Ντράγκι, δηλαδή η ΕΚΤ, έβαλε όρους (πρόγραμμα μνημονίου) για την αγορά ομολόγων και την παροχή ρευστού χρήματος, δείχνει για μια ακόμη φορά ότι η επιχείρηση ανάκαμψης της καπιταλιστικής κερδοφορίας θα συνδυάζεται με νέα αντιλαϊκά μέτρα. Στο πλαίσιο παρουσίασης του προγράμματος νομισματικής χαλάρωσης, ο Μ. Ντράγκι εστίασε στην «αποφασιστική εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων στις αγορές προϊόντων και εργασίας», καθώς επίσης και στις δράσεις για τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος». Αναδιαρθρώσεις αύξησης του ποσοστού κέρδους των επιχειρήσεων σημαίνουν αυτά, επομένως, απαιτούν παραπέρα μείωση της τιμής της εργατικής δύναμης, παραπέρα απελευθέρωση της αγοράς εργασίας, δηλαδή κατάργηση κάθε προστασίας των εργαζομένων, ενίσχυση ιδιωτικοποιήσεων κλπ., άρα αντεργατικά μέτρα.
Εν μέσω των αυξημένων κινδύνων και των αβεβαιοτήτων που εκδηλώνονται γύρω από τους αναιμικούς ρυθμούς ανάκαμψης, ο κεντρικός τραπεζίτης της Ευρωζώνης τόνισε ότι «οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, είναι ζωτικής σημασίας και θα πρέπει να εφαρμοστούν με ταχείς ρυθμούς, αξιόπιστα και αποτελεσματικά». Και αυτό γιατί μόνο έτσι θα ενισχυθούν η μελλοντική «βιώσιμη ανάπτυξη» και οι επενδύσεις.
Σύμφωνα με τις πρώτες ανακοινώσεις :
-- Η EKT θα αγοράζει τίτλους (κρατικά και ιδιωτικά ομόλογα) ύψους 60 δισ. ευρώ το μήνα.
-- Το πρόγραμμα ξεκινά το Μάρτη του 2015 και θα έχει διάρκεια τουλάχιστον μέχρι το Σεπτέμβρη του 2016. Δυνητικά, δηλαδή, στο βαθμό που θα υπάρξει και η ανάλογη ζήτηση -κάτι που είναι εξαιρετικά αβέβαιο-, το συνολικό ποσό ενδέχεται να φτάσει σε 1,1 τρισ. ευρώ.
-- Το Μάρτη του 2015 θα ξεκινήσει η αγορά κρατικών ομολόγων που διαθέτουν «βαθμό πιστοληπτικής αξιολόγησης», ενώ αργότερα μέσα στο 2015 αναμένεται, υπό προϋποθέσεις, να ξεκινήσουν οι αγορές ελληνικών κρατικών ομολόγων.
-- Για αγορές ομολόγων χαμηλής πιστοληπτικής διαβάθμισης, απαιτείται η υπαγωγή των κρατών σε πρόγραμμα της ΕΕ και του ΔΝΤ, δηλαδή σε μνημόνια. Ταυτόχρονα, σύμφωνα με τον Μ. Ντράγκι, θα προβλέπονται επιπλέον κριτήρια επιλεξιμότητας για τα ομόλογα των συγκεκριμένων κρατών.
-- Το ύψος των παρεχόμενων κεφαλαίων για το κάθε κράτος θα προσδιορίζεται ανάλογα με τη συμμετοχή της κάθε εθνικής κεντρικής τράπεζας στο κεφάλαιο της ΕΚΤ (2,9% στην περίπτωση της Ελλάδας).
-- Προβλέπονται τρόποι διάχυσης και επιμερισμού τυχόν πιστωτικών κινδύνων ανάμεσα στην ΕΚΤ και τις εθνικές κεντρικές τράπεζες. Οι κεντρικές τράπεζες θα αναλαμβάνουν τον κίνδυνο για περίπου το 80% από τις αγορές τίτλων. Σε αυτό το πλαίσιο, αποδυναμώνονται παραπέρα και οι όποιες προτάσεις για «κούρεμα» των ομολόγων που θα περάσουν στα χαρτοφυλάκια της ΕΚΤ
-- Οι κεντρικές τράπεζες και η ΕΚΤ δε θα μπορούν να αγοράσουν πάνω από το 33% του χρέους μιας χώρας. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για πρακτικές ανακύκλωσης των υπερσυσσωρευμένων κεφαλαίων που λιμνάζουν, αδυνατώντας να βρουν κερδοφόρα διέξοδο σε νέες επενδύσεις.

Αντιλαϊκά μείγματα διαχείρισης

Στην επιβράβευση του πακέτου Ντράγκι προχώρησε και η πλευρά του ΔΝΤ. Η επικεφαλής αυτού του διεθνούς ιμπεριαλιστικού Οργανισμού, Κ. Λαγκάρντ, σημείωσε σχετικά ότι η «νομισματική πολιτική της ΕΚΤ θα υποστηριχθεί από ολοκληρωμένες και έγκαιρες ενέργειες σε άλλους τομείς, κυρίως διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για την τόνωση της δυνητικής ανάπτυξης αλλά και μέσω της διασφάλισης ευρείας πολιτικής στήριξης των πολιτικών διαχείρισης της ζήτησης». Πρόκειται, δηλαδή, για ένα σενάριο επεκτατικού μείγματος της αντιλαϊκής διαχείρισης, που, εν μέσω ανταγωνισμών και οξύτατης διαπάλης, φαίνεται ότι ίσως και να προκριθεί για την επόμενη φάση. Απόλυτα χαρακτηριστικές είναι και οι δηλώσεις του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ, Αλ. Τσίπρα, σύμφωνα με τον οποίο, τα μέτρα της ΕΚΤ είναι «αναγκαία και ευπρόσδεκτα και προφανώς πρέπει να περιλαμβάνουν όλες τις χώρες» και κυρίως τις χώρες που «έχουν λεηλατηθεί από τις πολιτικές λιτότητας». Ο ίδιος ισχυρίστηκε ότι «οι ΗΠΑ κατάφεραν να ξεπεράσουν την κρίση, διότι είχαν μια επεκτατική δημοσιονομική πολιτική»...
Προγράμματα νομισματικής χαλάρωσης πρωτοεφαρμόστηκαν στην Ιαπωνία στις αρχές της περασμένης δεκαετίας (2000), χωρίς ωστόσο ιδιαίτερα αποτελέσματα σε ό,τι αφορά τους ρυθμούς της καπιταλιστικής ανάκαμψης. Μάλιστα, στην Ιαπωνία, και παρά τις αλλεπάλληλες «τονωτικές ενέσεις», σήμερα καταγράφεται η απόλυτη στασιμότητα. Αυτή την πρακτική ακολούθησε το 2008 και η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ (FED), η οποία πλέον έχει περάσει στη φάση της σταδιακής απόσυρσης των μέτρων της ποσοτικής χαλάρωσης. Στις ΗΠΑ, σήμερα εμφανίζονται αυξημένοι ρυθμοί ανάκαμψης σε σχέση με άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα. Ωστόσο, είχαν προηγηθεί οι μαζικές κατασχέσεις και οι πλειστηριασμοί λαϊκής κατοικίας, η ερήμωση ολόκληρων περιοχών, φαινόμενα πάνω στα οποία χτίζεται σήμερα η όποια καπιταλιστική ανάπτυξη. Παράλληλα, η καπιταλιστική οικονομική ανάπτυξη στις ΗΠΑ, που ακολούθησε την κρίση, δε συνοδεύτηκε από αύξηση των μισθών και των εισοδημάτων των εργαζομένων, που συνεχίζουν να ζουν σε δεινή κατάσταση, οι ταξικές ανισότητες διευρύνονται.
Στην ίδια την Ευρωζώνη, η «αποτυχία» των προηγούμενων μέτρων «χαλάρωσης» της ΕΚΤ, παρά και το γεγονός ότι αυτή συνδυάστηκε με μηδενισμό σχεδόν των επιτοκίων, έφερε στο προσκήνιο τα σημερινά προγράμματα αγοράς κρατικών ομολόγων, έναντι των οποίων θα χορηγηθεί η ρευστότητα στα ευρωπαϊκά μονοπώλια. Ακόμη και σήμερα, μετά και τις πρόσφατες ανακοινώσεις, ο ίδιος ο Ντράγκι κρατάει «μικρό καλάθι», σημειώνοντας πως η ανάκαμψη στην Ευρωζώνη είναι πιθανό να συνεχίζει να επηρεάζεται αρνητικά από παράγοντες όπως η υψηλή ανεργία και η πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα. Σε αυτό το φόντο, η ΕΚΤ δηλώνει ετοιμότητα να παρακολουθεί στενά τους «κινδύνους», ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τις γεωπολιτικές εξελίξεις, τις συναλλαγματικές ισοτιμίες, την εξέλιξη των τιμών της Ενέργειας, καθώς επίσης και για την ίδια τη μετακύλιση των μέτρων της νομισματικής πολιτικής.
Είναι φανερό το γεγονός ότι οι αβεβαιότητες του κεφαλαίου εξαπλώνονται σε πολλαπλά επίπεδα. Παράλληλα, τα κάθε είδους μείγματα αντιλαϊκής διαχείρισης («επεκτατικά» ή «περιοριστικά») αποδεικνύονται απλά γιατροσόφια για τη σωτηρία του εκμεταλλευτικού συστήματος που δεν παίρνει από γιατριά.
Οι εργαζόμενοι, τα φτωχά λαϊκά στρώματα πρέπει να καταλάβουν ότι αυτά τα μέτρα αποτελούν προσπάθεια του κεφαλαίου να ανακάμψει από την κρίση και τίποτα άλλο. Η ζωή τους, τα δικά τους προβλήματα θα συνεχίζουν να υπάρχουν και να επιδεινώνονται, ακόμη και αν με τέτοια μέτρα, όπως αυτά της ΕΚΤ, το κεφάλαιο ανακάμψει. Να μην αιχμαλωτίζονται επομένως κάτω από τις πολιτικές που πασχίζουν να συμβάλλουν στη διευρυμένη αναπαραγωγή της κερδοφορίας. Να χειραφετηθούν από την αστική πολιτική και κάθε παραλλαγή της, να οργανώσουν τη δική τους Λαϊκή Συμμαχία ενισχύοντας την εργατική - λαϊκή αντιπολίτευση με ισχυρό ΚΚΕ. Και επειδή είμαστε πάνω στην κάλπη, ψήφο, δαγκωτή στο ΚΚΕ.

Α.Σ.