Τι φταίει για την κρίση; Μια ανάλυση

 Τι φταίει για την κρίση; Μια ανάλυση (Μέρος πρώτο)

Γράφει ο Προκόπης Κωφός

Τι φταίει για την ανεργία; Τι φταίει για τη μείωση των μισθών, των συντάξεων και των κοινωνικών παροχών; Γιατί ανατρέπονται εργασιακά δικαιώματα αιώνων; Γιατί μειώνεται η παραγωγή και μειώνεται και η κατανάλωση; Τι φταίει για τις επιχειρήσεις που κλείνουν και γιατί πολλές επιχειρήσεις δεν πληρώνουν τους εργαζόμενους; Γιατί τα ακίνητα χάνουν την αξία τους; Τι φταίει που δεν είναι δυνατόν να επιστραφούν τα δανεικά; Τι φταίει για την εξάπλωση της.....φτώχειας και της εξαθλίωσης;

Τα κόμματα Νέα Δημοκρατία, ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ, ΔΗΜΑΡ, Ανεξάρτητοι Έλληνες, «Ποτάμι», Χρυσή Αυγή, διάφορες νεοεμφανισθείσες ή εκκολαπτόμενες κεντροδεξιές ή κεντροαριστερές κινήσεις και φυσικά τα κυρίαρχα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης καθώς και διάφοροι «ειδικοί», οικονομολόγοι, καθηγητές, πολιτικοί αναλυτές και άλλοι, επιχειρώντας να εξηγήσουν, γιατί η ελληνική κοινωνία βρίσκεται σ’ αυτή την ιδιαίτερα δυσχερή έως τραγική κατάσταση μας λένε πως φταίει ο υπερδανεισμός του κράτους, οι σπατάλες του, τα λάθη, η ανικανότητα, η ανεπάρκεια και η διαφθορά των πολιτικών, το «μεγάλο Κράτος», ο ερχομός των λεγόμενων «λαθρομεταναστών», η έλλειψη σχεδίου για την ανάπτυξη της χώρας, οι «νεοφιλελεύθερες» πολιτικές που ασκήθηκαν, η πολιτική των μνημονίων και ακόμα πως δεν δουλεύαμε και πως καταναλώναμε πάνω από τις δυνάμεις μας.

Η κάθε μία από τις παραπάνω πολιτικές δυνάμεις και ο καθένας από τους παραπάνω παράγοντες έχει ενδεχομένως ένα διαφορετικό μίγμα ερμηνείας για την κρίση προβάλλοντας κάποιους από τους παραπάνω υποτιθέμενους παράγοντες της κρίσης περισσότερο ή λιγότερο, αλλά κοινός τους παρονομαστής είναι το συγκεκριμένο πακέτο παραγόντων από το οποίο αντλούν όλοι αυτοί τις ερμηνείες τους. Προεξάρχουσα θέση μέσα στο πακέτο αυτό των «ερμηνειών» της κρίσης κατέχει για όλα αυτά τα κόμματα και όλους αυτούς τους παράγοντες ο δανεισμός του κράτους και οι επακόλουθες σπατάλες του, γιατί δημιούργησε ένα χρέος που αν δεν διευθετηθεί κατάλληλα θα αποτελεί επ’ αόριστο μια θηλιά στη συνολική οικονομία της χώρας, που δεν θα της επιτρέψει ποτέ να επιστρέψει στην ανάπτυξη. Γιατί άραγε το χρέος του Κράτους και η ενδεχόμενη μη βιωσιμότητά του εμποδίζει τους επενδυτές να κάνουν επενδύσεις και να έχουμε ανάπτυξη; Μήπως οι επενδυτές είναι όλοι κρατικοδίαιτοι και περιμένουν διευκολύνσεις από τα δάνεια του κράτους, όταν το κράτος θα καταφέρει πάλι να βγει στις αγορές; Μήπως επενδύσεις δεν γίνονται γιατί οι επενδυτές δεν μπορούν στις σημερινές συνθήκες να προσβλέπουν σε κέρδη;
Όλες αυτές οι «ερμηνείες» για τη δεινή κατάσταση στην οποία βρίσκονται λιγότερο ή περισσότερο όλες οι ανεπτυγμένες καπιταλιστικές κοινωνίες και όχι μόνο η ελληνική, είναι αβάσιμες, παραπλανητικές και προβάλλονται όχι μόνο για επικοινωνιακούς λόγους αλλά κυρίως για να δικαιολογήσουν τις πολιτικές που ακολουθούν οι αστικές κυβερνήσεις για να αντιμετωπίσουν υποτίθεται την κρίση, πολιτικές που επικεντρώνουν το ενδιαφέρον τους στα προβλήματα του κράτους, πλεονάσματα, χρέος, φόροι και άλλα και όχι στα μεγάλα προβλήματα της κοινωνίας που συνιστούν την κρίση, ανεργία, μείωση μισθών, φτωχοποίηση και άλλα. Επιχειρώντας την αποδόμηση όλων αυτών των «ερμηνειών» κάνω αρχή από την «ερμηνεία» που αποδίδει την κρίση στο δανεισμό και στις σπατάλες του Κράτους.
Φταίει ο υπερδανεισμός του Κράτους για την κρίση;
Η λεγόμενη πραγματική οικονομία, δηλαδή ο Ιδιωτικός Τομέας, δεν βλάπτεται από τα δάνεια που παίρνουν τα κράτη, αλλά αντίθετα ωφελείται. Τα δάνεια που πήρε το ελληνικό κράτος ωφέλησαν τον Ιδιωτικό Τομέα, δηλαδή την πραγματική οικονομία, γιατί όλα αυτά τα κεφάλαια από το δανεισμό του κράτους μεταφέρθηκαν σχεδόν ολοκληρωτικά με διάφορους τρόπους στον Ιδιωτικό Τομέα αποδίδοντάς του κέρδη και επομένως τα δάνεια αυτά του Κράτους συνέβαλαν τις τελευταίες δεκαετίες στην περαιτέρω ανάπτυξη του Ιδιωτικού Τομέα, δηλαδή στην ανάπτυξη της πραγματικής οικονομίας.
Η μεταφορά των χρημάτων των δανείων του κράτους στον Ιδιωτικό Τομέα έγινε,
- είτε απευθείας ως ενισχύσεις και επιδοτήσεις,
- είτε μέσω των δημοσίων επενδύσεων και των δημοσίων δαπανών για έργα και υποδομές, που χρηματοδοτούνται μεν από το Κράτος, αλλά υλοποιούνται, αξιοποιούνται και αποδίδουν κέρδη στον Ιδιωτικό Τομέα (εδώ περιλαμβάνονται και οι λεγόμενες σπατάλες του Κράτους που φυσικά απέδιδαν και θα αποδίδουν πάντα όσο θα γίνονται κέρδη στον Ιδιωτικό Τομέα),
- είτε μέσω των φοροαπαλλαγών και της μειωμένης φορολογίας των μεγάλων κυρίως επιχειρήσεων, που δημιουργεί στο κράτος την ανάγκη για δανεισμό,
- είτε μέσω της φοροδιαφυγής που ισοδυναμεί και λειτουργεί ουσιαστικά ως επιδότηση των μικρότερων κυρίως επιχειρήσεων για να παραμένουν ανταγωνιστικές και να επιβιώνουν και που επίσης υποχρεώνει το κράτος να δανείζεται για να καλύψει τις πάγιες ανάγκες του,
- είτε μέσω των κερδών που είχε ο Ιδιωτικός Τομέας μέσω της κατανάλωσης των μισθωτών και των συνταξιούχων του δημοσίου οι οποίοι πληρώνονταν υποτίθεται με τα δανεικά,
- είτε μέσω των κερδών που είχε ο Ιδιωτικός Τομέας από τις κοινωνικές παροχές προς τους εργαζόμενους στις οποίες κατευθυνόταν υποτίθεται ένα μέρος των δανεικών ενισχύοντας τα Ιδιωτικά συμφέροντα που δραστηριοποιούνται σε αυτούς τους τομείς, φαρμακοβιομηχανίες και λοιπά,
- είτε μέσω της εξαγοράς από το Κράτος προβληματικών Ιδιωτικών επιχειρήσεων, βλέπε για παράδειγμα την «Ολυμπιακή Αεροπορία», που στη συνέχεια επανήλθαν πάλι στους Ιδιώτες ως ξεπούλημα με συμφωνίες που επιβάρυναν ακόμα περισσότερο τον κρατικό προϋπολογισμό,
- είτε μέσω των κερδών που είχε ο Ιδιωτικός Τομέας από τις δαπάνες που έκανε το κράτος για τους Ολυμπιακούς αγώνες.
Τα τεράστια ποσά λοιπόν που δανείστηκε όλα αυτά τα χρόνια το κράτος είχαν ως τελικό αποδέκτη τον Ιδιωτικό Τομέα, που ωφελήθηκε, ενισχύθηκε και αναπτύχθηκε όλες τις προηγούμενες δεκαετίες αποκομίζοντας κέρδη αναλογικά με το ύψος των δανείων που πήρε το κράτος. Δεν θα έπρεπε λοιπόν να περιμένουμε πως, παρά τα χάλια του κράτους που χρωστάει, θα είχαμε έναν Ιδιωτικό Τομέα που ευημερεί; Γιατί κλείνουν οι επιπρόσθετα με τα δάνεια τους κράτους «ανεπτυγμένες» επιχειρήσεις και εκτοξεύτηκε η ανεργία και γιατί πολλές από τις «αναπτυγμένες» επιχειρήσεις αδυνατούν σήμερα να πληρώσουν τους εργαζόμενους; Πώς έγινε με μιας καπνός αυτή η τόσο μεγάλη «ανάπτυξη» του Ιδιωτικού Τομέα; Μήπως η κρίση δεν οφείλεται στο υπέρογκο χρέος του κράτος όπως μας λένε; Αλλά αν δεν οφείλεται στα δάνεια του Κράτους, πού οφείλεται; Μήπως οφείλεται στον ίδιο τον Ιδιωτικό Τομέα, δηλαδή στην πραγματική οικονομία, που στις σημερινές συνθήκες δεν μπορεί πλέον όχι απλά να αναπτυχθεί, αλλά ούτε και να επιβιώσει χωρίς την ενίσχυση που απολάμβανε όλες τις προηγούμενες δεκαετίες από το Κράτος;
Τα χάλια του κράτους που δανειζόταν και σπαταλούσε μπορούμε εύκολα να τα καταλάβουμε και έπρεπε να τα περιμένουμε. Την κατάσταση στον Ιδιωτικό Τομέα, που κλείνουν επιχειρήσεις και που πολλές επιχειρήσεις μειώνουν την παραγωγή τους και αδυνατούν να πληρώσουν τους εργαζόμενους, πώς μπορούμε να την κατανοήσουμε; Με βάση την ερμηνεία που αποδίδει την κρίση στο χρέος και τις σπατάλες του κράτους θα έπρεπε να περιμένουμε ο Ιδιωτικός Τομέας να ευημερεί! Γιατί συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο; Μήπως η «ανάπτυξη» του Ιδιωτικού Τομέα δεν έχει καμιά σχέση με την ανάπτυξη της κοινωνίας; Μήπως η «ανάπτυξη» του Ιδιωτικού Τομέα είναι ανάπτυξη αποκλειστικά και μόνο των εργοδοτών και την επιχειρήσεων και όχι των εργαζομένων και των λαϊκών στρωμάτων; Τι έγιναν όλα αυτά τα κέρδη που αποκόμισαν οι ιδιωτικές επιχειρήσεις τις προηγούμενες δεκαετίες, λόγω της επιπλέον ανάπτυξης που είχαν από τα δάνεια του κράτους; Μήπως αντί να τα αξιοποιήσουν για να αναπτυχθεί η οικονομία με νέες επενδύσεις τα «επένδυσαν» σε ξένες τράπεζες και αποτελούν ενδεχομένως μέρος αυτών των δανείων που συνέχιζε, συνεχίζει και θα συνεχίσει να δανείζεται και στο μέλλον το Κράτος όταν θα ξαναβγεί όπως επιδιώκουν οι κυβερνήσεις στις αγορές;
Φταίνε οι σπατάλες; Φταίει η διαφθορά; Φταίνε οι μίζες για την κρίση;
Η καπιταλιστική οικονομία δεν βλάπτεται ούτε καν επηρεάζεται από τις σπατάλες, τη διαφθορά και τις μίζες και σε πολλές περιπτώσεις ενισχύεται. Με τη διαφθορά, τις σπατάλες και τις μίζες απλά μεταφέρονται χρηματικά ποσά από κάποιους σε κάποιους άλλους με αποτέλεσμα να ζημιώνει αυτός που τα χάνει και να ωφελείται αυτός που τα παίρνει. Όμως, τα χρηματικά αυτά ποσά είτε στην τσέπη του ενός, είτε στην τσέπη του άλλου, παραμένουν διαθέσιμα στην οικονομία της χώρας και αυτοί που επωφελούνται, οι «διεφθαρμένοι», είναι πολλές φορές οι πιο κατάλληλοι να τα διαχειριστούν «αναπτυξιακά», να τα αυγατίσουν, και αυτό το «αποδεικνύει» η ίδια η διαφθορά τους γιατί αποδεικνύει την ικανότητά τους να «επωφελούνται». Με άλλα λόγια, με τη διαφθορά, τις σπατάλες και τις μίζες επιβαρύνεται μεν το κράτος, αλλά ο ιδιωτικός τομέας, αν δεν ενισχύεται, παραμένει ανέπαφος. Πώς προέκυψαν λοιπόν οι πληγές του Ιδιωτικού Τομέα που αυτές συνιστούν κατά κύριο λόγο την κρίση, η ανεργία, οι επιχειρήσεις που κλείνουν, η μείωση της παραγωγής, η αδυναμία πολλών επιχειρήσεων να πληρώσουν μισθούς και η «ανάγκη» να ανατραπούν προς όφελος της εργοδοσίας και των επιχειρήσεων τα εργασιακά δικαιώματα των εργαζομένων; Επομένως, οι αιτίες και οι διεργασίες που προκάλεσαν την κρίση που βιώνουμε, σίγουρα δεν οφείλονται ούτε στις σπατάλες, ούτε στη διαφθορά, ούτε στις μίζες, ούτε στις απάτες.
Συμπεράσματα
Η «ερμηνεία» που αποδίδει την κρίση στον υπερδανεισμό του κράτους και τις σπατάλες του ερμηνεύει αποκλειστικά και μόνο τα χάλια του Κράτους και όχι τα χάλια του Ιδιωτικού Τομέα και της πραγματικής οικονομίας και επομένως μια τέτοια ερμηνεία για την κρίση είναι πέρα για πέρα παραπλανητική.
Η παραπλάνηση που επιχειρούν με μια τέτοια «ερμηνεία» της κρίσης βασίζεται στη σκόπιμη σύγχυση του Δημόσιου Τομέα, του Ιδιωτικού Τομέα και της συνολικής οικονομίας της χώρας. Μας παρουσιάζουν μια κατά βάση ορθή ερμηνεία για τα χάλια του Δημόσιου Τομέα, που δανείστηκε πολλά, δεν μπορεί να τα επιστρέψει και βρίσκεται σε αδιέξοδο, και την ερμηνεία αυτή στη συνέχεια τη μεταφέρουν αυθαίρετα στη συνολική οικονομία της χώρας, αποδίδοντας τα χάλια και τα προβλήματα του Ιδιωτικού Τομέα, ανεργία, μείωση μισθών, «ανάγκη» για ανατροπή των εργασιακών δικαιωμάτων, μείωση της παραγωγής, κλείσιμο επιχειρήσεων, στον υπερδανεισμό του Κράτους. Όπως όμως είδαμε, ο Ιδιωτικός Τομέας ωφελήθηκε από τα δάνεια του Κράτους και έπρεπε να περιμένουμε να ανθεί και μαζί μ’ αυτόν θα έπρεπε να ανθεί και η συνολική οικονομία, να γίνονται επενδύσεις και να έχουμε ανάπτυξη. Η ερμηνεία αυτή της κρίσης είναι μια καθαρή σοφιστεία και προβάλλεται μόνο και μόνο για να μας αποτρέψει να στρέψουμε την προσοχή μας στον Ιδιωτικό Τομέα, στην καπιταλιστική οικονομία και να αναζητήσουμε εκεί την αληθινή ερμηνεία της κρίσης. Αυτή όμως είναι μια άλλη συζήτηση.
Σε επόμενα κείμενα θα αναλυθούν και άλλες παραπλανητικές ερμηνείες της κρίσης

 Τι φταίει για την κρίση; Μια ανάλυση (Μέρος δεύτερο)

Γράφει ο Προκόπης Κωφός

Τι φταίει για την ανεργία; Τι φταίει για τη μείωση των μισθών, των συντάξεων και των κοινωνικών παροχών; Γιατί ανατρέπονται εργασιακά δικαιώματα αιώνων; Γιατί μειώνεται η παραγωγή και μειώνεται και η κατανάλωση; Τι φταίει για τις επιχειρήσεις που κλείνουν και γιατί πολλές επιχειρήσεις δεν πληρώνουν τους εργαζόμενους; Γιατί τα ακίνητα χάνουν την αξία τους; Τι φταίει που δεν είναι δυνατόν να επιστραφούν τα δανεικά; Τι φταίει για την εξάπλωση της φτώχειας και της εξαθλίωσης;
Τα κόμματα Νέα Δημοκρατία, ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ, ΔΗΜΑΡ, Ανεξάρτητοι Έλληνες, «Ποτάμι», Χρυσή Αυγή, διάφορες νεοεμφανισθείσες ή εκκολαπτόμενες κεντροδεξιές ή κεντροαριστερές κινήσεις και φυσικά τα κυρίαρχα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης καθώς και διάφοροι «ειδικοί», οικονομολόγοι, καθηγητές, πολιτικοί αναλυτές και άλλοι, επιχειρώντας να εξηγήσουν, γιατί η.......
ελληνική κοινωνία βρίσκεται σ’ αυτή την ιδιαίτερα δυσχερή έως τραγική κατάσταση μας λένε πως φταίει ο υπερδανεισμός του κράτους, οι σπατάλες του, τα λάθη, η ανικανότητα, η ανεπάρκεια και η διαφθορά των πολιτικών, το «μεγάλο Κράτος», ο ερχομός των λεγόμενων «λαθρομεταναστών», η έλλειψη σχεδίου για την ανάπτυξη της χώρας, οι «νεοφιλελεύθερες» πολιτικές που ασκήθηκαν, η πολιτική των μνημονίων και ακόμα πως δεν δουλεύαμε και πως καταναλώναμε πάνω από τις δυνάμεις μας.

Όλες αυτές οι «ερμηνείες» για τη δεινή κατάσταση στην οποία βρίσκονται λιγότερο ή περισσότερο όλες οι ανεπτυγμένες καπιταλιστικές κοινωνίες και όχι μόνο η ελληνική, είναι αβάσιμες, παραπλανητικές και προβάλλονται όχι μόνο για επικοινωνιακούς λόγους αλλά κυρίως για να δικαιολογήσουν τις πολιτικές που ακολουθούν οι αστικές κυβερνήσεις για να αντιμετωπίσουν υποτίθεται την κρίση, πολιτικές που επικεντρώνουν στα προβλήματα του κράτους, στα πλεονάσματα, στο χρέος, στους φόρους και άλλα και όχι στα μεγάλα προβλήματα της κοινωνίας που συνιστούν την κρίση, την ανεργία, τη μείωση μισθών, τα λουκέτα σε επιχειρήσεις, τη φτωχοποίηση και άλλα.
Σημαντική θέση στις ερμηνείες της κρίσης που δίνουν οι παραπάνω πολιτικές δυνάμεις και οι παραπάνω παράγοντες είναι οι ευθύνες του Κράτους, το «μεγάλο Κράτος», τα λάθη, η ανικανότητα και η ανεπάρκεια των πολιτικών και ο ερχομός των λεγόμενων «λαθρομεταναστών». Μετά την ανάλυση του δανεισμού, της σπατάλης και της διαφθοράς ως «ερμηνειών» της κρίσης του πρώτου μέρους, σ’ αυτό το δεύτερο μέρος ακολουθεί η ανάλυση και αυτών των παραπλανητικών ερμηνειών της κρίσης.
Φταίει το Κράτος;
Η λεγόμενη πραγματική οικονομία και οι ιδιωτικές επιχειρήσεις όχι μόνο δεν βλάπτονται από το Κράτος, αλλά αντίθετα ωφελούνται και ενισχύονται. Τα χάλια που έχει σήμερα το ελληνικό κράτος και το μεγάλο χρέος που έχει, τα έχει στο βαθμό που ενίσχυσε όλα αυτά τα χρόνια τον Ιδιωτικό Τομέα και συνέβαλε στην ανάπτυξή του. Το ερώτημα επομένως που εγείρεται είναι το εξής: Πώς εξανεμίστηκε όλη αυτή η ανάπτυξη δεκαετιών που απολάμβανε όλα αυτά τα χρόνια ο Ιδιωτικός Τομέας; Το Κράτος δανειζόταν, χρωστάει και έχει τα χάλια του. Αυτό είναι φυσικό και αναμενόμενο. Ο ιδιωτικός τομέας που εισέπραττε και είχε κέρδη όλα αυτά τα χρόνια από τα δάνεια του Κράτους και αναπτυσσόταν, γιατί έχει πρόβλημα; Μήπως η μεγάλη ανάπτυξη που είχε ο Ιδιωτικός Τομέας στο παρελθόν ήταν αποτέλεσμα της προνομιακής ενίσχυσης που απολάμβανε από το Κράτος και τώρα που το Κράτος αδυνατεί να τον ενισχύσει, γιατί πρέπει να διευθετήσει τα χρέη που συσσωρεύτηκαν για την ενίσχυσή του, δεν μπορεί πλέον όχι απλά να αναπτυχθεί, αλλά ούτε καν να επιβιώσει; Μήπως οι κυβερνήσεις όλων των προηγούμενων δεκαετιών ενίσχυαν τον Ιδιωτικό Τομέα και όχι τους εργαζόμενους που τις στήριζαν με την ψήφο τους; Μήπως από την ανάπτυξη που είχε ο Ιδιωτικός Τομέας επωφελήθηκαν αποκλειστικά και μόνο οι επιχειρηματίες και όχι οι εργαζόμενοι και συνολικά η κοινωνία; Μήπως γι αυτό ενώ πολλές επιχειρήσεις κλείνουν ή δεν μπορούν να πληρώσουν τους εργαζόμενους και ούτε επενδύσεις γίνονται, μαθαίνουμε για εκατοντάδες δισεκατομμύρια καταθέσεων στον εξωτερικό και βλέπουμε ονόματα να φιγουράρουν σε λίστες τύπου Λαγκάρντ; Μήπως τα κέρδη που είχε ο ιδιωτικός τομέας όλα τα προηγούμενα χρόνια, αντί να τα αξιοποιήσουν για να αναπτυχθεί περαιτέρω η οικονομία με νέες επενδύσεις, τα «επένδυσαν» σε ξένες τράπεζες και αποτελούν ενδεχομένως μέρος αυτών των δανείων που συνέχιζε, συνεχίζει και θα συνεχίσει να δανείζεται και στο μέλλον το Κράτος όταν θα ξαναβγεί όπως επιδιώκουν οι κυβερνήσεις στις αγορές; Μήπως γι αυτό και μόνο το λόγο οι εργαζόμενοι και ο λαός γενικότερα δεν πρέπει να πληρώσουν ούτε ένα ευρώ για το χρέος του κράτους, γιατί δεν επωφελήθηκαν ούτε ένα ευρώ από αυτό το χρέος και απλά πληρώνονταν για την εργασία που προσέφεραν, είτε εργάζονταν στον ιδιωτικό, είτε στο Δημόσιο Τομέα;
Φταίει το «μεγάλο Κράτος»;
Το «μεγάλο κράτος» της χώρας, ήταν μεγάλο γιατί περιλάμβανε επιχειρήσεις στρατηγικής σημασίας για την οικονομία, όπως,
- επιχειρήσεις στην ενέργεια, βλέπε ΔΕΗ, διυλιστήρια,
- επιχειρήσεις στις επικοινωνίες, βλέπε ΟΤΕ, ταχυδρομεία,
- επιχειρήσεις στις μεταφορές και τις συγκοινωνίες, βλέπε ΟΣΕ, λιμάνια, αεροδρόμια, ναυπηγία, οδοποιία, αστικές συγκοινωνίες στην Αθήνα και άλλα,
- πιστωτικά ιδρύματα (συμπληρωματικά), βλέπε τράπεζες,
- άλλες επιχειρήσεις για τις οποίες δεν υπήρχε ενδιαφέρον από τον Ιδιωτικό Τομέα, αλλά ήταν απαραίτητες για την ανάπτυξή του, βλέπε για παράδειγμα πολιτιστικοί οργανισμοί για την ανάπτυξη του τουρισμού.
Πέραν των επιχειρήσεων στρατηγικής σημασίας για την οικονομία της χώρας, το «μεγάλο κράτος» ήταν μεγάλο, γιατί περιλάμβανε και εκτεταμένες κοινωνικές υπηρεσίες που φιλοδοξούσαν να καλύψουν το σύνολο του πληθυσμού, όπως,
- κοινωνική ασφάλεια, βλέπε νοσοκομεία, συντάξεις,
- Παιδεία, βλέπε δημόσια σχολεία, δημόσια πανεπιστήμια,
Η ανάπτυξη από το Κράτος όλων αυτών των κρατικών επιχειρήσεων και των Οργανισμών ωφέλησε αφάνταστα την ανάπτυξη του Ιδιωτικού Τομέα κατά τις δεκαετίες μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι υποδομές γι αυτές τις απαραίτητες για την ανάπτυξη του Ιδιωτικού Τομέα επιχειρήσεις απαιτούσαν τεράστια ποσά που ο Ιδιωτικός Τομέας μετά τον πόλεμο δεν τα διέθετε. Όσα κεφάλαια διέθετε ο Ιδιωτικός Τομέας εκείνη την περίοδο προορίζονταν για άλλους τομείς της οικονομίας που θα του απέδιδαν άμεση και υψηλότερη κερδοφορία, βιομηχανία, εμπόριο, τουρισμός, ναυτιλία, οικοδομική δραστηριότητα. Ανέλαβε λοιπόν ο Δημόσιος Τομέας να δημιουργήσει αυτές τις απαραίτητες υποδομές, χρηματοδοτώντας ο ίδιος την ανάπτυξη αυτών των επιχειρήσεων, που ήταν απαραίτητες για την ανάπτυξη του Ιδιωτικού Τομέα και της χώρας γενικότερα. Όταν ο Ιδιωτικός Τομέας αναπτύχθηκε αρκούντως, προέκυψε η ανάγκη να αναπτυχθεί ακόμα περισσότερο, οπότε απαίτησε την επέκτασή του στους τομείς της οικονομίας που χρηματοδότησε, ανέπτυξε και ήλεγχε το Κράτος. Εγκαινιάστηκε λοιπόν πολύ πριν από την εκδήλωση της κρίσης η πολιτική του «μικρότερου κράτους» και των «ιδιωτικοποιήσεων», μέσω της οποίας ξεκίνησε μεθοδευμένα η μεταφορά και αυτών των στρατηγικής σημασίας και εγγυημένης κερδοφορίας επιχειρήσεων από τον Δημόσιο Τομέα στον Ιδιωτικό και μάλιστα πολλές φορές με τη μορφή ξεπουλήματος. Φυσικά, έπρεπε να βρουν και κάποιες δικαιολογίες για να δικαιολογήσουν στον ελληνικό λαό την πολιτική των ιδιωτικοποιήσεων και βέβαια τις βρήκαν εύκολα. Μίλησαν για «σοβιετίες» και για αναποτελεσματικότητα, διαφθορά και «συντεχνίες» συνδικαλιστικών κατεστημένων, αξιοποιώντας τη δική τους αναποτελεσματικότητα, τη δική τους διαφθορά και τις δικές τους συντεχνίες, γιατί φυσικά αυτοί είχαν τον έλεγχο της λειτουργίας αυτών των επιχειρήσεων και δικός τους ήταν και ο κυβερνητικός συνδικαλισμός των «συντεχνιών» των συνδικαλιστικών κατεστημένων. Αντί να τα βάλουν φυσικά με τον εαυτό τους για να πετύχουν την αποτελεσματικότητα των δημοσίων επιχειρήσεων και Οργανισμών, προώθησαν τις «αποκρατικοποιήσεις». Όχι μόνο, πονάει δόντι, κόψει κεφάλι, αλλά και για τον πονόδοντο αυτοί ήταν υπεύθυνοι! Συμπερασματικά, μπορούμε να πούμε πως και στο στάδιο της ιδιοκτησίας τους από το Δημόσιο Τομέα και στο στάδιο της ιδιοκτησίας τους από τον Ιδιωτικό Τομέα οι επιχειρήσεις αυτές αποτέλεσαν την ιδανική στήριξη του Κράτους για την ενίσχυση και ανάπτυξη της κερδοφορίας του Ιδιωτικού Τομέα και των ιδιωτικών επιχειρήσεων.
Φταίνε οι πολιτικές που ασκήθηκαν; Φταίει η ανικανότητα και η ανεπάρκεια των πολιτικών;
Η λεγόμενη πραγματική οικονομία δεν βλάφτηκε σε καμιά περίπτωση από τις πολιτικές που ασκήθηκαν τις τελευταίες δεκαετίες από τις αστικές κυβερνήσεις, αντίθετα ωφελήθηκε και ενισχύθηκε υπέρμετρα. Σε μια καπιταλιστική οικονομία οι πολιτικές που ασκούνται υπαγορεύονται αποκλειστικά από τις ανάγκες και τα συμφέροντα του Ιδιωτικού Τομέα που πρέπει να αναπτυχθεί, γιατί ο Ιδιωτικός Τομέας είναι η πραγματική οικονομία που παράγει. Οι αστοί πολιτικοί που είχαν την κυβερνητική εξουσία όλα αυτά τα χρόνια σ’ αυτές ακριβώς τις ανάγκες ανταποκρίθηκαν ή προσπάθησαν να ανταποκριθούν παίρνοντας δάνεια, δημιουργώντας τις απαραίτητες υποδομές, ιδιωτικοποιώντας δημόσιες επιχειρήσεις, ξεπουλώντας δημόσια περιουσία, θεσπίζοντας νόμους για τις εργασιακές σχέσεις υπέρ της εργοδοσίας, όπως η θέσπιση της μερικής απασχόλησης, υλοποιώντας τις οδηγίες και την πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης και σκοντάφτοντας μόνο σε αντιδράσεις των εργαζομένων τους οποίους κατάφεραν σε μεγάλο βαθμό να τους ελέγξουν ενισχύοντας με διάφορους τρόπους τον εργοδοτικό και κυβερνητικό συνδικαλισμό, που κυριάρχησε σχεδόν απόλυτα στη ΓΣΕΕ και στην ΑΔΕΔΥ. Τα αποτελέσματα της πολιτικής τους ήταν εντυπωσιακά! Εντυπωσιακοί ρυθμοί ανάπτυξης του ΑΕΠ, έργα υποδομών, ανάπτυξη της καπιταλιστικής οικονομίας και των κερδών του Ιδιωτικού Τομέα και τόσα άλλα τα οποία τώρα με την κρίση πολλοί αναπολούν. Καλύτερα δεν θα μπορούσαν να τα καταφέρουν! Ποιες πολιτικές τους λοιπόν ήταν προβληματικές και ποιοι και πώς θα τα κατάφερναν καλύτερα από αυτούς να ενισχύσουν τον Ιδιωτικό Τομέα, δηλαδή την πραγματική οικονομία; Το μόνο «λάθος» που καταλογίζουν οι ίδιοι στον εαυτό τους είναι πως δεν έκαναν έγκαιρα τις «απαραίτητες» «μεταρρυθμίσεις», δηλαδή δεν προχώρησαν έγκαιρα στην ανατροπή των δικαιωμάτων των εργαζομένων, δεν μείωσαν έγκαιρα τους μισθούς και τις συντάξεις, δεν απελευθέρωσαν έγκαιρα τις απολύσεις, δεν θέσπισαν έγκαιρα τις ελαστικές σχέσεις εργασίας, δεν ξεπούλησαν έγκαιρα το Δημόσιο Τομέα και τόσα άλλα και τα έκαναν και τα κάνουν τώρα που ξέσπασε η κρίση. Ευτυχώς για τους εργαζόμενους που δεν τα έκαναν όλα αυτά «έγκαιρα».
Τι έφταιξε λοιπόν και παρά τις τεράστιες επιτυχίες που είχαν οι πολιτικές που ασκήθηκαν για την ενίσχυση του Ιδιωτικού Τομέα η λεγόμενη πραγματική οικονομία παραπαίει και χρειάζεται «ρευστότητα», όχι για να αναπτυχθεί, αλλά για να μπορέσει τουλάχιστον να επιβιώσει; Ένα είναι βέβαιο, ούτε πρόβλημα υπάρχει με τις πολιτικές που ασκήθηκαν, ούτε ανίκανοι και ανεπαρκείς ήταν αυτοί που τις άσκησαν και ούτε λάθη έκαναν. Αυτά που κλήθηκαν να υλοποιήσουν, τα υλοποίησαν με τον καλύτερο τρόπο. Κάτι άλλο φταίει για την κρίση, που δεν μένει πουθενά αλλού να αναζητηθεί παρά μόνο στον ίδιο τον Ιδιωτικό Τομέα, δηλαδή στην καπιταλιστική οικονομία. Η κρίση πηγάζει από τον Ιδιωτικό Τομέα και όχι από το Κράτος, την πολιτική και τους πολιτικούς.
Φταίνε οι «λαθρομετανάστες»;
Η είσοδος στη χώρα των λεγόμενων «λαθρομεταναστών» ωφέλησε ουσιαστικά τον Ιδιωτικό Τομέα και τις επιχειρήσεις, γιατί τους παρείχε πάμφθηνη και σε μεγάλο βαθμό ανασφάλιστη εργασία που τις κατέστησε πιο ανταγωνιστικές με αποτέλεσμα να αναπτυχθούν ακόμα περισσότερο. Ο ερχομός των λεγόμενων «λαθρομεταναστών» όχι μόνο δεν έβλαψε τη χώρα, αλλά αντίθετα τη βοήθησε, γιατί αν δεν έρχονταν εδώ οι λεγόμενοι «λαθρομετανάστες» και έμεναν στις χώρες τους, θα πήγαιναν να τους βρουν εκεί πολύ περισσότερες «ελληνικές» επιχειρήσεις από όσες ήδη μετακόμισαν στις βαλκανικές και άλλες χώρες, θα χάνονταν έτσι πολύ περισσότερες θέσεις εργασίας και οι παραγωγικές δυνατότητες εντός της ελληνικής επικράτειας θα περιορίζονταν. Με βάση τα παραπάνω, ο ερχομός των «λαθρομεταναστών» ουσιαστικά μετέθεσε στο μέλλον την εκδήλωση της οικονομικής κρίσης που θα είχε εκδηλωθεί στη χώρα μας και πριν από την περίοδο 2009-2010 που εκδηλώθηκε.
Σε επόμενα κείμενα θα αναλυθούν και άλλες παραπλανητικές ερμηνείες της κρίσης.

Τι φταίει για την κρίση; Μια ανάλυση (Μέρος τρίτο)

Γράφει ο Προκόπης Κωφός

Μερος Β

Τι φταίει για την ανεργία; Τι φταίει για τη μείωση των μισθών, των συντάξεων και των κοινωνικών παροχών; Γιατί ανατρέπονται εργασιακά δικαιώματα αιώνων; Γιατί μειώνεται η παραγωγή και μειώνεται και η κατανάλωση; Τι φταίει για τις επιχειρήσεις που κλείνουν και γιατί πολλές επιχειρήσεις δεν πληρώνουν τους εργαζόμενους; Γιατί τα ακίνητα χάνουν την αξία τους; Τι φταίει που δεν είναι δυνατόν να επιστραφούν τα δανεικά; Τι φταίει για την εξάπλωση της φτώχειας και της εξαθλίωσης;
Τα κόμματα Νέα Δημοκρατία, ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ, ΔΗΜΑΡ, Ανεξάρτητοι Έλληνες, «Ποτάμι», Χρυσή Αυγή, διάφορες νεοεμφανισθείσες ή ......
εκκολαπτόμενες κεντροδεξιές ή κεντροαριστερές κινήσεις και φυσικά τα κυρίαρχα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης καθώς και διάφοροι «ειδικοί», οικονομολόγοι, καθηγητές, πολιτικοί αναλυτές και άλλοι, επιχειρώντας να εξηγήσουν, γιατί η ελληνική κοινωνία βρίσκεται σ’ αυτή την ιδιαίτερα δυσχερή έως τραγική κατάσταση μας λένε πως φταίει ο υπερδανεισμός του κράτους, οι σπατάλες του, τα λάθη, η ανικανότητα, η ανεπάρκεια και η διαφθορά των πολιτικών, το «μεγάλο Κράτος», ο ερχομός των λεγόμενων «λαθρομεταναστών», η έλλειψη σχεδίου για την ανάπτυξη της χώρας, οι «νεοφιλελεύθερες» πολιτικές που ασκήθηκαν, η πολιτική των μνημονίων και ακόμα πως δεν δουλεύαμε και πως καταναλώναμε πάνω από τις δυνάμεις μας.

Όλες αυτές οι «ερμηνείες» για τη δεινή κατάσταση στην οποία βρίσκονται λιγότερο ή περισσότερο όλες οι ανεπτυγμένες καπιταλιστικές κοινωνίες και όχι μόνο η ελληνική, είναι αβάσιμες, παραπλανητικές και προβάλλονται όχι μόνο για επικοινωνιακούς λόγους αλλά κυρίως για να δικαιολογήσουν τις πολιτικές που ακολουθούν οι αστικές κυβερνήσεις για να αντιμετωπίσουν υποτίθεται την κρίση, πολιτικές που επικεντρώνουν στα προβλήματα του κράτους, στα πλεονάσματα, στο χρέος, στους φόρους και άλλα και όχι στα μεγάλα προβλήματα της κοινωνίας που συνιστούν την κρίση, την ανεργία, τη μείωση μισθών, τα λουκέτα σε επιχειρήσεις, τη φτωχοποίηση και άλλα.
Στα δύο πρώτα μέρη της ανάλυσής μου εξετάστηκαν ο δανεισμός του Κράτους, οι σπατάλες και η διαφθορά, οι ευθύνες του Κράτους, το «μεγάλο Κράτος», τα λάθη, η ανικανότητα και η ανεπάρκεια των πολιτικών και ο ερχομός των λεγόμενων «λαθρομεταναστών». Ακολουθεί η εξέταση των παραπλανητικών ερμηνειών της κρίσης που την αποδίδουν στην έλλειψη σχεδίου για την ανάπτυξη της χώρας, στο «νεοφιλελευθερισμό» και στα μνημόνια.

Φταίει η έλλειψη σχεδίου για την ανάπτυξη της χώρας;

Οι καπιταλιστικές κοινωνίες δεν αναπτύσσονται με βάση κάποιο σχέδιο. Οι καπιταλιστικές κοινωνίες αναπτύσσονται με βάση τους σχεδιασμούς και τις επενδύσεις των μεγάλων κατά κύριο λόγο Ιδιωτικών συμφερόντων. Αυτοί που έχουν τα κεφάλαια, αυτοί σχεδιάζουν πώς και πού θα επενδύσουν για να κερδίσουν περισσότερα. Το κίνητρο του κέρδους και μόνο αυτό καθορίζει την ανάπτυξη της καπιταλιστικής οικονομίας και τους όποιους σχεδιασμούς. Η έννοια του σχεδιασμού σε μια καπιταλιστική οικονομία πηγάζει από το γεγονός πως τα ιδιωτικά συμφέροντα απαιτούν και φυσικά επιτυγχάνουν, όπως είδαμε στα δύο προηγούμενα μέρη της ανάλυσής μου, την ενίσχυσή τους από το Κράτος, οπότε δημιουργείται η εντύπωση πως το Κράτος ενισχύοντάς τα ασκεί κάποια επίδραση στο σχεδιασμό της ανάπτυξης, ενώ στην ουσία αυτό που ενισχύεται είναι οι σχεδιασμοί των μεγάλων ιδιωτών συμφερόντων. Αυτό ακριβώς το νόημα έχουν το «Εθνικό Σχέδιο Ανασυγκρότησης» της Νέας Δημοκρατίας και το «Σχέδιο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης» του ΣΥΡΙΖΑ, την ενίσχυση και επιδότηση των κερδών του Ιδιωτικού Τομέα από το κράτος. Με άλλα λόγια, μας κοροϊδεύουν, ενώ σχεδιάζουν την ενίσχυση της ανάπτυξης του Ιδιωτικού Τομέα, ισχυρίζονται πως ενισχύουν την ανάπτυξη της χώρας, ταυτίζοντας και συγχέοντας σκόπιμα δυο διαφορετικά και ουσιαστικά εκ διαμέτρου αντίθετα πράγματα, την ανάπτυξη του Ιδιωτικού Τομέα και την ανάπτυξη της χώρας και του λαού της.
Τα κέρδη των επιχειρήσεων και των Ιδιωτικών συμφερόντων είναι δικά τους, τα κάνουν ό,τι θέλουν και κανείς δεν μπορεί να τους υποχρεώσει να τα επενδύσουν στη χώρα στην οποία προέκυψαν για να επιτευχθεί περαιτέρω ανάπτυξη. Εφόσον τα κεφάλαια που διαθέτουν είναι στον απόλυτο έλεγχό τους, τα αξιοποιούν όπως τους συμφέρει περισσότερο με μοναδικό τους κίνητρο να τα αυγατίσουν. Είναι γνωστό, το αποδεικνύουν και οι λίστες τύπου Λαγκάρντ, πως εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ ιδιωτικών ελληνικών συμφερόντων έχουν «επενδυθεί» σε ξένες τράπεζες και δεν αξιοποιούνται για να γίνουν επενδύσεις στη χώρα. Δεν επενδύονται για να παράγουμε κρέας, να παράγουμε γάλα, να παράγουμε βούτυρο και πατάτες και όλα όσα μπορεί να μας προσφέρει αυτός ο ευλογημένος τόπος στον οποίο έχουμε την τύχη να ζούμε και εισάγουμε αυτά τα προϊόντα από τη Γαλλία, την Ολλανδία και τη Γερμανία, ενώ εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες είναι άνεργοι. Αντί να γίνουν τέτοιες επενδύσεις με τα κεφάλαια που συσσωρεύτηκαν τις τελευταίες δεκαετίες εντός της επικράτειας από την εργασία των εργαζομένων της χώρας, τα κεφάλαια αυτά «επενδύονται» σε ξένες τράπεζες, γιατί αυτό συμφέρει αυτούς που τα κατέχουν.
Τα Ιδιωτικά συμφέροντα που κατέχουν τα κεφάλαια αυτά προβλέπουν πως παραγωγικές επενδύσεις εντός της χώρας δεν θα τους αποφέρουν κέρδη, γιατί μέσα στο ξέφραγο αμπέλι για τα Ιδιωτικά συμφέροντα, που λέγεται Ευρωπαϊκή Ένωση δεν θα μπορέσουν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του ανταγωνισμού, οι επενδύσεις τους θα αποτύχουν και δεν τις κάνουν. Προτιμούν λοιπόν να τα «επενδύουν» σε ξένες τράπεζες για να τα αυγατίσουν με τους τόκους που θα πληρώσουν τα δύσμοιρα τα Κράτη που δανείζονται από τις «αγορές» και συσσωρεύουν χρέη. Να γιατί η ανάπτυξη του Ιδιωτικού Τομέα και η ανάπτυξη της χώρας και του λαού της είναι δύο διαφορετικά και εκ διαμέτρου αντίθετα πράγματα! Να γιατί από την ανάπτυξη που είχε ο Ιδιωτικός Τομέας τις τελευταίες δεκαετίες επωφελήθηκαν αποκλειστικά και μόνο οι επιχειρηματίες και όχι οι εργαζόμενοι και συνολικά η κοινωνία! Να πού οδηγεί η ανάθεση στον Ιδιωτικό Τομέα να αναπτύξει αυτός τη χώρα!

Φταίει ο «νεοφιλελευθερισμός»;
Ο «νεοφιλελευθερισμός» δεν είναι «μοντέλο» ανάπτυξης της καπιταλιστικής οικονομίας που ακολούθησαν οι κυβερνήσεις των τελευταίων δεκαετιών στη χώρα μας και στις άλλες χώρες της Ευρώπης, όπως ισχυρίζονται ο ΣΥΡΙΖΑ και η ΔΗΜΑΡ . Στην πραγματικότητα οικονομικά μοντέλα δεν υπάρχουν. Αυτά που αναφέρονται ως οικονομικά «μοντέλα» δεν είναι τίποτα άλλο παρά οι περιγραφές των οικονομολόγων της καπιταλιστικής οικονομίας με τις οποίες περιγράφουν τις πολιτικές που ασκήθηκαν, ασκούνται ή πρέπει να ασκηθούν στις διάφορες καταστάσεις που διαμορφώθηκαν και διαμορφώνονται στις διάφορες φάσεις εξέλιξης και ανάπτυξης των καπιταλιστικών οικονομιών με βάση τα δεδομένα της κάθε κατάστασης, για να εξυπηρετηθούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα μεγάλα κυρίως Ιδιωτικά οικονομικά συμφέροντα που επικρατούν στις καπιταλιστικές οικονομίες.
Στις τωρινές συνθήκες η πολιτική που ασκείται, πολιτική που αξιοποιεί τη φτωχοποίηση έως εξαθλίωση του κόσμου της εργασίας, τη συρρίκνωση έως εξάλειψη της μεσαίας τάξης, την ιδιωτικοποίηση του δημόσιου τομέα και το ξεπούλημα των πλουτοπαραγωγικών πηγών στις μεγάλες εταιρίες ως μέσων για την επιτυχία της, εκφράζει τα συμφέροντα των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων που κυριαρχούν απόλυτα στις ανεπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες. Στόχοι αυτής της πολιτικής είναι η καπιταλιστική ανάπτυξη και η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και μέσω αυτής η διατήρηση και η αύξηση της κερδοφορίας των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων και των μονοπωλίων της Ευρώπης καθώς και η επιβίωσή τους στις συνθήκες ανελέητου ανταγωνισμού και αγώνα ζωής και θανάτου με τα μονοπωλιακά συμφέροντα των ανερχόμενων οικονομιών. Αυτή η πολιτική ανταποκρίνεται στα ζωτικά τους συμφέροντα και αυτή η πολιτική ακολουθείται από τις αστικές κυβερνήσεις σε όλη την Ευρώπη. Αν δεν ακολουθηθεί αυτή η πολιτική, τα μεγάλα μονοπώλια και οι επιχειρηματικοί όμιλοι της Ευρώπης κινδυνεύουν να απολέσουν τον πρωταγωνιστικό ρόλο που έχουν στην παγκόσμια οικονομία και μαζί μ’ αυτούς κινδυνεύει φυσικά συνολικά και η καπιταλιστική οικονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σ’ αυτή την πολιτική κάποιοι έδωσαν το όνομα «νεοφιλελευθερισμός» και μας το παρουσιάζουν ως «μοντέλο» που υποτίθεται πως ακολουθείται από τις «νεοφιλελεύθερες» κυβερνήσεις και στο οποίο αποδίδουν την κρίση. Ουδέν ανακριβέστερο τούτου! Οι πολιτικές των κυβερνήσεων δεν χαράσσονται επί χάρτου στη βάση θελήσεων, οικονομικών θεωριών και μοντέλων αλλά στη βάση των αναγκών της καπιταλιστικής οικονομίας και στην τωρινή φάση, αυτή είναι η εκτίμησή τους, η πολιτική που ανταποκρίνεται στα συμφέροντά τους είναι αυτή ακριβώς που ασκείται, η «νεοφιλελεύθερη» πολιτική. Αν δουν πως μια διαφορετική πολιτική θα τους βοηθήσει να αναπτυχθούν περισσότερο και να ανταποκριθούν καλύτερα στην ανάπτυξη της κερδοφορίας τους και στον διεθνή ανταγωνισμό, τότε φυσικά θα την υιοθετήσουν και ενδεχομένως να μιλάμε τότε για έναν «νέο-νεοφιλελευθερισμό».

Φταίει το μνημόνιο;
Τα μνημόνια και οι δανειακές συμβάσεις έχουν στόχο να ανορθώσουν την καπιταλιστική οικονομία που βάλλεται από την κρίση και δεν είναι αυτά υπεύθυνα για την κρίση. Αυτοί που ισχυρίζονται πως τα μνημόνια φταίνε για την κρίση, όπως ο ΣΥΡΙΖΑ και οι «Ανεξάρτητοι Έλληνες», ουσιαστικά προσπαθούν να απαντήσουν στο ερώτημα αν η κότα γέννησε το αυγό ή το αυγό την κότα! Με τα μνημόνια δεν κάνουν τίποτα άλλο παρά να προωθούν τη γενικότερη πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για «ανταγωνιστικότητα», ανάπτυξη των μεγάλων ιδιωτικών συμφερόντων και «αντιμετώπιση» της κρίσης της οικονομίας σε βάρος των εργαζομένων και υπέρ των μεγάλων ιδιωτικών συμφερόντων.
Η «οικονομική και κοινωνική καταστροφή» της Ελλάδας δεν οφείλεται στα μνημόνια, αλλά συντελείται στο πλαίσιο της γενικευμένης σε όλες τις αναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες κρίσης και οι πολιτικές που ασκούνται με τα μνημόνια οδηγούν στην κατά προτεραιότητα καταστροφή των εργαζομένων και της μεσαίας τάξης καθώς και στην καταστροφή των ασθενέστερων χωρών έναντι των ισχυρότερων, δίνοντας παράταση ζωής και ευκαιρίες στα ευρωπαϊκά μονοπώλια και στους μεγάλους ευρωπαϊκούς επιχειρηματικούς ομίλους να επικρατήσουν έναντι των ανταγωνιστών τους. Για παράδειγμα, ποιος ωφελείται και ποιος παίρνει ανάσα ζωής από τη «μνημονιακή» μείωση των μισθών και την απελευθέρωση των απολύσεων στον ιδιωτικό τομέα; Ποιος ωφελείται και παίρνει ανάσα ζωής από τις «μνημονιακές» ιδιωτικοποιήσεις με τις οποίες μεταφέρονται στον ιδιωτικό τομέα κερδοφόροι ή εν δυνάμει κερδοφόροι λόγω της στρατηγικής σημασίας τους τομείς της οικονομίας; Ποιος ωφελείται και παίρνει ανάσα ζωής από τη «μνημονιακή» ανατροπή των εργασιακών δικαιωμάτων; Η απάντηση είναι αυτονόητη: Αυτός που ωφελείται και παίρνει ανάσες ζωής από τα «μνημόνια» είναι ο Ιδιωτικός Τομέας.
Σε επόμενα κείμενα θα αναλυθούν και άλλες παραπλανητικές ερμηνείες της κρίσης

Τι φταίει για την κρίση; Μια ανάλυση (Μέρος τέταρτο, τελευταίο)

Το Γ μερος εδω

Γράφει ο Προκόπης Κωφός

Τι φταίει για την ανεργία; Τι φταίει για τη μείωση των μισθών, των συντάξεων και των κοινωνικών παροχών; Γιατί ανατρέπονται εργασιακά δικαιώματα αιώνων; Γιατί μειώνεται η παραγωγή και μειώνεται και η κατανάλωση; Τι φταίει για τις επιχειρήσεις που κλείνουν και γιατί πολλές επιχειρήσεις δεν πληρώνουν τους εργαζόμενους; Γιατί τα ακίνητα χάνουν την αξία τους; Τι φταίει που δεν είναι δυνατόν να επιστραφούν τα δανεικά; Τι φταίει για την εξάπλωση της φτώχειας και της εξαθλίωσης;

Τα κόμματα Νέα Δημοκρατία, ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ, ΔΗΜΑΡ, Ανεξάρτητοι Έλληνες, «Ποτάμι», Χρυσή Αυγή, διάφορες νεοεμφανισθείσες ή εκκολαπτόμενες κεντροδεξιές ή κεντροαριστερές κινήσεις και.....
φυσικά τα κυρίαρχα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης καθώς και διάφοροι «ειδικοί», οικονομολόγοι, καθηγητές, πολιτικοί αναλυτές και άλλοι, επιχειρώντας να εξηγήσουν, γιατί η ελληνική κοινωνία βρίσκεται σ' αυτή την ιδιαίτερα δυσχερή έως τραγική κατάσταση μας λένε πως φταίει ο υπερδανεισμός του κράτους, οι σπατάλες του, τα λάθη, η ανικανότητα, η ανεπάρκεια και η διαφθορά των πολιτικών, το «μεγάλο Κράτος», ο ερχομός των λεγόμενων «λαθρομεταναστών», η έλλειψη σχεδίου για την ανάπτυξη της χώρας, οι «νεοφιλελεύθερες» πολιτικές που ασκήθηκαν, η πολιτική των μνημονίων και ακόμα πως δεν δουλεύαμε και πως καταναλώναμε πάνω από τις δυνάμεις μας.


Όλες αυτές οι «ερμηνείες» για τη δεινή κατάσταση στην οποία βρίσκονται λιγότερο ή περισσότερο όλες οι ανεπτυγμένες καπιταλιστικές κοινωνίες και όχι μόνο η ελληνική, είναι αβάσιμες, παραπλανητικές και προβάλλονται όχι μόνο για επικοινωνιακούς λόγους αλλά κυρίως για να δικαιολογήσουν τις πολιτικές που ακολουθούν οι αστικές κυβερνήσεις για να αντιμετωπίσουν υποτίθεται την κρίση, πολιτικές που επικεντρώνουν στα προβλήματα του κράτους, στα πλεονάσματα, στο χρέος, στους φόρους και άλλα και όχι στα μεγάλα προβλήματα της κοινωνίας που συνιστούν την κρίση, την ανεργία, τη μείωση μισθών, τα λουκέτα σε επιχειρήσεις, τη φτωχοποίηση και άλλα.

Στα προηγούμενα τρία μέρη της ανάλυσής μου εξετάστηκαν ο δανεισμός του Κράτους, οι σπατάλες και η διαφθορά, οι ευθύνες του Κράτους, το «μεγάλο Κράτος», τα λάθη, η ανικανότητα και η ανεπάρκεια των πολιτικών, ο ερχομός των λεγόμενων «λαθρομεταναστών», η έλλειψη σχεδίου για την ανάπτυξη της χώρας, ο «νεοφιλελευθερισμό» και τα μνημόνια. Στο τέταρτο και τελευταίο μέρος εξετάζεται η ερμηνεία της κρίσης σύμφωνα με την οποία καταναλώναμε πάνω από τις δυνάμεις μας και δεν δουλεύαμε και δίνεται μια απάντηση στο ερώτημα αν μπορούν η πολιτική και οι πολιτικοί να αντιμετωπίσουν την κρίση.

Φταίει το ότι καταναλώναμε πάνω από τις δυνάμεις μας; Φταίει ότι δεν δουλεύαμε;

Αυτή η «ερμηνεία» της κρίσης είναι παιδαριώδης και αποκαλύπτει το επίπεδο αυτών που την υιοθετούν. Σύμφωνα με την ερμηνεία αυτή τα τέσσερα και παραπάνω εκατομμύρια των Ελλήνων που πήγαιναν τις τελευταίες δεκαετίες κάθε πρωί στη δουλειά τους, είτε στον ιδιωτικό, είτε στο δημόσιο τομέα, παρήγαγαν λιγότερα από αυτά που τους έδιναν με τους μισθούς που έπαιρναν και αυτοί που τους πλήρωναν τους έδιναν περισσότερα από αυτά που παρήγαγαν. Πώς αλλιώς μπορείς να καταναλώνεις πάνω από τις δυνάμεις σου; Με άλλα λόγια και σύμφωνα με την «ερμηνεία» αυτή όλες οι επιχειρήσεις εδώ και δεκαετίες λειτουργούσαν χωρίς κέρδος, μόνο και μόνο για να παρέχουν την ευχέρεια στους εργαζόμενους να καταναλώνουν πάνω από τις δυνάμεις τους!

Αν εννοούν ως κατανάλωση πάνω από τις δυνάμεις μας τα δάνεια που πήραν οι εργαζόμενοι για να πάρουν ένα δικό τους σπίτι ή έστω να καταναλώσουν κάτι παραπάνω, καλό είναι να λάβουν υπόψη πως για τα χρήματα που δανείστηκαν οι εργαζόμενοι πλήρωσαν και πληρώνουν τόκους, πως όσα δεν τα επέστρεψαν στις τράπεζες τα χρωστούν ακόμα και πως η δυσκολία ή η αδυναμία να επιστραφούν αυτά τα δάνεια προέκυψε από την κρίση, γιατί συρρικνώθηκαν οι μισθοί των δανειοληπτών ή είναι άνεργοι. Με τα δάνεια αυτά οι Ιδιώτες επιχειρηματίες είτε στον τομέα της οικοδομής είτε σε άλλους τομείς της οικονομίας είχαν κέρδη και φυσικά και οι τράπεζες που τα δάνεισαν είχαν κι αυτές τους τόκους τους. Κέρδη οι Ιδιώτες, τόκοι οι τράπεζες, ο Ιδιωτικός Τομέας είχε από τα δάνεια αυτά έναν επιπλέον λόγο να ευημερεί. Ουσιαστικά, τα δάνεια που πήραν οι εργαζόμενοι, αλλά και γενικά όλα τα δάνεια, απομάκρυναν την έλευση της κρίσης και σε καμιά περίπτωση δεν την προκάλεσαν.

Υπάρχει ακόμα ένα ουσιαστικό ερώτημα γι αυτούς που λένε πως καταναλώναμε πάνω από τις δυνάμεις μας. Τι δικαιούται ο εργαζόμενος από τη δουλειά που προσφέρει στο τέλος του εικοστού αιώνα και στην αυγή του εικοστού πρώτου με τις τεράστιες παραγωγικές δυνατότητες της σύγχρονης εποχής; Δεν δικαιούται να έχει σπίτι; Δεν δικαιούται να έχει αυτοκίνητο; Τι δικαιούται να έχει; Τη φτώχεια και την εξαθλίωση που του προσφέρει η κατάσταση που παγιώνεται από τώρα και στο εξής στις υποτίθεται ανεπτυγμένες καπιταλιστικές κοινωνίες; Καταναλώναμε πάνω από τις δυνάμεις μας, γιατί είχαμε σπίτι, γιατί είχαμε αυτοκίνητο και γιατί πηγαίναμε και τρώγαμε στις ταβέρνες; Δεν τα δικαιούται αυτά και άλλα πολύ περισσότερα ένας εργαζόμενος από τη δουλειά του στη σύγχρονη εποχή;

Το 2001 σύμφωνα με την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος σε σύνολο τεσσάρων εκατομμυρίων εργαζομένων σε όλη τη χώρα, 616 χιλιάδες εργάζονταν στη γεωργία, 11 χιλιάδες στην αλιεία, 18 χιλιάδες στην εξόρυξη, 557 χιλιάδες στη βιομηχανία, 34 χιλιάδες σε ενέργεια, φυσικό αέριο, ύδρευση, 285 χιλιάδες στις κατασκευές, 673 χιλιάδες στο εμπόριο και τις επισκευές οχημάτων, 255 χιλιάδες σε ξενοδοχεία και εστιατόρια, 250 χιλιάδες στις μεταφορές, αποθήκευση, επικοινωνίες, 108 χιλιάδες σε οικονομικά ιδρύματα, 213 χιλιάδες στη διαχείριση περιουσιακών στοιχείων και στις ενοικιάσεις, 290 χιλιάδες στο δημόσιο τομέα, άμυνα και κοινωνικές υπηρεσίες, 251 χιλιάδες στην εκπαίδευση, 187 χιλιάδες στην υγεία και την κοινωνική φροντίδα και 178 χιλιάδες σε άλλες υπηρεσίες. Τι έκαναν όλοι αυτοί κάθε μέρα που πήγαιναν στη δουλειά τους; Σκότωναν μύγες και τους πλήρωναν κι από πάνω για να καταναλώνουν πάνω από τις δυνάμεις τους; Τα «επιχειρήματα» αυτά και οι «ερμηνείες» αυτές που μια παραλλαγή τους είναι η χυδαιότητα του «όλοι μαζί τα φάγαμε» κινούνται πολύ πάνω από τα όρια της ανοησίας και της κοροϊδίας.

Μπορεί η πολιτική να αντιμετωπίσει την κρίση;

Όλες αυτές οι αβάσιμες και παραπλανητικές «ερμηνείες» της κρίσης που εξετάστηκαν στην ανάλυσή μου έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό, πως αν υποθέσουμε πως ισχύουν, τότε η αντιμετώπιση της κρίσης είναι θέμα πολιτικής βούλησης και ορθής πολιτικής και με συνεπή προώθηση των κατάλληλων πολιτικών η κοινωνία μπορεί να επανέλθει έστω και καθυστερημένα στην προ της κρίσης κατάσταση.

Σύμφωνα με τις «ερμηνείες» αυτές η αντιμετώπιση της κρίσης φαίνεται μεν να είναι μια δύσκολη υπόθεση, αλλά δεν είναι αδύνατη, γιατί ξέρουμε υποτίθεται τι ακριβώς πρέπει να γίνει και μπορούμε να εκτιμήσουμε πως όλα αυτά που πρέπει να γίνουν, μπορούν να γίνουν. Δεν έχουμε παρά να αναδείξουμε μια κυβέρνηση που θα περιορίσει στο ελάχιστο το δανεισμό του κράτους, θα ισοσκελίσει τον προϋπολογισμό του, θα εξασφαλίσει πλεονάσματα, έστω με «θυσίες», για να ξεπληρωθούν τα παλιά δάνεια, θα εξαλείψει τις σπατάλες, θα πατάξει τη διαφθορά, θα περιορίσει το κράτος, θα διώξει τους «λαθρομετανάστες», θα επεξεργαστεί ένα «σχέδιο αναπτυξιακής ανασυγκρότησης της χώρας», θα καταπολεμήσει τους αεριτζήδες και κρατικοδίαιτους επιχειρηματίες, θα ενισχύσει την υγιή επιχειρηματικότητα, θα καταργήσει τα μνημόνια και όλα θα διορθωθούν. Τόσο απλά! Να γιατί μας σερβίρουν αυτές τις «ερμηνείες» της κρίσης, για να δικαιολογήσουν τις πολιτικές που προωθούν και να μας τις παρουσιάσουν ως αυτονόητες.

Ήδη, αυτοί που ήταν μέχρι τώρα στην κυβέρνηση, Νέα Δημοκρατία και ΠΑΣΟΚ, αυτά έκαναν και είναι γνωστό πως κάτι κατάφεραν με βάση τους στόχους που είχαν χαράξει, όπως για παράδειγμα το πρωτογενές πλεόνασμα που εξασφάλισαν. Παρά όμως τις «επιτυχίες» τους, τα βασικά χαρακτηριστικά της κρίσης, ανεργία, μειωμένοι μισθοί και συντάξεις, μειωμένες κοινωνικές παροχές, περιορισμένα εργασιακά δικαιώματα, λουκέτα, στασιμότητα, απλήρωτοι εργαζόμενοι, κρατικό χρέος σε δυσθεώρητα ύψη, χαμηλότερη αξία ακινήτων, εξάπλωση της φτώχειας και της εξαθλίωσης, όλα αυτά που συνιστούν ουσιαστικά την κρίση, παραμένουν και ουσιαστικά έχουν παγιωθεί! Επειδή λοιπόν αυτοί που είχαν μέχρι τώρα την κυβερνητική εξουσία και την «ευθύνη» της αντιμετώπισης της κρίσης δεν τα κατάφεραν, ετοιμάζονται κάποιοι άλλοι, του ΣΥΡΙΖΑ, να τα καταφέρουν καλύτερα. Πώς όμως θα καταφέρουν έχοντας κι αυτοί τις ίδιες «ερμηνείες» της κρίσης και τους ίδιους ακριβώς στόχους για να αντιμετωπιστεί, υπερέχοντας όμως υποτίθεται στη διάθεση και στην ικανότητα για διαπραγμάτευση με τους δανειστές; Αυτό είναι το θέμα; Να κάνεις καλύτερη διαπραγμάτευση; Πώς μπορούν και οι παλιοί και οι καινούριοι να αντιμετωπίσουν την κρίση, όταν οι «ερμηνείες», οι «αναλύσεις» και τα «συμπεράσματά» τους επικεντρώνονται μονομερώς στο κράτος και τα προβλήματά του αφήνοντας στο απυρόβλητο την πραγματική οικονομία που είναι η μοναδική και καθοριστική πηγή της κρίσης;

Όσα από αυτά που μας λένε μπορούν να γίνουν, όπως για παράδειγμα η καταπολέμηση της σπατάλης, δεν έχουν καμιά σχέση με την ίδια την κρίση παρά μόνο με κάποιο ας πούμε «νοικοκύρεμα» του κράτους. Όσα πάλι συνδέονται πραγματικά με την κρίση, όπως για παράδειγμα η «παραγωγική ανασυγκρότηση» της χώρας και η «ανάπτυξη» δεν μπορούν να γίνουν, γιατί δεν είναι όπως είδαμε δουλειά των κυβερνήσεων!

Το μόνο που μπορεί να πετύχουν με τέτοιες πολιτικές η Νέα Δημοκρατία, το ΠΑΣΟΚ, ο ΣΥΡΙΖΑ και όσοι άλλοι σωτήρες εμφανιστούν, είναι ένα «νοικοκύρεμα» του κράτους που θα μεταθέσει ενδεχομένως στο μέλλον τα αδιέξοδά του και κυρίως το πρόβλημα του χρέους του κι αυτό αποκλειστικά σε βάρος των εργαζόμενων. Την κρίση όμως που οφείλεται όπως είδαμε στον Ιδιωτικό Τομέα, στην Πραγματική Οικονομία, ποιος και πώς θα την αντιμετωπίσει; Πώς, πότε και γιατί θα κάνει επιτέλους επενδύσεις ο Ιδιωτικός Τομέας για να έχουμε ανάπτυξη και να περιοριστεί η ανεργία; Γιατί ακόμα και τώρα μετά από τόσες μειώσεις μισθών και ανατροπή εργασιακών δικαιωμάτων, που καθιστούν τον Ιδιωτικό Τομέα ανταγωνιστικό, εξακολουθούν να μην κάνουν τις απαραίτητες επενδύσεις; Πότε και με ποιο τρόπο θα αρχίσουν να πληρώνουν κανονικά τους εργαζόμενους και θα τους προσλαμβάνουν για σταθερή και μόνιμη δουλειά με πλήρη εργασιακά δικαιώματα; Πότε και με τι τρόπο θα μπορέσουν να αυξήσουν τους μισθούς και τις συντάξεις για να επανέλθουν έστω στα προ κρίσης επίπεδα; Πότε και με ποιο τρόπο θα επαναφέρουν τα εργασιακά δικαιώματα που ανατράπηκαν; Πότε και με ποιο τρόπο θα επιστραφούν τα δανεικά; Πότε και πώς τα ακίνητα θα ανακτήσουν την αξία που είχαν; Πότε και με ποιο τρόπο θα περιοριστεί η φτώχεια και η ακραία εκδήλωσή της, η εξαθλίωση, που εξαπλώνεται συνεχώς και χτυπάει την πόρτα όλων των εργαζόμενων και της νέας γενιάς; Η απάντηση στα ερωτήματα αυτά είναι σχεδόν αυτονόητη: Η κρίση που είναι σε εξέλιξη δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί από την πολιτικοί και τους πολιτικούς, γιατί πηγάζει αποκλειστικά από τον Ιδιωτικό Τομέα και τη λειτουργία της πραγματικής οικονομίας.

Επίλογος

Από όλα τα παραπάνω προκύπτει πως για την κρίση που πλήττει τη χώρα μας και γενικότερα τις καπιταλιστικές κοινωνίες δεν φταίει ούτε το Κράτος, ούτε το χρέος και οι σπατάλες του, ούτε ο Δημόσιος Τομέας, ούτε οι κυβερνήσεις, ούτε οι πολιτικοί, ούτε οι σπατάλες τους και η διαφθορά τους, ούτε οι πολιτικές που ασκήθηκαν, ούτε η ανικανότητα και η ανεπάρκεια των πολιτικών, ούτε οι λεγόμενοι «λαθρομετανάστες», ούτε η έλλειψη σχεδίου για την ανάπτυξη της χώρας, ούτε οι «νεοφιλελεύθερες» πολιτικές, ούτε το μνημόνιο, ούτε πως καταναλώναμε πάνω από τις δυνάμεις μας, ούτε πως δεν δουλεύαμε. Τι φταίει λοιπόν; Τι φταίει που οι καπιταλιστικές κοινωνίες βρίσκονται σε ύφεση και που μόλις φάνηκαν κάποια σημάδια αναιμικής ανάκαμψης ως αποτέλεσμα των μνημονιακών πολιτικών που ασκούνται, είτε με μνημόνια στη χώρα μας, είτε χωρίς μνημόνια στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, εμφανίζονται πάλι στον ορίζοντα σημάδια επιβράδυνσης της αναιμικής ανάπτυξης και νέα ύφεση;

Η απάντηση στα παραπάνω ερωτήματα είναι τελικά απλή και ουσιαστικά αυτονόητη, αλλά λίγοι τη δίνουν, ενώ οι περισσότεροι είτε παραπλανούν συνειδητά για να κρύψουν την πραγματική αιτία της κρίσης, είτε, παραμένοντας εγκλωβισμένοι εντός των τειχών της υπάρχουσας κατάστασης, αδυνατούν να αντιληφθούν την πραγματική φύση του προβλήματος και το χαρακτήρα της κρίσης και καλλιεργούν αυταπάτες πως με κατάλληλες πολιτικές, με την κατάλληλη διαχείριση της υπάρχουσας κατάστασης, με το «νοικοκύρεμα» του Κράτους που θα το καταστήσει πάλι ικανό να κάνει αυτό που έκανε πάντα, να ενισχύει τον Ιδιωτικό Τομέα, η ελληνική κοινωνία μπορεί να αντιμετωπίσει την κρίση και να επανέλθει στα προ της εκδήλωσης της κρίσης δεδομένα.

Η κρίση που είναι σε εξέλιξη, έχει γενικευμένο χαρακτήρα, αφορά όλες τις αναπτυγμένες καπιταλιστικές κοινωνίες, πηγάζει από τις βασικές λειτουργίες του ίδιου του καπιταλιστικού συστήματος και οι πολιτικοί και οι πολιτικές δεν μπορούν να την αντιμετωπίσουν, μπορούν μόνο να τη διαχειριστούν. Ο βασιλιάς είναι γυμνός και όσο εξακολουθούμε εθελοτυφλώντας να τον βλέπουμε ντυμένο είναι βέβαιο πως οδηγούμαστε από αδιέξοδο σε αδιέξοδο και στην αποδοχή της φτωχοποίησής μας, της δικής μας και των παιδιών μας! Όμως, η ανάλυση για την πραγματική αιτία, τη φύση και το χαρακτήρα της καπιταλιστικής κρίσης είναι μια άλλη συζήτηση.

.

Κόκκινη προπαγάνδα εκτοξεύθηκε από yiok-yiok.