ΑΠΟΣΤΟΛΗ «ΡΟΖΕΤΑ» ΣΤΟΝ ΤΣΟΥΡΙΟΥΜΟΦ - ΓΚΕΡΑΣΙΜΕΝΚΟ Νέες φωτογραφίες, νέες λεπτομέρειες για τον κομήτη

ΑΠΟΣΤΟΛΗ «ΡΟΖΕΤΑ» ΣΤΟΝ ΤΣΟΥΡΙΟΥΜΟΦ - ΓΚΕΡΑΣΙΜΕΝΚΟ

Νέες φωτογραφίες, νέες λεπτομέρειες για τον κομήτη

Δύο όψεις υπό διαφορετική γωνία των τριών όρθιων βράχων που εντοπίστηκαν σε φωτογραφίες σε έναν από τους λοβούς του κομήτη

Μετέωρα δεν έχει μόνο η Θεσσαλία. Εχει και η περιοχή Εϊκερ στο μεγάλο λοβό του κομήτη Τσουριούμοφ - Γκερασιμένκο! Πρόκειται για τρεις όρθιους βράχους που εντοπίστηκαν από την ανάλυση των φωτογραφιών που έστειλε η διαστημοσυσκευή «Ροζέτα» του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA), που από το περασμένο καλοκαίρι παρακολουθεί τον κομήτη στην τροχιά του και καταγράφει τα χαρακτηριστικά και τη δραστηριότητά του. Ο μεγαλύτερος από τους τρεις βράχους έχει διάμετρο περίπου 30 μέτρων.
Φυσικά τα Μετέωρα είναι γήινος γεωλογικός σχηματισμός διαφορετικής σύνθεσης (ψαμμίτης και κροκκαλοπαγή) και προέλευσης (σχετίζεται με διάβρωση την περίοδο που η πεδιάδα της Θεσσαλίας ήταν καλυμμένη από νερό). Στον Τσουριούμοφ - Γκερασιμένκο αν και υπάρχει νερό με τη μορφή πάγου, δεν υπάρχουν θάλασσες και ποτάμια για να οδηγήσουν σε παρόμοιους σχηματισμούς.
Οι επιστήμονες είχαν παρατηρήσει τους βράχους αυτούς σε φωτογραφίες από τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβρη του 2014, αλλά με την πρώτη ματιά δεν τους είχαν φανεί διαφορετικοί από άλλους. Ομως, όπως διαπίστωσαν στη συνέχεια πρόκειται για βράχους, που έχουν πολύ μικρή επιφάνεια επαφής με το έδαφος και προεξέχουν όπως συμβαίνει με σχηματισμούς σε πολλές περιοχές της Γης, οι οποίοι όμως είναι συνήθως αποτέλεσμα διάβρωσης και αποτελούν συνέχεια του εδάφους. Υπάρχουν όμως και στη Γη βράχοι, που απλώς ακουμπάνε στο έδαφος και δίνουν την εντύπωση ότι από τη μια στιγμή στην άλλη μπορεί να γύρουν ή να αναποδογυρίσουν. Ορισμένοι βρέθηκαν στη συγκεκριμένη θέση όταν έλιωσαν οι παγετώνες που τους μετέφεραν εκεί.

Το πώς σχηματίστηκαν οι τρεις ...μετέωροι βράχοι στον κομήτη Τσουριούμοφ - Γκερασιμένκο δεν είναι ακόμα σαφές, παραδέχεται ο Χόλγκερ Σιρκς του ινστιτούτου Μαξ Πλανκ της Γερμανίας, επικεφαλής της ομάδας που διαχειρίζεται το υλικό από την κάμερα OSIRIS (Οσιρις) της «Ροζέτας». Μία εκδοχή είναι ότι διαδικασίες που προκαλούν μεταφορά υλικών στην επιφάνεια του κομήτη, μετακίνησαν τους τρεις βράχους από την αρχική τους θέση ως την ασυνήθιστη τρέχουσα θέση τους. Διασκορπισμένοι βράχοι φαίνονται στις φωτογραφίες σε πολλά σημεία πάνω στον κομήτη, μερικές φορές μάλιστα σε σχετικά λείες περιοχές. Ενας από τους μεγαλύτερους, ο Χέοπας, έχει διάμετρο 45 μέτρων και βρίσκεται στο μέσο της λείας περιοχής Ιμχοτέπ, στο «κάτω» μέρος του μεγάλου λοβού του Τσουριούμοφ - Γκερασιμένκο. Πιο συνηθισμένο σε άλλες περιοχές του κομήτη είναι το φαινόμενο των συσσωρεύσεων μικρότερων βράχων, που εμφανίζονται από μακριά σαν ένας μονοκόμματος μεγάλος βράχος.

Ο κίνδυνος της οφθαλμαπάτης

Οι φωτογραφίες ενός εξωτικού ουράνιου σώματος, όπως ένας κομήτης, θέλουν μεγάλη προσοχή, γιατί η οπτική γωνία, ο φωτισμός και η μορφολογία της γύρω περιοχής μπορεί να οδηγήσουν σε λαθεμένα συμπεράσματα. Σε φωτογραφίες από απόσταση 105 χιλιομέτρων, ένας από τους δύο μικρότερους βράχους φαινόταν σαν κολόνα. Οταν όμως λήφθηκαν φωτογραφίες της ίδιας περιοχής από απόσταση 29 χιλιομέτρων και από διαφορετικές γωνίες φάνηκε ότι η όψη κολόνας ήταν απατηλή. Ακόμα και στις δύο φωτογραφίες που δημοσιεύουμε και διαφέρουν λίγο σε απόσταση και γωνία λήψης, η όψη των βράχων και ιδίως του μεγαλύτερου είναι πολύ διαφορετική.

Αν και τα λόγια μάλλον περιττεύουν για φωτογραφίες σαν αυτή, να σημειώσουμε ότι πρόκειται για εικόνα που κατέγραψε κάμερα της «Ροζέτα» με το πέρασμά της σε ύψος μόλις 10 χιλιομέτρων πάνω από τον ένα λοβό του κομήτη, υπό γωνία που ο άλλος λοβός μοιάζει να επικρέμαται απειλητικά από πάνω του

Οι ερευνητές επιδιώκουν να στοχεύσουν ξανά τις κάμερες της «Ροζέτας» στους τρεις βράχους, ελπίζοντας ότι θα αποκομίσουν περισσότερες πληροφορίες ικανές να αποκαλύψουν την πραγματική φύση, ενδεχομένως και την προέλευσή τους.
Στο μεταξύ η ομάδα της «Ροζέτας» δημοσίευσε 1297 φωτογραφίες του κομήτη, της χρονικής περιόδου από το πλησίασμα του σκάφους στον κομήτη μέχρι και σήμερα, τραβηγμένες από απόσταση 800 έως 30 χιλιομέτρων από την επιφάνειά του. Οπως δήλωσε εκπρόσωπός της, σύντομα πρόκειται να ακολουθήσουν και νέες παρτίδες εντυπωσιακών φωτογραφιών. Αιτία για τη μεγάλη καθυστέρηση της αποκάλυψης των φωτογραφιών είναι ο χρόνος που απαιτείται για την επεξεργασία τους ώστε να αποκαλυφθούν οι ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες, αλλά κατά κύριο λόγο η δέσμευση των φωτογραφιών μέχρι οι ερευνητές να κάνουν σχετικές δημοσιεύσεις μελετών τους στα επιστημονικά περιοδικά.
Η δραστηριότητα του κομήτη (εκπομπή αερίων και σκόνης) αυξάνει διαρκώς, καθώς αυτός πλησιάζει στο κοντινότερο προς τον Ηλιο σημείο της τροχιάς του (περιήλιο), γεγονός που αποτυπώνεται χαρακτηριστικά σε φωτογραφίες όπως αυτή που δημοσιεύουμε. Παράλληλα αυξάνονται και οι ελπίδες ότι η εντονότερη ακτινοβολία θα αναζωογονήσει τις μπαταρίες της διαστημοσυσκευής «Φιλέ», που βρίσκεται σε αδρανή κατάσταση πάνω στον κομήτη, μετά την επεισοδιακή προσεδάφισή της προ μηνών και την απρόσμενη κατάληξή της σε μέρος σκιασμένο σε μεγάλο βαθμό. Αν η «Φιλέ» τελικά «αναστηθεί» αυτό θα γίνει μέσα στο επόμενο δίμηνο, αλλιώς θα χαθεί κάθε ελπίδα.

Αυξάνεται διαρκώς η εκπομπή αερίων και σκόνης καθώς ο Τσουριούμοφ - Γκερασιμένκο πλησιάζει στον Ηλιο

Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγή: http://blogs.esa.int