Με αφορμή την πρόσφατη έκθεση του ΟΟΣΑ για την παγκόσμια οικονομία

Με αφορμή την πρόσφατη έκθεση του ΟΟΣΑ για την παγκόσμια οικονομία

Το σήμα του ΟΟΣΑ

Ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) εκτιμά ότι ο ρυθμός ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας θα είναι 3,1% του ΑΕΠ το 2015, από 3,7% που εκτιμούσε τον περασμένο Νοέμβρη. Εκτιμά, επίσης, ότι οι αδύναμες επενδύσεις παραμένουν παράγοντας ανησυχίας για την ανάπτυξη. Ταυτόχρονα, εκτιμά αύξηση του παγκόσμιου ΑΕΠ κατά 3,8% το 2016.

Στις ΗΠΑ

Πιο συγκεκριμένα, ο ΟΟΣΑ προβλέπει ότι ο ρυθμός ανάπτυξης στις ΗΠΑ για το 2015 αναμένεται στο 2%, σημαντικά χαμηλότερα από το 2,2% πέρυσι, και στο 2,8% το 2016.
Πράγματι, η ανάπτυξη στις ΗΠΑ επιβραδύνθηκε σημαντικά στις αρχές του 2015. Το πρώτο τρίμηνο του έτους, η ανάπτυξη ήταν 0,2% του ΑΕΠ, όταν το τελευταίο τρίμηνο του 2014 ήταν 2%. Στην έκθεση της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed) για την προοπτική της οικονομίας των ΗΠΑ εκτιμάται ότι η ανάπτυξη στις ΗΠΑ ήταν από «μετριοπαθής έως μέτρια».
Το ΔΝΤ προειδοποιεί τη Fed να μη βιαστεί για μια αύξηση του βασικού επιτοκίου πριν από το πρώτο εξάμηνο του 2016, και ειδικότερα μέχρι να υπάρξουν ισχυρές ενδείξεις για ενίσχυση μισθών και πληθωρισμού. Προσθέτει, επίσης, ότι ο δείκτης προσωπικών καταναλωτικών δαπανών (PCE), βασικός συντελεστής για τον πληθωρισμό, θα φθάσει το 2%, που είναι ο στόχος της Fed, στα μέσα του 2017. Να θυμίσουμε εδώ ότι αρχικά η Fed εκτιμούσε ότι μπορεί να μειώσει τα σχέδια χαλάρωσης, αυξάνοντας τα επιτόκια στα μέσα του 2015, άντε το Σεπτέμβρη του ίδιου χρόνου. Τώρα συνεχώς και μετατίθενται, πράγμα που δείχνει ότι υπάρχει αστάθεια στην πορεία της οικονομίας. Αλλωστε, σύμφωνα με αστούς αναλυτές, έκπληξη προκάλεσε «η προς τα κάτω αναθεώρηση των στοιχείων για την αμερικανική οικονομία το πρώτο τρίμηνο, με το υπουργείο Οικονομικών να ανακοινώνει απρόσμενη συρρίκνωση κατά 0,7% την περασμένη βδομάδα. Οικονομικοί αναλυτές προβλέπουν ρυθμό ανάπτυξης 1,5% με 3% την περίοδο Απρίλη - Ιούνη. Δεν είναι μόνο το ΔΝΤ που συστήνει καθυστέρηση σε μια αύξηση των επιτοκίων. Η Λάελ Μπρέιναρντ, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Fed, έχει εκφράσει επιφυλάξεις λόγω της αβεβαιότητας που επικρατεί για την αμερικανική ανάπτυξη». («Καθημερινή», 5/6/2015).
Η πρόεδρος της Fed Τζάνετ Γέλεν, συνδέει τον περιορισμό της ρευστότητας στην αμερικανική οικονομία με την αύξηση των επιτοκίων και με την πτώση της ανεργίας στις ΗΠΑ κάτω από το 7%. Δείκτης ότι η ανεργία στις ΗΠΑ και για τα δικά τους δεδομένα, παρά την περί του αντιθέτου προπαγάνδα είναι ακόμη πολύ υψηλή.

Στην Ευρωζώνη

Αλλά και για την οικονομία της Ευρωζώνης, ο ΟΟΣΑ εκτιμά ότι αναμένεται ανάπτυξη στο 1,4% το 2015 και στο 2,1% το 2016, υψηλότερα από τις προηγούμενες προβλέψεις του 1,1% για το 2015 και του 1,7% για το 2016.
Η ΕΚΤ διατηρεί αμετάβλητο στο 0,05% το βασικό επιτόκιο δανεισμού ως ένα μέτρο ενίσχυσης της ρευστότητας, το άλλο είναι η αγορά ομολόγων. Η πρόσφατη πρόβλεψή της για την ανάπτυξη στην Ευρωζώνη είναι 1,5% το 2015, 1,9% το 2016 και 2% το 2017. Την ίδια στιγμή, ο πρόεδρος της ΕΚΤ, Μ. Ντράγκι, προειδοποίησε ότι μπορεί να υπάρξει επιβράδυνση της ανάκαμψης της οικονομίας τους επόμενους μήνες. «Υπήρξε απώλεια, ή κάποια απώλεια δυναμικής, μικρή θα έλεγα... κυρίως εξαιτίας της εξασθένησης των οικονομιών εκτός Ευρωζώνης, κυρίως στις αναδυόμενες αγορές», σχολίασε ο κ. Ντράγκι. «Θα πρέπει να συνηθίσουμε σε περιόδους αυξημένης μεταβλητότητας. Οταν οι αποδόσεις βρίσκονται σε πολύ χαμηλά επίπεδα οι τιμές των ομολόγων τείνουν να έχουν υψηλότερη μεταβλητότητα», είπε ο ίδιος κ. Ντράγκι.
Η εαρινή έκθεση της Κομισιόν επίσης εκτιμά ότι το ΑΕΠ, για το 2015 αναμένεται να αυξηθεί κατά 1,5% στην Ευρωζώνη, ενώ για το 2016 εκτιμά ρυθμό ανάπτυξης 1,9% στην Ευρωζώνη. Στην ίδια έκθεση η Κομισιόν αναφέρει: «Ο βαθμός αβεβαιότητας ως προς τις οικονομικές προοπτικές εξακολουθεί να είναι υψηλός, αλλά συνολικά οι κίνδυνοι για το μέλλον φαίνεται να είναι σε γενικές γραμμές ισορροπημένοι».

Στην Κίνα

Για δε την οικονομία της Κίνας, ο ΟΟΣΑ εκτιμά ρυθμό ανάπτυξης στο 6,8% του ΑΕΠ το 2015 και στο 6,7% το 2016. Ηδη η οικονομία της Κίνας επιβραδύνεται. Η κυβέρνηση και η Κεντρική Τράπεζα της Κίνας έχουν πάρει εδώ και καιρό μέτρα χαλάρωσης της νομισματικής πολιτικής. Το Σεπτέμβρη του 2014, η Τράπεζα της Κίνας προχώρησε σε τόνωση της ρευστότητας στις πέντε μεγαλύτερες τράπεζες της χώρας, στις οποίες διοχέτευσε συνολικά 500 δισ. γουάν (ποσό αντίστοιχο των 81 δισ. δολαρίων) υπό τη μορφή φθηνών δανείων και για χρονικό διάστημα τριών μηνών. Με αυτόν τον τρόπο προσπάθησε να αντιμετωπίσει το βραδύτερο από τον αναμενόμενο ρυθμό ανάπτυξης. Στη συνέχεια, η Τράπεζα της Κίνας προχώρησε στην πρώτη, μετά από δύο χρόνια, μείωση επιτοκίων του γουάν, ενώ αποφάσισε να μειώσει το ποσοστό των καταθέσεων που οφείλουν να διατηρούν οι κινεζικές τράπεζες σ' αυτήν, αυξάνοντας τη ρευστότητα.
Η οικονομία της Κίνας πλήττεται από τη μεγάλη επιβράδυνση της αγοράς στέγης, με αποτέλεσμα να μειώνεται σημαντικά η ζήτηση σε όλους τους εξαρτημένους από αυτήν κλάδους, από τις επιπλώσεις, μέχρι τις βιομηχανίες τσιμέντου και χάλυβα. Ο κλάδος της στέγης αντιπροσωπεύει το 25% του κινεζικού ΑΕΠ (μαζί, βεβαίως, με όλες τις βιομηχανίες που σχετίζονται με τη στέγη). Ταυτόχρονα, λόγω της παγκόσμιας κρίσης υπάρχει μείωση των εξαγωγών.
Ετσι, η Κίνα είχε σχεδιάσει από το τέλος του 2014 κρατικές επενδύσεις 10,5 δισ. ευρώ για υποδομές στο εσωτερικό της, ώστε να αντισταθμίσει τη μείωση της οικονομικής δραστηριότητας, ενώ στο εσωτερικό της φαίνεται ότι προσανατολίζεται σε πολιτική ενίσχυσης της ζήτησης. Σύμφωνα με την «Καθημερινή», 17/5/2015, «η Εθνική Επιτροπή Ανάπτυξης και Μεταρρυθμίσεων της Κίνας (NDRC) έδωσε το πράσινο φως για να ξεκινήσει το νέο πρόγραμμα έργων υποδομής. Εχει προηγηθεί μια αύξηση κατά 33,2% των δημοσιονομικών δαπανών τον Απρίλη (...) ο Ουάνγκ Γιουν, οικονομικός αναλυτής στο οικονομικό ινστιτούτο China Centre for International Economic Exchanges, εκτιμά πως "το Πεκίνο κατέγραψε ότι είναι σοβαρή η κατάσταση της οικονομίας και θέλησε να επισπεύσει τη στήριξη που θα παράσχει, ώστε να σταθεροποιηθεί η ανάπτυξη"».
Σε ρεπορτάζ της «Ναυτεμπορικής» 21 Μαΐου 2015 σχετικά με τη μεταποίηση στην Κίνα αναφέρεται: «Ο επιμέρους δείκτης για την παραγωγή των εργοστασίων διαμορφώθηκε στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων 13 μηνών, ενώ αδύναμα ήταν και τα στοιχεία για τις νέες παραγγελίες, τις νέες εξαγωγικές παραγγελίες, την απασχόληση και τα αποθέματα».
Τον Μάη 2015, οι εξαγωγές της Κίνας ελαττώθηκαν ως ένα βαθμό λόγω μειωμένης ζήτησης εντός και εκτός συνόρων. Σε ετήσια βάση μειώθηκαν 2,5%. Ο Μάης ήταν ο τρίτος κατά σειρά μήνας με μείωση εξαγωγών. Οι εισαγωγές ελαττώθηκαν 17,6% σε ετήσια βάση.Το 2015 οι εξαγωγές δεν θα «διασώσουν» την οικονομία. Το τρίμηνο Ιανουαρίου - Μαρτίου η οικονομία της Κίνας σημείωσε τη χειρότερη επίδοσή της την τελευταία εξαετία (...) Ορισμένοι δε οικονομολόγοι διαπιστώνουν ενδείξεις, βάσει των οποίων η οικονομία δεν φαίνεται να αναθερμαίνεται παρά τις μεγάλες ενέσεις σε κρατικό χρήματα, τις μειώσεις φόρων και επιτοκίων.(...) δεν είμαστε βέβαιοι ότι η οικονομική ανάπτυξη θα τονωθεί το δεύτερο τρίμηνο», αναφέρει ο οικονομολόγος της HSBC Mα Σιαοπίνγκ.(«Καθημερινή» 9/6/2015).

Ανησυχίες

Σύμφωνα με ρεπορτάζ του ΑΠΕ «ο ΟΟΣΑ, ενώ επιδοκιμάζει τις κινήσεις σε επίπεδο νομισματικής πολιτικής και λέει ότι αναμένει τις τιμές πετρελαίου να προσθέσουν ένα τέταρτο ποσοστιαίας μονάδας στους ρυθμούς ανάπτυξης τόσο το 2015 και το 2016, εκφράζει ανησυχίες."Ο βασικός λόγος για την αδυναμία στις επενδύσεις είναι η ίδια η αδύναμη ανάκαμψη και οι αμφιβολίες για τις προοπτικές ισχυρότερης ανάπτυξης"», σύμφωνα με το ΑΠΕ.
Να υπενθυμίσουμε ότι και το ΔΝΤ είναι ανήσυχο για την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας. Στην εαρινή έκθεσή του, σύμφωνα με παράρτημα της έκθεσης World Economic Outlook που δημοσιεύθηκε την Τρίτη 7/4/2015 έκανε λόγο «για τη χαμηλότερη δυναμική ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας». Η Κριστίν Λαγκάρντ, μιλώντας στο «Atlantic Council», ινστιτούτο μελετών της Ουάσιγκτον, την ίδια περίοδο, αναφέρθηκε σε «μέτριο και άνισο» ρυθμό ανάπτυξης και έθεσε το ζήτημα ως εξής: «Να αποτρέψουμε το ενδεχόμενο αυτή η νέα μετριότητα να μετατραπεί στη "νέα πραγματικότητα" (...) δεν είναι ότι η συνολική ανάπτυξη είναι κακή (...) με δεδομένες τις εμμένουσες συνέπειες της μεγάλης ύφεσης, η ανάπτυξη αυτή απλά δεν αρκεί».

Ο μονόδρομος της εργατικής τάξης και των συμμάχων της

Απ' όλα τα παραπάνω, δηλαδή από τις εκθέσεις με τις εκτιμήσεις των διεθνών καπιταλιστικών οργανισμών για την παγκόσμια οικονομία διαπιστώνεται ότι η καπιταλιστική ανάπτυξη είναι αδύναμη, ενώ όλοι κρούουν «κώδωνα κινδύνου» για το μέλλον ακόμη και το άμεσο. Η αστάθεια, το γεγονός δηλαδή ότι η ως τώρα ανάκαμψη δεν εμπνέει σιγουριά για σταθερή πορεία σε μια καπιταλιστική ανάπτυξη χωρίς κινδύνους στασιμότητας ή νέας κρίσης, είναι που εντείνουν τις ανησυχίες τόσο σε διεθνές επίπεδο όσο και σε κάθε ισχυρή καπιταλιστική οικονομία ξεχωριστά. Για παράδειγμα, τόσο στην Ιαπωνία, όσο και στις άλλες οικονομίες των BRICS (Ρωσία, Βραζιλία, Νότια Αφρική), με εξαίρεση την Ινδία που το ΔΝΤ εκτιμά ότι θα ξεπεράσει το 2015 το 7% του ΑΕΠ σε ρυθμούς ανάπτυξης, (για την Κίνα γράφουμε πιο πάνω), εκτιμά το ΔΝΤ ότι πορεύονται με επιβράδυνση ή στασιμότητα.
Η ένταση της καπιταλιστικής διεθνοποίησης, δηλαδή η ολοένα και πιο βαθιά αλληλεξάρτηση και η διαπλοκή των καπιταλιστικών οικονομιών μεταξύ τους επιδρά έτσι ώστε αρνητικά φαινόμενα σε μια ισχυρή οικονομία, (π.χ. Κίνα, Γαλλία, Ιταλία), να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην οικονομία π.χ. της Γερμανίας, ή των ΗΠΑ. Δεν είναι τυχαίο ότι οι εξαγωγές τόσο της Γερμανίας, όσο και των ΗΠΑ μειώνονται, το ίδιο και της Κίνας.
Υπάρχει όμως ένα στοιχείο ως προς την πραγματικότητα που διαμορφώνεται και διαπερνά όλες τις εκτιμήσεις - προβλέψεις. Το γεγονός ότι δε γίνονται επενδύσεις με εξαίρεση τις κρατικές της Κίνας. Αρα δεν μπορεί να υπάρξει σίγουρη και με μεγάλους ρυθμούς καπιταλιστική ανάπτυξη.
Βεβαίως όλ' αυτά αποτελούν πονοκέφαλο για τα αστικά επιτελεία, τις κυβερνήσεις, τους διεθνείς και περιφερειακούς διακρατικούς καπιταλιστικούς οργανισμούς και ενώσεις. Ολ' αυτά δείχνουν ότι ο καπιταλισμός έχει χάσει προ πολλού τη δυνατότητα να λύνει λαϊκά προβλήματα. Τις συνέπειες της κρίσης τις πληρώνουν οι λαοί. Και την ανάκαμψη την πληρώνουν, αφού τα αντεργατικά, αντιλαϊκά μέτρα που εφαρμόζονται σε συνθήκες κρίσης εφαρμόζονται και σε συνθήκες ανάκαμψης. Για παράδειγμα, τόσο στις ΗΠΑ, όσο και στη Γερμανία, οι μισθοί και στην ανάκαμψη παραμένουν καθηλωμένοι, οι εργασιακές σχέσεις είναι λάστιχο. Αλλωστε, ενώ «γκρινιάζουν» γιατί «δεν αυξάνεται η ζήτηση» για να συμβάλλει στην ανάπτυξη, όπως λένε, το εργατικό εισόδημα είναι καθηλωμένο, αφού αποτελεί προϋπόθεση αύξησης του ποσοστού κέρδους των επιχειρήσεων. Αντίφαση του καπιταλισμού αξεπέραστη.
Μονόδρομος για την εργατική τάξη και τους συμμάχους της η πάλη για την ανατροπή του καπιταλισμού, την εργατική εξουσία.

Λ.