Το «κουβάρι» των ανταγωνισμών στη Μέση Ανατολή

Το «κουβάρι» των ανταγωνισμών στη Μέση Ανατολή

Η τελευταία φάση της επιθετικότητας της τουρκικής αστικής τάξης - εν μέσω μάλιστα και έντονων εσωτερικών διεργασιών για σχηματισμό κυβέρνησης μετά την απώλεια της αυτοδυναμίας από το αστικό-ισλαμικό κόμμα του Ερντογάν - επιβεβαιώνει την προσπάθειά της να παίξει πιο ενεργό ρόλο στη μοιρασιά του πλούτου της ευρύτερης περιοχής της Μέσης Ανατολής, μετά την ιμπεριαλιστική επέμβαση στη Συρία από το 2011. Οι βομβαρδισμοί από τουρκικά μαχητικά και οι επιχειρήσεις χερσαίων δυνάμεων στο έδαφος της Συρίας, που ξεκίνησαν στις 24 Ιούλη και συνεχίζονται, ήταν το αποτέλεσμα μιας μακράς προετοιμασίας. Αξιοποίησαν ως πρόσχημα γι' αυτή την αυτοονομαζόμενη «αντιτρομοκρατική επιχείρηση» το μακελειό - με έντονη την ...οσμή προβοκάτσιας - με 32 νεκρούς (πολλοί Κούρδοι), στις 20 Ιούλη, στην πόλη Σουρούτς (στην τουρκο-συριακή μεθόριο) και το θάνατο ενός Τούρκου υπαξιωματικού στην Κίλις, που αποδόθηκαν στο «Ισλαμικό Κράτος», την οργάνωση που άνδρωσαν και ενίσχυσαν οι ιμπεριαλιστές και η Τουρκία κατά της συριακής κυβέρνησης. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Τουρκία αρχικά είχε εκφράσει επιφυλάξεις για συμμετοχή στο λεγόμενο «διεθνή αντιτρομοκρατικό συνασπισμό» κατά των τζιχαντιστών, στον οποίο πρωτοστατεί η Σαουδική Αραβία ως «λαγός», αλλά στις επιχειρήσεις παίρνουν μέρος όλες οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις. Ταυτόχρονα, μιλούσε για ουδέτερη ζώνη στην παραμεθόριο περιοχή, μήκους 110 χιλιομέτρων και βάθους 33 χιλιομέτρων, ενώ ως πριν την έναρξη των αεροπορικών επιθέσεων, αρνούνταν την παραχώρηση της κομβικής σημασίας βάσης του Ιντσιρλίκ στις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ. Τώρα, ωστόσο, όχι μόνο παραχωρεί τη βάση, αλλά και επικαλούμενη «ζήτημα ασφάλειας», ζήτησε και σήμερα πραγματοποιείται έκτακτη Σύνοδος του ΝΑΤΟ.

***

Οι γενικότεροι σχεδιασμοί πολλών δυνάμεων στην περιοχή δείχνουν ότι οι άξονες και αντιάξονες αναδιατάσσονται πολύ γοργά. Με βάση τα σημερινά δεδομένα και το λεγόμενο διμέτωπο της τουρκικής επίθεσης κατά των ισλαμιστών και των Κούρδων, γίνεται φανερό ότι η Τουρκία θέλει να ισχυροποιήσει το ρόλο της, αποφεύγοντας και την ενδεχόμενη δημιουργία ενός κουρδικού κράτους στο μαλακό υπογάστριό της, που θα περιλάμβανε τις περιοχές που συγκροτούν τη λεγόμενη Ροτζάβα, δηλαδή παραμεθόριες περιοχές που βρίσκονται υπό τον έλεγχο των Κούρδων και την εν δυνάμει σύνδεσή τους με τη Νότια Τουρκία και το Βόρειο Ιράκ. Είναι χαρακτηριστικές οι δηλώσεις του Τούρκου Προέδρου Ερντογάν στις 26 Ιούνη, ότι «η Τουρκία δε θα επιτρέψει ποτέ να σχηματιστεί ένα κουρδικό κράτος που να περιλαμβάνει τις νοτιοανατολικές περιοχές της και τμήματα της Βόρειας Συρίας (...) Θα συνεχίσουμε τη μάχη μας προς αυτήν την κατεύθυνση, όποιο κι αν είναι το κόστος».
Πάντως, αν κρίνει κανείς από τις σχετικά χλιαρές αντιδράσεις ηγεσιών της περιοχής και ευρύτερα, μετά την εντατικοποίηση των τουρκικών βομβαρδισμών, φαίνεται ότι το τουρκικό σχέδιο, προς το παρόν τουλάχιστον, αξιοποιείται από πολλούς «παίκτες», με συνεκτικό - όπως φαίνεται - στοιχείο την υποτιθέμενη ήττα του «Ισλαμικού Κράτους». Κατά κάποιο τρόπο, αυτό εμφανίζεται ως πρώτη προτεραιότητα και μετά θα ...λυθούν και άλλοι λογαριασμοί. Χαρακτηριστικά, η συριακή κυβέρνηση, μέσω του προχτεσινού διαγγέλματος του Προέδρου Ασαντ, ενώ μιλάει για ανάγκη «καταπολέμησης της τρομοκρατίας», δεν κάνει την παραμικρή αναφορά στην Τουρκία. Επίσης, στην ίδια κατεύθυνση κινήθηκε και ο παραδοσιακός σύμμαχος της Συρίας, η Ρωσία, μέσω της ανακοίνωσης της προεδρίας του Βλαντιμίρ Πούτιν, μετά από επικοινωνία με τον Τούρκο Πρόεδρο, που μιλάει «για κοινή πάλη κατά των τρομοκρατών», ενώ τονίζει την ανάγκη ενίσχυση της διμερούς και πολυμερούς συνεργασίας, με «ανοιχτό» βέβαια το ζήτημα της ενέργειας και του αγωγού ρωσικού φυσικού αερίου, του «Τurkish Stream». Από την πλευρά των ΗΠΑ, υπάρχει εμφανής ικανοποίηση για την παραχώρηση της βάσης του Ιντσιρλίκ και προς το παρόν δε φαίνεται να ενοχλείται από την τουρκική πρωτοβουλία. Η Βρετανία, επίσης, ιδιαίτερα μετά το θάνατο 38 τουριστών (πολλών Βρετανών ανάμεσά τους), στα τέλη Ιούνη στην Τυνησία, επιδιώκει ακόμα πιο ενεργή συμμετοχή στην «αντιτρομοκρατική επιχείρηση». Ενδιαφέρον έχει και η στάση του Ιράν, ιδιαίτερα υπό το πρίσμα της πρόσφατης συμφωνίας με τους ιμπεριαλιστές για το πυρηνικό πρόγραμμα, που ενώ κάνει λόγο για «μη επέμβαση στα εσωτερικά άλλων χωρών», δε σχολιάζει την τουρκική επιχείρηση.

***

Αν κάτι καταδεικνύουν όλα αυτά, είναι ότι το κουβάρι των ανταγωνισμών μπλέκεται ακόμα περισσότερο σε αυτή την κρίσιμη γεωστρατηγική περιοχή του πλανήτη. Οι «σύμμαχοι» και «εχθροί» εναλλάσσονται σύμφωνα με το κατά πώς καλύτερα εξυπηρετούνται τα συμφέροντα των αστικών τάξεων και των μονοπωλιακών ομίλων. Η μόνη σταθερά σε αυτό το αλισβερίσι για το κέρδος είναι ότι οι μόνιμα χαμένοι είναι οι λαοί που αιματοκυλιούνται, που ξεσπιτώνονται, που ξεριζώνονται. Να γιατί η εξασφάλιση της ειρήνης, η ουσιαστική λαϊκή ευημερία δεν μπορεί παρά να έρθει με τη λαϊκή πάλη, σε ρήξη με τα συμφέροντα των κεφαλαιοκρατών και των ιμπεριαλιστών κάθε εθνικότητας, θρησκείας και χρώματος, με την εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα πραγματικά στην εξουσία και τα μέσα παραγωγής στα δικά τους χέρια.