Οι φυλακές της Κέρκυρας

Οι φυλακές της Κέρκυρας

Οι φυλακές Κέρκυρας χτίστηκαν από την αγγλική αρμοστεία το 1836, με σκοπό την αυστηρή απομόνωση και δέχτηκαν πλήθος πολιτικών κρατουμένων της μεταξικής δικτατορίας, του εμφυλίου και της χούντας. Το κτίριο είχε σχήμα οκταγώνου, με δέκα ακτίνες κράτησης αριθμημένες με τα γράμματα του αλφαβήτου (από το Α έως το Κ). Στο κέντρο της φυλακής, όπου κατέληγαν όλες οι ακτίνες, υπήρχε το διοικητήριο, το «κουλούρι». Κελιά απομόνωσης αλλά και οι «Γολγοθάδες», όπου πέρναγαν την τελευταία τους νύχτα όσοι το πρωί, πριν βγει για τελευταία φορά γι' αυτούς ο ήλιος, θα έπαιρναν το δρόμο για το Λαζαρέτο. Οι συνθήκες κράτησης την περίοδο ειδικά 1946 - 1949 ήταν απάνθρωπες. Τα θολωτά κελιά είχαν διαστάσεις 2x3, με ύψος 3 μέτρα και ένα μικρό φεγγίτη στα 2,5 μέτρα. Αν και τα κελιά προορίζονταν για έναν κρατούμενο, στοίβαζαν εκεί μέσα 3 και 4 πολιτικούς κρατούμενους, που τους κρατούσαν κλεισμένους περίπου 16 ώρες την ημέρα. Στην ακτίνα Θ κρατούνταν οι πολιτικοί κρατούμενοι. Από τα κελιά των φυλακών της Κέρκυρας πέρασαν εκατοντάδες μέλη και στελέχη του ΚΚΕ. Ανάμεσά τους ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Νίκος Ζαχαριάδης, πριν μεταφερθεί στα κρατητήρια της Ασφάλειας στην Αθήνα και από εκεί παραδοθεί στους Γερμανούς κατακτητές, ενώ στις 22 Νοέμβρη 1938 δολοφονήθηκε μετά από άγρια βασανιστήρια ο Γραμματέας της ΚΕ της ΟΚΝΕ, Χρήστος Μαλτέζος, σε ηλικία 30 χρόνων.

Το Λαζαρέτο

Η νησίδα Λαζαρέτο βρίσκεται βορειοδυτικά του λιμανιού της Κέρκυρας. Λειτούργησε ως λοιμοκαθαρτήριο από τα χρόνια της Βενετοκρατίας μέχρι την ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα. Την άνοιξη του 1943, οι Ιταλοί δημιούργησαν στο νησί στρατόπεδο συγκέντρωσης, όπου εγκλείστηκαν εξόριστοι Κερκυραίοι, άλλοι επτανήσιοι, Ηπειρώτες και 198 Ακροναυπλιώτες κομμουνιστές, που η δικτατορία του Μεταξά παρέδωσε στους κατακτητές. Συνολικά, κρατήθηκαν στο νησί περίπου 600 άτομα. Από αυτούς, πολλοί μεταφέρθηκαν πριν την ιταλική συνθηκολόγηση στο Πρίντεζι, ενώ οι υπόλοιποι ελευθερώθηκαν από το ΕΑΜ το Σεπτέμβρη του 1943, λίγο πριν την πυρπόληση της πόλης της Κέρκυρας (13 προς 14 Σεπτέμβρη) από τη γερμανική αεροπορία. Κατά την περίοδο 1946 - 1954, στο Λαζαρέτο γίνονταν οι εκτελέσεις των καταδικασμένων κομμουνιστών και αγωνιστών της ΕΑΜικής Αντίστασης και του ΔΣΕ. Μαρτυρίες της εποχής μιλάνε περίπου για 200 εκτελεσμένους. Η μεταφορά των μελλοθανάτων από τις φυλακές της Κέρκυρας γινόταν ξημερώματα, πριν ο λαός της Κέρκυρας αρχίσει να κυκλοφορεί στους δρόμους, ώστε να μην αντιληφθεί την εκτέλεση. Ξεκινώντας από τις φυλακές, τραγουδούσαν επαναστατικά τραγούδια και ζητωκραύγαζαν υπέρ του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ, του ΔΣΕ, του ΚΚΕ μέχρι την τελευταία τους πνοή. Τους μελλοθάνατους τους έστηναν σε έναν τοίχο, απομεινάρι του Ενετικού ερειπωμένου κτιρίου, που σώζεται μέχρι σήμερα, με τις τρύπες από τις σφαίρες των εκτελέσεων να θυμίζουν τη θυσία των αγωνιστών. Τους εκτελεσμένους τους έθαβαν πρόχειρα γύρω από τον τόπο της εκτέλεσης.