Γράφει ο Ρωμύλος Αυδής //
Διευκρινιστική αρχική σημείωση Α.Ρ. Η Αστική τάξη χρησιμοποιεί τον όρο ‘Εμφύλιος Πόλεμος’ ακριβώς  επειδή θέλει να ‘κρύψει’ ότι πρόκειται για ‘Ταξικές Συγκρούσεις’. Έχει μια αλλεργία στο επίθετο ‘Ταξικό’ και τα συνοδευόμενα ουσιαστικά-πάλη, συμφέροντα, συγκρούσεις κλπ.
Σημείωση δεύτερη Α.Ρ. Το παρόν σημείωμα γράφτηκε για διαδικτυακή χρήση, δεν έχει σαν κύριο στόχο ούτε την ‘ιστοριογραφία’, ούτε την ‘κριτική’ διερεύνηση ορισμένων πτυχών της ελληνικής, κυρίως, Εθνικής Αντίστασης. Ο σκοπός είναι ‘αναφορικός’ σε ορισμένες ομοιότητες και διαφορές των Ταξικών συγκρούσεων των δυο χωρών και ‘προτρεπτικός’ για βαθύτερη μελέτη, όσων ενδιαφέρονται.
Σαν κορυφαία ταξική σύγκρουση ήταν αναμφίβολα η επικράτηση των μπολσεβίκων του Λένιν κι η δημιουργία του πρώτου εργατικού κράτους στον κόσμο. Η εμφάνιση στο προσκήνιο της Ιστορίας των κομμουνιστών σημαδεύτηκε από άπειρες απόπειρες συντριβής του.  Οι ‘λευκοί’ του Νικίτιν κι άλλων λακέδων της τσαρικής απολυταρχίας προσπάθησαν να ανατρέψουν το εργατικό κράτος της Ρωσίας, συνεπικουρούμενοι από τη διεθνή αντίδραση η οποία έστειλε και στρατό, μεταξύ των οποίων κι ελληνικό απόσπασμα.
Κι είναι  αυτή ακριβώς η ‘αλλοδαπή’ αντίδραση κι οι πολύμορφες παρεμβάσεις τις οποίες θα εξετάσουμε σήμερα σ’ αυτό το σημείωμα. Τι ακριβώς συνέβη στις δύο χώρες κι οδηγήθηκαν τα πράγματα μέχρι την Ταξική σύγκρουση; ; Ποια θα ήταν η εξέλιξη των δύο ταξικών συγκρούσεων στην Ισπανία και την Ελλάδα αν έλειπε ο ξένος ‘δάχτυλος’; Ας δούμε λοιπόν τα πράγματα από τη μαρξιστική-λενινιστική πλευρά.
Όπως θα δούμε με συγκεκριμένα παραδείγματα, το νέο στοιχείο που προέκυψε μετά το καπιταλιστικό οικονομικό κραχ  του ’29 ήταν η προσπάθεια εξολόθρευσης του σοσιαλισμού. Κι αν στον Α’ Παγκόσμιο Ιμπεριαλιστικό Πόλεμο το στοιχείο αυτό έπιασε απροετοίμαστη τη διεθνή ολιγαρχία στο Β’ Παγκόσμιο Ιμπεριαλιστικό Πόλεμο, ήταν η κυρίαρχη επιδίωξη της. Όλες οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις δεν δίστασαν να αναδείξουν το φασισμό σαν πρωταρχική τους επιλογή στη μάχη με το προλεταριάτο, τον υπ’ αριθμό ένα ΤΑΞΙΚΟ τους εχθρό. Τόσο στο εσωτερικό των χωρών τους, όσο και στην στρατιωτική συντριβή της ΕΣΣΔ.
ΠΡΙΝ ΤΟΝ ΧΙΤΛΕΡ
Οι ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις είναι σύμφυτες με τον καπιταλισμό. Η ανάγκη για κατακτήσεις νέων εδαφών-για να καταληστέψουν τον πλούτο τους και ν’ αντλήσουν πρώτες ύλες-και η προσπάθεια να βρουν νέες αγορές  οδηγεί σε νέους πολέμους. ( Αυτό το βλέπουμε και σήμερα: οι αντιθέσεις έχουν γίνει πιο περίπλοκες και για τους ιμπεριαλιστικούς κολοσσούς-ΗΠΑ, ΕΕ,BRICS-αλλά και στις καπιταλιστικές χώρες οι οποίες ανήκουν μεν στις ίδιες οικονομικές λυκοσυμμαχίες, αλλά ταυτόχρονα επιδιώκουν να προασπίσουν τα συμφέροντα των κυρίαρχων μερίδων της αστικής τάξης κάθε καπιταλιστικής χώρας. Αν ρίξουμε μια απλή ματιά στη Ν.Α Μεσόγειο, την Μέση Ανατολή και την Ουκρανία θα δούμε πόσο μπερδεμένο είναι το κουβάρι των συμφερόντων κάθε ιμπεριαλιστικής χώρας.)
Η διεθνής ολιγαρχία αναφορικά με την ΕΣΣΔ πίστευε ότι θα μπορούσε με μια νίκη της ΝΕΠ-Νέας Οικονομικής Πολιτικής-να ακυρώσει την προσπάθεια οικοδόμησης του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ. Όμως η ΕΣΣΔ από τις αρχές της δεκαετίας του’30 απομακρύνθηκε από την ΝΕΠ κι αφαίρεσε από τη διεθνή αντίδραση κάθε ελπίδα παρέμβασης. Ταυτόχρονα η ΕΣΣΔ σταματάει να εισάγει μηχανήματα και γίνεται εξαγωγέας. Άρα ο ιμπεριαλισμός συναντά άλλο ένα ανταγωνιστή, πράγμα το οποίο θορυβεί την Βρετανία και τη Γαλλία.
Ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του ’30 έγινε φανερό, ότι οι καπιταλιστικές οικονομίες που είχαν κλονιστεί σοβαρά από το παγκόσμιο κραχ του ’39 είχαν επιλέξει το πόλεμο ως διέξοδο από την κρίση. Η αρχή έγινε με την εισβολή της Ιαπωνίας στην Κίνα το Σεπτέμβρη του ’31. Η εισβολή αυτή δεν απειλούσε μόνο την Κίνα σαν κράτος, αλλά και τις αποικίες άλλων κρατών μέσα στην κινέζικη επικράτεια-κι ήταν πάρα πολλές. Η ‘ενθάρρυνση’ της Ιταλίας με την ανοχή τόσο της Βρετανίας και Γαλλίας, όσο και των ΗΠΑ, επέτρεψε στην αδύναμη στρατιωτικά Ιταλία να επιτεθεί στην Αιθιοπία στις 3-0-35 έως 9-5-36. Ανεξάρτητα από την ανοχή που έδειξαν οι ‘δυτικές’ δυνάμεις στην Ιταλία, η στρατιωτική αυτή κίνηση ήταν μια απειλή για τις βρετανικές θέσεις στην Ανατολική Αφρική. Μια κίνηση που συνοδεύτηκε από την στάση των ΗΠΑ, που απαγόρευσε όχι το εμπόριο όπλων με τους εμπόλεμους, αλλά το εμπόριο πρώτων υλών, και η οποία είχε ολέθρια αποτελέσματα στην Αιθιοπία, που δεν είχε μεταποιητική βιομηχανία. Ένα τελευταίο στοιχείο που πρέπει να κρατήσουμε από τον ιταλικό τυχοδιωκτισμό είναι η χρήση δηλητηριωδών αερίων, απέναντι σ’ ένα αντίπαλο σχεδόν άοπλο.
Με τον τρόπο αυτό φάνηκε καθαρά, ότι όλοι προετοιμαζόντουσαν για τον πόλεμο, τόσο σαν μοχλό εξόδου από την καπιταλιστική κρίση, όσο-και το κυριότερο-στα σχέδια της ολιγαρχικής διεθνούς να τσακίσουν στρατιωτικά την ΕΣΣΔ.
Η ΕΠΙΚΡΑΤΗΣΗ του Χίτλερ
Με το μάτι λοιπόν στραμμένο στον πόλεμο το σημαντικότερο γεγονός είναι η επικράτηση του εθνικοσοσιαλισμού στη Γερμανία το Γενάρη του 1933. Η επικράτηση του Χίτλερ σηματοδότησε την στροφή της μεγαλοαστικής τάξης της Γερμανίας προς το πόλεμο. Και χρειαζόταν το κατάλληλο πολιτικό σύστημα διακυβέρνησης. Η επιδέξια ναζιστική προπαγάνδα που έκανε αναφορά στην άρση των ‘αδικιών’ της Συνθήκης των Βερσαλλιών δεν θα είχε καμιά τύχη, αν δεν είχε εσωτερικά τη βοήθεια της άρχουσας τάξης κι εξωτερικά τη βοήθεια όσων είχαν να παίρνουν από τις πολεμικές αποζημιώσεις του Α’ Παγκόσμιου Ιμπεριαλιστικού Πολέμου.
Έτσι λοιπόν όταν ο Χίτλερ σχημάτισε την πρώτη του κυβέρνηση, το καλοκαίρι του ’32, οι ‘έχοντες λαμβάνειν’ είχαν παραιτηθεί από την παραπέρα διεκδίκηση των αποζημιώσεων. Αλλά και στον στρατιωτικό τομέα εξοπλισμού του είχε αναγνωριστεί πλήρης ισοτιμία. Εκτός από την ανεκτική στάση της Βρετανίας και λιγότερο της Γαλλίας-στάση που για τους Γερμανούς απέδωσε καρπούς το ’39 όταν παραχωρήθηκε στο Χίτλερ, ότι ζήταγε, υπάρχει κι ο υπερατλαντικός παράγοντας που λέγεται: αμερικάνικη μεγαλοαστική τάξη. Από τη δεκαετία του ’20 ακόμα γερμανοί μεγαλοεπιχειρηματίες και κρατικοί παράγοντες συναντώνται στη Νέα Υόρκη και συζητούν το ενδεχόμενο συνεργασίας κι αμερικάνικων επενδύσεων υπό το όρο τη συντριβή της ΕΣΣΔ. Στα πλαίσια των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων μεγάλα τμήματα του αμερικάνικου μονοπωλιακού κεφαλαίου βλέπουν στην επικράτηση του ναζισμού, τον παράγοντα εκείνο, ο οποίος  θα δημιουργήσει ‘αναταραχή’ στην Ευρώπη από την οποία θα επωφελούντο οι ΗΠΑ. Ο Τσαρλς Χίγκαμ στο βιβλίο του : Αμερικανοναζιστική συνομωσία, δίνει άπλετα παραδείγματα οικονομικής συνεργασίας των δυο χωρών-και μάλιστα, ακόμα και, διαρκούντως του Πολέμου.
ΠΟΙΟΣ ΒΟΗΘΗΣΕ ΤΟΝ ΦΡΑΝΚΟ;
Στις 11 Ιουλίου 1936 μια ακριβώς βδομάδα πριν ξεσπάσει η φασιστική εξέγερση κι επικρατήσει στην Αφρική, μια ομάδα Βρετανών κι Ισπανών συνωμοτών νοικιάζει το αεροπλάνο  Dragon Rapid της Olley Airways, το οποίο απογειώνεται από το αεροδρόμιο Κρόιντεν του Λονδίνου και παραλαμβάνει από τα Κανάρια Νησιά, όπου είχε μετατεθεί  τον Φράνκο, τη γυναίκα και την Κόρη του και μαζί με ορισμένα επίλεκτα μέλη του βρετανικού τζετ-σετ, προσγειώνεται στο αεροδρόμιο της  αφρικάνικης βάσης Πετουάν  στις 19 Ιούλη, όταν οι στασιαστές είχαν επικρατήσει . το γεγονός αυτό σηματοδοτεί και το άμεσο ενδιαφέρον της Βρετανίας για τη φασιστική εξέγερση στην Ισπανία.
Για την αποτίμηση των ενεργειών και των αποτελεσμάτων της γενικότερης  πολιτικής των Λαϊκών Μετώπων-ΛΜ-ίσως χρειαστεί ν’ ασχοληθούμε σε άλλο σημείωμα. Πάντως σαν μια πρώτη εκτίμηση είναι ότι όπως εφαρμόστηκαν-κι όπου-όχι μόνο δεν πέτυχαν τον σκοπό τους, που ήταν ένα πλατύ μέτωπο για ν’ αποτραπεί ο επερχόμενος πόλεμος κι ο φασισμός, αλλ’ ότι οι κομμουνιστές έκαναν σοβαρές υποχωρήσεις με καταστροφικές συνέπειες. Στη μεν Ισπανία ηττήθηκε το Λαϊκό Μέτωπο, στη δε Γαλλία το ΚΚ κηρύχτηκε εκτός νόμου, οι βουλευτές του δικάστηκαν, καταδικάστηκαν, φυλακίστηκαν-κι όπως συνέβη με τους Έλληνες κομμουνιστές-παραδόθηκαν στους Γερμανούς.
Στις 4 Μάρτη 1939 ο στρατηγός Σεχισμούνο Κασάδο, διοικητής των ενόπλων δυνάμεων , ανατρέπει την κυβέρνηση Χουάν Νεγκρίν κι επιβάλλει την ‘κυβέρνηση της Χούντας’, η οποία υποστηρίζεται από τους σοσιαλιστές, τους αναρχικούς και τον κύριο όγκο των επαγγελματιών αξιωματικών. Ο Κασάδο προσπάθησε να έλθει σε διαπραγματεύσεις με τους φρανκιστές, οι οποίοι αρνήθηκαν κάθε διαπραγμάτευση.  Διαπιστώθηκε, ότι ανώτατοι αξιωματικοί του Δημοκρατικού Στρατού δεν ήταν απλά οπαδοί του Φράνκο, αλλά πράχτορές του. Για παράδειγμα, ο συνταγματάρχης Γκαρίχο που στάλθηκε για διαπραγματεύσεις στο Μπούργος, μετά τον πόλεμο παρασημοφορήθηκε από τον Φράνκο.  Κι ενώ οι συγκρούσεις με τους κομμουνιστές παίρνουν μια δραματική μορφή, στις 30 Μάρτη όλα έχουν καταρρεύσει. Η Χούντα παρέδωσε αρκετούς από τους κομμουνιστές που είχε συλλάβει στους Φρανκιστές-Ντομίνγκο Χιρόν, Ασκάνια,  Κασόρλα, Μεσόν κ.α . θα αποτελέσουν μια ειδική κατηγορία κρατουμένων κι αρκετοί θα εκτελεστούν μετά τον Ιούνη του ’41. Μετά δηλαδή τη ναζιστική εισβολή στην ΕΣΣΔ.
Τον Φλεβάρη του ’36 στην Ισπανία οι δυνάμεις του Λ.Μ κέρδισαν τις εκλογές. Κι ενώ υπήρχαν ενδείξεις ότι οι φασίστες είχαν δρομολογήσει ‘εξέγερση’ δεν πήραν κανένα προληπτικό μέτρο, παρά τις υποδείξεις των κομμουνιστών. Κι αυτό επειδή το αξίωσαν  τηλεγραφικά οι Βρετανοί κι οι Γάλλοι. Οι πρεσβευτές της Ισπανικής κυβέρνησης, όπου έγιναν δεκτοί, έφυγαν με άδεια χέρια, χωρίς να λάβουν την παραμικρή οικονομική βοήθεια, ώστε ν’ αγοράσουν πολεμικό υλικό. Στο  σημείο αυτό ας σημειώσουμε και κάτι εντυπωσιακό. Η κατάσταση του στρατού. Ενώ οι φρανκιστές είχαν-παρά τις επιμέρους διαφορές σε επίπεδο προσώπων, οι δημοκρατικές δυνάμεις, είχαν παντελή έλλειψη πειθαρχίας και συντονισμού των επιχειρήσεων. Παρά τις επανειλημμένες εκκλήσεις των κομμουνιστών να δημιουργηθεί ‘τακτικός’ στρατός, αυτό έμεινε στα χαρτιά, εξαιτίας και της σύνθεσης των δυνάμεων του ΛΜ.-Σοσιαλιστές, Κομμουνιστές, Αναρχικοί. Και παρά το ότι οι ‘αναρχικοί’ σε πολλές μάχες έδειξαν ηρωισμό, απέκρουσαν με μανία κάθε ιδέα δημιουργίας ενιαίας καθοδήγησης κι επιχειρησιακού κέντρου, σε τέτοιο μάλιστα βαθμό, που οι ‘επιχειρήσεις’  ήταν εντελώς ασύνδετες μεταξύ τους.
Αντίθετα, οι δυνάμεις του Φράνκο δέχτηκαν ένα εκστρατευτικό σώμα Ιταλών, ενώ η Γερμανική αεροπορία εξασφάλισε τη μεταφορά των στασιαστών από την Αφρική στο πεδίο των μαχών. Γενικότερα η Γερμανία πρόσφερε αεροπορική κάλυψη στο φασιστικό στρατό, με τους βομβαρδισμούς και των πεδίων μαχών και των κατοικημένων περιοχών. Εκτός όμως από την πολιτική της ‘μη επέμβασης’ , η οποία έκλεινε τα μάτια στην πρωτοφανή ενίσχυση του Φράνκο από τις δυνάμεις του ‘Άξονα’, η πλευρά του Φράνκο δέχτηκε την αμέριστη  βοήθεια των ΗΠΑ, που την εφοδίαζε με καύσιμα. Με στοιχεία της πρεσβείας των ΗΠΑ στη Μαδρίτη έρρευσαν 1.866.000 τόνοι πετρελαίου, ενώ 12.000 φορτηγά έδωσαν οι Φορντ, η Τζένεραλ Μότορς κι η Στούντενμπέικερ.
Μια χώρα, όπως η Ισπανία-και η Ελλάδα, δεν ενδιαφέρει τους ιμπεριαλιστές μόνο ως προς το πολιτικό σύστημα με το οποίο εξυπηρετείται το διεθνές κεφάλαιο. Τους ενδιαφέρουν, κυρίως, οι πλουτοπαραγωγικές πηγές που υπάρχουν σε κάθε χώρα και οι οποίες γίνονται πεδίο πάλης μεταξύ τους. Να σημειώσουμε εδώ, ότι το ΛΜ στην Ισπανία, δεν είχε θέσει σαν σημείο πάλης  την εργατική λαϊκή εξουσία. Στον Ισπανικό βορρά, η Βισκάγια, που βρέχεται από τον Βισκαϊκό κόλπο και στις Αστούριες, υπήρχαν πολλά ορυχεία, με την εξόρρυξη και την εκμετάλλευσή τους να βρίσκονται σε βρετανικά και γερμανικά συμφέροντα.
Ο γερμανικός κι ο ιταλικός υποβρύχιος στόλος επιχειρούν να εμποδίσουν κάθε προσέγγιση στις ισπανικές ακτές. Με την ενθάρρυνση Βρετανίας-Γαλλίας, αρχίσουν ένα αμείλικτο υποβρυχιακό πόλεμο και φτάνουν στο σημείο-ξεπερνώντας κάθε όριο ανοχής τους-να τορπιλίζουν και πλοία των δυο σωρών. Με τη διάσκεψη στην ελβετική πόλη Νιορ,10-14 Νοέμβρη του ’37 στην οποία μετείχαν πολλές μεσογειακές χώρες μεταξύ των οποίων κι η Ελλάδα, οι τορπιλισμοί κόβονται ως διά μαγείας. Της εξαιρέσεως τορπιλισμών δεν καλύφθηκε όποιο πλοίο έφερνε σημαία της Δημοκρατικής Ισπανίας.
Παράλληλα, ως αποτέλεσμα των αντιθέσεων Βρετανίας-Γαλλίας και Γερμανίας ή όταν οι πρώτες ήθελαν να πιέσουν τη Γερμανία, οι Γάλλοι άνοιγαν για λίγο τα σύνορα κι επέτρεπαν να προωθηθεί ότι οπλισμός είχε συγκεντρωθεί στα γαλλικά λιμάνια.
Τη νύχτα της 24ης προς την 25η Ιούλη του 1938, ο δημοκρατικός στρατός περνάει τον Έβρο ποταμό, γραμμή μετώπου στη Δ. ΒΔ Καταλωνία, σε μια καλά σχεδιασμένη επίθεση. Ο δημοκρατικός στρατός προχώρησε 600 χλμ σε 10 μέρες αιφνιδιάζοντας τους φρανκικούς. Εδώ να υπενθυμίσουμε ότι το ’38 ήταν το έτος που Βρετανία και Γαλλία πίεζαν τον Χίτλερ να δεχτεί τη Συμφωνία του Μονάχου. Από την άλλη μεριά, οι Γερμανοί πίεζαν τον Φράνκο να τους παραχωρήσει τα ορυχεία. Αυτός όμως δίσταζε, με αποτέλεσμα να μείνει χωρίς ανεφοδιασμό. Κι ενώ στον Έβρο συνεχίζονται οι φοβερές μάχες στο Μόναχο στις 29-30 Σεπτέμβρη, οι δυτικοί δίνουν στο Χίτλερ ότι ακριβώς ζητάει. Κι έτσι ο ανεφοδιασμός επαναρχίζει, ενώ βρέθηκε και μια συμβιβαστική λύση για τα ορυχεία από τον Φράνκο. Έτσι το μέτωπο στον Έβρο κλείνει με πύρρεια νίκη των φρανκιστών.
Τα πάντα είχαν κριθεί χάρη στη βοήθεια που έλαβε ο Φράνκο, επειδή ακριβώς όλοι βιαζόντουσαν να ξεμπερδέψουν με την Ισπανία, ώστε να λυθούν τα χέρια του Χίτλερ και να στραφεί ενάντια στον πραγματικό εχθρό, τη Σοβιετική Ένωση.
Το Ελληνικό έπος
Συνήθως η αστική ιστοριογραφία αποσιωπά τα προηγηθέντα τόσο του έπους του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ-ΕΛΑΝ-ΕΠΟΝ, αλλά και την βρετανική εισβολή το ’44 και το ΚΟΡΥΦΑΙΟ ΤΑΞΙΚΟ γεγονός της εποποιίας του ΔΣΕ, απ’ όσα είχαν προηγηθεί πριν τι ιταλικό τελεσίγραφο τον Οκτώβρη του ’40.
Τι διαφορετικό υπάρχει στην Ελλάδα παραμονές του Β’ Παγκόσμιου Ιμπεριαλιστικού Πολέμου από τον Α’ Παγκόσμιο;
Στον Α΄ Παγκόσμιο η αστική τάξη ήταν διαιρεμένη σε ‘βασιλικούς’ και ‘βενιζελικούς’. Είναι η περίοδος του λεγόμενου ‘εθνικού διχασμού’.  Στο μεσοδιάστημα η αστική τάξη και με την έξωθεν παρέμβαση ‘ωρίμασε’. Τάχθηκε είτε με το βρετανικό κεφάλαιο ή με το γερμανικό. Γι’ αυτό και δεν επανέλαβε το ‘διχαστικό’ λάθος. Τέθηκαν κι οι δυο πτέρυγες κάτω από την ίδια στέγη στο πρόσωπο του δικτάτορα Ι. Μεταξά. Κι όταν μπήκε ο δικτάτορας  στο δίλημμα που του έθεσε ο ιταλός πρέσβης, κάτωχρος ψέλλισε το ΟΧΙ. Τυπικά, γιατί το ΟΧΙ ήταν του ΛΑΟΥ.
Η αντίθεση ανάμεσα στην εργασία και το κεφάλαιο από το καθεστώς της 4ης Αυγούστου, το οποίο είχε τη συγκατάθεση των Βρετανών, τα συμφέροντα των οποίων κυριαρχούσαν στην ελληνική οικονομία, εκφράστηκε από το ανελέητο κυνήγι του ΚΚΕ, τον περιορισμό των συνδικαλιστικών ελευθεριών, την καθολική ναζιστικοποίηση της νεολαίας, το τεράστιο κύμα χαφιεδισμού κ.α. Κι αυτά υπό τη δημιουργία του ΙΚΑ και της κοινωνικής ασφάλισης, η οποία θεσπίστηκε επί Μεταξά.
Μέσα σ’ αυτά τα πλαίσια της κυρίαρχης αντίθεσης και παρά τις ενδοαστικές αντιθέσεις, που θα αναφέρουμε παρακάτω, κινήθηκε και η συνένωση της αστικής τάξης, ώστε να υπηρετήσουν από κοινού το μεγάλο κι ανείπωτο πόθο τους. Τη συντριβή-κάποια στιγμή-του πρώτου εργατικού κράτους στον κόσμο, της ΕΣΣΔ.
Οι μετατοπίσεις  σε διεθνές επίπεδο μετά τη λήξη του Β’ Παγκόσμιου Ιμπεριαλιστικού Πολέμου  αυτό ακριβώς επιβεβαιώνουν.   Η Ιαπωνία και η Γερμανία έγιναν σύμμαχοι των ΗΠΑ. Κοινός εχθρός πλέον η ΕΣΣΔ και τα κράτη που απόσπασε η λαϊκή πάλη από το στρατόπεδο των ιμπεριαλιστών.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο τώρα οι αστικές τάξεις διασπάστηκαν σε γερμανόφιλες και αγγλόφιλες. Στη Γαλλία και την Ελλάδα ένα τμήμα της αστικής τάξης συνεργάστηκε με τους γερμανούς κατακτητές κι ένα άλλο τους πολέμησε. Η Πολωνία ενώ ήταν πρόθυμη να συνεργαστεί με τους Γερμανούς τελικά συμμάχησε με τους Άγγλους. Η Σουηδία μέχρι το 1943 είχε παραχωρήσει βάσεις στους Γερμανούς.
Στην Ελλάδα ένα τμήμα της αστικής τάξης συνεργάστηκε ανοιχτά με τους γερμανούς και ‘θησαύρισε’, ενώ ένα άλλο τράπηκε σε φυγή και κατέληξε στο Κάιρο, απ’ όπου υπονόμευε τον αγώνα της Εθνικής Αντίστασης.
Και σε επίπεδο αντιστασιακών οργανώσεων ακολουθήθηκε η ίδια τακτική. Το ΚΚΕ πρωτοστάτησε στη δημιουργία και την ανάπτυξη της Εθνικής Αντίστασης μέσα από το ΕΑΜ και το στρατιωτικό του σκέλος τον ΕΛΑΣ και τον ΕΛΑΝ, η αστική τάξη στηρίχτηκε στην δράση του ΕΔΕΣ- κυρίως, αλλά του ΕΚΚΑ κι άλλων μικρότερων ήσσονος σημασίας αντιστασιακές ομάδες-του Ναπολέοντα Ζέρβα, άλλες ήταν καθαρά εθνοπροδοτικές: ΠΑΟ, η οργάνωση Χ κ.α.
Μετά την απελευθέρωση της Αθήνας από τους Ναζί κι ενώ η κυβέρνηση της ΠΕΑΕΑ κυριαρχούσε σχεδόν ολοκληρωτικά στην Ελλάδα, στην κρίσιμη μάχη της Αθήνας, αυτή την εποποιία των 33 ημερών, δεν στάθηκε δυνατή η κατάληψη της Αθήνας, λόγω της ωμής κι απροκάλυπτης επέμβασης του αγγλικού στρατού, υπό τον Σκόμπι.  Οι συγκρούσεις στη μάχη της Αθήνας ήταν εξαιρετικά σφοδρές, αιματηρές και χωρίς την ωμή επέμβαση των βρετανικών στρατευμάτων η εξέλιξη θα ήταν διαφορετική. Από τη μια είχαμε μια σχεδόν συνολική συμμετοχή του οπλισμένου λαϊκού κινήματος, που υπεράσπιζε τις γειτονιές της Αθήνας-κυρίως τις ανατολικές συνοικίες, όπου γράφτηκαν λαμπρές σελίδας δόξας κι από την άλλη τις καλά οπλισμένες βρετανικές δυνάμεις επέμβασης και τους ντόπιους συνεργάτες τους.  Ήταν η εποχή που δρούσαν ανεξέλεγκτα οι παρακρατικοί μηχανισμοί της αστικής τάξης-Χίτες, Τάγματα Ασφαλείας, δωσίλογοι, οι οποίοι λεηλατούσαν περιουσίες, έκαιγαν χωριά, βίαζαν γυναίκες, δολοφονούσαν ανεξέλεγκτα. Ήταν η περίοδος που αποκλήθηκε ‘Λευκή Τρομοκρατία’.
Το ΚΚΕ επέμενε στην εφαρμογή των ιδρυτικών αρχών του ΕΑΜ, επιθυμούσε την ειρηνική προοπτική χωρίς ξένες επεμβάσεις, ώστε ο λαός και το Πολίτευμα της χώρας να επιλέξει και το Σύνταγμα να διαμορφώσει. Για λόγους που υπερβαίνουν το παρόν σημείωμα, πήρε μέρος στην αστική κυβέρνηση στα πλαίσια των προτροπών της Κομμουνιστικής Διεθνούς για την δημιουργία Λαϊκών Μετώπων. Αλλά αυτή η συμμετοχή αποτέλεσε το σκαλοπάτι πάνω στο οποίο η αστική τάξη κι η διεθνής ολιγαρχία πάτησε κι ανέτρεψε τη σαφή υπεροχή –και στρατιωτική-του λαϊκού κινήματος.
Η αστική τάξη σύσσωμη έσπευσε να εκμεταλλευτεί τις  αυταπάτες για ομαλή διέξοδο από την κρίση εξουσίας. Είχε την αμέριστη συμπαράσταση του βρετανικού ιμπεριαλισμού, ο οποίος φοβούμενος την πιθανότητα να βγει ο ΕΛΑΣ νικητής από την αναμέτρηση  επενέβη.
Τα κομμουνιστικά κόμματα δεν μπόρεσαν εκείνη την εποχή να διαμορφώσουν στρατηγική για την κατάκτηση της εξουσίας από την εργατική  τάξη. Χαρακτήρισαν τον Πόλεμο ‘αντιφασιστικό-πατριωτικό’, αντί για ιμπεριαλιαστικό κι αυτό ήταν ένα μεγάλο λάθος.  Πώς να πας αντίθετα με κάποιον ο οποίος πολεμούσε-έστω και τυπικά-στο πλευρό της Σοβιετικής Ένωσης;
Έτσι σύρθηκε το ΚΚΕ στο Λίβανο, με ότι ακολούθησε. Μα, η αστική τάξη δεν δρούσε αυτόνομα, αλλά κάτω από την καθοδήγηση του ίδιου του Τσώρτσιλ. Όσα ακολούθησαν μέχρι τις 4 Δεκέμβρη ήταν αποτέλεσμα αυταπατών.
Μα κι ύστερα από την ήττα της Αθήνας, ακολούθησε η Βάρκιζα. Ένα ακόμα λάθος, το οποίο έδωσε τη δυνατότητα στην αστική τάξη να ολοκληρώσει τις επιδιώξεις της, ν’ αρχίσει το όργιο τρομοκρατίας, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί ο ΔΣΕ, ο οποίος έγραψε ένα παράδειγμα Ταξικής Σύγκρουσης  με το αστικό κράτος.
Κι εδώ όμως ο στρατός του αστικού κράτους δεν θα μπορούσε να επικρατήσει χωρίς την επέμβαση του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού, ο οποίος και ενίσχυσε τον αστικό στρατό με όπλα και στο τελικό στάδιο άλλαξε τον ρου των πολεμικών γεγονότων   με τους βομβαρδισμούς των θέσεων του ΔΣΕ. Άνιση η μάχη. Αλλά άνιση κι η πολιτική ανωτερότητα του ΔΣΕ.
Το ΚΚΕ δεν αντιμετώπισε τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα ως κρίκο για την κατάκτηση της εργατικής εξουσίας, αλλά αυτονόμησε την πάλη ενάντια στους κατακτητές από την πάλη για την ανατροπή της αστικής εξουσίας.
Επιβεβαιώθηκε, κυρίως, ότι ανάμεσα στον καπιταλισμό και το σοσιαλισμό δεν υπάρχει ενδιάμεσο κοινωνικοπολιτικό σύστημα, άρα δεν μπορεί να υπάρξει κι ενδιάμεση πολιτική εξουσία. Η επανάσταση ή θα είναι σοσιαλιστική ή δε θα γίνει. Αυτό είναι σε τελευταία ανάλυση και το κριτήριο της αυτοτέλειας κάθε κομμουνιστικού κινήματος.
Στο Δοκίμιο της Ιστορίας του ΚΚΕ 1949-1968, αναφέρονται και τα εξής:
‘ Τα Κομμουνιστικά Κόμματα των καπιταλιστικών χωρών δεν έθεσαν στα προγράμματά τους το σοσιαλισμό ως επίκαιρο, άρα ως στρατηγικό στόχο. Γενικά διακήρυσσαν την αναγκαιότητα του σοσιαλισμού. όμως στη διαμόρφωση της πολιτικής τους έθεταν κυβερνητικούς στόχους που εξ αντικειμένου δεν εξυπηρετούσαν την στρατηγική συγκέντρωσης και οργάνωσης δυνάμεων, με στόχο τη γενική σύγκρουση και ρήξη με την αστική εξουσίασε συνθήκες γενικής οικονομικής και πολιτικής κρίσης  στη χώρα τους’….’Η ιστορική πείρα έδειξε πόσο ουτοπική ήταν η αντίληψη που έβλεπε το πέρασμα στο σοσιαλισμό μέσα από τη διεύρυνση της αστικής δημοκρατίας. Τα υψηλά ποσοστά των Κομμουνιστικών Κομμάτων στη Γαλλία και την Ιταλία δεν δικαίωσαν τις προσδοκίες τους για κοινοβουλευτικό πέρασμα στο σοσιαλισμό.
Οι εκτιμήσεις αυτές που περιλαμβάνονται στο Δοκίμιο της Ιστορίας, κλείνει και το ‘αναφορικό’ αυτό σημείωμα. Τι κρατάμε; Η εποχή της αντίθεσης ανάμεσα στην εργασία και το κεφάλαιο εξακολουθεί ισχύουσα. Άρα, ο Σοσιαλισμός  δεν είναι μόνο αναγκαίος, αλλά-ειδικά στις μέρες μας-και ΕΠΙΚΑΙΡΟΣ.