Τι προβλέπει η «ρήτρα αμοιβαίας συνδρομής» της ΕΕ

Τι προβλέπει η «ρήτρα αμοιβαίας συνδρομής» της ΕΕ

Ομόφωνα δεκτό έκανε χτες η Σύνοδος των υπουργών Αμυνας της ΕΕ το γαλλικό αίτημα για ενεργοποίηση του άρθρου 42.7 της Συνθήκης για την ΕΕ (η Συνθήκη του Μάαστριχτ), γνωστού και ως «ρήτρα αμοιβαίας βοήθειας» σε όποιο κράτος - μέλος «δεχθεί ένοπλη επίθεση στο έδαφός του».

Με τον τρόπο αυτό, ενεργοποιώντας για πρώτη φορά στην ιστορία της το σχετικό άρθρο, η ΕΕ παρέχει και επισήμως τη «θεσμική» ομπρέλα για την εμπλοκή όλων των κρατών - μελών της «με όλα τα μέσα», δηλαδή και με στρατιωτικά, στην κλιμάκωση, εμβάθυνση και γενίκευση των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων στην ευρύτερη περιοχή, στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική.
Ας δούμε, λοιπόν, πιο συγκεκριμένα τι ακριβώς περιλαμβάνει το άρθρο 42.7 της Συνθήκης της ΕΕ, την ενεργοποίηση του οποίου έσπευσε να υπερψηφίσει και η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ.
Το άρθρο 42 περιλαμβάνει τις «ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΟΙΝΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΜΥΝΑΣ» της ΕΕ. Ειδικά στην παράγραφο 7 ορίζει τα εξής:
«Σε περίπτωση κατά την οποία κράτος μέλος δεχθεί ένοπλη επίθεση στο έδαφός του, τα άλλα κράτη μέλη οφείλουν να του παράσχουν βοήθεια και συνδρομή με όλα τα μέσα που έχουν στη διάθεσή τους, σύμφωνα με το άρθρο 51 του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Αυτό δεν επηρεάζει τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της πολιτικής ασφάλειας και άμυνας ορισμένων κρατών μελών.
Οι δεσμεύσεις και η συνεργασία στον τομέα αυτόν εξακολουθούν να είναι σύμφωνες προς τις δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί στο πλαίσιο του Οργανισμού Βορείου Ατλαντικού Συμφώνου (σ.σ: το ΝΑΤΟ), η οποία παραμένει, όσον αφορά τα κράτη που είναι μέλη του, το θεμέλιο της συλλογικής τους άμυνας και το όργανο της εφαρμογής της».

Ο «εμπλουτισμός» με τη Συνθήκη της Λισαβόνας

Αργότερα, το 42.7 της Συνθήκης της ΕΕ ουσιαστικά «εμπλουτίστηκε» με τη Συνθήκη της Λισαβόνας και την εισαγωγή «ρήτρας αλληλεγγύης» (άρθρο 222 της Συνθήκης) η οποία, μεταξύ άλλων, προβλέπει:
«1. Η Ενωση και τα κράτη μέλη της ενεργούν από κοινού, με πνεύμα αλληλεγγύης, εάν ένα κράτος μέλος δεχθεί τρομοκρατική επίθεση ή πληγεί από φυσική ή ανθρωπογενή καταστροφή. Η Ενωση κινητοποιεί όλα τα μέσα που έχει στη διάθεσή της, συμπεριλαμβανομένων των στρατιωτικών μέσων που θέτουν στη διάθεσή της τα κράτη μέλη, για:
α) - την πρόληψη τρομοκρατικής απειλής στο έδαφος των κρατών μελών,
- την προστασία των δημοκρατικών θεσμών και του άμαχου πληθυσμού από ενδεχόμενη τρομοκρατική επίθεση,
- την παροχή συνδρομής σε κράτος μέλος στο έδαφός του, μετά από αίτηση των πολιτικών του αρχών, σε περίπτωση τρομοκρατικής επίθεσης,
β) την παροχή συνδρομής σε κράτος μέλος στο έδαφός του, μετά από αίτηση των πολιτικών του αρχών, σε περίπτωση φυσικής ή ανθρωπογενούς καταστροφής.
2. Σε περίπτωση που κράτος μέλος δεχθεί τρομοκρατική επίθεση ή πληγεί από φυσική ή ανθρωπογενή καταστροφή, τα υπόλοιπα κράτη μέλη τού παρέχουν βοήθεια κατόπιν αιτήματος των πολιτικών του αρχών. Προς τον σκοπό αυτό, τα κράτη μέλη συντονίζονται στο πλαίσιο του Συμβουλίου.
3. Οι λεπτομερείς διατάξεις για την εφαρμογή από την Ενωση της παρούσας ρήτρας αλληλεγγύης καθορίζονται με απόφαση που εκδίδεται από το Συμβούλιο, μετά από κοινή πρόταση της Επιτροπής και του ύπατου εκπροσώπου της Ενωσης για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας. Εάν η απόφαση αυτή έχει επιπτώσεις στον τομέα της άμυνας, το Συμβούλιο αποφασίζει σύμφωνα με το άρθρο 31, παράγραφος 1 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ενωση. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τηρείται ενήμερο (...)».

Η επίκληση του άρθρου 42.7

Πέρα από το προφανές, το πώς δηλαδή μπορεί να αξιοποιηθούν στους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς τόσο το ένα όσο και το άλλο άρθρο που παραθέτονται παραπάνω, θα πρέπει να σημειωθεί εδώ και κάτι άλλο: Η γαλλική κυβέρνηση, αντί να επικαλεστεί το άρθρο 222 της Συνθήκης της Λισαβόνας (που αναφέρεται μάλιστα πιο συγκεκριμένα στην περίπτωση τρομοκρατικής επίθεσης), επέλεξε να κάνει επίκληση στο άρθρο 42.7 της Συνθήκης της ΕΕ, το οποίο αναγνωρίζει το «θεμελιώδη ρόλο» του ΝΑΤΟ. Πέρα από άλλες προεκτάσεις που ενδεχομένως «κρύβονται» εδώ, πρόκειται για μια κίνηση που πιθανότατα συνδέεται με τις συνολικότερες ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις και διεργασίες για την πορεία της ΕΕ, στις οποίες παρεμβαίνουν ενεργά και οι ΗΠΑ.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο οι διαβεβαιώσεις της ελληνικής κυβέρνησης για μη στρατιωτική εμπλοκή, την ίδια ώρα μάλιστα που υπουργοί επικαλούνται συνεχώς το ρόλο του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, ακούγονται ως ανέκδοτο...