Ενα σύνθετο και επικίνδυνο κουβάρι ανταγωνισμών

Ενα σύνθετο και επικίνδυνο κουβάρι ανταγωνισμών

Ο Αμερικανός Πρόεδρος Μπάρακ Ομπάμα και η Γερμανίδα Καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ στη Σύνοδο των G7, που έγινε στη Γερμανία τον περασμένο Ιούνη

Ο πρώην αναπληρωτής διευθυντής του τμήματος έρευνας και του ευρωπαϊκού τμήματος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) και επισκέπτης καθηγητής διεθνούς οικονομικής πολιτικής στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον, Ασόκα Μόντι, αναφέρει σε άρθρο του στο «Bloomberg»: «Ο τελευταίος γύρος των αντιπαραθέσεων μεταξύ της Ελλάδας και των Ευρωπαίων πιστωτών της έχει αποδείξει (...) θα ήταν καλύτερα για όλους τους εμπλεκόμενους ωστόσο, εάν η Γερμανία και όχι η Ελλάδα ήταν η πρώτη που θα έφευγε (...)
Ο μεγαλύτερος πιστωτής, η Γερμανία, έχει προσφέρει μια υπηρεσία στην Ευρώπη: προτείνοντας στην Ελλάδα να βγει από το ευρώ, έχει σπάσει ένα πολιτικό ταμπού. Για δεκαετίες, οι πολιτικοί έχουν παρουσιάσει το ενιαίο νόμισμα ως ένα σύμβολο ευρωπαϊκής ενότητας, παρά τα ατελή οικονομικά που επισημάνθηκαν ήδη από το 1971 από τον Καθηγητή του Cambridge, Nicholas Kaldor (...)
Εάν, ωστόσο, έφευγε η Γερμανία από την ευρωζώνη - όπως έχουν προτείνει άνθρωποι με επιρροή, ανάμεσά τους ο Κένεθ Γκρίφιν, ιδρυτής της Citadel, ο Ανίλ Κασιάπ, οικονομολόγος στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο και ο επενδυτής Τζορτζ Σόρος - στην πραγματικότητα δεν θα υπήρχαν χαμένοι.
Μια επιστροφή της Γερμανίας στο μάρκο θα οδηγούσε σε άμεση πτώση του ευρώ, ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα χωρών της ευρωπεριφέρειας» (το άρθρο δημοσιεύτηκε στο capital.gr και στο ηλεκτρονικό Βήμα, στις 17/7/2015).
Τέτοια άρθρα φαίνεται ότι πύκνωσαν με αφορμή τη συνειδητή διαρροή της πρότασης Σόιμπλε για GREXIT.
Βεβαίως, δεν πρέπει να διαφεύγει της προσοχής ότι τέτοια άρθρα γράφονται σε αμερικάνικα οικονομικά περιοδικά, όπως το «Bloomberg», από αρθρογράφους που έχουν θητεύσει σε οργανισμούς που διάκεινται προς τις ΗΠΑ. Πρώην διευθυντής του τμήματος έρευνας και του ευρωπαϊκού τμήματος του ΔΝΤ είναι ο αρθρογράφος, αλλά και επισκέπτης καθηγητής διεθνούς οικονομικής πολιτικής στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον των ΗΠΑ, όπως και άλλοι αναφερόμενοι καθηγητές, αλλά και ο επιχειρηματίας Σόρος.

Οι παρεμβάσεις των ΗΠΑ στην Ευρωζώνη

Υπάρχει βεβαίως ένα ερώτημα: Η κυβέρνηση των ΗΠΑ, αξιοποιώντας και τις εκθέσεις του ΔΝΤ για το χρέος της Ελλάδας έκανε αλλεπάλληλες παρεμβάσεις ώστε, αφενός να μείνει η Ελλάδα στην Ευρωζώνη, αφετέρου να αναδιαρθρωθεί το χρέος της. Ολες οι παρεμβάσεις της στόχευσαν να παραμείνει ενιαία η Ευρωζώνη. Μάλιστα οι παρεμβάσεις των ΗΠΑ στήριξαν τη Γαλλία να σηκώσει, όπως αναφέρθηκε σε πολλά άρθρα αστικών εφημερίδων σε Γαλλία, ΗΠΑ, ακόμη και Γερμανία, στην αντιπαράθεση του Ολάντ με τη Μέρκελ στη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωζώνης στις 11-12/7/2015 που αποφασίστηκε η συμφωνία με την Ελλάδα και η παραμονή της στην Ευρωζώνη.
Στη συνέχεια, ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Τζακ Λιου ήρθε στην Ευρώπη, για τον ίδιο σκοπό, την αναδιάρθρωση του χρέους της Ελλάδας, ώστε να αποφευχθεί και στο μέλλον η δημιουργία προϋποθέσεων για GREXIT. Σύμφωνα με την «Καθημερινή» 16/7/2015, «το ρόλο του διαμεσολαβητή φαίνεται να αναλαμβάνουν οι ΗΠΑ. Ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, κ. Τζακ Λιου, είχε χθες συνάντηση με τον επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), κ. Μάριο Ντράγκι, ενώ σήμερα θα συναντηθεί με τον Γερμανό υπουργό Οικονομικών, κ. Β. Σόιμπλε, και τον Γάλλο υπουργό Οικονομικών, κ. Μ. Σαπέν. Οι ΗΠΑ έχουν δηλώσει ξεκάθαρα ότι επιθυμούν την Ελλάδα εντός Ευρωζώνης, και, όπως φαίνεται, ο κ. Λιου ανέλαβε πρωτοβουλία γεφύρωσης των διαφορών που υπάρχουν μεταξύ Ευρωζώνης και ΔΝΤ, ενόψει του ενδεχόμενου κινδύνου εμπλοκής για το θέμα του χρέους μέσα στον επόμενο μήνα». Η ίδια εφημερίδα στις 17/7/2015, έγραφε: «Οπως εκτιμά ο ερευνητής του Council on Foreign Relations, Ρόμπερτ Καν, ο Αμερικανός υπουργός πιέζει τους Ευρωπαίους να ορίσουν τους κανόνες διαχείρισης του χρέους για την Ελλάδα και τις υπερχρεωμένες χώρες της Ευρωζώνης». Επομένως όχι μόνο οι ΗΠΑ εμφανίζονται να θέλουν ενιαία την Ευρωζώνη, αλλά να φροντίζουν ώστε και τα άλλα υπερχρεωμένα κράτη, δηλαδή η Γαλλία και η Ιταλία, να μη ζοριστούν στην αντιμετώπισή τους, με δεδομένα τα αυστηρά κριτήρια του Συμφώνου Σταθερότητας.

Η σχέση με την «εμβάθυνση»

Στις 17/7/2015, στην ιστοσελίδα capital.gr, εμφανίστηκε ρεπορτάζ το οποίο αναφερόταν στην «"εμβάθυνση" στην Eυρωζώνη» και έγραφε:
«Πίσω από το θολό τοπίο απομάκρυνσης της απειλής του Grexit επισπεύδονται διαδικασίες παρεμβάσεων "εμβάθυνσης» της οικονομικής ενοποίησης στην Ευρωζώνη.
Οι "αλλαγές" σύμφωνα με τις πληροφορίες του Capital.gr δεν θα χρειασθούν καμία παρέμβαση στα όρια της Ευρωπαϊκής Συνθήκης και στο διά ταύτα θα καταλήγουν σε μεταβολές που θα διευκολύνουν την δημοσιονομική ενοποίηση και θα χαλαρώνουν "νόμιμα" τις πιέσεις που έχουν αρχίσει να καταγράφονται στις δύο μεγάλες οικονομίες της Ευρωζώνης, την Γαλλία και την Ιταλία.
Οι βασικοί κερδισμένοι της υπόθεσης αυτής θα είναι οι δύο μεγαλύτερες, μετά την Γερμανία, οικονομίες της Ευρωζώνης η Γαλλία και η Ιταλία.
Διπλωματικοί κύκλοι στις Βρυξέλλες υποστηρίζουν ότι η κίνηση αυτή είναι αποτέλεσμα της ζύμωσης που έχει τροφοδοτηθεί από την ελληνική κρίση και η πίεση που δέχθηκε ο γαλλογερμανικός άξονας στην περίπτωση της απειλής του Grexit. Σημαντικό είναι ότι η επίσκεψη του κ. Τζακ Λιου στο Βερολίνο και το Παρίσι έχει συμβάλει σ' αυτό καθώς η αμερικανική πλευρά θεωρεί ότι η διαχείριση της κρίσης με αφορμή της Ελλάδα από τις ευρω-ηγεσίες και ειδικά την γερμανική διατηρεί συνεχώς τον κίνδυνο του ατυχήματος στην Ευρωζώνη ζωντανό με απρόβλεπτες για όλους συνέπειες.
Λέγεται μάλιστα ότι ο αμερικανικός παράγοντας συνέβαλε καθοριστικά στην επίδειξη ...αυτοπεποίθησης του κ. Ολάντ και στη σύμπλευσή του με τον κ. Ρέντσι στις κρίσιμες ημέρες και ώρες του προηγούμενου Σαββατοκύριακου...».
Δε φαίνεται να απέχει και πολύ από την πραγματικότητα που διαμορφώνεται και τις αντιθέσεις Γαλλίας - Γερμανίας, (υπάρχει σύμπλευση Γαλλίας ΗΠΑ σ' αυτήν την κόντρα. Μένει βεβαίως να δούμε αν αυτό εκφραστεί και στην υπόθεση της «εμβάθυνσης» της οικονομικής διακυβέρνησης.
Από τα παραπάνω γίνεται σαφές, για μια ακόμη φορά, ότι οι ΗΠΑ παρεμβαίνουν στην Ευρωζώνη κόντρα στη Γερμανία και υπέρ των Γαλλίας, Ιταλίας, Ελλάδας. Αλλά θα το ξαναπούμε, με επιμονή στην ενιαία Ευρωζώνη.

Οι ενδοαστικοί ανταγωνισμοί σε ΗΠΑ...

Γιατί όμως; Εμφανίζονται άρθρα από πανεπιστημιακούς κύκλους των ΗΠΑ, αλλά και επιχειρηματίες όπως ο Τζ. Σόρος που προβάλλουν την άποψη ότι θα ήταν καλύτερα εάν η Γερμανία έφευγε από την Ευρωζώνη; Γιατί το κεφάλαιο στις ΗΠΑ όπως και σε κάθε καπιταλιστικό κράτος δεν είναι ενιαίο, αποτελείται από διαφορετικά τμήματα και έχει και ιδιαίτερα, πέρα από τα γενικά του, συμφέροντα. Υπάρχουν τμήματα του κεφαλαίου στις ΗΠΑ που θα ήθελαν να έφευγε η Γερμανία από την Ευρωζώνη και οι δορυφόροι της γιατί «το ευρώ θα σημείωνε περαιτέρω πτώση». Αρα μεγαλύτερη ανταγωνιστικότητα.
Για το ίδιο ζήτημα, στην εφημερίδα «Το Ποντίκι», 16/7/2015, αναφέρεται σε ρεπορτάζ του αμερικάνικου περιοδικού Foreign Policy, το οποίο έγραφε: «Ηρθε η ώρα να διωχθεί η Γερμανία από την Ευρωζώνη». Επίσης, αναφέρεται σε μελέτη - εκτίμηση του Στράτφορ για το μέλλον της Ευρώπης, που κάνει λόγο για δημιουργία οικονομικών και πολιτικών ζωνών, τεσσάρων μάλιστα, μέσα στην ΕΕ με χαλαρούς μεταξύ τους δεσμούς. Ετσι θα υπονομευτεί η ηγεμονία της Γερμανίας. Βεβαίως, κανείς δεν μπορεί να προβλέψει το μέλλον μιας διακρατικής καπιταλιστικής Ενωσης με τεράστιες ανισομετρίες και ανταγωνισμούς, που οξύνθηκαν με την καπιταλιστική οικονομική κρίση και βεβαίως διαπλέκονται με τους διεθνείς ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς, π.χ. ΗΠΑ - Γερμανία.
Αλλά όλα τα παραπάνω επιβεβαιώνουν ότι το κεφάλαιο σε κάθε καπιταλιστικό κράτος δεν είναι ενιαίο, έχει εσωτερικές διαφορές και συγκρούσεις. Για παράδειγμα, ο Τζ. Σόρος, επειδή αναφέρεται στο άρθρο να εκφράζει την άποψη να φύγει η Γερμανία από την Ευρωζώνη, ή ότι η Ευρωζώνη λόγω διαφορετικών καπιταλιστικών οικονομιών δεν μπορεί να σταθεί, και επειδή είναι ένας μεγάλος επιχειρηματίας με χρηματικό κεφάλαιο που το μεταφέρει από κράτος σε κράτος ή και σε ήπειρο ακόμη, επενδύοντας εκεί που θα έχει μεγαλύτερο κέρδος, απέσυρε τα κεφάλαιά του από τους αμερικάνικους ενεργειακούς ομίλους για να επενδύσει στην Ευρώπη. Προφανώς ένα φτηνό ευρώ τον συμφέρει. Και μια χαλαρή επίσης Ενωση τον συμφέρει.

...και στη Γερμανία

Βεβαίως, και στη Γερμανία δεν είναι ενιαία η στάση του κεφαλαίου. Ο Σόιμπλε και σε ένα βαθμό η Μέρκελ, ήθελε GREXIT. Οι σοσιαλδημοκράτες συγκυβερνήτες στο μεγάλο Συνασπισμό της Γερμανίας ήταν κάθετα αντίθετοι στο GREXIT. Να ένα σημάδι οξύτατων ενδοαστικών ανταγωνισμών και στη Γερμανία. Για παράδειγμα, το γερμανικό οικονομικό ινστιτούτο των Βιομηχάνων, IFO είναι υπέρ του GREXIT. Το ίδιο και ο Σύνδεσμος Γερμανών Βιομηχάνων.Αλλωστε ο πρόεδρός του Γρίλο το έχει εκφράσει κατ' επανάληψη, λέγοντας ότι τα χρήματα χρειάζονται για καπιταλιστικές επενδύσεις των γερμανικών επιχειρηματικών ομίλων και όχι για δάνεια στην Ελλάδα.
Ολ' αυτά βεβαίως συμβαίνουν όταν η κυβέρνηση των ΗΠΑ θέλει ενιαία την Ευρωζώνη και ενιαία ΕΕ, όχι μόνο για γεωστρατηγικούς λόγους, αλλά γιατί καίγεται για την υπογραφή της Συμφωνίας για τη «Διατλαντική Ενωση Εμπορίου και Επενδύσεων».
Την ίδια ώρα και η Αν. Μέρκελ φαίνεται να προσπαθεί για την υπογραφή αυτής της Συμφωνίας αν και υπάρχουν μεγάλες αντιδράσεις από τμήματα του κεφαλαίου στη Γερμανία.
Στις 30 Μάη 2015, σε άρθρο της ιστοσελίδας capital.gr, αναφέρονταν ότι «η καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ αποδύθηκε σε μια προσπάθεια να αυξήσει την υποστήριξη εντός Γερμανίας για την Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων (TTIP), λίγες ημέρες πριν φιλοξενήσει τη σύνοδο κορυφής της G7.
Η Μέρκελ δεν επενδύει συχνά το πολιτικό της κεφάλαιο στην υποστήριξη της TTIP στο εσωτερικό της Γερμανίας, όμως η αντίθεση στη συμφωνία είναι ασυνήθιστα σθεναρή στη χώρα της.
"Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής είναι ένας από τους σημαντικότερους εμπορικούς μας εταίρους", δήλωσε η καγκελάριος στη συνέντευξη. "Ειδικά για τη δική μας οικονομία, η οποία βασίζεται στις εξαγωγές, οι ΗΠΑ είναι η μεγαλύτερη αγορά εκτός της ΕΕ, πολύ μεγαλύτερη ακόμη και από την Κίνα".
Είναι επομένως "προς το συμφέρον μας, για τη διατήρηση των θέσεων εργασίας μας και της ευημερίας μας, να ενθαρρύνουμε το εμπόριο με τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και να μην το αφήσουμε σε ανταγωνιστές μας σε άλλες περιοχές" του κόσμου, συνέχισε η Αγκελα Μέρκελ, αναφερόμενη στην Ασία».
Η εικόνα από τη διαπλοκή των ενδοαστικών ανταγωνισμών στο εσωτερικό των ισχυρών καπιταλιστικών κρατών με τους διεθνείς ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς κάνει ακόμη πιο σύνθετη την κατάσταση στην παγκόσμια οικονομία, την εκδήλωση των αντιθέσεων και το μέχρι πού μπορούν να φτάσουν οι συνέπειές τους, με δεδομένη και την κρίση. Γιατί υπάρχουν όλες οι προϋποθέσεις που μπορούν να ωθήσουν στην έκρηξη ενός γενικευμένου ιμπεριαλιστικού πολέμου. Αλλωστε εστίες πολέμων υπάρχουν, μάλιστα μία στην Ευρώπη, η Ουκρανία και μία στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η εργατική τάξη, οι λαοί δεν πρέπει να επιλέγουν τη μία ή την άλλη μερίδα του κεφαλαίου, το ένα ή το άλλο ισχυρό κράτος ως σύμμαχο αφού είναι αστικές συμμαχίες αυτές, αλλά χειραφετημένοι να δημιουργούν τη δική τους αντιμονοπωλιακή - αντικαπιταλιστική συμμαχία και πάλη για την ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου.