Του Ηλία Σιώρα, μέλος ΔΣ ΕΙΝΑΠ, Γραμματεία ΠΑΜΕ Υγείας-Πρόνοιας Αττικής
Πέρασαν σχεδόν 22 χρόνια, που η τότε ηγεσία του υπουργείου Υγείας (υπουργός Δ. Κρεμαστινός και υφυπουργός υφυπουργός Μ. Σκουλάκης) της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ ανακοίνωσαν (17.5.1994) τη λειτουργία των πιλοτικών προγραμμάτων μεθαδόνης που θα υλοποιούσε ο Οργανισμός Καταπολέμησης των Ναρκωτικών (ΟΚΑΝΑ).
Η επιλογή αυτή επενδύθηκε με το σύνθημα: «Περιορισμός της βλάβης απ’ τα ναρκωτικά» και τον Απρίλη του 1995, δημοσιεύτηκαν δυο υπουργικές αποφάσεις για τη λειτουργία των Πιλοτικών Προγραμμάτων Μεθαδόνης στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη, με «τελικό στόχο την απεξάρτηση».Στις 24.1.1996 ανακοινώθηκε ότι δέκα τοξικομανείς πήραν την πρώτη δόση μεθαδόνης, ταυτόχρονα στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη.
Στη συνέχεια έγινε επέκταση των προγραμμάτων μεθαδόνης, τα οποία διολίσθησαν «εκ των άνω» σε προγράμματα συντήρησης καθώς ο  «τελικός στόχος της απεξάρτησης» διαγράφτηκε απ’ αυτά. Μάλιστα έγινε και  διεύρυνση των υποκαταστάτων με τη χορήγηση της βουπρενορφίνης.
Και πρίν τέσσερα χρόνια τα προγράμματα της χορήγησης υποκαταστάτων ναρκωτικών μπήκαν στα νοσοκομεία. Συνολικά, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΚΑΝΑ, 5.500 χρήστες βρίσκονται σε προγράμματα βουπρενορφίνης και 4.000 χρήστες σε προγράμματα μεθαδόνης.
Ιδού και η εμπειρία την τελευταία τετραετία σε δυό απ’ τα μεγαλύτερα νοσοκομεία της χώρας: Τον Ευαγγελισμό και το Λαϊκό.
  1. Στο Λαϊκό νοσοκομείο έγινε χορήγηση υποκαταστάτων σε 200 χρήστες και εξ αυτών απεξαρτήθηκαν δύο.
  2. Στον Ευαγγελισμό η χορήγηση υποκαταστάτων αφορούσε 150 χρήστες και απεξαρτήθηκαν, επίσης, δύο.
Δηλαδή σε δύο μεγάλα νοσοκομεία απεξαρτήθηκαν τέσσερις χρήστες σε σύνολο 350 ατόμων στην τετραετία. Μ’ άλλα λόγια το ποσοστό επιτυχίας είναι μόλις 1,14% όταν στα «στεγνά προγράμματα» το ΚΕΘΕΑ με στοιχεία από πενταετή έρευνα αποδεικνύει ότι το 74% των εξαρτημένων που ολοκλήρωσαν τα προγράμματά του απεξαρτήθηκαν πλήρως και ότι μειώθηκε ο μέσος ηλικίας από τα 27 στα 24 χρόνια που κάποιος χρήστης ζητά απεξάρτηση.
Η «ιδεολογία» της συντήρησης έχει πανομοιότυπη καθημερινή εικόνα και δραστηριότητα: Οι περισσότεροι χρήστες –που είναι πολυτοξικομανείς-  παίρνουν τη δόση για μια βδομάδα ή για ένα μήνα (home dose). Δηλαδή οι χρήστες που επισκέπτονται πέντε φορές τη βδομάδα το νοσοκομείο για να πάρουν τη δόση τους είναι πολύ λίγοι. Η μεγάλη πλειοψηφία προμηθεύεται τη δόση μια φορά το μήνα ή ακόμα και το τρίμηνο.
Με αυτό τον τρόπο ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να εμπορευτεί τη βουπρενορφίνη, ώστε να προμηθευτεί τις ουσίες, που ως πολυτοξικαμανής, έχει ανάγκη. Οι απαραίτητες εξετάσεις ούρων –τουλάχιστον μια φορά τη βδομάδα- που θα αποδύκνειαν την παράλληλη χρήση και άλλων ουσιών δεν γίνονται λόγω έλλειψης αντιδραστηρίων στα νοσοκομεία. Για τη μηνιάτικη εξέταση ο χρήστης παίρνει μια δόση της βουπρενορφίνης την προηγούμενη μέρα και έτσι «βρίσκεται εντάξει». Ακόμα θα έπρεπε να γίνονται και αιμοτολογικές εξετάσεις, που δεν γίνονται και αυτές λόγω ελλείψεων υλικών.
Σε κάθε νοσοκομείο υπάρχει ομάδα έξι επιστημόνων, μεταξύ των οποίων είναι ψυχίατρος, ψυχολόγος, κοινωνικός λειτουργός, νοσηλευτής και διοικητικός υπάλληλος. Οι περισσότεροι ανήκουν στον ΟΚΑΝΑ και οι υπόλοιποι στη δύναμη των νοσοκομείων.
Συνολικά, όλοι αυτοί οι επιστήμονες θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν ποικιλοτρόπως στα απογυμνωμένα από προσωπικό δημόσια νοσοκομεία. Στην πράξη τι κάνουν; Απλά καταγράφουν και χορηγούν τις δόσεις των υποκαταστάτων καθώς δεν έχουν τη στοιχειώδη δυνατότητα στήριξης των χρηστών. Τους λείπουν τα υλικά, δεν διέπονται απ’ το απαραίτητο πλαίσιο επιστημονικής λειτουργίας και, επί πλέον, μαστίζονται απ’ την απληρωσιά.
Έτσι οι χρήστες συνεχίζουν να βρίσκονται στο περιθώριο των ψευδαισθήσεων. Το κράτος υποκαθιστά την προσπάθεια της πραγματικής απεξάρτησης με δόσεις υποκαταστάτων. Έτσι η «ο περιορισμός της βλάβης» γίνεται συντήρηση –και ενίοτε- ενίσχυση της βλάβης απ’ τα ναρκωτικά.
ΓΙΑ ΑΥΤΟ ΤΟ ΛΟΓΟ ΕΙΝΑΙ ΑΚΡΩΣ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ Η ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΚΑΙ ΤΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΟΛΕΣ ΟΙ ΔΟΜΕΣ ΣΤΕΓΝΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΑ ΕΠΑΝΕΝΤΑΞΗΣ .
ΜΕ ΤΕΤΟΙΑ ΜΕΤΡΑ ΘΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΨΟΥΜΕ ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΨΥΧΕΣ ΠΟΥ ΤΟ ΕΠΙΣΗΜΟ ΚΡΑΤΟΣ ΤΙΣ ΟΔΗΓΕΙ ΣΤΟ ΜΟΝΙΜΟ ΚΟΣΜΟ ΤΩΝ ΨΕΥΔΑΙΣΘΗΣΕΩΝ