Περί Ευρώπης και άλλων ανθρωπιστικών ζητημάτων
Μα η Ευρώπη υπήρξε το λίκνο του καπιταλισμού. Κι αν οι ιδεολογικοί της εκπρόσωποι της αστικής τάξης διαμόρφωσαν μια ανθρωπιστική κοσμοαντίληψη που είχε κέντρο τον άνθρωπο, αυτή δεν είχε πολύ σχέση με την υλική πραγματικότητα, αφορούσε περισσότερο την εξιδανικευμένη μορφή του αστού, ενώ η αστική δημοκρατία με συνθήματα όπως «ελευθερία, ισότητα, δικαιοσύνη» που σήμαιναν διαφορετικά πράγματα για τους διάφορους ανθρώπους αφορούσαν μόνο την τυπική της μορφή. Αυτός ο ανθρωπισμός του αστού που ασχολείται με τον άνθρωπο σαν αφαίρεση και όχι στις πραγματικές κοινωνικές και ιστορικές του συνθήκες και με τις πραγματικές ανάγκες και δυνατότητες που γεννούν οι συνθήκες αυτές, αυτός ο ανθρωπισμός του αστού που ασχολείται με απόλυτες αξίες και όχι με συγκεκριμένες και σχετικούς κανόνες συμπεριφοράς που απορρέουν από τη δυναμική των πραγματικών καταστάσεων της ζωής, διαψεύδεται από τη συγκεκριμένη πραγματικότητα. Δεν είναι μόνο η φτώχεια και η εξαθλίωση που εξαπλώνεται στην Ελλάδα που δείχνει το πραγματικό αντίκρισμα της φλυαρίας για τα ανθρωπιστικά ιδανικά, είναι και οι πρόσφυγες που αποκαλύπτουν αφτιασίδωτο το πραγματικό πρόσωπο της καπιταλιστικής Ευρώπης.
Τα τελευταία χρόνια ζούμε με την αύξηση της ανεργίας και κατάργηση κοινωνικών παροχών τη φτωχοποίηση των πληθυσμών, τη συρρίκνωση ακόμα και της αστικής δημοκρατίας –αφού οι μεγάλες αποφάσεις λαμβάνονται από εξωκοινοβουλευτικά και ανεξέλεγκτα κέντρα, ενώ αποκτά πρόσωπο και φωνή ο φασισμός- την αύξηση της χειραγώγησης με τη συνθήκη Σένγκεν που μετατρέπει την Ευρώπη σε φρούριο, ενώ η ιδιωτική ζωή του καθένα γίνεται διάφανη για τα κέντρα ελέγχου. Και είναι η Ευρώπη με τις ΗΠΑ που την τελευταία εικοσιπενταετία ενέκριναν την καταπάτηση του διεθνούς δικαίου (όπως οι ίδιοι το διαμόρφωσαν) συμμετέχοντας σε πολεμικές επιχειρήσεις κι εντός της Ευρώπης (μπορεί να ξεχαστεί ο διαμελισμός της Γιουγκοσλαβίας;) και αποδεχόμενοι το νέο δόγμα του ΝΑΤΟ μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ που αναγορεύτηκε σε υπέρτατο κριτή και τιμωρό κάθε λαού· έτσι κι αλλιώς τα όπλα υπηρετούν τα προστάγματα της παγκόσμιας κυριαρχίας του κεφαλαίου. Το ΝΑΤΟ, με πρόσχημα το προσφυγικό, αναλαμβάνει, με της ελληνικής κυβέρνησης τη συγκατάθεση, δράση στο Αιγαίο, ένα τσιγάρο δρόμος από το μέτωπο της Μ. Ανατολής. Αλλάζοντας μάλιστα την καθιερωμένη σημασία των λέξεων για τις ανθρώπινες πράξεις και συγχέοντας αίτια και αποτελέσματα, μπορεί άνετα ο Γενικός Γραμματέας της Συμμαχίας να ισχυρίζεται πως «Σκοπός της αποστολής (…) είναι να βοηθήσει την Ελλάδα, την Τουρκία και την ΕΕ στοπλαίσιο των προσπαθειών τους για την αντιμετώπιση της παράνομης διακίνησης ανθρώπων που τροφοδοτεί αυτή την κρίση»
Ο τρόπος αντιμετώπισης των προσφύγων δεν είναι κάτι το καινοφανές. Ξεχάσαμε πως η ιστορία της καπιταλιστικής Ευρώπης είναι μια ιστορία βίαιου ξεριζωμού πληθυσμών, αποικιακής εκμετάλλευσης, αποικιακών πολέμων, γενοκτονιών. Κι αν αναπτύχτηκαν με τον καπιταλισμό οι παραγωγικές ικανότητες της κοινωνίας είναι αυτός που μετέτρεψε κάθε πρόοδο στην επιστήμη και τεχνολογία σε θεομηνία για τις τάξεις των εκμεταλλευομένων και καταπιεζομένων. Για ποια ανθρωπιστικά ιδανικά λοιπόν μπορούμε να μιλάμε; Τα ανθρωπιστικά ιδανικά που προάγουν τα συμφέροντα των εκμεταλλευομένων αντιβαίνουν στα συμφέροντα των εκμεταλλευτών και καταπιεστών. Στην πραγματική ζωή οι δεύτεροι μάλιστα αντιτάσσονται με όλη τους τη δύναμη στην πραγματοποίηση ανθρωπιστικού ιδανικού υπό τις συγκεκριμένες συνθήκες και σε συγκεκριμένους ανθρώπους. Κι επειδή διαθέτουν όλα τα μέσα για τη χειραγώγησή μας δεν τους φοβίζει η ρητορική που υπερασπίζεται έναν ανθρωπισμό γενικό, αφηρημένο που στηρίζεται σε ηθικά συναισθήματα ή και σε θρησκευτικές εντολές και διακηρύττει την πίστη στην ικανότητα τελειοποίησης της ανθρώπινης φύσης εκτός τόπου και χρόνου. Και καταλήγουμε να προβάλλεται σαν αλληλεγγύη και η φωτογράφιση κάποιων μασκαρεμένων σε πρόσφυγες και οι πραγματικές πράξεις ανακούφισης και βελτίωσης της ζωής των προσφύγων από χιλιάδες συνανθρώπους μας.
Κι επειδή πολλά επιχειρήματα θα αναπτύσσονται για να δικαιώσουν το συμπέρασμα πως οι πρόσφυγες θα πρέπει να μείνουν στην πατρίδα τους ( τη γραφικότητα του Ν. Σφακιανάκη θα υπερκεράσουν βαθυστόχαστες αναλύσεις περί αυτού ή άλλων συναφών χαρακτηρισμών) ας μη ξεχνάμε πως μαζί με τους πρόσφυγες πληθαίνουν οι άνθρωποι που γίνονται όλο και περισσότερο ανέστιοι. Κι αν πολλοί μικροαστοί καμαρώνουν για τα τέκνα τους που μορφωμένα και ταλαντούχα ενσωματώνονται στο επιστημονικό δυναμικό της Εσπερίας είναι πολλοί περισσότεροι αυτοί που αγωνίζονται για να πουλήσουν την εργατική τους δύναμη απλώς για να συντηρήσουν τη βιολογική τους ύπαρξη. Γιατί αυτό που πρέπει να σωθεί και να συσσωρευτεί είναι το κεφάλαιο. Η Ευρώπη του κεφαλαίου ακολουθεί τη δυναμική του κεφαλαίου, αύξουσα συγκέντρωση, ανεργία, φτώχεια μέσα στον αυξανόμενο πλούτο. Το ιδεολόγημα των αυτοαποκαλούμενων αριστερών ή γενικώς προοδευτικών –όρα ΣΥΡΙΖΑ- περί μετασχηματισμού της Ευρώπης του κεφαλαίου σε Ευρώπη των λαών υφίσταται μόνο για να παραπλανά αποκοιμίζοντας τους εργαζόμενους. Γι' αυτό ακόμα και καθεστώτα και ιδεολογίες μίσους και γενοκτονίας επικαλούνται τα ανθρωπιστικά ιδανικά, ισχυριζόμενα πως αγωνίζονται για την ευτυχία των ανθρώπων, ακόμα κι αν η πλειοψηφία των ανθρώπων ζουν στην πείνα και στη στέρηση και δεν μπορούν να ικανοποιήσουν τις βασικές τους στοιχειώδεις ανάγκες, όπως τις έχει διαμορφώσει το ιστορικό στάδιο ανάπτυξης της κοινωνίας.
Και μένει ο κομμουνιστικός λόγος που δεν λέει απλώς ότι η ζωή θα μπορούσε να είναι καλύτερη, αλλά μας δείχνει πώς να την κάνουμε καλύτερη, τους κοινωνικούς όρους που είναι απαραίτητοι γι’ αυτό –η αλληλεγγύη ξεκινά από ένα πιάτο φαί στον πεινασμένο αλλά δεν σταματά εκεί. Μας δείχνει το δρόμο για να λείψει η πείνα από τον κόσμο της δυναμικής αφθονίας –την κατάργηση του συστήματος εκμετάλλευσης. Καιρός να τελειώνουμε με την ελπίδα που εναποτίθεται στην τύχη ή την καλή προαίρεση, με την παρηγοριά για εφαρμογή μιας αόριστης ηθικότητας. Το θέμα είναι απλό: είναι δυνατό να τακτοποιηθεί η κοινωνική ζωή έτσι, ώστε οι άνθρωποι να μην είναι υποχρεωμένοι να δουλεύουν για τους άλλους και να πεινούν οι ίδιοι αν ανατραπεί ο καπιταλιστικός τρόπος οργάνωσης της παραγωγής.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου