Ελλείψεις και... «προσαρμογές» στην Ανώτατη Εκπαίδευση

Ελλείψεις και... «προσαρμογές» στην Ανώτατη Εκπαίδευση

Πέρα από τα σχολεία όπου χτύπησε το πρώτο κουδούνι αυτήν τη βδομάδα, με εμφανείς ελλείψεις και κενά εκπαιδευτικών που καλύπτονται σταδιακά, «νέα χρονιά» έρχεται και για την Ανώτατη Εκπαίδευση. Ομως και εκεί, στα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ, η υποχρηματοδότηση και οι τεράστιες περικοπές που έχουν υποστεί οι προϋπολογισμοί των Ιδρυμάτων τα τελευταία χρόνια (70% και πάνω είναι οι μειώσεις από το 2009 μέχρι σήμερα) αντανακλώνται στη λειτουργία τους. Οι ελλείψεις και οι περικοπές έχουν οδηγήσει τα τελευταία χρόνια Ιδρύματα, Τμήματα και Σχολές να προσαρμόζουν αναλόγως το πρόγραμμα σπουδών τους, ώστε να... προσαρμόζονται στα δεδομένα της υποχρηματοδότησης. Ετσι π.χ. στο ΤΕΙ Αθήνας ειπώθηκε ότι οι ώρες διδασκαλίας των εκτάκτων εκπαιδευτικών θα είναι φέτος μειωμένες κατά 10%, ενώ σε άλλα Ιδρύματα συζητιέται το αν θα έχουν φέτος έκτακτο Εκπαιδευτικό Προσωπικό (ΕΠ) και πόσο. Πρέπει εδώ να θυμίσουμε ότι το διδακτικό έργο στα ΤΕΙ γενικά, βασίζεται σε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό στο έκτακτο ΕΠ και το μόνιμο προσωπικό παραμένει μειοψηφία σε σχέση με τις ανάγκες.

***

Με βάση τα παραπάνω, χαρακτηριστικές είναι οι οδηγίες για την ανάθεση εκπαιδευτικού έργου που αποστέλλει η διοίκηση του ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας προς τις σχολές και τα τμήματα του Ιδρύματος, με σκοπό όπως λέει τη «βέλτιστη δυνατή διεκπεραίωση του εκπαιδευτικού έργου (...) με τους δεδομένους περιορισμούς χρηματοδότησης». Να σημειώσουμε ότι πέρσι το ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας είχε πάρει περίπου 70 έκτακτους εκπαιδευτικούς, αλλά φέτος το ΕΠ του Ιδρύματος δεν έχει ακόμα ενημέρωση για το αν θα προσληφθούν έκτακτοι, πότε και πόσοι. Οι οδηγίες της διοίκησης, εξάλλου, καλούν τα Τμήματα να φτιάξουν πρόγραμμα «λαμβάνοντας υπόψη τους περιορισμένους πόρους για πρόσληψη έκτακτου εκπαιδευτικού προσωπικού από το ΥΠΠΕΘ και την ανάγκη εξοικονόμησης των ελάχιστων ιδίων πόρων του Ιδρύματος»...

***

Η μεγαλύτερη πίεση που δέχονται τα ΤΕΙ, ως προς τις ελλείψεις προσωπικού, αντανακλώνται στα εργαστήρια. Εκεί π.χ. οι σπουδαστές συναντούν συχνά λίστες αναμονής, προκειμένου να μπορέσουν να εγγραφούν σε ένα εργαστήριο και υπάρχουν σπουδαστές που τελικά βρίσκονται εκτός κάποιου εργαστηρίου χωρίς να έχουν το δικαίωμα να δώσουν εξετάσεις για το συγκεκριμένο εργαστηριακό μάθημα (σ.σ. είναι υποχρεωτική η παρακολούθηση του εργαστηρίου, προκειμένου να εξεταστεί ο φοιτητής σε αυτό).
Στην προκειμένη περίπτωση, η διοίκηση του ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας νομιμοποιεί τον αποκλεισμό φοιτητών από τα εργαστήρια αν αυτοί... δε χωράνε, αφού στην οδηγία - πρότασή της προς τα Τμήματα λέει: «Το εργαστηριακό μέρος των μαθημάτων να παρακολουθείται κατά προτεραιότητα από τους φοιτητές που το δηλώνουν για πρώτη φορά. Φοιτητές που έχουν εξεταστεί ανεπιτυχώς σε εργαστηριακά μαθήματα μπορούν να εγγραφούν σε τμήμα μόνο εφόσον δεν έχει συμπληρωθεί το ελάχιστο, κατά περίπτωση όριο παρακολούθησης. Προτεραιότητα θα πρέπει να δίνεται στους φοιτητές που έχουν το μεγαλύτερο πλήθος αποτυχιών στην εξέταση του εργαστηριακού μαθήματος». Με άλλα λόγια, φοιτητής που έχει κοπεί μία φορά σε κάποιο εργαστήριο μπαίνει αυτομάτως στους τελευταίους της λίστας αναμονής. Επιπλέον, αυτό που ομολογείται με τις παραπάνω οδηγίες και επισήμως είναι ότι μπορεί και να μην παρακολουθούν όλοι οι φοιτητές τα εργαστήρια του εξαμήνου τους και αυτά που χρωστάνε, αλλά να αποκλείονται από κάποια με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την καθυστέρηση στις σπουδές τους.
Παράλληλα, δίνεται οδηγία από τη διοίκηση τα εργαστήρια να είναι όσο το δυνατόν πιο μεγάλα, να μην υπάρχει εργαστήριο που να δέχεται λιγότερους από 25 φοιτητές (εκτός κι αν είναι απόλυτη ανάγκη τεκμηριωμένη από το Τμήμα να είναι μικρότερα) και «τα εργαστηριακά μαθήματα που δεν απαιτούν εργαστηριακό εξοπλισμό προτείνεται να διεξάγονται σε τμήματα των 50 φοιτητών»... με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ποιότητα της διδασκαλίας.

***

Ακόμα, η διοίκηση ζητάει να γίνει προσπάθεια «για συνδιδασκαλία θεωρητικών και εργαστηριακών μαθημάτων μεταξύ των τμημάτων της κάθε σχολής», κάτι που μέχρι τώρα δεν γινόταν. Κι ακόμα προτείνει: «Μαθήματα επιλογής επιτρέπονται μόνο από υποχρεωτικά μαθήματα άλλου τμήματος. Με τον τρόπο αυτό ενισχύεται η διεπιστημονικότητα των προγραμμάτων σπουδών χωρίς επιπλέον κόστος», σημειώνεται στην πρόταση. Και, παρόλο που υπάρχουν πολλά ίδια σχεδόν μαθήματα μεταξύ των Τμημάτων των Σχολών, η πρόταση για συνδιδασκαλία δημιουργεί ανησυχίες, αναφορικά με τους δρόμους που ανοίγει για την αυτοτέλεια των Τμημάτων, καθώς είναι ανοιχτή ακόμα για το μέλλον η συζήτηση για δημιουργία νέου ακαδημαϊκού χάρτη στην ανώτατη εκπαίδευση (βλέπε «σχέδιο Αθηνά 2»).

***

Ολα τα παραπάνω είναι αποκαλυπτικά και ενδεικτικά για την κατάσταση που καλείται να αντιμετωπίσουν όχι μόνο το ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας, αλλά η πλειοψηφία των ΤΕΙ και σε πολλές περιπτώσεις και πανεπιστημιακά Τμήματα και Σχολές. Και μπορεί να έχουν ευθύνες και οι διοικήσεις, που, στο πλαίσιο των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν, οδηγούνται να κάνουν «εκπτώσεις» στη λειτουργία των Ιδρυμάτων, ωστόσο η πρώτη και κύρια ευθύνη παραμένει στις κυβερνήσεις, τόσο τις προηγούμενες όσο και την παρούσα κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ που συνεχίζει την ίδια πολιτική. Γιατί μπορεί να πανηγυρίζει το υπουργείο Παιδείας ότι για πρώτη φορά τα τελευταία χρόνια μοιράζει κάποιες θέσεις μόνιμου προσωπικού στα ΑΕΙ, μπορεί να πανηγυρίζει ότι θα υπάρχει φέτος μια πολύ μικρή αύξηση στον προϋπολογισμό του για την ανώτατη εκπαίδευση, ωστόσο γνωρίζει πολύ καλά ότι αυτά δεν φτάνουν, για να αναπληρώσουν τις τεράστιες απώλειες των τελευταίων χρόνων και πολύ περισσότερο δεν φτάνουν για την κάλυψη των αναγκών μιας πραγματικά υψηλού επιπέδου σύγχρονης ανώτατης εκπαίδευσης.