ΟΥΚΡΑΝΙΑ Διαρκείς η αντιπαράθεση και η προσπάθεια συμβιβασμού

ΟΥΚΡΑΝΙΑ

Διαρκείς η αντιπαράθεση και η προσπάθεια συμβιβασμού

Βομβαρδισμένες κατοικίες από τον ουκρανικό στρατό στο Ζαΐτσεβο στην περιοχή του Ντονέτσκ

Με υφέσεις και εξάρσεις συνεχίζεται η σύγκρουση στην Ανατολική Ουκρανία, που εξελίσσεται πάνω από 2 χρόνια και είναι, όπως έχουμε ξαναπεί, τόσο ενδοαστική ανάμεσα σε τμήματα της αστικής τάξης της Ουκρανίας όσο και ενδοϊμπεριαλιστική αντιπαράθεση ανάμεσα σε ΗΠΑ, ΝΑΤΟ, ΕΕ και την καπιταλιστική Ρωσία. Το διακύβευμα, που πληρώνει με το αίμα του ο λαός της περιοχής, είναι ο γεωστρατηγικός έλεγχος της περιοχής, όπως και ο έλεγχος αγορών, ενεργειακών πηγών και των δρόμων μεταφοράς τους. Οι δύο αυτοαποκαλούμενες Λαϊκές Δημοκρατίες Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ (στην ευρύτερη περιοχή του Ντονμπάς), δηλαδή οι θύλακες που ελέγχονται από τις πολιτοφυλακές, με τη στήριξη και της Ρωσίας, χρησιμοποιούν καταχρηστικά τον συγκεκριμένο τίτλο, που δημιουργεί συγχύσεις, αφού πρόκειται για καθεστώτα με αστικό χαρακτήρα και μάλιστα εχθρικά προς τις κομμουνιστικές δυνάμεις που υπάρχουν στην περιοχή, οι οποίες αποκλείονται από την πολιτική δράση, όπως φάνηκε και στις λεγόμενες πρόσφατες προκαταρκτικές εκλογές στις 2 Οκτώβρη για τις τοπικές αρχές.

Μάχες αλλά και παζάρια

Οι δύο αυτοαποκαλούμενες «Λαϊκές Δημοκρατίες» βρίσκονται σε μια διαρκή διαπραγμάτευση με την αντιδραστική κυβέρνηση του Κιέβου, που έχει τη στήριξη των ιμπεριαλιστών ΗΠΑ, ΝΑΤΟ και ΕΕ και πότε ζητούν την υλοποίηση της συμφωνίας του Μινσκ (από το Φλεβάρη του 2015), που υπολογίζουν ότι θα τους δώσει τη δυνατότητα ευρείας αυτονομίας από το Κίεβο, μέχρι και την υπογραφή ξεχωριστών διακρατικών συμφωνιών, αλλά μέσα στο πλαίσιο της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας, όπως προδιαγράφεται στη συμφωνία αυτή - που έχει πολλές ασάφειες και επιδέχεται πολλών ερμηνειών - και πότε απειλούν πως θα προχωρήσουν σε νέες εκλογές, με στόχο τη διεθνή αναγνώριση της «ανεξαρτησίας» τους, ακόμη και την ένωσή τους με τη Ρωσία, όπως συνέβη και με τη Χερσόνησο της Κριμαίας, το Μάρτη του 2014. Ωστόσο, αυτό το ενδεχόμενο συχνά - πυκνά έχει αποκλειστεί από την κυβέρνηση της Ρωσικής Ομοσπονδίας, που θεωρεί, από την άλλη, την περίπτωση της Κριμαίας ξεχωριστή λόγω και της Ιστορίας της (στο πλαίσιο της Σοβιετικής Ενωσης το 1954 παραχωρήθηκε από τον Ν. Χρουστσόφ στην τότε Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Ουκρανίας).
Σε αυτό το φόντο των ανταγωνισμών που δεν εκλείπουν, της μη εφαρμογής κυρίως από την πλευρά της κυβέρνησης του Κιέβου της συμφωνίας του Μινσκ και της συνέχισης των κυρώσεων κατά της Ρωσίας, εξελίσσονται και οι όποιες στρατιωτικο-πολιτικο-διπλωματικές εξελίξεις το τελευταίο διάστημα. Η τελευταία εξέλιξη είναι η συμφωνία για μια νέα εκεχειρία, που υποτίθεται μπήκε σε εφαρμογή στις 15 Σεπτέμβρη, ενώ συνεχίζονται και οι συναντήσεις της λεγόμενης Ομάδας Επαφής (εκπρόσωποι της ουκρανικής κυβέρνησης, των πολιτοφυλάκων, της Ρωσίας και του Οργανισμού για την Ασφάλεια και Συνεργασία στην Ευρώπη - ΟΑΣΕ - που επιβλέπει την εκεχειρία).
Στην πραγματικότητα, και η τελευταία απόπειρα εκεχειρίας (παρά τη μονομερή κατάπαυση του πυρός που ανήγγειλαν από τις 14 Σεπτέμβρη οι πολιτοφυλακές) είναι περισσότερο στα χαρτιά λόγω βασικά των καθημερινών βομβαρδισμών από το στρατό και τα διάφορα εθνικιστικά τάγματα.
Είναι χαρακτηριστική η συγκεντρωτική βδομαδιάτικη αναφορά που έδωσε η στρατιωτική διοίκηση των πολιτοφυλακών του Ντονέτσκ την Παρασκευή το μεσημέρι, που σημειώνει ότι από την πλευρά των δυνάμεων του Κιέβου έγιναν 1.352 παραβιάσεις με βολές πυροβολικού, αρμάτων μάχης και όλμους, που υποτίθεται θα έπρεπε να είχαν αποσυρθεί. Χτυπήθηκαν 31 περιοχές, και κατοικημένες, με αποτέλεσμα πολλά σπίτια να υποστούν ζημιές, όπως και 10 εκπαιδευτικά ιδρύματα, 3 νηπιαγωγεία και 1 νοσοκομείο. Υπήρξαν επίσης βλάβες στο ηλεκτρικό δίκτυο, σε ένα σταθμό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και σε ένα ορυχείο, όπου έχουν εγκλωβιστεί 126 ανθρακωρύχοι. Στα θύματα που αναφέρονται γίνεται λόγος για 5 νεκρούς στρατιώτες και άλλους 3 που έχουν τραυματιστεί, ενώ από το χτύπημα σε κατοικία στην περιοχή του Ζαΐτσεβο υπάρχουν αρκετοί άμαχοι τραυματίες. Επίσης, η αναφορά των πολιτοφυλάκων υπογραμμίζει ότι σε πολλά σημεία της γραμμής αντιπαράθεσης στην περιοχή του Ντονέτσκ παρατηρείται συγκέντρωση μεγάλων στρατιωτικών δυνάμεων της Ουκρανίας, ενώ προχτές ο ουκρανικός στρατός ανακοίνωσε αποχώρηση βαρέος οπλισμού από την περιοχή Πετρόβσκογιε. Ταυτόχρονα, ανακοίνωσε τη σύλληψη ενός Βραζιλιάνου πολίτη που συμμετείχε ως πολιτοφύλακας στο Ντονέτσκ, στο λεγόμενο «τάγμα Βίκινγκ».
Από την πλευρά του, ο ουκρανικός στρατός κατηγορεί τους πολιτοφύλακες για παραβιάσεις της εκεχειρίας και ανακοινώνει το θάνατο ενός στρατιώτη, τον τραυματισμό ενός άλλου στην περιοχή του Λουγκάνσκ, αλλά και τη σύλληψη από τους πολιτοφύλακες 64 στρατιωτών.
Χαρακτηριστικό επίσης της αντιπαράθεσης είναι το γεγονός ότι παρότι στη συμφωνία προβλέπεται και η ανταλλαγή κρατουμένων στρατιωτών και πολιτοφυλάκων, κυρίως με ευθύνη της κυβέρνησης της Ουκρανίας αυτή δεν έχει προχωρήσει παρά τη διάθεση της άλλης πλευράς. Και όχι μόνο αυτό αλλά, όπως ανέφεραν οι εκπρόσωποι των πολιτοφυλάκων στο Μινσκ, η ουκρανική πλευρά το μόνο που ζήτησε είναι να επιτραπεί η αποστολή χειμερινών στολών στους κρατούμενους στρατιώτες.

Διαβουλεύσεις ΗΠΑ - Ρωσίας

Σε αυτό το στρατιωτικό σκηνικό εξελίσσονται και τα παζάρια ΗΠΑ - Ρωσίας, ενώ είναι εμφανής η προσπάθεια των κυβερνήσεων Γερμανίας και Γαλλίας, εκπροσωπώντας τα μονοπώλιά τους, να «σπρώξουν» τις εξελίξεις με την προοπτική να αρθούν σταδιακά οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Αυτό επιδίωξε, για παράδειγμα, ο Ζίγκμαρ Γκάμπριελ, σοσιαλδημοκράτης αντικαγκελάριος και υπουργός Οικονομίας της Γερμανίας, ενώ επιχειρείται να πραγματοποιηθεί το επόμενο διάστημα συνάντηση σε διάφορα επίπεδα του λεγόμενου «σχήματος της Νορμανδίας» (Γαλλία, Γερμανία, Ουκρανία, Ρωσία). Ταυτόχρονα, είναι συχνές οι επαφές και επικοινωνίες των ΥΠΕΞ ΗΠΑ και Ρωσίας, Τζ. Κέρι και Σ. Λαβρόφ, αντίστοιχα.
Στο πλαίσιο των αμερικανο-ρωσικών επαφών ήταν και η διήμερη επίσκεψη που πραγματοποίησε την Τρίτη και την Τετάρτη στη Μόσχα η Βικτόρια Νούλαντ, υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, υπεύθυνη για θέματα Ευρασίας (γνωστή και μη εξαιρετέα για το ρόλο της στα γεγονότα του Δεκέμβρη του 2013 και στις αρχές του 2014 στην πλατεία του Κιέβου που ...έδινε τσάι και άλλα αφεψήματα στους «επαναστάτες», εθνικιστές και φασίστες που ανέτρεψαν την προηγούμενη αστική κυβέρνηση του Β. Γιανουκόβιτς, που παζάρευε και με την ΕΕ και με τη Ρωσία). Την υφυπουργό συνόδευαν και η Σελέστε Βάλαντερ και Τσαρλς Κούπτσμαν, διευθυντές τμημάτων της Εθνικής Επιτροπής Ασφάλειας των ΗΠΑ, και συναντήθηκαν με τους συμβούλους του Προέδρου για τις Εξωτερικές Σχέσεις Βλαντισλάβ Σουρκόφ και Γιούρι Ουσάκοφ. Οπως ανακοινώθηκε και από τις δύο πλευρές, η κατάληξη των συζητήσεων ήταν ότι πρέπει να επιταχυνθούν τα βήματα για την εφαρμογή της συμφωνίας του Μινσκ και εκτιμήθηκε ως θετικό βήμα η σταδιακή απόσυρση δυνάμεων από τη γραμμή αντιπαράθεσης. Επίσης, ο εκπρόσωπος Τύπου της ρωσικής Προεδρίας, Ντμίτρι Πεσκόφ, εκτίμησε ότι παρά τις διαφορές των δύο πλευρών που παραμένουν σε πολλά μέτωπα, «υπάρχει μια αυξημένη άποψη ότι η κυβέρνηση του Κιέβου δεν εφαρμόζει τις δεσμεύσεις του Μινσκ, ειδικά αυτές που αφορούν την πολιτική διευθέτηση και απαιτείται να ασκηθεί πίεση σε αυτή για να γίνουν περαιτέρω βήματα».
Το ζήτημα αυτό, παρόλο που δεν αναφέρεται με τους ίδιους τόνους από την αμερικανική πλευρά, δείχνει ότι παράλληλα με την αντιπαράθεση που δεν πρόκειται να σταματήσει, καθώς διακυβεύονται ισχυρά συμφέροντα, υπάρχει και μια προσπάθεια επιδίωξης συμβιβασμού.