Δυναμώνει η τουρκική προκλητικότητα

Δυναμώνει η τουρκική προκλητικότητα

Είναι ενδεικτικές οι τελευταίες εξελίξεις με το Ιράκ, ενώ συνεχίζονται οι επιχειρήσεις του τουρκικού στρατού στη βόρεια Συρία

Copyright 2016 The Associated

Η εφημερίδα που διαβάζει ο Ιρακινός της φωτογραφίας είχε στις 6/10 πρωτοσέλιδο τίτλο: «Η Τουρκία προωθεί σχέδια για εισβολή σε Ιράκ και Συρία»

Τη βδομάδα που πέρασε αναζωπυρώθηκαν οι «τριβές» μεταξύ Τουρκίας και Ιράκ, με αντικείμενο την παρουσία τουρκικών στρατευμάτων στην ιρακινή επαρχία Νινευή, στην περιοχή Μπασίκα και με αφορμή την πρόσφατη έγκριση που έδωσε το τουρκικό Κοινοβούλιο για τη συνέχιση των επιχειρήσεων του στρατού σε Συρία και Ιράκ. Για τη συνέχιση αυτών των επιχειρήσεων, η Αγκυρα επικαλείται τις ανάγκες του «αντιτρομοκρατικού πολέμου» και της «αντιμετώπισης» των απειλών που επιμένει ότι έχουν μεγαλώσει για την ίδια, παραπέμποντας στην αύξηση βομβιστικών επιθέσεων στις νοτιοανατολικές της επαρχίες, οι οποίες αποδόθηκαν στο ΡΚΚ και το «Ισλαμικό Κράτος» («ΙΚ»).
Μεσοβδόμαδα, το ιρακινό Κοινοβούλιο αντέδρασε έντονα στην απόφαση για νέα παράταση των τουρκικών επιχειρήσεων. Επίσης, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση από τη Βαγδάτη υπέβαλε επίσημο αίτημα για έκτακτη σύγκληση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, ώστε να συζητηθούν «η παραβίαση των ιρακινών εδαφών από την Τουρκία και η ανάμειξή της στις εσωτερικές υποθέσεις του Ιράκ».
Σε δηλώσεις του ο πρωθυπουργός του Ιράκ, Χάιντερ αλ Αμπάντι, χαρακτήρισε «απαράδεκτη» την τουρκική παρουσία στο Ιράκ, «απειλή για την ιρακινή κυριαρχία».
Βεβαίως, ενδιαφέρον είχε η τοποθέτηση της αυτόνομης κυβέρνησης του ιρακινού Κουρδιστάν (KRG), του Μασούντ Μπαρζανί, της οποίας ο εκπρόσωπος ανέλαβε να... διευκρινίσει ότι «δύο βάσεις εκπαίδευσης δημιουργήθηκαν σε Μπασίκα και Ντουμπάρμπαν κοντά στη Μοσούλη για να εκπαιδευτούν η αστυνομία και οι εθελοντικές δυνάμεις της επαρχίας Νινευί (...) Η KRG διευκόλυνε τη διαδικασία», ενώ υποστήριξε ότι ο προηγούμενος υπουργός Αμυνας του Ιράκ είχε μάλιστα επισκεφτεί τις συγκεκριμένες εγκαταστάσεις.
Η Τουρκία έχει αξιοποιήσει τη συνεργασία της με το ιρακινό Κουρδιστάν και σπεύδοντας να το «στηρίξει» εκπαιδεύοντας τις «δυνάμεις ασφαλείας» του, προσδοκά ότι η στρατιωτική της παρουσία στην Μπασίκα θα ανοίξει το δρόμο για να αποκτήσει πιο «στέρεες» βάσεις σε μια κρίσιμη περιοχή.

Πολλές οι σκοπιμότητες

Είναι σίγουρο ότι και από τη μεριά της Βαγδάτης, η έντονη αντίδραση εκφράζει σκοπιμότητες, με δεδομένο ότι οι επιχειρήσεις π.χ. της τουρκικής αεροπορίας κατά θέσεων του ΡΚΚ στο βόρειο Ιράκ γίνονται εδώ και πολλά χρόνια, αλλά κυρίως με δεδομένο ότι όσο προχωρούν οι επιχειρήσεις κατά του «Ισλαμικού Κράτους» οξύνονται οι σχεδιασμοί και οι αντιθέσεις ως προς το τι θα γίνει τη «μετά το "ΙΚ"» εποχή. Ποιοι πολιτικοί και γεωπολιτικοί συσχετισμοί δύναμης θα έχουν διαμορφωθεί, ποιες συμμαχίες θα έχουν περισσότερα πλεονεκτήματα κ.τ.λ.
Ωστόσο, είναι ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ο τόνος και τα επιχειρήματα με τα οποία η Αγκυρα βγήκε και ξεκαθάρισε ότι δε σχεδιάζει καμία αποχώρηση των στρατιωτικών δυνάμεων από το Ιράκ, επαναλαμβάνοντας ότι παραμένει προτεραιότητά της η υπεράσπιση της «ασφάλειας» και της «σταθερότητας» της περιοχής. Δηλαδή, η διασφάλιση όσο το δυνατόν περισσότερων δεδομένων και συνεργασιών που θα αποτρέψουν ανακατατάξεις επικίνδυνες για τα στρατηγικά συμφέροντα της τουρκικής πλουτοκρατίας.
Δεν είναι τυχαίες οι δηλώσεις που έκανε ο Πρόεδρος, Ρ. Τ. Ερντογάν, το περασμένο Σαββατοκύριακο - στα τουρκικά ΜΜΕ δεν «έπαιξαν» πολύ - ότι την επιχείρηση απελευθέρωσης της Μοσούλης από το «ΙΚ» πρέπει να τη διεξαγάγουν εκείνοι που έχουν εθνικούς και θρησκευτικούς δεσμούς με την πόλη. «Μόλις η Μοσούλη σωθεί από το Ντάες (σ.σ. αραβικό ακρωνύμιο για το "ΙΚ"), μόνο Αραβες σουνίτες, Τουρκμένοι και Κούρδοι σουνίτες πρέπει να μείνουν εκεί», φέρεται να είπε ο Τούρκος ηγέτης. Διατύπωσε αυτές τις απόψεις, αφού νωρίτερα είχε καλέσει σε ενότητα όλο το μουσουλμανικό κόσμο, αφού είχε επισημάνει τη σημασία της συνεργασίας της Τουρκίας με τη Σαουδική Αραβία και αφού είχε - μεταξύ άλλων - επικρίνει την πρόσφατη απόφαση του αμερικανικού Κογκρέσου να ανοίξει το δρόμο για προσφυγές κατά της Σαουδικής Αραβίας από οικογένειες θυμάτων της επίθεσης στους Δίδυμους Πύργους.

«Σταυροφόρος» κατά της «τρομοκρατίας» η Τουρκία;

Μετά την έντονη αντίδραση του Κοινοβουλίου και της κυβέρνησης του Ιράκ, η Τουρκία βρήκε ευκαιρία να στείλει μήνυμα σε πολλές κατευθύνσεις ότι θα επιμείνει στην «αντιτρομοκρατική εκστρατεία» της με το περιεχόμενο και τα χαρακτηριστικά που εκείνη προκρίνει.
Οι δηλώσεις του πρωθυπουργού Μπιναλί Γιλντιρίμ ήταν ενδεικτικές: «Η κεντρική ιρακινή διοίκηση απέτυχε να λάβει οποιεσδήποτε προφυλάξεις ενάντια στην τρομοκρατική οργάνωση του ΡΚΚ στο Ιράκ και χάνει την ώρα της εστιάζοντας στην τουρκική παρουσία στην Μπασίκα, όταν υπάρχουν (στη χώρα) στρατεύματα από 63 διαφορετικές χώρες στο όνομα της αντιμετώπισης του "IK" και άλλων τρομοκρατικών οργανώσεων (...) Ο,τι και αν λέει η ιρακινή κυβέρνηση, η τουρκική στρατιωτική παρουσία στη στρατιωτική βάση Μπασίκα θα συνεχιστεί για να διασφαλιστεί ότι δε θα αλλοιωθεί η δημογραφική σύνθεση της περιοχής». Ο ίδιος πρόσθεσε ότι «η ιρακινή κυβέρνηση ξεπερνά τα όρια μιλώντας αρρωστημένα για την Τουρκία».
Από κοντά και ο ΥΠΕΞ Μεβλούτ Τσαβούσογλου υπογράμμισε: «Ευχόμαστε το Ιράκ να μπορούσε να παράσχει ασφάλεια και σταθερότητα και να μην επιτρέπει την παρουσία αυτών των τρομοκρατικών οργανώσεων στα εδάφη του. Δυστυχώς, η τρέχουσα εικόνα στο Ιράκ και οι διαιρέσεις επηρεάζουν τους δεσμούς με τις χώρες της περιφέρειας».
Ο Τσαβούσογλου επανήλθε στο θέμα της επιχείρησης ανακατάληψης της Μοσούλης, τονίζοντας ότι η «στήριξη» των τοπικών δυνάμεων θα διευκόλυνε την αντιμετώπιση του «ΙΚ». αλλά και ότι η Τουρκία είναι έτοιμη να παράσχει κάθε είδους στήριξη στην επιχείρηση.
Απαρατήρητη δεν πέρασε ούτε και η ανακοίνωση που εξέδωσε το τουρκικό ΥΠΕΞ επικρίνοντας τις αντιδράσεις της Βαγδάτης. Με αυτήν η Αγκυρα κατηγόρησε τη Βαγδάτη για τις «τρομοκρατικές οργανώσεις» που εξορμώντας από το ιρακινό έδαφος εξαπολύουν επιθέσεις στην Τουρκία και για τις συνέπειες των «σεχταριστικών συμπεριφορών στο Ιράκ», συμπληρώνοντας ότι παρ' όλα αυτά (μέχρι τώρα) η Τουρκία «υποστήριξε σθεναρά την εδαφική ακεραιότητα, την κυριαρχία, τη σταθερότητα και την ασφάλεια του Ιράκ με μεγάλες πολιτικές και οικονομικές απώλειες όταν ήταν απαραίτητο. Μέχρι σήμερα, το Ιράκ δεν υποβλήθηκε σε καμία απειλή από την Τουρκία (...) Η Τουρκία, όπως θα συνεχίσει τη μάχη ενάντια στις τρομοκρατικές οργανώσεις που απειλούν την εθνική της ασφάλεια ασκώντας το δικαίωμά της στην αυτοάμυνα, θα διατηρήσει και την αφοσίωσή της στη στάση αρχών που επιδεικνύει σε σχέση με την προστασία της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας του Ιράκ, με το οποίο η Τουρκία μοιράζεται κοινό μέλλον (...) Καλούμε τις ιρακινές αρχές να αφήσουν στην άκρη τα συμφέροντά τους για τη μετά το "ΙΚ" περίοδο και να δεχτούν τη φιλία και τη χείρα βοηθείας που τείνει η Τουρκία για το κοινό καλό του Ιράκ και της περιοχής μας σε μια τόσο κρίσιμη στιγμή για τον πόλεμο ενάντια στο "ΙΚ"».

Σχεδιασμένη επιθετικότητα

Φαίνεται λοιπόν ότι η Αγκυρα θα επιμείνει στο δικό της σχεδιασμό, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει μεγαλύτερη αυτοτέλεια κινήσεων, σε σχέση με συμμαχίες όπως ο «διεθνής συνασπισμός» που έχει συγκροτηθεί υπό τις ΗΠΑ κατά του «ΙΚ». Εχει μάλιστα σημασία να καταγραφεί και ότι από την πλευρά του «συνασπισμού», ο Αμερικανός συνταγματάρχης Τζον Ντόριαν δήλωσε πως οι τουρκικές δυνάμεις που σταθμεύουν στο Ιράκ δρουν αυτοβούλως...
Η επιθετικότητα και η όποια αυτοτέλεια διακρίνει τις τουρκικές κινήσεις είναι ενδεικτικές της αποφασιστικότητας με την οποία το κεφάλαιο της χώρας θα υπερασπιστεί τις δικές του προτεραιότητες, σε μια περίοδο και μια περιοχή όπου οξύνονται ευρύτερα οι ανταγωνισμοί και το ενδεχόμενο μιας ευρύτερης ανάφλεξης δεν είναι κάτι απίθανο. Αρα, αναπροσαρμόζονται και οι κινήσεις κάθε πλευράς, που επιδιώκει να «φυλάξει τα νώτα» της, να ελαχιστοποιήσει όσο μπορεί απώλειες και να διεκδικήσει όσο μπορεί μια αναβάθμιση της θέσης της.
Πάντως, η στάση της απέναντι στο Ιράκ, όπως και η συνεχιζόμενη επιχείρηση «Ασπίδα υπεράσπισης του Ευφράτη» δεν είναι τα μόνα πιο πρόσφατα «κρούσματα» της τουρκικής επιθετικότητας.
Στο ίδιο πλαίσιο μπορούν να εξεταστούν και οι συνεχιζόμενες προκλήσεις στα Ελληνοτουρκικά. Η πρόσφατη αμφισβήτηση της Συνθήκης της Λοζάνης και οι «κόντρες» μεταξύ της κυβέρνησης του ΑΚΡ και του αντιπολιτευόμενου CHP για το ποια πολιτική παράταξη υποχώρησε πρώτη και περισσότερο απέναντι στην Ελλάδα είναι εξίσου ενδεικτικές.
Επίσης, η Τουρκία διατηρεί αυξημένη την προκλητικότητά της και στο Κυπριακό, επιμένοντας ότι μόνο εκείνη μπορεί να εγγυηθεί την «ασφάλεια» των Τουρκοκυπρίων, διατηρώντας πάντα στο «τραπέζι» το «σχέδιο Β», εννοώντας την ανοιχτή και απευθείας διχοτόμηση της Κύπρου, αντιδρώντας στην αποχώρηση των κατοχικών στρατευμάτων της. Την επιθετικότητά της δεν πρόκειται να ακυρώσουν «εναλλακτικές» που φαίνεται ότι συζητιούνται, όπως αποχώρηση μεν των κατοχικών στρατευμάτων και... επιστροφή τους μέσα από τη δημιουργία τουρκικής στρατιωτικής βάσης, στα πρότυπα ίσως των βρετανικών που παραμένουν στο νησί. Αλλωστε, η επιθετικότητα των ιμπεριαλιστών και των εκπροσώπων των μονοπωλίων λογαριάζεται σε συνάρτηση με τις κινήσεις τους σε όλα τα πεδία, γεωπολιτικό, στρατιωτικό, οικονομικό, αφού όλες καταλήγουν στο ίδιο αποτέλεσμα: Νέα βάσανα για τους λαούς, αιματοκύλισμα των πατρίδων τους ή καταλήστευση του μόχθου τους σε καιρούς «ειρήνης».

Α. Μ.