«Τρέχουν» τη δεύτερη «αξιολόγηση» προετοιμάζοντας το επόμενο μνημόνιο

«Τρέχουν» τη δεύτερη «αξιολόγηση» προετοιμάζοντας το επόμενο μνημόνιο

Τα μέτρα για την «ελάφρυνση» του χρέους θα είναι συνδεδεμένα με νέους αντιλαϊκούς στόχους, λέει το ΔΝΤ και φαίνεται ότι έχουν συμφωνήσει και οι ευρωενωσιακοί θεσμοί και η ελληνική κυβέρνηση. «Τη νύφη θα πληρώσει ο λαός» διπλά, αφού θα επωμιστεί και νέα μέτρα, ενώ πληρώνει και το χρέος του κεφαλαίου

Copyright 2016 The Associated

Ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Γ. Χουλιαράκης, με τον Ντ. Κοστέλο και την Ντ. Βελκουλέσκου, εκπροσώπους της Κομισιόν και του ΔΝΤ αντίστοιχα, στο κουαρτέτο

Με ατζέντα το κλείσιμο της δεύτερης «αξιολόγησης» του τρίτου μνημονίου, επανέρχονται στην Αθήνα στις αρχές αυτής της βδομάδας τα κλιμάκια της ΕΕ (Κομισιόν, ΕΚΤ, ESM) και του ΔΝΤ, ενώ και επίσημα πλέον έχουν ξεκινήσει οι διεργασίες γύρω από τη μορφή του 4ου στη σειρά μνημονίου, αυτή τη φορά με άξονα τη διαχείριση - «ελάφρυνση» του ελληνικού κρατικού χρέους. Επόμενος «σταθμός» για το κλείσιμο της δεύτερης «αξιολόγησης» θεωρείται η συνεδρίαση της Ομάδας Εργασίας του Γιούρογκρουπ στις 28 Νοέμβρη, ενώ τόσο η συγκυβέρνηση όσο και το κουαρτέτο αποσκοπούν στο άμεσο κλείδωμα της επικαιροποιημένης αντιλαϊκής συμφωνίας, ενδεχομένως και στο πλαίσιο της επόμενης συνεδρίασης των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης, στις 5 Δεκέμβρη.
Σε ρόλο «λαγού», το ΔΝΤ έσπευσε την περασμένη βδομάδα να κοινοποιήσει τις προθέσεις του, «εγκαινιάζοντας» τις διαδικασίες για την επιβολή του επόμενου μνημονίου. Οπως χαρακτηριστικά τόνισε ο εκπρόσωπος του ιμπεριαλιστικού οργανισμού Τζ. Ράις, «τα μέτρα για την ελάφρυνση του δημόσιου χρέους της Ελλάδας μπορεί να είναι συνδεδεμένα και υπό την αίρεση (conditionality) της επίτευξης συγκεκριμένων στόχων και δεν χρειάζεται να εφαρμοστούν εκ των προτέρων, προκειμένου το ΔΝΤ να δεχθεί να συμμετάσχει στο ελληνικό πρόγραμμα» τόνισε χαρακτηριστικά, αναφερόμενος σε μακροπρόθεσμη περίοδο, μετά το 2018.
Σε αυτό το πλαίσιο, η πλευρά του ΔΝΤ έρχεται να ξεκαθαρίσει πως η όποια ελάφρυνση (επιμήκυνση, επιτόκια κ.ά.) στις ετήσιες αποπληρωμές των τοκοχρεολυτικών δόσεων θα συνδέεται με ειδικές ρήτρες για την επίτευξη των αντιλαϊκών στόχων που θα επεξεργαστούν, ουσιαστικά με τη συνεχή εφαρμογή αντιλαϊκών μέτρων, συμπεριλαμβανομένων, βέβαια, και αυτών που αναμένεται να «κλειδώσουν» στο πλαίσιο της τρέχουσας «αξιολόγησης». Τα παραπάνω έρχονται να λειτουργήσουν ως πρόσθετες «δικλείδες ασφαλείας» της αντιλαϊκής πολιτικής, με στόχο τη διαμόρφωση κλίματος εμπιστοσύνης τόσο από τους «επενδυτές» όσο και από τις διεθνείς χρηματαγορές, στις οποίες προσβλέπει η συγκυβέρνηση για την εξασφάλιση νέων κρατικών δανείων στην επόμενη φάση.
Παράλληλα, ο εκπρόσωπος του ΔΝΤ, αναφερόμενος στο αντιλαϊκό χρονοδιάγραμμα, τόνισε: «Οσο πιο σύντομα ολοκληρωθούν οι συζητήσεις, τόσο πιο γρήγορα θα βάλουμε το αίτημα για νέο πρόγραμμα στο Εκτελεστικό μας Συμβούλιο. Δεν υπάρχει σκληρή προθεσμία για αυτό, αλλά όσο πιο σύντομα τόσο το καλύτερο».
Επανέλαβε ότι το Δεκέμβρη θα παρουσιαστεί η έκθεση του ΔΝΤ για την Ελλάδα, στην οποία θα ενσωματώνεται και η έκθεση για τη βιωσιμότητα του ελληνικού κρατικού χρέους. Ουσιαστικά, πρόκειται για την «παράλληλη αξιολόγηση» που διενεργεί η πλευρά του ΔΝΤ.
Στο πλαίσιο του υπό διαμόρφωση συμβιβασμού με την Ευρωζώνη, σημείωσε πως «είμαστε ανοικτοί να συζητήσουμε τα νέα μέτρα που θα παρουσιαστούν στο επόμενο Γιούρογκρουπ για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους».

«Μπουκέτα» μνημονίων για την εμπέδωση της επιχειρηματικής εμπιστοσύνης

Την ίδια ώρα, ολοένα και κοντύτερα έρχεται η επίτευξη ενός πρόσκαιρου συμβιβασμού ανάμεσα στην Ευρωζώνη και το ΔΝΤ σχετικά με το ζήτημα της διαχείρισης του ελληνικού κρατικού χρέους, σε μια εξέλιξη που αποτελεί το προανάκρουσμα για τη συμμετοχή του ΔΝΤ στη χρηματοπιστωτική στήριξη προς το ελληνικό κράτος, που βέβαια θα συνδυαστεί με την υπογραφή ενός ακόμη (τέταρτου) μνημονίου (Memorandum of Economic and Financial Policies -MEFP) με την πλευρά του εν λόγω ιμπεριαλιστικού οργανισμού και «συμπληρωματικά» με το τρέχον (τρίτο) μνημόνιο (Memorandum of Understanding) με την Ευρωζώνη, η τυπική λήξη του οποίου προγραμματίζεται για τον Αύγουστο του 2018.
Σύμφωνα με πληροφορίες, στο αντιλαϊκό τραπέζι βρίσκεται και το σενάριο για τη χρονική επέκταση του τρίτου μνημονίου, στο οποίο, όπως όλα δείχνουν, έρχεται να συνδράμει και η πλευρά του ΔΝΤ και μέσω νέας (σχετικά περιορισμένου ύψους) δανειακής σύμβασης με το ελληνικό κράτος, ουσιαστικά για την «ανακύκλωση» - αναχρηματοδότηση των δανειακών «υποχρεώσεων», που «τρέχουν» από τα δυο προηγούμενα μνημόνια με τον εν λόγω ιμπεριαλιστικό οργανισμό.
Στην πρώτη γραμμή των αντιλαϊκών παρεμβάσεων της τρέχουσας «αξιολόγησης» βρίσκονται τα νέα χτυπήματα στα Εργασιακά, ο εξωδικαστικός μηχανισμός ρύθμισης δημόσιων και ιδιωτικών οφειλών των επιχειρήσεων, ο νέος νόμος για την «εφοδιαστική αλυσίδα» (logistics), οι «απελευθερώσεις» στην αγορά Ενέργειας, η διαχείριση των «κόκκινων» δανείων, ο κανονισμός για παροχή υπηρεσιών ύδρευσης (συνδέεται με τις ιδιωτικοποιήσεις στον κλάδο), ο «οδικός χάρτης» για την πλήρη «απελευθέρωση» επαγγελμάτων (μηχανικοί), το νέο πακέτο κρατικών επιχειρήσεων που θα περάσουν στο υπερ-ταμείο ιδιωτικοποιήσεων. Παράλληλα, η νομοθέτηση του νέου «συστήματος Πρόνοιας» φέρνει στην πρώτη γραμμή του «σφαγείου» την παραπέρα συρρίκνωση ή και κατάργηση των κάθε είδους προνοιακών επιδομάτων που αποδίδονται στα φτωχότερα τμήματα του πληθυσμού.

«Πράσινο φως» για «λύση» - πακέτο από την Ευρωζώνη

«Ενημερωθήκαμε για την κατάσταση, η συνεργασία με τις ελληνικές αρχές είναι εποικοδομητική και σημειώνεται πρόοδος. Είναι προς το συμφέρον όλων η δουλειά στη δεύτερη αξιολόγηση να ολοκληρωθεί το ταχύτερο δυνατό». Αυτό δήλωσε ο πρόεδρος του Γιούρογκρουπ, Γ. Ντάισελμπλουμ, μετά την ολοκλήρωση της συνεδρίασης των υπουργών Οικονομικών Ευρωζώνης, την περασμένη βδομάδα στις Βρυξέλλες, επιβεβαιώνοντας το γεγονός ότι οι συνεννοήσεις και τα παζάρια της συγκυβέρνησης βρίσκονται πλέον σε ιδιαίτερα προχωρημένο επίπεδο. Οπως χαρακτηριστικά τόνισε ο Γ. Ντάισελμπλουμ, «στις 5 Δεκεμβρίου θα γνωρίζουμε περισσότερα για την εργασία που κάνει ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM) για τα βραχυπρόθεσμα μέτρα στο χρέος», ενώ, σύμφωνα με τον ίδιο, «θα γνωρίζουμε επίσης περισσότερα για τις μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα. Ολα αυτά θα έρθουν μαζί αρχές Δεκεμβρίου. Και φυσικά, αυτό γίνεται με το βλέμμα στο ΔΝΤ, το οποίο θα συνεδριάσει πριν το τέλος του έτους».

«Καθαρός διάδρομος» για την ανάκαμψη του εγχώριου κεφαλαίου

Χαρακτηριστική, σε αυτό το επίπεδο, είναι και η δήλωση του υπουργού Οικονομικών, Ευ. Τσακαλώτου, σύμφωνα με τον οποίο, «το ΔΝΤ και η ελληνική κυβέρνηση θέλουν έναν καθαρό διάδρομο για το πώς θα πορευτεί η Ελλάδα και το πώς θα βγει από το πρόγραμμα το 2018», προσθέτοντας πως «συστατικό στοιχείο αυτού του διαδρόμου είναι τι ελάφρυνση χρέους πρόκειται οι Ευρωπαίοι να κάνουν και τώρα και στο μέλλον».
Διαδοχικοί κρίκοι σε αυτή τη διεργασία, όπως την περιγράφουν υψηλόβαθμοι παράγοντες του κυβερνητικού οικονομικού επιτελείου, είναι η ταχεία ολοκλήρωση της δεύτερης «αξιολόγησης» του 3ου μνημονίου, με επόμενα βήματα την έναρξη μιας «εμπεριστατωμένης συζήτησης» σχετικά με την «ελάφρυνση» του κρατικού χρέους, με στόχο, όπως λένε, τη δημιουργία ενός «οδικού χάρτη», με ορόσημα τη συμφωνία για τα βραχυπρόθεσμα μέτρα για τη διαχείριση του κρατικού χρέους, την ένταξη των ελληνικών ομολόγων στα προγράμματα νομισματικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, την έξοδο για νέα κρατικά δάνεια στις «αγορές» και την... «έξοδο» από το μνημόνιο με βάση το υπάρχον χρονοδιάγραμμα, δηλαδή τον Αύγουστο του 2018.

Νέες αβεβαιότητες στο προσκήνιο

Την ίδια ώρα, τα εγχώρια αστικά επιτελεία εντοπίζουν πολλαπλές αβεβαιότητες και κινδύνους στην οικονομία, ενώ ολάνοιχτο παραμένει και το ενδεχόμενο νέων κλυδωνισμών με άξονα το εγχώριο τραπεζικό σύστημα.
Είναι χαρακτηριστική η τοποθέτηση που έκανε την περασμένη βδομάδα ο πρώην διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας, Γ. Προβόπουλος, τονίζοντας χαρακτηριστικά: «Οσο η οικονομία βρίσκεται σε τελματώδη κατάσταση, οι τράπεζες θα δέχονται όλα τα απόνερα, κυρίως με τη διόγκωση του ποσοστού των κόκκινων δανείων, που είναι ήδη τεράστιο». Σύμφωνα με τον Γ. Προβόπουλο, «όλα αυτά λοιπόν μοιραία θα αποτυπωθούν, όταν έρθει η ώρα του επόμενου stress test (σ.σ. διαγνωστικοί έλεγχοι της ΕΚΤ) στις αρχές του 2018, αν δεν έχουν αλλάξει τα πράγματα ριζικά».
Σε αυτό το πλαίσιο, ανοιχτό είναι το ενδεχόμενο για την ανάγκη νέας ανακεφαλαιοποίησης των εγχώριων τραπεζικών ομίλων. Ουσιαστικά, έρχεται στην επιφάνεια η συζήτηση για τον τρόπο διάσωσης των τραπεζών, αυτή τη φορά χωρίς νέες ενισχύσεις από την πλευρά των ιμπεριαλιστικών οργανισμών. Σε αυτό το πλαίσιο, θα τεθεί σε εφαρμογή η Οδηγία της ΕΕ για τη διάσωση με «ίδια μέσα» (bail in). Ετσι, στο ενδεχόμενο αποτυχίας στην εξασφάλιση των κεφαλαίων που θα απαιτηθούν από τυχόν ιδιώτες - «επενδυτές», το επόμενο βήμα είναι το «κούρεμα» των καταθέσεων, των μετόχων και των ομολογιούχων των τραπεζών, ως η λύση για την καταστροφή των κεφαλαίων που λιμνάζουν και αδυνατούν να βρουν κερδοφόρα διέξοδο σε κλάδους της οικονομίας και της παραγωγής.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Γ. Προβόπουλου, «η διευθέτηση του δημόσιου χρέους μετά το 2017 θα συνδυαστεί με την υποχρέωση υλοποίησης εκ μέρους μας συγκεκριμένων στόχων και μάλιστα με ορίζοντα πολυετή. Αυτό το μεσομακροχρόνιο πρόγραμμα θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ένα τέταρτο μνημόνιο».
Από την πλευρά του, το ελληνικό «δημοσιονομικό συμβούλιο» εντοπίζει σειρά από αβεβαιότητες, γύρω από την πορεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού για το 2017, σε συνδυασμό βέβαια με τις εξελίξεις στην οικονομική δραστηριότητα και το παραγόμενο ΑΕΠ. Υπενθυμίζεται ότι σε περίπτωση αποκλίσεων από τους αντιλαϊκούς στόχους, προβλέπεται η «εφεδρεία» του λεγόμενου «δημοσιονομικού κόφτη».
Ειδικότερα, στην εξαμηνιαία έκθεση του «δημοσιονομικού συμβουλίου», μεταξύ άλλων, αναφέρονται:
«Γενικά, η επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων του 2017 εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από μια σειρά προϋποθέσεων και συνθηκών οι περισσότερες από τις οποίες, προς το παρόν, δεν έχουν διασφαλισθεί».
«Υπάρχουν επιφυλάξεις τόσο για το ύψος της ανόδου του ΑΕΠ και της ιδιωτικής κατανάλωσης, όσο και για την άνοδο των τιμών και της απασχόλησης».
«Η επίτευξη του δημοσιονομικού στόχου για το 2017 βασίζεται κατά 80% στην αύξηση των εσόδων και μόνο κατά 20% στη συγκράτηση των δαπανών» και μάλιστα «με δεδομένη την αίσθηση της "υπερφορολόγησης" που ενδέχεται να λειτουργήσει ως αντικίνητρο για εργασία και επιχειρηματικότητα».
«Η ανάκαμψη των επενδύσεων σε παραγωγικό εξοπλισμό (...) μπορεί να προέλθει, κατά βάση, από το εξωτερικό». Στην ίδια ρότα με τον ΣΕΒ, το «δημοσιονομικό συμβούλιο» επισημαίνει: «Κατά συνέπεια, τίθεται επί τάπητος το ζήτημα των κινήτρων, της διευκόλυνσης και της ευρύτερης ρύθμισης των όρων επιχειρηματικής δράσης».