Προς μια νέα φούσκα (;)
Αλήθεια, πώς θα αντιδρούσατε αν ξαφνικά μαθαίνατε ότι σε τούτη την
δύσκολη και μακρόχρονη περίοδο της κρίσης τα χρηματιστήρια βρίσκονται
διεθνώς σε περίοδο ανόδου; Και πώς θα σας φαινόταν αν αμέσως μετά
διαπιστώνατε ότι οδηγοί αυτής της ανόδου είναι οι τράπεζες; Απίστευτο;
Και όμως! Κάνετε λίγη υπομονή και θα καταλάβετε.
Η Κεντρική Τράπεζα της Ελβετίας (Schweizerische Nationalbank - SNB) ανήκει στην μειοψηφία των κεντρικών τραπεζών που είναι εισηγμένες στο χρηματιστήριο, ακριβώς όπως και η Τράπεζα της Ελλάδος. Το 45% των μετοχών της ανήκει στις ελβετικές περιφέρειες (καντόνια), το 15% στις τράπεζες των καντονιών και το υπόλοιπο 40% σε ιδιώτες επενδυτές. Αξίζει να σημειώσουμε ότι ο μεγαλύτερος επενδυτής μεταξύ των ιδιωτών είναι ο καθηγητής τού πανεπιστημίου τού Μονάχου Τέο Ζήγκερτ, ο οποίος κατέχει το 6,6% των μετοχών τής SNB.
Ας κάνουμε μια στάση εδώ, να αναρωτηθούμε γιατί ο κύριος Ζήγκερτ επενδύει τόσα χρήματα στις μετοχές τής SNB. Από πρώτης απόψεως, η επιλογή του δείχνει παράλογη για δυο λόγους. Πρώτον, το μέρισμα που διανέμει η τράπεζα είναι 15 φράγκα μεικτά (9,75 καθαρά), ποσό ιδιαίτερα χαμηλό για μια μετοχή που σήμερα κινείται σε επίπεδα τιμών περί τα 1.700 φράγκα, άρα μιλάμε για καθαρή απόδοση επένδυσης κάτω από 0,6%. Δεύτερον, το δικαίωμα ψήφου μονοπωλείται από τα καντόνια και τις τράπεζές τους, κάτι που έχει ως στόχο να μη μπορούν οι ιδιώτες επενδυτές να επηρεάσουν τις αποφάσεις τής τράπεζας. Γιατί, λοιπόν, επιμένει ο Ζήγκερτ; Όπως παρατηρεί το swissinfo.ch, ο Ζήγκερτ παίζει με κλειστά χαρτιά ("cards close to his chest") αφήνοντας τους παρατηρητές να πιστεύουν είτε ότι σπεκουλάρει είτε ότι παίζει για λογαριασμό άλλων.
Όπως και νά 'χει το ζήτημα, η πραγματικότητα είναι ότι ο όγκος των χρηματιστηριακών συναλλαγών τής μετοχής έχει αυξηθεί κατακόρυφα τα τελευταία χρόνια, κάτι που εξακόντισε την τιμή της σε δυσθεώρητα ύψη μέσα στο 2016: από τα 1.100 ευρώ στα 1.750, αφού ενδιάμεσα έφτασε και μέχρι τα 2.028 ευρώ. Δεδομένου ότι μιλάμε για μια εταιρεία που και υψηλά μερίσματα δεν διανέμει και κανείς δεν μπορεί να την αποκτήσει, είναι πολύ λογικό να αναρωτιέται κανείς πού αποσκοπούν οι αγοραστές.
Η απάντηση ίσως βρίσκεται στην μεγάλη στροφή που έχει κάνει η SNB από τότε που το φράγκο αποδεσμεύθηκε από το ευρώ. Με την αποδέσμευση να επιφέρει σοβαρά πλήγματα στην τράπεζα αλλά και στην ελβετική οικονομία ευρύτερα (η ισοτιμία με το ευρώ ανέβηκε στο 1:1 από το 1:1,2 όπου ήταν κλειδωμένη), η SNB άρχισε να συμπεριφέρεται ως κερδοσκοπικό κεφάλαιο, κάτι πρωτοφανές για κεντρική τράπεζα. Φυσικά, αυτό σημαίνει ότι οι επενδυτές την αντιμετωπίζουν πλέον ως διαχειριστή κεφαλαίων και όχι ως κεντρική τράπεζα, οπότε είναι λογικό να επενδύουν πάνω της εφ' όσον προβλέπουν ότι θα αυξηθεί η αξία τού χαρτοφυλακίου της.
Από τα 700 δισ. του επενδυτικού κεφαλαίου τής SNB, τα 140 είναι ήδη τοποθετημένα σε μετοχές και η αναλογία όσο πάει και μεγαλώνει. Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι ο ελβετικός κολοσσός έχει ιδιαίτερα βαρύνοντα λόγο στην Apple, μπορεί να ταρακουνήσει την Microsoft και είναι ο βασικός μέτοχος τής Facebook ενώ έχει εξαιρετικά υψηλή επιρροή σε μονοπώλια-γίγαντες όπως η Procter & Gamble, η Amazon ή η General Electric. Παράλληλα, ο ισολογισμός τής τράπεζας σχεδόν αγγίζει σε ύψος το ΑΕΠ τής χώρας, κάτι που ακούγεται τρομακτικό στ' αφτιά όσων αντιλαμβάνονται το τι σημαίνει αυτό: σε περίπτωση κατάρρευσής της, ουδείς θα μπορέσει να την στηρίξει.
Αν σκέφτεστε ότι, όπως ένας κούκος δεν φέρνει την άνοιξη, έτσι και μια τράπεζα δεν φέρνει την καταστροφή, προσέξτε ότι πουθενά δεν είπα πως η SBN είναι η μόνη τράπεζα που κάνει τέτοια παιχνίδια. Στον ντορό έχει μπει για καλά και η Κεντρική Τράπεζα της Ιαπωνίας (BoJ) ενώ είναι γενική η εκτίμηση πως δεν θ' αργήσει να ακολουθήσει και η πολιτειακή Fed. Με άλλα λόγια, στον χορό υπάρχει θέση για όλες τις μεγάλες κεντρικές τράπεζες που έχουν την δυνατότητα να τυπώνουν χρήμα.
Επειδή ξέρω ότι τέτοια θέματα είναι δύσκολα, ας γράψουμε τον επίλογο για σήμερα. Έχοντας επί κεφαλής την SNB και άξιο συμπαραστάτη της την BoJ, οι μεγάλες τράπεζες οδηγούν τα διεθνή χρηματιστήρια σε ένα ράλλυ, το οποίο δημιουργεί την ψευδαίσθηση της ανάπτυξης αλλά στην ουσία δημιουργεί την επόμενη μεγάλη φούσκα. Μια φούσκα που είναι μαθηματικώς βέβαιο ότι θα σκάσει με τρομακτικό πάταγο, μιας που το σκάσιμό της θα γίνει σε μια περίοδο κατά την οποία το παγκόσμιο χρέος έχει ήδη ξεπεράσει το τριπλάσιο του παγκόσμιου ΑΕΠ.
-------------------------------------
Πηγές διαγραμμάτων: (1) SNB, Bloomberg - (2) Zero Hedge - (3) National Inlation Association
Η Κεντρική Τράπεζα της Ελβετίας (Schweizerische Nationalbank - SNB) ανήκει στην μειοψηφία των κεντρικών τραπεζών που είναι εισηγμένες στο χρηματιστήριο, ακριβώς όπως και η Τράπεζα της Ελλάδος. Το 45% των μετοχών της ανήκει στις ελβετικές περιφέρειες (καντόνια), το 15% στις τράπεζες των καντονιών και το υπόλοιπο 40% σε ιδιώτες επενδυτές. Αξίζει να σημειώσουμε ότι ο μεγαλύτερος επενδυτής μεταξύ των ιδιωτών είναι ο καθηγητής τού πανεπιστημίου τού Μονάχου Τέο Ζήγκερτ, ο οποίος κατέχει το 6,6% των μετοχών τής SNB.
 |
| Διάγραμμα 1: Εξέλιξη του ισολογισμού τής SNB (ποσά σε εκατομμύρια ελβετικών φράγκων) |
Ας κάνουμε μια στάση εδώ, να αναρωτηθούμε γιατί ο κύριος Ζήγκερτ επενδύει τόσα χρήματα στις μετοχές τής SNB. Από πρώτης απόψεως, η επιλογή του δείχνει παράλογη για δυο λόγους. Πρώτον, το μέρισμα που διανέμει η τράπεζα είναι 15 φράγκα μεικτά (9,75 καθαρά), ποσό ιδιαίτερα χαμηλό για μια μετοχή που σήμερα κινείται σε επίπεδα τιμών περί τα 1.700 φράγκα, άρα μιλάμε για καθαρή απόδοση επένδυσης κάτω από 0,6%. Δεύτερον, το δικαίωμα ψήφου μονοπωλείται από τα καντόνια και τις τράπεζές τους, κάτι που έχει ως στόχο να μη μπορούν οι ιδιώτες επενδυτές να επηρεάσουν τις αποφάσεις τής τράπεζας. Γιατί, λοιπόν, επιμένει ο Ζήγκερτ; Όπως παρατηρεί το swissinfo.ch, ο Ζήγκερτ παίζει με κλειστά χαρτιά ("cards close to his chest") αφήνοντας τους παρατηρητές να πιστεύουν είτε ότι σπεκουλάρει είτε ότι παίζει για λογαριασμό άλλων.
Όπως και νά 'χει το ζήτημα, η πραγματικότητα είναι ότι ο όγκος των χρηματιστηριακών συναλλαγών τής μετοχής έχει αυξηθεί κατακόρυφα τα τελευταία χρόνια, κάτι που εξακόντισε την τιμή της σε δυσθεώρητα ύψη μέσα στο 2016: από τα 1.100 ευρώ στα 1.750, αφού ενδιάμεσα έφτασε και μέχρι τα 2.028 ευρώ. Δεδομένου ότι μιλάμε για μια εταιρεία που και υψηλά μερίσματα δεν διανέμει και κανείς δεν μπορεί να την αποκτήσει, είναι πολύ λογικό να αναρωτιέται κανείς πού αποσκοπούν οι αγοραστές.
Η απάντηση ίσως βρίσκεται στην μεγάλη στροφή που έχει κάνει η SNB από τότε που το φράγκο αποδεσμεύθηκε από το ευρώ. Με την αποδέσμευση να επιφέρει σοβαρά πλήγματα στην τράπεζα αλλά και στην ελβετική οικονομία ευρύτερα (η ισοτιμία με το ευρώ ανέβηκε στο 1:1 από το 1:1,2 όπου ήταν κλειδωμένη), η SNB άρχισε να συμπεριφέρεται ως κερδοσκοπικό κεφάλαιο, κάτι πρωτοφανές για κεντρική τράπεζα. Φυσικά, αυτό σημαίνει ότι οι επενδυτές την αντιμετωπίζουν πλέον ως διαχειριστή κεφαλαίων και όχι ως κεντρική τράπεζα, οπότε είναι λογικό να επενδύουν πάνω της εφ' όσον προβλέπουν ότι θα αυξηθεί η αξία τού χαρτοφυλακίου της.
 |
| Διάγραμμα 2: Χαρτοφυλάκιο της SNB στις 31/12/2015 (ποσά σε εκατομμύρια δολλαρίων) |
Από τα 700 δισ. του επενδυτικού κεφαλαίου τής SNB, τα 140 είναι ήδη τοποθετημένα σε μετοχές και η αναλογία όσο πάει και μεγαλώνει. Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι ο ελβετικός κολοσσός έχει ιδιαίτερα βαρύνοντα λόγο στην Apple, μπορεί να ταρακουνήσει την Microsoft και είναι ο βασικός μέτοχος τής Facebook ενώ έχει εξαιρετικά υψηλή επιρροή σε μονοπώλια-γίγαντες όπως η Procter & Gamble, η Amazon ή η General Electric. Παράλληλα, ο ισολογισμός τής τράπεζας σχεδόν αγγίζει σε ύψος το ΑΕΠ τής χώρας, κάτι που ακούγεται τρομακτικό στ' αφτιά όσων αντιλαμβάνονται το τι σημαίνει αυτό: σε περίπτωση κατάρρευσής της, ουδείς θα μπορέσει να την στηρίξει.
Αν σκέφτεστε ότι, όπως ένας κούκος δεν φέρνει την άνοιξη, έτσι και μια τράπεζα δεν φέρνει την καταστροφή, προσέξτε ότι πουθενά δεν είπα πως η SBN είναι η μόνη τράπεζα που κάνει τέτοια παιχνίδια. Στον ντορό έχει μπει για καλά και η Κεντρική Τράπεζα της Ιαπωνίας (BoJ) ενώ είναι γενική η εκτίμηση πως δεν θ' αργήσει να ακολουθήσει και η πολιτειακή Fed. Με άλλα λόγια, στον χορό υπάρχει θέση για όλες τις μεγάλες κεντρικές τράπεζες που έχουν την δυνατότητα να τυπώνουν χρήμα.
 |
| Διάγραμμα 3: Εξέλιξη του ισολογισμού μεγάλων κεντιρκών τραπεζών ως ποσοστό επί του ΑΕΠ των χωρών τους |
Επειδή ξέρω ότι τέτοια θέματα είναι δύσκολα, ας γράψουμε τον επίλογο για σήμερα. Έχοντας επί κεφαλής την SNB και άξιο συμπαραστάτη της την BoJ, οι μεγάλες τράπεζες οδηγούν τα διεθνή χρηματιστήρια σε ένα ράλλυ, το οποίο δημιουργεί την ψευδαίσθηση της ανάπτυξης αλλά στην ουσία δημιουργεί την επόμενη μεγάλη φούσκα. Μια φούσκα που είναι μαθηματικώς βέβαιο ότι θα σκάσει με τρομακτικό πάταγο, μιας που το σκάσιμό της θα γίνει σε μια περίοδο κατά την οποία το παγκόσμιο χρέος έχει ήδη ξεπεράσει το τριπλάσιο του παγκόσμιου ΑΕΠ.
-------------------------------------
Πηγές διαγραμμάτων: (1) SNB, Bloomberg - (2) Zero Hedge - (3) National Inlation Association
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου