Τα Βαλκάνια πεδίο σύγκρουσης μονοπωλιακών συμφερόντων

Τα Βαλκάνια πεδίο σύγκρουσης μονοπωλιακών συμφερόντων

Σφοδρές αντιπαραθέσεις ανάμεσα σε τμήματα αστικών τάξεων καθώς και έξαρση εθνικιστικών συγκρούσεων παρατηρούνται το τελευταίο διάστημα στα Βαλκάνια, με την παρέμβαση και ισχυρών ιμπεριαλιστικών κέντρων. Οι εξελίξεις αυτές, στις οποίες εγκλωβίζονται λαϊκές δυνάμεις όλο και περισσότερο, αξιοποιούνται για να «ζυμώνεται» το ενδεχόμενο ευρύτερων ανακατατάξεων στην περιοχή, αλλαγής σε συμμαχίες αλλά ακόμα και επαναχάραξης των συνόρων. Βεβαίως, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι όσες φορές είχαμε τέτοιες εξελίξεις στην περιοχή, ιδιαίτερα μετά τη διάλυση της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας, υπό την εποπτεία της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, οι λαοί τις πλήρωσαν πολύ ακριβά. Αντιπαρατίθενται σοσιαλδημοκρατικές και νεοφιλελεύθερες πολιτικές δυνάμεις που στήριξαν την αστική εξουσία, η οποία προέκυψε μετά την αντεπανάσταση και την ανατροπή της σοσιαλιστικής εξουσίας, στην ευρύτερη περιοχή, τα τελευταία 26 χρόνια, εκφράζοντας διαφορετικές αστικές επιδιώξεις και με τη στήριξη από διαφορετικές δυνάμεις, όπως οι ΗΠΑ, Γερμανία, ΕΕ, Τουρκία και Ρωσία. Στόχος της καθεμιάς τους είναι να προωθήσει τα ιδιαίτερα συμφέροντα των μονοπωλιακών ομίλων στον έλεγχο αγορών, ενεργειακών δρόμων, αλλά και ερεισμάτων σε μια κρίσιμη γεωστρατηγικά περιοχή. Η Ρωσία π.χ. αντιδρά στο ενδεχόμενο και άλλες χώρες να ενταχθούν στις ευρωατλαντικές δομές (η Σερβία δεν έχει ενταχθεί στην ΕΕ, όπως και η Αλβανία ή το Μαυροβούνιο στο ΝΑΤΟ, ενώ και το ευρωΝΑΤΟικό προτεκτοράτο του Κοσσόβου παίζει τον ιδιαίτερο ρόλο του με τη μεγαλύτερη αμερικανική βάση στο εξωτερικό, την «Μπονστίλ»). Ολες αυτές οι εξελίξεις στα Βαλκάνια είναι φυσικό να επηρεάζουν και τη χώρα μας.

***

Ας δούμε, όμως, ενδεικτικά, ορισμένα στοιχεία:
Στην Αλβανία και την ΠΓΔΜ, όπως και στη Ρουμανία εκδηλώνονται σφοδρές αντιπαραθέσεις ανάμεσα στα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα και τις κυβερνητικές τους συμμαχίες και τα νεοφιλελεύθερα κόμματα, που προβάλλουν κυρίως ζητήματα διαφθοράς και θεσμικής λειτουργίας. Στην πραγματικότητα, το διακύβευμα είναι το ποιος θα έχει το τιμόνι της καπιταλιστικής διαχείρισης, ποιοι σχεδιασμοί, ποιων μονοπωλίων θα πάρουν προτεραιότητα. Αυτή είναι η μια πλευρά, όπου είναι δύσκολο προς το παρόν να ανιχνευτούν ακριβώς ποια ιδιαίτερα συμφέροντα εκπροσωπούνται (για παράδειγμα, στην Αλβανία, τόσο ο «σοσιαλιστής» Εντι Ράμα όσο και ο φιλελεύθερος Λουλζίμ Μπασά στηρίζονται από τις ΗΠΑ και άλλες δυνάμεις αλλά «τρώγονται» για το ποιος είναι ο ...λιγότερο διεφθαρμένος). Το ίδιο και στις άλλες χώρες. Ωστόσο, πυκνώνουν οι δηλώσεις που εκφράζουν τις διαθέσεις αστικών τάξεων να διευρύνουν την επιρροή τους. Ο Αλβανός πρωθυπουργός, Ε. Ράμα, δήλωσε πως «αργά ή γρήγορα η Αλβανία και το Κοσσυφοπέδιο θα έχουν στο εξωτερικό κοινές πρεσβείες», ισχυριζόμενος πως αυτό δεν αποτελεί υλοποίηση της ιδέας της «Μεγάλης Αλβανίας» αλλά γίνεται για λόγους «περικοπής εξόδων». Επίσης, ο Ράμα σε συνέντευξή του, τον περασμένο Νοέμβρη, στη γερμανική εφημερίδα «Frankfurter Allgemeine Zeitung» είχε υποστηρίξει την ένταξη όλων των χωρών των Βαλκανίων στην ΕΕ και μάλιστα με έμφαση σημείωνε: «Αν θέλουμε να έχουμε μια ασφαλή και σταθερή Ευρωπαϊκή Ενωση και μαζί μ' αυτή μια ασφαλή Ευρώπη, δεν είναι καλό να υπάρχουν τρύπες. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως υπάρχουν επίσης άλλοι, τρίτοι παίκτες, που παίζουν το παιχνίδι τους και μπορεί να επωφεληθούν, αν η ΕΕ αφήσει εκεί ένα κενό, και μιλάω για τη Ρωσία, αλλά και το ριζοσπαστικό ισλάμ». Αξίζει επίσης να σημειώσουμε ότι στις αρχές του περασμένου Δεκέμβρη ο επικεφαλής της CIA στην προηγούμενη διοίκηση, του Ομπάμα, Τζ. Μπρέναν, επισκέφτηκε τα Τίρανα και είχε συνομιλίες, όπως ανακοινώθηκε, για «ζητήματα ασφαλείας». Επίσης, ΗΠΑ και Αλβανία μέσα στο 2016 ολοκλήρωσαν συμφωνία για φιλοξενία στο έδαφος της δεύτερης 2.000 «μουτζαχεντίν» από το Ιράν, που στη χώρα τους θεωρούνται τρομοκράτες. Ακόμα, η Τουρκία έχει αναβαθμίσει το τελευταίο διάστημα τη στρατιωτική συνεργασία με την Αλβανία και την κυβέρνηση του Ράμα και ταυτόχρονα ενδιαφέρεται και για ενεργειακούς σχεδιασμούς που περιλαμβάνουν και αλβανικά λιμάνια. Δεδομένο επίσης είναι ότι τα όρια της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης με την Ελλάδα αμφισβητούνται, ενώ τίθεται συχνά ζήτημα «Τσάμηδων» και δικαιωμάτων τους στην Ελλάδα. Ολα αυτά συνιστούν ένα άκρως εκρηκτικό μείγμα.

***

Εξίσου ανησυχητικές είναι δηλώσεις Αμερικανών αξιωματούχων. Στις αρχές του μήνα, ο ρεπουμπλικάνος γερουσιαστής Ντάνα Ροχραμπάχερ είχε προτείνει τη διάλυση της ΠΓΔΜ χαρακτηρίζοντάς την «αποτυχημένο πρότζεκτ», υποστηρίζοντας ότι η σημερινή περίοδος είναι κατάλληλη για επαναχάραξη συνόρων. Πριν από 2 μέρες ο πρώην ειδικός βοηθός του Αμερικανού Προέδρου Ρ. Ρίγκαν, Νταγκ Μπάντοου, σε άρθρο του στη «Χάφινγκτον Ποστ», υποστήριξε τη διχοτόμηση του Κοσσυφοπεδίου σε ανεξάρτητο αλβανικό κομμάτι και σερβικό τομέα που μπορεί να ενωθεί με τη Σερβία, κάνοντας λόγο για «αδικίες» των Αμερικανο-ευρωπαίων κατά των Σέρβων που θα μπορούσαν να αποκατασταθούν. Επίσης, ειδικά τα Δυτικά Βαλκάνια είναι μόνιμα στο στόχαστρο των γερμανικών μονοπωλίων, ενώ η επικεφαλής της ΕΕ για την εξωτερική πολιτική, Φ. Μογκερίνι, έχει ανακοινώσει περιοδεία στην περιοχή στις αρχές Μάρτη.
Στο Μαυροβούνιο, όπου υπάρχει έντονη διαπάλη μέσα σε τμήματα της αστικής τάξης για την επιλογή ιμπεριαλιστικού στρατοπέδου με ΝΑΤΟ και ΕΕ ή με τη Ρωσία, η τελευταία κατηγορήθηκε ότι το βράδυ των εκλογών τον περασμένο Οκτώβρη στήριξε απόπειρα πραξικοπήματος. Οι ισχυρισμοί αυτοί διαψεύστηκαν κατηγορηματικά από τη ρωσική κυβέρνηση λέγοντας ότι είναι «ανεύθυνες και παράλογες κατηγορίες» και «προπαγάνδα» αντίστοιχη με αυτή περί «ρωσικών κυβερνο-επιθέσεων σε όλη τη Δύση σε εκλογικές διαδικασίες, που δεν βασίζονται σε καμία απόδειξη». Ανεξάρτητα από το πόσο έχουν σχέση με την πραγματικότητα οι ισχυρισμοί των διαφορετικών πλευρών, γεγονός είναι ότι οξύνεται η κόντρα των δύο ιμπεριαλιστικών κέντρων ευρύτερα στα Βαλκάνια. Αυτό φαίνεται και στη Σερβία που συσφίγγει τις σχέσεις με τη Ρωσία, αναπτύσσει στρατιωτική και εμπορική συνεργασία και την ίδια ώρα αστικές πολιτικές δυνάμεις επιδιώκουν την ένταξη στη λυκοσυμμαχία της ΕΕ. Αντίστοιχη αντιπαράθεση υπάρχει και σε άλλες χώρες, όπως η Βουλγαρία, η Βοσνία - Ερζεγοβίνη, η ΠΓΔΜ. Αξίζει ωστόσο να θυμόμαστε το χαρακτηριστικό παράδειγμα της Ουκρανίας, που το 2014 η αστική της κυβέρνηση παζάρευε και με την ΕΕ και με τη Ρωσία και εξελίχθηκε σε μια σύγκρουση συμφερόντων με ανοιχτή ιμπεριαλιστική επέμβαση των ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ για την ανατροπή της και όξυνση της αντιπαράθεσης με τη Ρωσία.
Γίνεται φανερό ότι το «βαλκανικό οικόπεδο» για τους καπιταλιστές θα είναι πάντα πεδίο αντιπαράθεσης με διάφορες μορφές. Το γεγονός αυτό επιβάλλει την ετοιμότητα και την ένταση της δράσης του εργατικού - λαϊκού κινήματος ενάντια στους ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς και σχεδιασμούς, την ενίσχυση της αλληλεγγύης ανάμεσα στους λαούς απέναντι σε ενδεχόμενες επικίνδυνες εξελίξεις.