Τα νέα σχέδια για κέρδη και οι επικίνδυνες συνέπειες

Τα νέα σχέδια για κέρδη και οι επικίνδυνες συνέπειες

Αύξηση ομάδων - περισσότεροι αγώνες - τεράστια έσοδα είναι το τρίπτυχο όπου στοχεύουν τα νέα σχέδια της FIFA για τα Μουντιάλ

Μετά από σχεδόν μια διετία εμπλοκής παραγόντων της σε σκάνδαλα διαφθοράς και παράνομου χρηματισμού στις υποθέσεις ανάληψης της διοργάνωσης από Ρωσία και Κατάρ, έντονης κριτικής για αδιαφορία στο πρόβλημα με τους εργάτες στο Κατάρ και προβληματισμού για την απαξίωση του πιο δημοφιλούς «προϊόντος» της, η FIFA (Διεθνής Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία) έψαχνε την αλλαγή σελίδας. Υποχρεωμένη από τους νόμους της αγοράς στους οποίους υπάγεται και το σημερινό εμπορευματοποιημένο ποδόσφαιρο και κυρίως από τα μεγάλα συμβόλαια συνεργασίας των πολυεθνικών, προχώρησε μέσω ψηφοφορίας σε αλλαγές στην ηγεσία της, με τον Τζιάνι Ινφαντίνο, πρώην γενικό γραμματέα της ΟΥΕΦΑ, να αντικαθιστά τον Γιόζεφ Μπλάτερ. Αφού καθάρισε αρχικά με τις όποιες παρουσίες του παλιού «στάτους κβο» και βγήκε αλώβητος από τη φημολογία - και μάλιστα στις μόλις 100 μέρες της προεδρίας του - για εμπλοκή στο σκάνδαλο «Panama papers», ο Ινφαντίνο αποφάσισε να βάλει μπροστά τα σχέδια για αναβάθμιση του «προϊόντος» που ενόψει Ρωσίας και Κατάρ είχε «αμαυρωθεί» αρκετά. Ως πρώτη νίκη του λογίζεται η επίσημη επικράτηση της FIFA έναντι της UEFA και των ευρωπαϊκών συλλόγων για το χρόνο διεξαγωγής του Μουντιάλ 2022, που ορίστηκε για τις 21 Νοέμβρη - 18 Δεκέμβρη. Πριν από δύο μήνες ο ίδιος έδειξε να προχωράει τα πράγματα ακόμη παραπέρα... Για πρώτη φορά η Εκτελεστική Επιτροπή της Παγκόσμιας Συνομοσπονδίας ανακοίνωσε ότι ενόψει της επιλογής διοργανώτριας χώρας για το Μουντιάλ 2026 δεν θα δεχθεί υποψηφιότητες από Ευρώπη και Ασία, οδηγώντας ουσιαστικά τη συγκεκριμένη διοργάνωση προς τη Β. Αμερική. Μάλιστα, τον τελευταίο καιρό εντάθηκαν οι φήμες για συνεργασία ΗΠΑ - Μεξικού με στόχο να την αναλάβουν.

Λίφτινγκ υπό την πίεση των πολυεθνικών

Eurokinissi

Το άνοιγμα νέων δρόμων κερδοφορίας για την ίδια τη FIFA είναι ο στόχος του προέδρου της

Εκεί που όμως τα ...νερά ταράχτηκαν για τα καλά ήταν η αποκάλυψη των σχεδίων για αύξηση στον αριθμό των συμμετεχουσών ομάδων στα τελικά του Μουντιάλ από 32 σε 40 ή ακόμα και 48. Μάλιστα, σύμφωνα με αυτά που έχουν ακουστεί μέχρι τώρα, θα αλλάξει και η μορφή διεξαγωγής της διοργάνωσης είτε με 10 ομίλους των 4 ομάδων (στην περίπτωση των 40 συμμετοχών) είτε με 16 ομίλους των 3 ομάδων (στην περίπτωση των 48 συμμετοχών). Φυσικά, είτε στο ένα είτε στο άλλο σενάριο αποδεικνύεται ο προφανής στόχος του εγχειρήματος για περισσότερα παιχνίδια, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τα πανάκριβα τηλεοπτικά δικαιώματα, τις διαφημίσεις, κ.τ.λ. Σύμφωνα με διεθνή δημοσιεύματα, σε έρευνα που πραγματοποίησε η ίδια η FIFA αναφερόταν πως ένα Μουντιάλ αυτής της μορφής θα έφερνε έσοδα της τάξεως των 6,5 δισ. δολαρίων, ποσό κατά 20% μεγαλύτερο από τα 5,5 δισ. που αναμένεται να παράξει το τουρνουά που θα γίνει στη Ρωσία το 2018. Παράλληλα, η FIFA ανακοίνωσε και την πρόθεσή της για αλλαγές στο Παγκόσμιο Κύπελλο Συλλόγων που διεξάγεται κάθε δύο χρόνια τον Δεκέμβρη με τη συμμετοχή των 7 ομάδων που κατέκτησαν το πρωτάθλημα στην ήπειρό τους (π.χ. νικητής Τσάμπιονς Λιγκ Ευρώπης, Ασίας, Λιμπερταδόρες κ.τ.λ.). Σύμφωνα με τα νέα σχέδια, προβλέπεται συμμετοχή πλέον των 32 κορυφαίων ομάδων του κόσμου και διεξαγωγή του το πρώτο 15ήμερο του Ιούνη. Ουσιαστικά, τα σχέδια της FIFA αφορούν τη δημιουργία και ενός Μουντιάλ μεταξύ των συλλόγων μετά από αυτό των Εθνικών ομάδων, που φυσικά θα φέρει στην ίδια και τις πολυεθνικές - χορηγούς της σαφώς περισσότερα έσοδα από τη σημερινή μορφή της διοργάνωσης του Παγκόσμιου Κυπέλλου Συλλόγων.

Ανταγωνισμοί για την πρωτοκαθεδρία στην αγορά

Είναι σαφές πως εάν ευδοκιμήσουν τα σχέδια της FIFA ουσιαστικά πλέον θα φθάσει να έχει υπό τη δικαιοδοσία της δύο παγκόσμιες διοργανώσεις, μία που θα αφορά τις Εθνικές ομάδες και μια για τους συλλόγους. Κάτι που δίνει το δικαίωμα στην ίδια τη FIFA όχι μόνο να ανακτήσει το χαμένο έδαφος ηθικά και φυσικά εμπορικά μετά τα όσα συνόδευσαν τις περιπτώσεις των Μουντιάλ Ρωσίας και Κατάρ αλλά και να ισχυροποιηθεί περισσότερο απέναντι στον χρόνιο κρυφό ή φανερό πόλεμο κυρίως με την ΟΥΕΦΑ για την πρωτοκαθεδρία στην ποδοσφαιρική αγορά. Την ίδια στιγμή, τα όσα ονειρεύονται οι άνθρωποι της FIFA φαίνεται να ανοίγουν ένα νέο μέτωπο και αυτό έχει να κάνει με την πλευρά των συλλόγων. Οι πρώτες αντιδράσεις στα νέα σχέδια ήρθαν από την Ενωση Ευρωπαϊκών Συλλόγων, όπου κυρίως κουμάντο κάνουν οι ισχυρότεροι σύλλογοι και έχει έρθει αρκετές φορές σε ρήξη με την ίδια την ΟΥΕΦΑ προκειμένου να αποκομίσει κέρδη για τους συλλόγους. Τα τελευταία χρόνια και υπό την απειλή ακόμα και της εξόδου από τις ευρωπαϊκές διοργανώσεις, οι σύλλογοι δείχνουν ότι έχουν κερδίσει τη μάχη με την ΟΥΕΦΑ (π.χ. αναβάθμιση υπέρ των ισχυρών στο Τσάμπιονς Λιγκ). Ωστόσο, στην περίπτωση της FIFA τα πράγματα δείχνουν να μην ελέγχονται από αυτούς, χώρια τις επιπτώσεις που θα υποστούν, όπως π.χ. απώλεια περισσότερων παικτών για μεγάλο διάστημα (σε ένα διευρυμένο Μουντιάλ), μικρότερο ρόλο στα κέρδη (στις νέες διοργανώσεις), κινδύνους τραυματισμών πρωτοκλασάτων παικτών του κ.τ.λ. Η Ενωση Ευρωπαϊκών Συλλόγων έστειλε επιστολή στη FIFA και τον Τζιάνι Ινφαντίνο, με την οποία πληροφορούσε την ανώτατη αρχή του ποδοσφαίρου σε παγκόσμιο επίπεδο ότι δε συμφωνεί με το σκεπτικό της αύξησης των χωρών σε 48, αρχής γενομένης από το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2026. Στον αντίποδα, πρότεινε αλλαγές να γίνουν στο Μουντιάλ Συλλόγων, όπως να διεξάγεται ανά δύο χρόνια τον Ιούνη και όχι το Δεκέμβρη. Επιπλέον, επιθυμία της Ενωσης είναι, οι ομάδες που θα συμμετέχουν από όλες τις ηπείρους να είναι 16 συνολικά. Απ' ό,τι φαίνεται και ενόψει της επικύρωσης των αλλαγών το προσεχές διάστημα, οι αντιπαλότητες αναμένεται να οξυνθούν.

Κυνήγι κερδών χωρίς όρια

Ωστόσο, πέραν της όποιας κορύφωσης των ανταγωνισμών στο σημερινό κόσμο του εμπορευματοποιημένο ποδοσφαίρου, δομημένου και ενταγμένου στις αδυσώπητες τακτικές για τα κέρδη που ορίζει το καπιταλιστικό σύστημα, οι όποιοι πειραματισμοί έχουν και πολλές επικίνδυνες πλευρές. Ο ίδιος ο πρόεδρος της FIFA, Τζιάνι Ινφαντίνο, μιλώντας για τα νέα σχέδια αλλά και τις αντιδράσεις που θα προκαλέσουν, είχε σχολιάσει πως «δεν υπάρχουν όρια όταν πρόκειται για το καλό του ποδοσφαίρου». Το σίγουρο είναι πως στο σημερινό ποδόσφαιρο όρια δεν υπάρχουν, όχι όμως για το καλό του αθλήματος αλλά για τα κέρδη των πολυεθνικών.
Για παράδειγμα, σε πρόσφατο δημοσίευμα παρουσιάστηκε το ζήτημα που έχει προκύψει στη φετινή ανανεωμένη και υπερφορτωμένη σε αγώνες Ευρωλίγκα του μπάσκετ, με τους πολλούς και συχνούς (σοβαρούς σε κάποιες περιπτώσεις) τραυματισμούς παικτών. Την ίδια ώρα, όσον αφορά το ποδόσφαιρο είναι πλέον αποδεκτό από όλους το βεβαρημένο αγωνιστικό πρόγραμμα αφού οι αγώνες (είτε σε επίπεδο συλλόγων είτε εθνικών ομάδων) ουσιαστικά δεν σταματούν ποτέ καθ' όλη τη διάρκεια της χρονιάς (επίσημες υποχρεώσεις, φιλικά, διεθνή τουρνουά προετοιμασίας κ.τ.λ.). Με ό,τι αυτό συνεπάγεται όχι μόνο στον τομέα των κερδών αλλά και στη χειραγώγηση της μάζας των φιλάθλων σε διάφορους τομείς.
Από την άλλη, είναι ξεκάθαρο πως η δημιουργία νέων κερδοφόρων διοργανώσεων για τις πολυεθνικές στο πλαίσιο του ενδοεπιχειρηματικού πολέμου για κυριαρχία στην αγορά δεν θα είναι χωρίς συνέπειες, π.χ. για τους ίδιους τους παίκτες. Η κόπωση από τις συνεχείς υποχρεώσεις, η ψυχολογική πίεση για την επιτυχία, η προσπάθεια για να παραμένουν όρθιοι, έχει αποδειχθεί ότι οδηγούν σε επικίνδυνα μονοπάτια με αρκετές φορές μοιραίες συνέπειες. Κατάρρευση παικτών την ώρα του αγώνα, χρήση αναβολικών, ακόμα και περιστατικά κατάθλιψης είναι μόνο μερικά από τα κομμάτια του παζλ που συνθέτουν τη σημερινή πραγματικότητα στο ποδόσφαιρο - προϊόν. Και αναδεικνύουν τη σαπίλα που κρύβεται πίσω από τη βιτρίνα του ίδιου του «προϊόντος» και τα παιχνίδια ανταγωνισμών.