ΔΥΤΙΚΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ Μυρίζουν και πάλι μπαρούτι

ΔΥΤΙΚΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ

Μυρίζουν και πάλι μπαρούτι

Στο επίκεντρο η ΠΓΔΜ, όπου εντείνονται οι κινήσεις για σχηματισμό κυβέρνησης φιλικής σε ΝΑΤΟ και ΕΕ

Copyright 2017 The Associated

Στους δρόμους συνεχίζουν να βγαίνουν, και μετά τα επεισόδια στο κοινοβούλιο, οι υποστηρικτές του Γκρούεφσκι, ζητώντας επανάληψη των εκλογών

Σε «κινούμενη άμμο» δείχνουν να κινούνται οι εξελίξεις σε χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, με σοβαρότερες τις τελευταίες σε ΠΓΔΜ, Αλβανία και το Κοσσυφοπέδιο, όπου οι ενδοαστικές αντιπαραθέσεις εντείνονται, σε συνδυασμό με τους ανταγωνισμούς ΝΑΤΟ και ΕΕ - Ρωσίας και Κίνας για τον έλεγχο πηγών, δρόμων και δικτύων Ενέργειας, νευραλγικών εμπορικών κόμβων και απώτερων γεωπολιτικών σχεδιασμών.
Οι κόντρες συμφερόντων μεταξύ ιμπεριαλιστών και μονοπωλίων δεν φαίνεται να εκτονώνονται σύντομα, καθώς τροφοδοτούν τις εθνικιστικές εντάσεις, δημιουργώντας συνθήκες για νέα, επικίνδυνη φάση αποσταθεροποίησης ή και ανάφλεξης των συγκρούσεων, σε μία περιοχή που μέσα στην τελευταία 20ετία μετρά, μεταξύ άλλων, τον μεγάλο πόλεμο που οδήγησε στον κατακερματισμό της πρώην Γιουγκοσλαβίας, στις αρχές της δεκαετίας του '90, και την ιμπεριαλιστική επέμβαση του ΝΑΤΟ την άνοιξη του 1999 στην τότε ΟΔ Γιουγκοσλαβίας, με πρόσχημα τα δικαιώματα των Κοσσοβάρων Αλβανών, προκαλώντας ξανά αλλαγές στο χάρτη της περιοχής, ενισχύοντας το ρόλο των ΝΑΤΟ, ΗΠΑ και ΕΕ και τους ανταγωνισμούς τους με τη Ρωσία. Σε αυτές τις συρράξεις η αστική τάξη (ανάμεσά τους και αυτή της Ελλάδας και της Τουρκίας) επιχείρησε να επωφεληθεί ώστε να πάρει και εκείνη ένα κομμάτι από την πίτα και τα λάφυρα. Το ίδιο επιχειρούν και σήμερα, αφού βλέπουν τις ανακατατάξεις ως «ευκαιρία» για τους επιχειρηματικούς ομίλους. Βεβαίως, όπως έχει αποδειχθεί, οι ανακατατάξεις και η πιθανή επαναχάραξη συνόρων γίνονται πάντα με το αίμα των λαών.
Ιδιαίτερα δραστήρια αναδεικνύεται η κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, που από τις πρώτες ώρες της κρίσης στα Σκόπια βρίσκεται σε στενή επικοινωνία με Ουάσιγκτον, Βρυξέλλες και χώρες της ευρύτερης περιοχής (π.χ. Σόφια), κάνοντας σχεδιασμούς και υπολογισμούς για όλα τα ενδεχόμενα, μεταξύ των οποίων είναι και σχέδια αντιμετώπισης προσφυγικών ροών από τα Σκόπια στη βόρεια Ελλάδα. Αναπτύσσει παράλληλα και διάφορες πρωτοβουλίες, όπως η «Σύνοδος για την Ασφάλεια στη Μεσόγειο», στις 21 - 22 Μάη στη Ρόδο.
Υπό αυτό το πρίσμα και το βάρος τέτοιων ιστορικών γεγονότων, τα Δυτικά Βαλκάνια δείχνουν πως θα παραμείνουν για αρκετό καιρό στο επίκεντρο λυσσαλέων ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών.

Κόντρα με στόχο κυβέρνηση υπέρ ΕΕ και ΝΑΤΟ

Στα Σκόπια, παραμένει στο «κόκκινο» το θερμόμετρο της έντασης που ανέβηκε στις 27 Απρίλη, μετά τα σοβαρά επεισόδια στη Βουλή ανάμεσα σε εθνικιστές βουλευτές και υποστηρικτές του δεξιού κόμματος VMRO - DPMNE (του πρώην πρωθυπουργού Νίκολα Γκρούεφσκι) και βουλευτές του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος SDSM του Ζόραν Ζάεφ και των τριών κοινοβουλευτικών κομμάτων της αλβανικής μειονότητας, που εξέλεξαν διά βοής και παράτυπα τον Αλβανό Ταλάτ Τζαφέρι στη θέση του νέου προέδρου του κοινοβουλίου.
Η εκλογή νέου προέδρου στο κοινοβούλιο των Σκοπίων από το κόμμα του Ζάεφ και τα τρία κόμματα της αλβανικής μειονότητας που τον υποστηρίζουν, φαίνεται (όπως έδειξε η συγχρονισμένη αντίδραση ΗΠΑ, ΕΕ και ΝΑΤΟ) ότι έγινε σε συνεννόηση με τους Δυτικούς ιμπεριαλιστές. Αποδεικνύεται από τη σπουδή Αμερικανών και Ευρωενωσιακών αξιωματούχων να αναγνωρίσουν τον Τζαφέρι σαν νόμιμο νέο πρόεδρο της Βουλής και να τον κάνουν δεκτό «μετά βαΐων και κλάδων» στις Βρυξέλλες.
Η αντίδραση της Ρωσίας περιορίζεται για την ώρα στην έντονη ανακοίνωση καταδίκης των σοβαρών επεισοδίων στη Βουλή των Σκοπίων. Από την άλλη, οι αξιωματούχοι σε ΕΕ, ΗΠΑ και ΝΑΤΟ συναντούν καθημερινά τον Τ. Τζαφέρι και τον Ζ. Ζάεφ, επιχειρώντας να νομιμοποιήσουν τις ενέργειές τους και τα επόμενα σχέδια για τη συγκρότηση νέας κυβέρνησης στα Σκόπια, που θα στηρίξει τις απαραίτητες «μεταρρυθμίσεις» για ένταξη της χώρας σε ΕΕ και ΝΑΤΟ.
Ο πρόεδρος της ΠΓΔΜ, Γκιόργκε Ιβάνοφ, έχει ήδη πάρει από τις 4 Μάη την επιστολή του Τ. Τζαφέρι ώστε να δώσει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στη «νέα κοινοβουλευτική πλειοψηφία» που δημιουργεί η συνεργασία του Ζόραν Ζάεφ της SDSM με τα τρία κοινοβουλευτικά κόμματα της αλβανικής μειονότητας. Θα πρέπει να δώσει την απάντησή του έως τις 14 του μήνα (την άλλη Κυριακή).
Στο μεταξύ, ο πρώην πρωθυπουργός Ν. Γκρούεφσκι, που συναντήθηκε αυτή τη βδομάδα και με τον Αμερικανό αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών Μπράιαν Γι, τον Αμερικανό πρέσβη Τζες Μπέιλι, τον πρέσβη της ΕΕ στα Σκόπια Σάμιουελ Σμπόγκαρ και τους πρέσβεις Βρετανίας, Γερμανίας, Γαλλίας κ.λπ., επιμένει στις καταγγελίες για καταπάτηση του Συντάγματος και παραπομπή του Ζάεφ στη Δικαιοσύνη για παράνομη εκλογή νέου προέδρου της Βουλής. Επιμένει στη διεξαγωγή νέων εκλογών σαν «λύση στην κρίση», ωστόσο δεν είναι σίγουρο πως η άκαμπτη στάση του θα φέρει αποτέλεσμα ή πως θα διατηρηθεί έτσι για καιρό.
Πληροφορίες του αλβανικού τηλεοπτικού σταθμού Top Channel, που επικαλούνται ΜΜΕ των Σκοπίων, ανέφεραν πως τουλάχιστον τέσσερις βουλευτές του VMRO - DPMNE και αρκετά κομματικά στελέχη απείλησαν προχτές βράδυ τον Γκρούεφσκι με αποστασία, προειδοποιώντας πως θα προσχωρήσουν στο κόμμα SDSM του Ζάεφ (αν συμβεί αυτό, θα σχηματιστεί πλειοψηφία 71 βουλευτών στους 120). Οι απειλές τους φάνηκε να προβληματίζουν τον Γκρούεφσκι και να μελετά - σύμφωνα με αυτές τις πηγές - το ενδεχόμενο να αποδεχτεί τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Αν ο Γκρούεφσκι υποχωρήσει, τότε θα διευκολύνει τον Πρόεδρο Ιβάνοφ να δώσει την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον Ζάεφ, ο οποίος αισθάνεται ήδη πρωθυπουργός, επειδή απολαμβάνει, αυτό το διάστημα, την υποστήριξη ισχυρών προσωπικοτήτων σε ΝΑΤΟ και ΕΕ.
Ενα μεγάλο ζήτημα είναι η νέα αντίδραση της Ρωσίας σε μία τέτοια εξέλιξη.
Επίσης μεγάλο ζήτημα είναι και η αντίδραση της γειτονικής Αλβανίας, που «βοήθησε» στο σχεδιασμό της συνεργασίας του Ζάεφ με τα τρία κοινοβουλευτικά κόμματα της αλβανικής μειονότητας στην ΠΓΔΜ και στη διατύπωση της λεγόμενης «πλατφόρμας των Τιράνων». Των αιτημάτων δηλαδή των τριών κοινοβουλευτικών κομμάτων της αλβανικής μειονότητας, που επιδιώκουν, μεταξύ άλλων, να γίνουν τα Αλβανικά δεύτερη επίσημη γλώσσα του κράτους σε όλη τη χώρα, να διαμορφωθούν νέα εθνικά σύμβολα που να εκφράζουν την αλβανική μειονότητα, να έχουν ρόλο στις διαπραγματεύσεις με την Αθήνα (στο θέμα της διένεξης για τη συνταγματική ονομασία της ΠΓΔΜ) και με τις Βρυξέλλες, ώστε να προχωρήσουν «μεταρρυθμίσεις» για ένταξη σε ΝΑΤΟ και ΕΕ.

Κινήσεις στα Τίρανα ενόψει εκλογών

Στα Τίρανα, το ίδιο διάστημα, οι πολιτικές αντιπαραθέσεις ανάμεσα στην κυβέρνηση του Σοσιαλιστή πρωθυπουργού Εντι Ράμα, το δεξιό Δημοκρατικό Κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης του Λουλζίμ Μπασά και άλλες δυνάμεις, εντείνονται.
Ο Ράμα βρίσκεται αυτό το διάστημα υπό τις έντονες πιέσεις των Βρυξελλών και της αλβανικής αντιπολίτευσης, που τον κατηγορεί για βρώμικο ρόλο στα κυκλώματα παραγωγής και λαθρεμπορίας ναρκωτικών και εξαγορά συνειδήσεων και ψήφων ενόψει των εκλογών της 18ης Ιούνη. Του ασκούνται έντονες πιέσεις ώστε να ικανοποιήσει μέρος των αιτημάτων της αντιπολίτευσης για συγκρότηση υπηρεσιακής κυβέρνησης και μεταρρυθμίσεις στον εκλογικό νόμο, ώστε να διασφαλιστεί πως οι εκλογές του Ιούνη θα είναι «δίκαιες και ελεύθερες».
Το βράδυ της Παρασκευής, οι πιέσεις αυτές φάνηκε να αποδίδουν. Ο Ράμα ανακοίνωσε αιφνιδίως ότι αποσύρει τον υποψήφιο του Σοσιαλιστικού Κόμματος στις τοπικές εκλογές που θα διεξάγονταν σήμερα στην πόλη Καβάγιε, στα δυτικά της χώρας, προκαλώντας αναβολή των εκλογών, υπό τις επευφημίες της αντιπολίτευσης, που είχε απειλήσει με πολιτική ανυπακοή και αποχή από τις κάλπες. Ο Ράμα διευκρίνισε πάντως πως η ημερομηνία διεξαγωγής των βουλευτικών εκλογών είναι «αμετακίνητη» και πως είναι διαθέσιμος για παζάρια με την αντιπολίτευση έως απόψε το βράδυ.
Το ίδιο διάστημα, αξιωματούχοι από χώρες της ΕΕ άσκησαν πιέσεις και στην δεξιά αντιπολίτευση του ηγέτη του Δημοκρατικού Κόμματος, Λουλζίμ Μπασά, απειλώντας να αναγνωρίσουν το αποτέλεσμα των βουλευτικών εκλογών της 18ης Ιούνη ακόμα και αν τα αντιπολιτευόμενα κόμματα απόσχουν από τις εκλογές.
Οι απειλές αυτές ίσως αποκλιμακώσουν πρόσκαιρα τις κόντρες, αναγκάζοντας τους Ε. Ράμα και Λ. Μπασά σε κάποιου είδους συμβιβασμό. Οι ενδοϊμπεριαλιστικές κόντρες, όμως, ξεπερνούν τέτοιους πιθανούς συμβιβασμούς...

«Κινητικότητα» και στο Κοσσυφοπέδιο

Από την άλλη, τάσεις αποσταθεροποίησης εντείνονται και στο Κοσσυφοπέδιο, όπου τα κόμματα της αντιπολίτευσης ξεκίνησαν το βράδυ της Παρασκευής διαδικασία για κίνηση μομφής κατά της κυβέρνησης του πρωθυπουργού Ισα Μουστάφα.
Πάνω από 40 βουλευτές αντιπολιτευόμενων κομμάτων και από τον κυβερνητικό συνασπισμό, απαίτησαν απόσυρση της συμφωνίας οριοθέτησης των συνόρων με το Μαυροβούνιο, την οποία προωθεί η κυβέρνηση υπό τις πιέσεις ΕΕ και ΝΑΤΟ. Η συμφωνία οριοθέτησης των συνόρων Κοσσυφοπεδίου - Μαυροβουνίου θεωρείται από την ΕΕ «προαπαιτούμενο» ώστε να απελευθερωθεί το καθεστώς χορήγησης βίζας για τους Κοσσοβάρους σε χώρες της ΕΕ. Η κίνηση μομφής προγραμματίστηκε να συζητηθεί την ερχόμενη Τετάρτη, 10 Μάη.
Ο πρωθυπουργός Ι. Μουστάφα έχει προειδοποιήσει ότι θα προκηρύξει πρόωρες εκλογές αν δεν εγκριθεί από τη Βουλή η συμφωνία για τα σύνορα με το Μαυροβούνιο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε μία περίοδο έξαρσης του αλβανικού εθνικισμού.

Δέσποινα ΟΡΦΑΝΑΚΗ