27 Ιουλ 2017

Διαρκές ευρω-τουρκικό παζάρι


«Σαφώς η Τουρκία είναι και παραμένει μια χώρα υποψήφια προς ένταξη (στην ΕΕ)», δήλωσε η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Φεντερίκα Μογκερίνι, μετά τη νέα προχτεσινή συνάντηση που έγινε στο πλαίσιο του Διαλόγου Υψηλού Πολιτικού Επιπέδου ΕΕ - Τουρκίας (πρόκειται για τακτικές συναντήσεις που εξετάζουν την πορεία των διμερών σχέσεων). Η ίδια πρόσθεσε ότι «αρκετοί από τους συναδέλφους μας επιλέγουν να εστιάζουν στις "κόκκινες γραμμές". Εγώ προτιμώ να εστιάζω σε αυτά που συμφωνούμε». Από τη μεριά του, ο Τούρκος ΥΠΕΞ, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, σημείωσε ότι ο διμερής διάλογος πρέπει να συνεχιστεί παρά τα πισωγυρίσματα. Η προχτεσινή συνάντηση έγινε ενώ είχε προηγηθεί, στις αρχές του μήνα, ένα ακόμα (συμβουλευτικού χαρακτήρα) ψήφισμα του Ευρωκοινοβουλίου που έθεσε ζήτημα αναστολής των διαπραγματεύσεων ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ, συνδέοντας βέβαια αυτό το ενδεχόμενο με εξελίξεις όπως η επαναφορά της θανατικής ποινής, η εφαρμογή συνταγματικών μεταρρυθμίσεων που θεωρούνται αυταρχικού χαρακτήρα κ.τ.λ. Την ίδια στιγμή, είναι γνωστοί οι όλο και υψηλότεροι τόνοι που η τουρκική ηγεσία χρησιμοποιεί στην κριτική της απέναντι στις Βρυξέλλες: Πρόσφατα ο Πρόεδρος Ερντογάν έλεγε ότι αν η ΕΕ δεν δεχτεί την Τουρκία «αυτό θα είναι ανακουφιστικό για εμάς. Τότε θα θέσουμε σε εφαρμογή ένα "σχέδιο Β" ή ένα "σχέδιο Γ"».
***
Ενδεικτική είναι άλλωστε και η κατάσταση των σχέσεων της Τουρκίας με τη Γερμανία, μία από τις ισχυρότερες δυνάμεις της ΕΕ. Τους τελευταίους μήνες οι τριβές μεταξύ τους διευρύνονται σημαντικά. Ωστόσο, και οι δύο δε σταματούν να αναφέρουν τη σημασία που έχουν οι διμερείς δεσμοί, όπως βέβαια και οι σημαντικές διαφωνίες που διατηρούνται. Λίγες μέρες πριν αποφασιστεί η αποχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων από το Ιντσιρλίκ της νότιας Τουρκίας, στο Βερολίνο οι υπουργοί Οικονομίας των δύο πλευρών ανακάλυπταν «πόσο μεγάλες δυνατότητες υπάρχουν» για την αύξηση του όγκου των εμπορικών συναλλαγών.
***
Ολα τα παραπάνω δείχνουν ότι το παζάρι Τουρκίας - ΕΕ καλά κρατεί. Οι αντιφάσεις και οι διφορούμενες δηλώσεις είναι έκφραση της ρευστότητας που χαρακτηρίζει τις σχέσεις τους, σε μια περίοδο που «τρέχουν» ευρύτερες ενδοϊμπεριαλιστικές διεργασίες στη Μέση Ανατολή και όχι μόνο, και γεωπολιτικές ανακατατάξεις θέτουν σε δοκιμασία διάφορες συνεργασίες. Συνυπάρχουν κόντρες και εντάσεις που οξύνονται σε ιδιαίτερο βαθμό (ήταν χαρακτηριστική, για παράδειγμα, η αντιμετώπιση που είχαν Τούρκοι υπουργοί σε χώρες όπως η Ολλανδία την περασμένη άνοιξη, με το επιχείρημα μάλιστα ότι κινδύνευε η «δημόσια ασφάλεια») αλλά και διατηρούνται συμβιβασμοί που φανερώνουν πόσο αλληλεξαρτώνται τα σχέδια διαφόρων ιμπεριαλιστικών και μονοπωλιακών συμφερόντων.
***
Πέρα από τις διαφορετικές απόψεις που μπορεί να υπάρχουν στο εσωτερικό της ΕΕ για το βαθμό και το είδος της συνεργασίας με την Τουρκία, η αλήθεια είναι ότι πρόκειται για μια χώρα που είναι δύσκολο να «παραμεριστεί». Το μέγεθος, η στρατιωτική και οικονομική δύναμή της, η γεωγραφική της θέση, στο σταυροδρόμι τριών ηπείρων και δίπλα ακριβώς σε μερικά από τα μεγαλύτερα κοιτάσματα πετρελαίου και αερίου διεθνώς, σε μια περίοδο μάλιστα που «τρέχουν» πολλά σχέδια για επαναχάραξη ενεργειακών χαρτών εντός και εκτός της «γειτονιάς» μας, καθιστούν την Τουρκία έναν παράγοντα σημαντικό για την ολοκλήρωση διαφόρων σχεδιασμών. Ετσι, οι προτεραιότητες της τουρκικής πλουτοκρατίας εντάσσονται σε ένα χοντρό αλισβερίσι με την ΕΕ και άλλα κέντρα που απλώνεται σε πολλά «μέτωπα», από το Μεταναστευτικό και την «αντιμετώπιση της τρομοκρατίας», μέχρι τα ενεργειακά και διάφορες μπίζνες σε πολλούς κλάδους. Χαρακτηριστική είναι και η πρόσφατη ανακοίνωση του Ερντογάν ότι έχουν πέσει οι υπογραφές για την αγορά των ρωσικών S-400, με δηλώσεις καθησυχαστικές προς τους εταίρους στο ΝΑΤΟ.
***
Ολο αυτό το αλισβερίσι επεκτείνει διαρκώς και τους κινδύνους που προκαλούνται για τους λαούς, αφού κάθε μερίδα κεφαλαίου, κάθε ιμπεριαλιστικό κέντρο υπερασπίζεται πολύπλευρα τις επιδιώξεις του. «Πάνε και έρχονται» ανταλλάγματα σε διάφορα πεδία, όπως αποτυπώνουν, για παράδειγμα, οι εξελίξεις γύρω από το Κυπριακό. Αυτό που έδειξε η τελευταία Διάσκεψη στην Ελβετία είναι ότι η μεν ΕΕ προσδοκά ένα συμβιβασμό που θα στερεώσει την παρουσία και το ρόλο της στην κρίσιμη περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου, η δε Τουρκία προσδοκά πιο στέρεα «πατήματα» διείσδυσης στη μεγάλη ευρωπαϊκή αγορά, υποστηρικτές στην προσπάθειά της να αναδειχθεί σε καθοριστικό παράγοντα σε νέες ενεργειακές συνεργασίες. Και σε αυτήν την κατεύθυνση αναζητούν συμμάχους.
***
Επίσης, ενδεικτικό είναι και το ότι - ανεξάρτητα και πέρα από την πορεία των διαπραγματεύσεων ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ - και στις δύο πλευρές πληθαίνουν οι φωνές που εξετάζουν διάφορες «εναλλακτικές» για τη διμερή συνεργασία. Ακόμα και σφοδροί επικριτές της Τουρκίας στην Ευρώπη εστιάζουν στη σημασία που έχει ο συντονισμός της δράσης μέσα από αξιοποίηση π.χ. της Τελωνειακής Ενωσης ΕΕ - Τουρκίας. Μάλιστα, κατά καιρούς έχουν «κυκλοφορήσει» αναλύσεις, σύμφωνα με τις οποίες ειδικά η Γαλλία και η Γερμανία κινούνται έντονα στο παρασκήνιο για να δυναμώσει ο «συντονισμός» με την Τουρκία στους τομείς της Ενέργειας και της Ασφάλειας, ακόμα κι αν δεν ολοκληρωθεί η ένταξή της στην ΕΕ. Ολα αυτά καταγράφονται, ενώ συνεχίζονται παράλληλες κόντρες και διεργασίες και στο εσωτερικό λυκοσυμμαχιών όπως το ΝΑΤΟ, δοκιμάζονται μακρόχρονες «εταιρικές σχέσεις», όπως αυτές μεταξύ ΗΠΑ - Τουρκίας αλλά και ΕΕ - Τουρκίας.

Ε. Μ.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

TOP READ