Οι κομμουνιστές και το κοινοβούλιο

Γελοιογραφία που σατιρίζει τη φυγή των 2 Ρώσων πρώην βουλευτών στην Ουκρανία: «Μην πυροβολείτε, είμαστε Ρώσοι βουλευτές»

Δίχως άλλο, ήταν ένα «ευτυχισμένο» ζευγάρι, που τραβούσε σαν «μαγνήτης» πάνω του τους φακούς των ΜΜΕ. Κάθε σοβαρό κοσμοπολίτικο περιοδικό έπρεπε να έχει αφιέρωμα σ' αυτούς. Εκείνη, η Μαρία Μαξάκοβα - Ινγκεμπερς, τραγουδίστρια της όπερας και βουλευτίνα της «Ενιαίας Ρωσίας», δηλαδή του κυβερνώντος κόμματος, του Προέδρου Βλ. Πούτιν και του πρωθυπουργού, Β. Μεντβέντεφ. Εκείνος, ο Ντενίς Βορονένκοφ νομικός, διδάκτορας νομικών επιστημών και βουλευτής του Κομμουνιστικού Κόμματος Ρωσικής Ομοσπονδίας (ΚΚΡΟ). Παντρεύτηκαν ενώ ήταν και οι δύο εκλεγμένοι βουλευτές των κομμάτων τους το 2015 και ένα χρόνο αργότερα απέκτησαν έναν γιο, κερνώντας σάντουιτς με χαβιάρι όλους τους συναδέλφους τους στη ρωσική Κρατική Δούμα, σύμφωνα με τα λεγόμενα του αρχηγού του Φιλελεύθερου - Δημοκρατικού Κόμματος, Β. Ζιρινόφσκι.
Η οικογενειακή τους συμβίωση λάμβανε και πολιτικά χαρακτηριστικά, όταν έκαναν «κοινές συναντήσεις με τους εκλογείς», ενημερώνοντας από κοινού για τις πολιτικές δραστηριότητες και νομοθετικές πρωτοβουλίες τους. Κάτι, που τα ρωσικά ΜΜΕ εκθείαζαν, δείχνοντας τον «πολιτισμένο» και συναινετικό τρόπο με τον οποίο μπορεί να διεξάγεται η πολιτική «διαπάλη» στη Ρωσία. Σαν μια «ενοχλητική μύγα» δίπλα στην όμορφη «τούρτα» που σέρβιραν τα ρωσικά ΜΜΕ, ήταν κάποιες έρευνες της εισαγγελίας, που κατηγορούσε τον Ντ. Βορονένκοφ για μαφιόζικη κατάληψη και ιδιοποίηση ενός κτιρίου στο κέντρο της Μόσχας, αξίας 5 εκατομμυρίων δολαρίων.

Αποψη του ρωσικού αστικού κοινοβουλίου (Δούμα)

Ολη, όμως, αυτή η «μαγική» εικόνα, ήρθε «τούμπα» πριν από λίγες μέρες. Το ανδρόγυνο, που νωρίτερα, στις εκλογές του Σεπτέμβρη του 2016, δεν επανεκλέχτηκε στην Κρατική Δούμα, εντελώς ξαφνικά μετακόμισε στο Κίεβο της Ουκρανίας. Και όχι μόνον αυτό, αλλά έλαβε και την ουκρανική υπηκοότητα. Νωρίτερα από αυτό, ο Ντ. Βορονένκοφ κατέθεσε στον γενικό εισαγγελέα της Ουκρανίας, Γιούρι Λουτσένκο, κατά του πρώην Προέδρου της Ουκρανίας, Βίκτορ Γιανουκόβιτς, στην υπόθεση δίωξης του τελευταίου για «εσχάτη προδοσία». Σύμφωνα με όσα διαρρέουν τα ΜΜΕ, στην κατάθεσή του, ως πρώην μέλος της μόνιμης κοινοβουλευτικής επιτροπής του ρωσικού κοινοβουλίου για ζητήματα κρατικής ασφάλειας, ο Ντ. Βορονένκοφ κατέθεσε πως ο Γιανουκόβιτς, για να διατηρηθεί στον προεδρικό «θώκο», είχε συμφωνήσει να αφήσει ρωσικές στρατιωτικές μονάδες να διεισδύσουν στην Ουκρανία. Κάτι, που, σύμφωνα με τις κατηγορίες του, οδήγησε στην εύκολη «προσάρτηση» της Κριμαίας από τη Ρωσία και στα αιματηρά γεγονότα στην νοτιοανατολική Ουκρανία.
Μάλιστα, ο Ντ. Βορονένκοφ, σε μια προσπάθεια να εξηγήσει αυτή του τη στάση, σε δηλώσεις του στα ΜΜΕ είπε: «Η κατάσταση στη Ρωσία είναι όπως στη ναζιστική Γερμανία. Δεν θέλω να ζήσω στο ψέμα και στην υποκρισία. Εγινα πολίτης της Ουκρανίας και είμαι υπερήφανος γι' αυτό». Κι αυτές τις δηλώσεις τις έκανε την ώρα που στην Ουκρανία απαγορεύεται το ΚΚ Ουκρανίας και γκρεμίζονται τα αντιφασιστικά και σοβιετικά μνημεία, την ώρα που οι επίσημες ουκρανικές αρχές δικαιώνουν τους συνεργάτες των ναζί.
Εννοείται, πως οι εξελίξεις προκάλεσαν την «έκρηξη» των ρωσικών ΜΜΕ, που κατηγόρησαν τον πρώην βουλευτή του ΚΚΡΟ για «εθνική προδοσία». Το ίδιο το κόμμα του, με μια λιτή δήλωση σημείωνε πως ο συγκεκριμένος, από τη στιγμή που πήρε την υπηκοότητα άλλης χώρας, έπαψε αυτομάτως να έχει σχέσεις με το ΚΚΡΟ.
Ομως, αυτή η θλιβερή κατάληξη του συναινετικού «παραμυθιού», της «πολιτισμένης» πολιτικής αντιπαράθεσης, που όλο το προηγούμενο διάστημα, διηγούνταν τα ρωσικά αστικά ΜΜΕ, δίνει τροφή για σκέψεις γύρω από το ζήτημα της σχέσης του Κομμουνιστικού Κόμματος (ΚΚ) με το κοινοβούλιο.

Ο σκοπός της κοινοβουλευτικής δράσης για τους κομμουνιστές

Κατά τη διάρκεια της καπιταλιστικής κρίσης και της αναδιάταξης του πολιτικού συστήματος στη χώρα μας, εντάθηκαν σε μερίδες των εργαζομένων οι αυταπάτες για το ρόλο του αστικού κοινοβουλίου. Μια σειρά αστικές κι οπορτουνιστικές δυνάμεις καλλιέργησαν στους εργαζόμενους την αντίληψη πως είναι αρκετή μια σωστή λαϊκή ψήφος και ανάλογη «καλή» κοινοβουλευτική πλειοψηφία, που θα καθορίσει μια «αριστερή», «ριζοσπαστική» κυβέρνηση, κι όλοι αυτοί θα βάλουν τέλος στα βάσανα του λαού, στους φόρους, στην ανεργία, στα μνημόνια, στο πετσόκομμα μισθών και συντάξεων, κοινωνικών δικαιωμάτων κ.ο.κ.
Σήμερα, 2 χρόνια από την «πρώτη φορά αριστερά» όλοι γνωρίζουν πως τα πράγματα δεν είναι έτσι, όπως τα περιέγραφαν οι διάφορες «αντιμνημνονιακές δυνάμεις», που συνέχισαν ως κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ να εφαρμόζουν παλιά και νέα μνημόνια σε βάρος του λαού και προς όφελος του κεφαλαίου. Αποδεικνύονται σοφές οι εκτιμήσεις της Απόφασης του 2ου Συνεδρίου της Κομμουνιστικής Διεθνούς (1920), όπου σημειωνόταν: «Τα αστικά κοινοβούλια, που αποτελούν έναν από τους σημαντικούς μηχανισμούς της αστικής κρατικής μηχανής, δεν μπορούν να κατακτηθούν, όπως δεν μπορεί να κατακτηθεί από το προλεταριάτο το αστικό κράτος γενικά. Το καθήκον του προλεταριάτου συνίσταται στο να αποσπάσει την κρατική μηχανή της αστικής τάξης, να την καταστρέψει και μαζί της να καταστρέψει τα κοινοβουλευτικά ιδρύματα». Αυτό το καθήκον μπορεί να το επιτελέσει μόνον η επανάσταση, με τη συγκρότηση νέων μορφών εργατικής εξουσίας. Ομως η διαμόρφωση της επαναστατικής κατάστασης, που μπορεί να οδηγήσει στην επανάσταση, είναι μια αντικειμενική διαδικασία, που δεν καθορίζεται απλώς από τις δικές μας διαθέσεις. Ωστόσο, το Κομμουνιστικό Κόμμα πρέπει από τα πριν να προετοιμάζεται, με τη δράση του να βοηθά στην ωρίμανση του υποκειμενικού παράγοντα, της συνείδησης των εργαζομένων, να έχει την αναγκαία ετοιμότητα, ώστε σε συνθήκες διαμόρφωσης επαναστατικής κατάστασης, να συμβάλει στην ανατροπή του εκμεταλλευτικού συστήματος και στην οικοδόμηση μιας κοινωνίας χωρίς την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.
Ολα τα «σφυριά» του Κόμματος πρέπει να χτυπούν στον ίδιο στόχο. Αυτό ισχύει και για τη δράση του στο κοινοβούλιο, που πρέπει να αξιοποιείται από το ΚΚ για τη διαφώτιση των εργαζομένων, ενάντια στο καπιταλιστικό σύστημα, αξιοποιώντας κάθε δυνατότητα για την ενίσχυση της ταξικής πάλης. Ο Λένιν σημείωνε σχετικά: «Η συμμετοχή στις βουλευτικές εκλογές και στην πάλη από το βήμα της βουλής είναι υποχρεωτική για το κόμμα του επαναστατικού προλεταριάτου ακριβώς για να δια παιδαγωγήσει τα καθυστερημένα στρώματα της τάξης του (...). Οσο καιρό δεν θα έχετε τη δύναμη να διαλύσετε το αστικό κοινοβούλιο και οποιοδήποτε άλλο αντιδραστικό ίδρυ μα άλλου τύπου, είστε υποχρεωμένοι να δουλεύετε μέσα σ' αυτά...», ενώ και η προαναφερόμενη Απόφαση της Κομμουνιστικής Διεθνούς σημείωνε: «Ενα από αυτά τα επικουρικά σημεία στήριξης είναι το βήμα του αστικού κοινοβουλίου. Το γεγονός ότι είναι ένα αστικό κρατικό ίδρυμα, δεν πρέπει καθόλου να τίθεται ως πρόσχημα εναντίον της συμμετοχής στην κοινοβουλευτική πάλη. Το κομμουνιστικό κόμμα δεν μπαίνει σε αυτό το ίδρυμα για να κάνει εκεί οργανική δουλειά, αλλά για να βοηθήσει από τους κόλπους του κοινοβουλίου τις μάζες να υποσκάψουν με τη δράση τους την κρατική μηχανή της αστικής τάξης και το ίδιο το κοινοβούλιο από τα μέσα».
Σήμερα, το Κόμμα μας αξιοποιεί κατάλληλα την παρουσία των βουλευτών του στο Κοινοβούλιο και στο Ευρωκοινοβούλιο, έχοντας πάντα υπόψη πως αυτά τα αστικά κοινοβούλια δεν μπορούν να τεθούν στην υπηρεσία της εργατικής τάξης, των λαϊκών στρωμάτων, αλλά η δράση μας εκεί μας δίνει ορισμένα σημαντικά μέσα για τη διαφώτιση του λαού και την οργάνωση της πάλης του. Ταυτόχρονα, το ΚΚΕ προωθεί, προβάλλει και στηρίζει κάθε μέτρο ανακούφισης λαϊκών στρωμάτων, στηρίζοντας τους εργατικούς και λαϊκούς αγώνες, με πρόσφατο χαρακτηριστικό παράδειγμα την πρόταση νόμου, που κατέθεσε το Κόμμα μας για τις Συλλογικές Συμβάσεις και η οποία υπογραφόταν από 513 Εργατικά Σωματεία, Ομοσπονδίες και Εργατικά Κέντρα της χώρας μας.
Δυστυχώς, αυτό, που έχει ξεκάθαρο το ΚΚΕ δεν είναι ξεκάθαρο για πολλά, ίσως για τα περισσότερα Κομμουνιστικά και Εργατικά Κόμματα στον κόσμο.

Ο κοινοβουλευτισμός ως «γιατρικό» για τον καπιταλισμό

Σήμερα, στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα είναι διαδεδομένη η αντίληψη αντιμετώπισης της κοινοβουλευτικής δράσης ως «γιατρικό» για τον καπιταλισμό, μέσα από τη διόρθωση των «στραβών» του. Μιλάμε για μια ολόκληρη στρατηγική που χωρίζει σε ενδιάμεσα στάδια την πάλη για το σοσιαλισμό. Εδώ εντάσσεται και η καλλιέργεια κοινοβουλευτικών αυταπατών, που δήθεν μέσα από μεταρρυθμίσεις, που θα γίνουν με εκλογές, με δημοψηφίσματα, με το κοινοβούλιο και αφού περάσουμε από διάφορα «μεταβατικά στάδια», κάποτε θα φτάσουμε στο σοσιαλισμό.
Το ΚΚΕ ανέπτυξε τα προηγούμενα χρόνια εκτεταμένη ιδεολογική - πολιτική δουλειά, τόσο εντός, όσο κι εκτός της χώρας μας, ενάντια σε τέτοιες κοινοβουλευτικές αυταπάτες. Ετσι, π.χ. στην κατεύθυνση αυτή το Κόμμα μας συμμετείχε και παρουσίασε τις θέσεις του στο «στρογγυλό τραπέζι», που διοργάνωσε τον Μάρτη του 2014 στη Μόσχα το ΚΚΡΟ, με θέμα: «Οι κομμουνιστές στα κοινοβούλια και η ταξική πάλη». Σ' αυτό το σεμινάριο έλαβαν μέρος εκπρόσωποι Κομμουνιστικών κι Εργατικών Κομμάτων που έχουν κοινοβουλευτική εκπροσώπηση (από Ρωσία, Βέλγιο, Βιετνάμ, Βραζιλία, Γαλλία, Ελλάδα, Ιαπωνία, Ινδία, Ισπανία, Καζακστάν, Κύπρο, Λετονία, Λευκορωσία, Μολδαβία, Πορτογαλία, Συρία, Ουκρανία, Χιλή) και στο οποίο φάνηκε η βαθιά σύγχυση που επικρατεί στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα γύρω από το θέμα, όχι μόνον από κόμματα που είναι εδώ και πολλά χρόνια διαβρωμένα από τις ευρωκομμουνιστικές αντιλήψεις, όπως το Ισπανικό ΚΚ, αλλά κι από άλλα.
Στην πράξη, οι κοινοβουλευτικές αυταπάτες, που έχουν πολλά ΚΚ, οδηγούνε ακόμη και στο πλαίσιο του Ευρωκοινοβουλίου κάποιους ευρωβουλευτές από άλλα ΚΚ να καταθέτουν προτάσεις για μεταρρυθμίσεις που στόχο έχουν την δήθεν «εξυγίανση» του καπιταλισμού και τον δήθεν «εκδημοκρατισμό» της ΕΕ.
Είναι χαρακτηριστικό πως ευρωβουλευτής του μεταλλαγμένου Γαλλικού ΚΚ εισηγήθηκε έκθεση «για το σχέδιο δράσης για μια βιώσιμη και ανταγωνιστική χαλυβουργία στην Ευρώπη», δηλαδή έκθεση στη γραμμή των συμφερόντων των βιομηχάνων της χαλυβουργίας. Επίσης, ευρωβουλευτές από άλλα ΚΚ αναλαμβάνουν στο πλαίσιο του Ευρωκοινοβουλίου να εκπονήσουν «Εκθέσεις», που ανάμεσα σε ανέξοδα ευχολόγια υμνούν π.χ. τη γυναικεία επιχειρηματικότητα, προωθούν συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου της ΕΕ με τρίτες χώρες. `Η αναλαμβάνουν να εκπονήσουν για την ΕΕ την πολιτική για την «Ανατολική εταιρική σχέση», δηλαδή για το πώς τα συμφέροντα των ευρωπαϊκών μονοπωλίων θα διεισδύσουν καλύτερα στις περιοχές της πρώην ΕΣΣΔ. Μια τέτοια στάση, οπωσδήποτε, επιτείνει συγχύσεις όχι μόνον για το ρόλο των κομμουνιστών μέσα στο Ευρωκοινοβούλιο, αλλά και στην πράξη τροφοδοτεί αυταπάτες και αποκρύπτει τον πραγματικό ταξικό χαρακτήρα της ΕΕ ως διακρατικής ένωσης του κεφαλαίου που έχει στο στόχαστρο τα εργατικά - λαϊκά στρώματα.
Ολη αυτή η κατάσταση, σαφώς, λειτουργεί ως «εργαλείο» ενσωμάτωσης των ΚΚ στο σύστημα, «μοχλός» για την αστικοποίησή τους.

Για τους όρους λειτουργίας των κομμουνιστών στο κοινοβούλιο

Υπάρχει, ακόμα, και η σημαντική πλευρά των όρων, με τους οποίους καθορίζεται η σύνθεση της κοινοβουλευτικής ομάδας, η λειτουργία της, συνολικά ο έλεγχος και η καθοδήγησή της από τα όργανα του ΚΚ.
Σίγουρα σ' αυτό το άρθρο δεν μπορούμε αναλυτικά να αναφερθούμε σ' αυτήν την πλευρά, ωστόσο, αξίζει να σημειώσουμε πως πολλά ΚΚ έχουν παραιτηθεί από δοκιμασμένους κανόνες, όπως είναι π.χ. η καταβολή των όποιων βουλευτικών αποδοχών στο κόμμα, όπως γίνεται με τους βουλευτές και ευρωβουλευτές του ΚΚΕ. `Η δεν λαμβάνουν μέτρα ενάντια στον καριερισμό και στην προσωπική προβολή των στελεχών τους. Ετσι π.χ. υπάρχουν ΚΚ, ακόμη κι ορισμένα που σωστά απορρίπτουν τον λεγόμενο «κοινοβουλευτικό δρόμο», που επιτρέπουν στα στελέχη τους, ακόμη και σε μη προεκλογικές περιόδους να διακινούν προσωπικά προεκλογικά υλικά (ημερολόγια, αφίσες κ.ά. με τα πρόσωπά τους), καλλιεργώντας τέτοιες συμπεριφορές αυτονόμησης.
Ο καριερισμός και το οικονομικό όφελος από την κοινοβουλευτική δράση είναι εργαλείο εκμαυλισμού των συνειδήσεων και θλιβερών καταστάσεων, σαν αυτή του Ντ. Βορονένκοφ.

Ετοιμότητα σε κάθε ενδεχόμενο

Στις Θέσεις της ΚΕ του ΚΚΕ για το 20ό Συνέδριο σημειώνεται, μεταξύ άλλων, πως: «Δρώντας για πάνω από 4 δεκαετίες πλέον σε συνθήκες αστικής νομιμότητας, σχετικά "ειρηνικές", αστικές κοινοβουλευτικές, είναι δυνατό στις γραμμές μας, στον περίγυρο συνολικά, σε ευρύτερα εργατικά και λαϊκά στρώματα ακόμα περισσότερο να δημιουργούνται λεγκαλιστικές αυταπάτες, να εδραιώνεται η λαθεμένη αντίληψη ότι μέσω αλλεπάλληλων εκλογικών μαχών και ανόδου του ποσοστού, μέσω μικρών αλλαγών και μεταρρυθμίσεων θα γίνει δυνατή η συνολική επαναστατική αλλαγή».
Ομως, η Ιστορία του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, ακόμη και η πιο σύγχρονη, είναι διδακτική:
Στη δεκαετία του '70 και του '80 το Ιταλικό ΚΚ είχε πάνω από 200 βουλευτές (στους 630 του ιταλικού κοινοβουλίου). Σήμερα αυτό το κόμμα σαν τέτοιο έχει εκλείψει. Στην Ιταλία υπάρχουν μερικά ΚΚ, που ακολουθούν την επιζήμια παράδοση του ευρωκομμουνισμού, κι ένα με το οποίο έχει σχέσεις το Κόμμα μας και το οποίο την αντιμάχεται. Κανένα από αυτά, δεν έχει σήμερα κοινοβουλευτική εκπροσώπηση.
`Η, πριν από 20 χρόνια, στις εκλογές του 1998 το ΚΚ Ουκρανίας είχε συγκεντρώσει το 25%, εκλέγοντας 121 βουλευτές στους 450, ενώ σήμερα τίθεται εκτός νόμου και δεν έχει τη δυνατότητα συμμετοχής στις εκλογές και βέβαια δεν έχει τη δυνατότητα να έχει βουλευτές.
Συμπερασματικά, το ΚΚ, πρέπει να μπορεί να οργανώνει την πάλη του σε οποιεσδήποτε συνθήκες. Να λαμβάνει τα μέτρα του, ώστε η κοινοβουλευτική παρουσία του να εξυπηρετεί το κύριο καθήκον του, την εξωκοινοβουλευτική δουλειά, την ανάπτυξη της ταξικής πάλης, τη σύγκρουση με το αστικό σύστημα. Να θωρακιστεί έτσι, ώστε ακόμη κι αν η αστική τάξη καταφέρει να του στερήσει το κοινοβουλευτικό βήμα, να μπορέσει να συνεχίσει την πάλη του για το σοσιαλισμό με ακόμη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα.

Του Ελισαίου ΒΑΓΕΝΑ*
*Ο Ε. Βαγενάς είναι μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, υπεύθυνος του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων της ΚΕ