Γράφει ο Πάνος Αλεπλιώτης //
Στα πλαίσια του Κράτους βοηθό και στον ”κρατικό ατομικισμό” που χαρακτηρίζει την Σουηδική κοινωνία* κινείται και η Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Ο Σουηδικός «Καποδίστριας» συμπλήρωσε 40 και χρόνια ζωής. Οι περίπου 1.300 δήμοι και κοινότητες έγιναν 290. Οι Νομαρχίες γύρω στις 10 από 30 περίπου! Η συζήτηση για περαιτέρω συγχωνεύσεις είναι ανοιχτή. Συναντά όμως αντιδράσεις και αποσύρεται από την ημερήσια διάταξη. Οι αντιδράσεις οφείλονται και στις άσχημες εμπειρίες των δημοτών από τις συγχωνεύσεις αλλά και σε φορολογικούς, τοπικιστικούς και άλλους λόγους! Οι συγχωνεύσεις που συνδυάστηκαν με τις ιδιωτικοποιήσεις, στέρησαν από τις μικρές κοινωνίες Σχολεία, γηροκομεία, ΚΑΠΗ, υπηρεσίες, πάρκα, Δημοτικό φωτισμό κ.ά. Όλα στο όνομα του ορθολογισμού, της αποτελεσματικότητας και της καλύτερης «ποιότητας», χαρακτηριστικά γνωρίσματα άκρατου νεοφιλελευθερισμού. Οι δήμοι, αυτούς αφορά η σημερινή αφήγηση, έχουν και τις συνηθισμένες αρμοδιότητες που έχουν και οι Δήμοι στην Ελλάδα αλλά και πρόσθετες αρμοδιότητες με κεφαλαιώδεις διαφορές. Είναι ο μεγαλύτερος εργοδότης της Σουηδίας με ένα εκατομμύριο εργαζομένους τουλάχιστον λόγω των επιπλέον αρμοδιοτήτων.

Επί πλέον αρμοδιότητες

Ο Δήμος έχει την απόλυτη αρμοδιότητα των Σχολείων: κτήρια, προσωπικό, σίτιση μαθητών, της φροντίδας ηλικιωμένων: γηροκομεία,σίτιση, φαρμακοδοσία, βοήθεια στο σπίτι και νέων: αποτοξίνωση, κοινωνική προσαρμογή, εργασιακή προσαρμογή ΑΜΕΑ, την παροχή κοινωνικών βοηθημάτων, την ύδρευση και αποχέτευση, της Πυροσβεστικής, της Πολεοδομίας (οικοδομικές άδειες και υγειονομικοί έλεγχοι), την κατασκευή κτηρίων με ίδιους πόρους η με τραπεζικά δάνεια αλλά και την επέκταση του Σχεδίου. Είναι ακόμη υπεύθυνος για την Εσωτερική οδοποιία και Μετρό όπου υπάρχει καθώς και την διαχείριση λιμανιών και μικρών αεροδρομίων. Είναι ο Εργοδότης για τις παραπάνω δράσεις, καθηγητών, δασκάλων, νηπιαγωγών, νοσοκόμων και βοηθών νοσοκόμων, κοινωνικών λειτουργών, μηχανικών, ελεγκτών κλπ. σε μια αναλογία περίπου 1.000 εργαζομένων ανά 10.000 κάτοικων και άρα πληρώνει και τις συντάξεις των πρώην εργαζομένων.

ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΑΕΡΟΔΡΟΜΕΙΟ ΣΒΕΓΚ

Χρηματοδότηση. 

Ή χρηματοδότηση βασίζεται στον τοπικό φόρο που δεν είναι άλλος από τον γνωστό φόρο εισοδήματος! Οι μόνιμοι κάτοικοι πληρώνουν τον φόρο εισοδήματος απευθείας στον Δήμο. Ό φόρος κυμαίνεται από 19%-25% δημιουργώντας ακόμη και ανταγωνισμό προσέλκυσης δημοτών μεταξύ των Δήμων ! Επί πλέον ο δημότης πληρώνει 9-13% απευθείας φόρο στην Νομαρχία βασικά για τις παροχές Υγείας των Νοσοκομείων. Κατά μέσο όρο ο φόρος είναι συνολικά γύρω στο 30-35%. Οι υψηλόμισθοι πληρώνουν και ένα 4% απευθείας στο Κράτος! Δεν διαθέτουν όμως οι Δήμοι φορολογικό μηχανισμό. Η διαχείριση των φορολογικών υποθέσεων γίνεται από την κρατική Εφορία. Οι ανταποδοτικές υπηρεσίες, νερό, αποχέτευση, απορρίμματα αλλά και οι παιδικοί σταθμοί δεν περιλαμβάνονται στον φόρο. Χοντρικά οι αυτοδιοίκητικοί φόροι και τέλη είναι περίπου στο 50% του εισοδήματος.

Οικονομική διαχείριση

Η οικονομική διαχείριση των Δήμων στηρίζεται σε ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια! Λειτουργούν σαν ΑΕ, υπολογίζοντας «εσωτερικά» δάνεια, επιτόκια και κόστος κεφαλαίου σε περίπτωση κατασκευής ενός έργου πχ σχολικά κτήρια, δίκτυα κλπ.! Υπολογίζονται σαν έξοδα τα «ενοίκια» των δημοτικών κτηρίων(!), η ετήσια συντήρηση τους, το κόστος του παρεχόμενου σιτισμού των παιδιών και τρόφιμων γηροκομείου και όλα αυτά χρεώνονται στην αντίστοιχη διεύθυνση, σχολική, κοινωνική κλπ. παρόλο που είναι δημοτικές δράσεις. Ή μη αυστηρή εφαρμογή του προϋπολογισμού μπορεί να συνεπάγεται μείωση προσωπικού, απόλυση του διευθυντή, «ιδιωτικοποίηση» της δράσης ή και πλήρη κατάργηση της δράσης! Οι μικροί και «φτωχοί» Δήμοι της Επαρχίας περνούν μεγάλες δυσκολίες από την ανεύρεση κατάλληλου προσωπικού μέχρι την εξοικονόμηση των λειτουργικών εξόδων! Σχολεία και γηροκομεία κλείνουν σαν αποτέλεσμα της οικονομικής συρρίκνωσης και της νεοφιλελεύθερης ιδεοληψίας. Η αστυφιλία (6 εκατομμύρια κάτοικοι από τα συνολικά 10 ζουν στις 15 μεγαλύτερες πόλεις και στα προάστια τους) σε μια χώρα με έκταση τριπλάσια της Ελλάδας) έχει ακυρώσει ακόμη έναν Σουηδικό μύθο αποκεντρωμένης κοινωνίας. Υπάρχει βέβαια η πρόβλεψη το 2% των εσόδων των «πλούσιων» Δήμων να μοιράζεται στους «φτωχούς»! Αυτό ακυρώνεται στην πράξη από την αυστηρή τήρηση των ισοσκελισμένων προϋπολογισμών με πρόβλεψη περισσεύματος 1%. Στην περίπτωση μη τήρησης του προϋπολογισμού χάνει ο «φτωχός» Δήμος της στήριξης των «πλούσιων». Δημιουργούνται έτσι μεγάλες ανισότητες μεταξύ των Δήμων στις παρεχόμενες υπηρεσίες.

Διοίκηση των Δήμων!

Οι εκλογές γίνονται με απλή αναλογική με όριο 2%. Είναι κομματική καταμέτρηση ενός γύρου. Ό δήμαρχος εκλέγεται από την πλειοψηφία του ΔΣ και άρα πρέπει περισσότερα από ένα κόμματα να συμφωνήσουν! Οι συνήθεις συμμαχίες είναι από την μια Σοσιαλδημοκράτες μαζί με τους Πράσινους και το Ευρο-Αριστερό κόμμα και από την άλλη τα 4 αστικά κόμματα! Δεν συνεργάζεται κανείς, ακόμη, για σχηματισμό Διοίκησής με τους εθνικιστές ξενόφοβους Σουηδούς Δημοκράτες! Το Δημοτικό Συμβούλιο εκχωρεί πολλές από τις αρμοδιότητες του στην Δημαρχιακή Επιτροπή που εκλέγεται αναλογικά, που με την σειρά της τις εκχωρεί στις Αντιδημαρχίες που κι αυτές έχουν αναλογική εκπροσώπηση! Σε κάθε Αντιδημαρχία ανήκει και η αντίστοιχη Διεύθυνση Υπαλλήλων (Σχολείων κοινωνικών , Τεχνικών κ.λπ.) Αντίστοιχη εκχώρηση γίνεται από τις Αντιδημαρχίες προσωπικά στον Διευθυντή, με δικαίωμα να παίρνει αποφάσεις και να λειτουργεί σαν Εργοδότης! Οι Διευθύνσεις με την σειρά τους έχουν υποδιευθύνσεις, τμήματα ακόμη και γεωγραφικές ενότητες. Δεν υπάρχει καμία διαφορά τρόπου διαχείρισης στα δύο μπλοκ ούτε καν προγραμματικές διαφορές ! Η επιχειρηματικότητα, η λιτότητα ο νεοφιλελευθερισμός και ο ισοσκελισμένος προϋπολογισμός είναι τα κοινά χαρακτηριστικά! Κατά κάτι διαφέρουν στον βαθμό ιδιωτικοποιήσεων. Τα σωματεία έχουν ένα ιδιαίτερο ρόλο σε περιπτώσεις οργανωτικών αλλαγών άρα και απολύσεων, προσλήψεων διευθυντή κ.ά. και σε θέματα εργασιακού περιβάλλοντος. Ό Εργοδότης από τον νόμο δικαιούται να επιβάλει την άποψη του μετά από παρέλευση 6 μηνών ακόμη και μετά την πλήρη διαφωνία του σωματείου! Χρήζει ιδιαίτερης ανάλυσης το θέμα ιδιωτικοποιήσεων που έχει διαφορετική έννοια πχ από τα Ελληνικά Ιδιωτικά Σχολεία μιας και στην Σουηδία πληρώνει ο Δήμος τον ιδιώτη.

Ιδιωτικοποίηση της ευημερίας!

Από τα τέλη της δεκαετία του 80 επί Σοσιαλδημοκρατίας δόθηκε η δυνατότητα στους Δήμους και στις Νομαρχίες να επιλέξουν αν η εκπαίδευση, η φροντίδα των ηλικιωμένων και η Υγεία θα ασκείται από δημοτική η από ιδιωτική οργάνωση! Η ιδιωτική σημαίνει ότι ο ιδιώτης επιχειρηματίας αναλαμβάνει κατόπιν διαγωνισμού την λειτουργία των Σχολείων, Γηροκομείων, Νοσοκομείων έναντι κατ’ αποκοπή ποσού ανά πελάτη! Μπορεί αυτό να γίνει σε κτήρια του ιδιώτη ή στα είδη υπάρχοντα δημοτικά! Πρόκειται στην ουσία για εργολαβία εκχώρησης βασικών λειτουργιών της ΤΑ στους τομείς που στην Σουηδία ονομάζει τομέα «ευημερία», στα πλαίσια του κράτους πρόνοιας.
Βέβαια στο τομέα ευημερία υπάρχει η ασφάλεια και το δικαίωμα στην κατοικία και εργασία αλλά αυτά έχουν μείνει πίσω η έχουν ξεχαστεί ! Η εκχώρηση της ευημερίας σε ιδιώτες εργολάβους έχει φτάσει περίπου στο 23% στον τομέα φροντίδα και υγεία και γύρω στο 13% στον τομέα εκπαίδευση! Σύνολο γύρω στα 17%. 250.000 εργαζόμενοι απασχολούνται σε ιδιωτικές επιχειρήσεις που χρηματοδοτούνται από τους Δήμους και Νομαρχίες ! Πληθαίνουν συνεχώς οι καταγγελίες για κακή παροχή υπηρεσιών, αύξηση των ρυθμών εργασίας στις ιδιωτικές επιχειρήσεις. Τάξεις των 40 μαθητών, μια εκπαιδευτικός για 400 παιδιά σε όλες τις τάξεις Γυμνασίου-Λυκείου, νοσοκόμες με τρία «πάσα» το 24ωρο, «νοικιασμένους» γιατρούς, βραδινό με γαλέτες και νερό σε γηροκομείο.. είναι μερικά που έχουν δει το φως της δημοσιότητας αλλά και ευέλικτα ωράρια με χαμηλότερες απολαβές από ότι στις δημοτικές υπηρεσίες! Οι ιδιωτικές επιχειρήσεις με τους γνωστούς δρόμους των οφ σορ δεν πληρώνουν ούτε μια κορώνα φόρο στο δημόσιο! Παρόλα αυτά η τάση εκχώρησης είναι αυξητική! Το Ευρο-Αριστερό κόμμα έχει κάνει κεντρική εκλογική του διακήρυξη όχι την κατάργηση των ιδιωτικών επιχειρήσεων στον τομέα ευμάρεια αλλά τον περιορισμό των κερδών τους στο 7% προκαλώντας θυμηδία!
ΠΙΝΑΚΑΣ ΝΟΜΑΡΧΙΩΝ ΠΟΥ ΑΝΑΘΕΤΟΥΝ ΤΗΝ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΤΩΝ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΩΝ ΣΕ ΕΡΓΟΛΑΒΟΥΣ. ΜΕ ΚΟΚΚΙΝΟ ΕΙΝΑΙ Ο ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ ΓΙΑ ΟΛΗ ΤΗΝ ΣΟΥΗΔΙΑ 23%.
ΠΙΝΑΚΑΣ ΝΟΜΑΡΧΙΩΝ ΠΟΥ ΑΝΑΘΕΤΟΥΝ ΤΗΝ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΤΩΝ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΩΝ ΣΕ ΕΡΓΟΛΑΒΟΥΣ. ΜΕ ΚΟΚΚΙΝΟ ΕΙΝΑΙ Ο ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ ΓΙΑ ΟΛΗ ΤΗΝ ΣΟΥΗΔΙΑ 23%.

Παράλληλα η ανάθεση σε εργολάβους άλλων λειτουργιών όπως απορρίμματα, συντήρηση και καθαριότητα κτηρίων κ.ά είναι η πιο συνηθισμένη πρακτική για την «ενίσχυση» της επιχειρηματικότητας.
Μεγάλο μερίδιο καταλαμβάνουν και οι δημοτικές και διαδημοτικές επιχειρήσεις αμιγούς η και μικτού χαρακτήρα στον τομέα ύδρευση- αποχέτευση.
Ή «ιδιωτικοποίηση»- εκχώρηση αρμοδιοτήτων σε εργολάβους έχει καταστήσει πολλούς Δήμους στην ουσία σαν ελεγκτικούς μηχανισμούς των εργολαβιών με ελάχιστη ίδια δημοτική δράση! Εδώ μπορεί κανείς να διακρίνει διαφορές στα δύο μπλοκ! Το μεν αστικό επιδιώκει όπου έχει την πλειοψηφία να ευνοήσει την ιδιωτική πρωτοβουλία ενώ το «κοκκινοπράσινο» κατά τους Σουηδούς θέλει να κρατήσει ισορροπίες ιδιωτικού-δημοτικού και «μικτή» διαχείριση.
Τα συντελούμενα στην Ελλάδα εδώ και 9 χρόνια κι αυτά που θα προσπαθήσουν να επιβληθούν με πρόσχημα τα μνημόνια είναι «παιχνιδάκι» μπροστά σ ’αυτά που έχουν ήδη συντελεστεί και εφαρμόζονται στην Σουηδία εδώ και 30 χρόνια χωρίς να ματώσει μύτη! Ένας από τους λόγους είναι και η ανάλυση στο αν «ο Σουηδός είναι άνθρωπος;» σε προηγούμενη αφήγηση! Οι άλλοι λόγοι έχουν να κάνουν αφενός με την ηγεμονία του ρεφορμισμού και του οπορτουνισμού στο εργατικό κίνημα που μεγάλο του τμήμα περίπου ένα εκατομμύριο εργαζόμενοι είναι οι δημοτικοί υπάλληλοι και αφετέρου με την πολιτική και τακτική της Σουηδικής αστικής τάξης με όποια σειρά και με όποιο συνδυασμό και να τεθούν! Ζήτημα που χρήζει ξεχωριστής ανάλυσης.
_____________________________________________________________________________________________________