ΒΑΛΚΑΝΙΑ Πολυεπίπεδες εξελίξεις σε σταθερό πλαίσιο ΗΠΑ - ΝΑΤΟ

Eurokinissi

Από τη συνάντηση Νίμιτς - Κοτζιά μέσα στη βδομάδα

Με την επίσκεψη του ειδικού μεσολαβητή του ΟΗΕ για το θέμα, Μ. Νίμιτς, στα Σκόπια, ολοκληρώθηκε την Πέμπτη μια ακόμα βδομάδα έντονων διεργασιών σε ό,τι αφορά τις διευθετήσεις που δρομολογούνται με την ΠΓΔΜ.
Τα όσα εκτυλίχθηκαν νωρίτερα, η συνάντηση του ειδικού μεσολαβητή στην Αθήνα με τον υπουργό Εξωτερικών, Ν. Κοτζιά, η ανακοίνωση ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ θα παρουσιάσει εντός του μήνα διμερές Σύμφωνο, το οποίο, όπως όλα δείχνουν, θα παρακάμπτει - με τον έναν ή τον άλλον τρόπο - μια σειρά από κρίσιμα ζητήματα, όπως π.χ. τις αλλαγές στο Σύνταγμα της ΠΓΔΜ, που καλλιεργούν τον αλυτρωτισμό και αφήνουν έδαφος για απαράδεκτες διεκδικήσεις, τα «σφιχτά» χρονοδιαγράμματα που τίθενται, δείχνουν προς επιτάχυνση των εξελίξεων, προκειμένου να προχωρήσει η ένταξη της γείτονος στο ΝΑΤΟ αλλά και να «τρέξουν» ευρύτερα τα ευρωατλαντικά σχέδια στην περιοχή, τα οποία με γλαφυρό τρόπο περιέγραψε σε συνέντευξή του ο Αμερικανός πρέσβης στην αρχή της βδομάδας.

Συμφωνία αντί λύσης...

Η συνάντηση του ΥΠΕΞ, Ν. Κοτζιά, με τον Μ. Νίμιτς στην αρχή της βδομάδας έδωσε το στίγμα αυτών των διεργασιών. Μετά τη συνάντηση ο ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ, αποτυπώνοντας την αποφασιστικότητα της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, που για λογαριασμό των εγχώριων επιχειρηματικών ομίλων και της γεωστρατηγικής τους «αναβάθμισης» πρωτοστατεί στα ευρωατλαντικά σχέδια στην περιοχή, χαιρέτισε τη «θέληση» και «ενεργητικότητά» της για επίλυση του ζητήματος.
Από την πλευρά του, ο Ελληνας ΥΠΕΞ εξήγησε στον διαμεσολαβητή την πρόταση της κυβέρνησης για ένα διμερές Σύμφωνο με τα Σκόπια, το οποίο, όπως αφήνει να εννοηθεί η κυβέρνηση, θα αποτελεί μια «συμφωνία - πακέτο», όπου εκτός από το ζήτημα της ονομασίας και κάποιες αόριστες «εγγυήσεις» για τον αλυτρωτισμό, θα περιλαμβάνεται και ένας «οδικός χάρτης» για την ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ, όπως και για την «αναπτυξιακή συνεργασία» των χωρών της περιοχής, με κριτήριο πάντα τα κέρδη μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων.

...παράκαμψη του θέματος του Συντάγματος...

Ενδείξεις υπάρχουν πάντως ότι στη συμφωνία που δρομολογείται, αναζητείται τρόπος ώστε να παρακαμφθούν ή να παραπεμφθούν στο μέλλον κρίσιμα ζητήματα, όπως είναι το ζήτημα του Συντάγματος της ΠΓΔΜ και η απάλειψη όλων των αλυτρωτικών, εθνικιστικών και άλλων ανιστόρητων διατάξεων και προβλέψεων που περιέχει.
Ενδεικτικά, σε ένα τέτοιο πλαίσιο είναι και τα όσα είπε ο Ν. Κοτζιάς τη Δευτέρα, μιλώντας στην ΕΡΤ. Στο κρίσιμο θέμα του Συντάγματος της FYROM, αν και τάχθηκε υπέρ της αναθεώρησης, παραδεχόμενος ότι αλλιώς θα είναι εύκολο μία μελλοντική σκοπιανή κυβέρνηση να ανατρέψει πλευρές της συμφωνίας, παρατήρησε ότι η κυβέρνηση Ζάεφ δεν διαθέτει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία των 2/3 που απαιτείται για τροποποίηση του Συντάγματος της ΠΓΔΜ. Τούτων δοθέντων, όπως είπε, το πρώτο ζητούμενο θα είναι να ανοίξει ο δρόμος της συνταγματικής αναθεώρησης και στη συνέχεια «θα δούμε πώς θα πάει». Επιχειρηματολόγησε, εξάλλου, ότι ορισμένες διεθνείς συνθήκες υπερισχύουν των εθνικών Συνταγμάτων. Θέση που προβάλλουν και παράγοντες όπως οι Ευ. Βενιζέλος και Κ. Σημίτης, καλλιεργώντας την άποψη ότι η λεγόμενη Ενδιάμεση Συμφωνία του 1995 καλύπτει το ζήτημα.
Σε αυτό το μοτίβο, συνεδρίασε την Πέμπτη στην Αθήνα το λεγόμενο Επιστημονικό Συμβούλιο του ΥΠΕΞ προκειμένου να επεξεργαστεί πτυχές του προαναφερόμενου σχεδίου Συμφώνου. Διαχέεται ότι το κείμενο θα περιέχει «σαφή δέσμευση» της κυβέρνησης Ζάεφ για «έναρξη» των διαδικασιών για αλλαγές στο Σύνταγμα και ότι η ΠΓΔΜ δεν έχει αξιώσεις σε βάρος της Ελλάδας. Παράλληλα, η Ελλάδα θα αναλάβει δεσμεύσεις ότι θα στηρίξει την ένταξη της ΠΓΔΜ σε ΝΑΤΟ και ΕΕ.
Ενδεικτικές για τις κυβερνητικές προθέσεις είναι και οι δηλώσεις, την Πέμπτη, του αν. ΥΠΕΞ, Γ. Κατρούγκαλου. Οπως είπε, η κυβέρνηση θέλει να λύσει «την ολότητα των θεμάτων μέσω μιας διεθνούς συνθήκης». Κάνοντας, δε, σαφές ότι μια σειρά από ζητήματα θα παραπεμφθούν προς τακτοποίηση ...αργότερα, αντέκρουσε κατηγορίες που δέχεται η κυβέρνηση περί «σαλαμοποίησης» του ζητήματος, και παρέπεμψε σε χρονοδιάγραμμα ενεργειών που θα προβλεφθούν στη συμφωνία: «Το χρονοδιάγραμμα όταν συμπεριλαμβάνεται σε μια συνολική λύση, η οποία έχει πάρει τη μορφή διεθνούς σύμβασης, δεν είναι σαλαμοποίηση», υποστήριξε.

...και «σφιχτά» χρονοδιαγράμματα

Ταυτόχρονα, απ' όλες τις πλευρές δίνεται το πλαίσιο των «πιεστικών χρονοδιαγραμμάτων». Ενδεικτικά, μετά τη συνάντηση με τον Ν. Κοτζιά, ο Μ. Νίμιτς μίλησε για «θετικό μομέντουμ» και «ώρα αποφάσεων», χαρακτήρισε τις επόμενες βδομάδες «κρίσιμες», οπότε και θα μετρήσει τις «αντιδράσεις» Αθήνας και Σκοπίων πάνω στις προτάσεις του και κατόπιν θα γίνει «επαναξιολόγηση» της κατάστασης. Να σημειωθεί ότι μέσα στο Φλεβάρη αναμένεται και νέα συνάντηση των ΥΠΕΞ των δύο χωρών.
Ο Ν. Κοτζιάς ερωτηθείς για το αν υπάρχει κάποιο ορισμένο χρονοδιάγραμμα, βάσει του οποίου κινούνται, αν και απάντησε αρνητικά, είπε ότι θα συνεχίσουν τις προσπάθειες για κάποια λύση, έχοντας κατά νου ορόσημα όπως η Σύνοδος του ΝΑΤΟ τον Ιούλη, οπότε τα Σκόπια φιλοδοξούν να λάβουν πρόσκληση ένταξης στη λυκοσυμμαχία. Αργότερα μέσα στη βδομάδα σε συνέντευξή του στο «Reuters» εξέφρασε την εκτίμηση ότι το ζήτημα θα διευθετηθεί έως τον Ιούνη.
Σε ένα τέτοιο μοτίβο, η «Αυγή» έγραφε την Πέμπτη ότι «προς τα τέλη του μήνα αναμένεται να ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις για το ονοματολογικό και εντός του Μαρτίου η σχετική πρόταση - συμφωνία να εισαχθεί στη Βουλή».

Το θέμα της ταυτότητας στη συνάντηση με Ντιμιτρόφ

Ο Νίμιτς πήγε και στα Σκόπια, όπου την Πέμπτη είχε διαδοχικές συναντήσεις με την πολιτειακή και πολιτική ηγεσία. Σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων της ΠΓΔΜ, ΜΙΑ, στις κοινές τους δηλώσεις μετά τη συνάντηση με τον Σκοπιανό ΥΠΕΞ, ερωτηθείς ο Νίμιτς αν οι προτάσεις που κομίζει περιλαμβάνουν και αλλαγή της ταυτότητας που επικαλούνται οι Σκοπιανοί, εκτός από το όνομα του κράτους τους, απάντησε: «Πιστεύω στη λύση, που είναι πιθανή, θα είναι σταθερή, διατηρώντας ακόμα και ισχυροποιώντας την ταυτότητα (...) Σε αυτό το πλαίσιο, υπάρχουν διαφορές στις θέσεις των 2 χωρών, αλλά δεν έχω ακούσει κάποια άρνηση της ταυτότητας από την Αθήνα».
Από την πλευρά του, ο Σκοπιανός ΥΠΕΞ, Ν. Ντιμιτρόφ, είπε ότι το θέμα της ταυτότητας είναι εξαιρετικά σημαντικό για τους «Μακεδόνες πολίτες»: «Θέλουμε το θέμα να λυθεί με τρόπο αξιοπρεπή και για τις 2 χώρες. Καταλαβαίνουμε τους πολίτες στην Ελλάδα που προσδιορίζονται ως Μακεδόνες, αλλά ούτε οι Ελληνες γείτονές μας ούτε κανείς άλλος στον 21ο αιώνα μπορεί να μας αρνηθεί το δικαίωμα να είμαστε "Μακεδόνες" και να μιλάμε τη "μακεδονική" γλώσσα, ως κομμάτι της ομάδας σλαβικών γλωσσών».
Σύμφωνα με το ΜΙΑ, ο Σκοπιανός ΥΠΕΞ είπε ακόμα ότι η ταυτότητα δεν μπορεί να είναι αντικείμενο διαπραγμάτευσης γιατί δεν είναι κομμάτι απόφασης αλλά έρχεται ως αποτέλεσμα μιας ιστορικής διαδικασίας. Συμπλήρωσε ότι αν υπάρχει τρόπος να βρεθεί λύση «που να σέβεται την ταυτότητα και την αξιοπρέπεια και στις δύο πλευρές, θα τον βρούμε».

Σε αμερικανοΝΑΤΟικές ράγες

Ανεξάρτητα πάντως από το πώς, πότε και με ποιους όρους θα επιδιωχθεί να κλείσει η συμφωνία με την ΠΓΔΜ, ο χαρακτήρας, το χρονοδιάγραμμα και το περιεχόμενό της καθορίζονται από το στόχο της «ευρωατλαντικής ολοκλήρωσης» των Δ. Βαλκανίων, στόχος που ενσωματώνει ισχυρά επιχειρηματικά συμφέροντα και εξελίσσεται ανταγωνιστικά προς τους σχεδιασμούς άλλων ιμπεριαλιστικών κρατών και κέντρων στην περιοχή. Το γεγονός αυτό εξάλλου φρόντισε να ξεκαθαρίσει για μια ακόμα φορά και ο Αμερικανός πρέσβης, Τζ. Πάιατ, μιλώντας την Τρίτη στον «ΣΚΑΪ».
Ο πρέσβης αφού πρώτα ξεκαθάρισε ότι «ως Αμερική, θα κάνουμε τα πάντα για να υποστηρίξουμε τις προσπάθειες του Νίμιτς, στις μέρες και τις εβδομάδες που είναι μπροστά μας», «ξεδιπλώνοντας» το σχέδιο των ΗΠΑ στην περιοχή και το ρόλο που επιφυλάσσουν στην Ελλάδα είπε: «Η θέση μας για την Ελλάδα είναι ότι είναι ένας πυλώνας σταθερότητας σε μια πολύπλοκη περιοχή αλλά θεωρώ ότι μια από τις πολυπλοκότητες των σχέσεων γειτονίας της Ελλάδας σχετίζεται με τα Δυτικά Βαλκάνια. Κι εδώ οι θέσεις Ελλάδας και ΗΠΑ συγκλίνουν σημαντικά. Και οι δύο κυβερνήσεις μας πιστεύουν ότι οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων πρέπει να συνεχίσουν την πορεία τους για ένταξη στους ευρωατλαντικούς θεσμούς».
Ενώ σε άλλο σημείο «χαιρέτισε» το γεγονός ότι «η χώρα αποκαθιστά τον ρόλο της ως γεωπολιτικός "μεντεσές" μεταξύ της Ευρώπης και της ευρύτερης γειτονιάς. Και το κάνει αυτό ως δυνατός ΝΑΤΟικός σύμμαχος των ΗΠΑ».
Χαρακτηρίζοντας, εξάλλου, την περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων «επίκεντρο σημαντικού ενδιαφέροντος για τις ΗΠΑ», κατήγγειλε τη «ρωσική κακόβουλη επιρροή» στη Βαλκανική, τη «φιλοδοξία του Κρεμλίνου να προκαλέσει σύγχυση στον προσανατολισμό αυτών των χωρών και στη διαδικασία (...) ευθυγράμμισής τους με τους ευρωατλαντικούς θεσμούς».

Ευρύτερες διευθετήσεις

Να σημειωθεί ότι και ο γγ του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, μιλώντας μέσα στη βδομάδα στη σερβική εφημερίδα «Πολίτικα», αφού επανέλαβε πως το ΝΑΤΟ στηρίζει την ΠΓΔΜ στο «μονοπάτι» προς την ένταξη σε αυτό, σημείωσε ότι «η περιοχή των Δ. Βαλκανίων είναι στρατηγικής σημασίας για τη Συμμαχία» και ότι «παραμένουμε πλήρως δεσμευμένοι (σ.σ. στην περιοχή) και αυτό βοηθά στην προώθηση της σταθερότητας στην περιοχή. Βλέπουμε το μέλλον της περιοχής στην ευρωατλαντική συνεργασία και ενσωμάτωση».
Εχοντας κατά νου «παρεμβάσεις» της Μόσχας ώστε να βάλει εμπόδια σε αυτήν τη διαδικασία, είπε ότι «κάθε έθνος έχει το δικαίωμα να αποφασίζει για το μέλλον του και να επιλέγει τα δικά του πολιτικά μέτρα και μέτρα ασφαλείας. Αυτή είναι η βασική αρχή της ευρωπαϊκής ασφάλειας - αυτή είναι επίσης μια αρχή που η Ρωσία έχει επίσης υπογράψει και οφείλει να σέβεται».
Ειδικά για τη Σερβία, και σε δρομολόγηση στενότερης διασύνδεσης, είπε ότι το ΝΑΤΟ «θέλει να ενισχύσει την εταιρική του σχέση με τη Σερβία», ότι έχουν κοινά συμφέροντα και κοινές προκλήσεις ασφαλείας να αντιμετωπίσουν. «Ελπίζω ότι η συνεργασία μας θα συνεχιστεί περαιτέρω τους επόμενους μήνες και χρόνια και ότι ο σερβικός λαός θα δεχτεί τις πιθανότητες που όλα αυτά φέρνουν», π.χ. ένταξη στη λυκοσυμμαχία.
Καθόλου άσχετα με τα παραπάνω, στις 19/1, στη ΝΑΤΟική Διοίκηση στη Νάπολη της Ιταλίας, ο Αμερικανός διοικητής, Τζ. Φόγκο, διοργάνωσε «Βαλκανική Διάσκεψη». Στη «Διάσκεψη» συμμετείχαν στρατιωτικοί εμπειρογνώμονες του ΝΑΤΟ για τα Βαλκάνια, υψηλόβαθμοι Αμερικανοί στρατιωτικοί και οι πρέσβεις των ΗΠΑ σε Σερβία, Κοσσυφοπέδιο, ΠΓΔΜ, Σλοβενία, Βοσνία - Ερζεγοβίνη και Μαυροβούνιο, ενώ ανακοινώθηκε ότι οι συναντήσεις αυτές θα πραγματοποιούνται κάθε τρίμηνο.
Εν τω μεταξύ σύμφωνα με τους Financial Times, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται την Τρίτη να παρουσιάσει έγγραφο σχετικά με τη «διεύρυνση» της ΕΕ με τις χώρες των Δ. Βαλκανίων, όπου σύμφωνα με ευρωπαίους διπλωμάτες περιέχεται και ένα «φιλόδοξο χρονοδιάγραμμα».