ΠΕΡΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ

Η Γαλλία και η Ισπανία προτείνουν τη δημιουργία «κλειστών κέντρων στο ευρωπαϊκό έδαφος ήδη από την αποβίβαση» των μεταναστών, δηλώνει ο  Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, ο υπουργός εσωτερικών της Ιταλίας Μ. Σαλβίνι πριν από μέρες είχε αρνηθεί τον ελλιμενισμό στην Ιταλία πλοίου Aquarius που είχε διασώσει και μετέφερε 629 μετανάστες διαμηνύοντας από το facebook του πως θα πρέπει να βρουν άλλα λιμάνια να κατευθυνθούν,  σε πλοίο της γερμανικής ΜΚΟ lifeline δεν επιτρέπεται ο ελλιμενισμός, στα ελληνικά νησιά παραμένουν εγκλωβισμένοι, ζώντας σε «άθλιες και επισφαλείς συνθήκες, μέσα σε εγκαταστάσεις που έχουν μετατραπεί de facto σε χώρους κράτησης», κατά τη  Διεθνή Αμνηστία,  χιλιάδες πρόσφυγες. Αυτές  είναι μερικές ειδήσεις που αναφέρονται στις  μεταναστευτικές και προσφυγικές ροές προς την Ευρώπη, η οποία αναζητεί κοινή συμφωνία για το άσυλο στη σύνοδο κορυφής της ΕΕ.

               Η μετανάστευση, συστατικό στοιχείο των κοινωνιών και ένας από τους σπουδαιότερους παράγοντες κοινωνικής μεταβολής, τώρα που επηρεάζει άμεσα την Ευρώπη έχει αναχθεί σε παγκόσμια κρίση. Όσο η Ευρώπη μπορούσε να ελέγχει και να διαχειρίζεται τις μεταναστευτικές ροές, που περιοριζόταν η μαζικότητά τους σε Αφρική και Ασία,  δεν την απασχολούσαν. Εξάλλου η ελεγχόμενη μετανάστευση ευνοούσε την οικονομία της Ευρώπης που αναζητούσε φτηνό εργατικό δυναμικό δίχως εργατικά δικαιώματα. Στα χρόνια όμως  της καπιταλιστικής κρίσης με τις ευρωπαϊκές κοινωνίες να έχουν δεχθεί σκληρές επιθέσεις από τις πολιτικές λιτότητας, η υιοθέτηση αποτρεπτικών πολιτικών για πρόσφυγες και μετανάστες που επιβάλλουν κλειστά σύνορα, βρίσκουν σύμφωνο και  ένα  μεγάλο μέρος των ευρωπαϊκών λαών.  

               Μόνο που η μετανάστευση συνδέεται με κοινωνικές και οικονομικές αλλαγές και στη βάση αυτών των αλλαγών πρέπει να μελετάται. Η μεταναστευτική κινητικότητα προς την Ευρώπη δεν είναι τυχαία ή συμπτωματική, αλλά άμεσα συνδέεται με τις ιμπεριαλιστικές πολιτικές της ΕΕ και των ΗΠΑ που επιβάλλουν προς συμφέρον τους γεωπολιτικές μεταβολές με τις επεμβάσεις και συγκρούσεις σε Μέση Ανατολή, Αφγανιστάν, Λιβύη, Συρία κλπ. που προκαλούν  πολιτική αστάθεια, αβεβαιότητα, φτώχεια, επισφαλή διαβίωση κλπ. Οι μεταναστευτικές ροές διαχέουν  τις συνέπειες αυτών των επεμβάσεων, έστω και αρκετά μετριασμένα, πέρα από τα όρια των εμπόλεμων ζωνών, σε περιοχές πιο διευρυμένες που περιλαμβάνουν και εκείνες που τις προκάλεσαν, δηλ. τη Δύση. Το να αγνοούμε τις ευθύνες της ιμπεριαλιστικής πολιτικής των κρατών της ΕΕ στην πρόκληση και ενίσχυση των ένοπλων συρράξεων στις περιοχές αυτές και να χρεώνουμε τη φτώχεια τους και αστάθεια σε πολιτισμικούς παράγοντες δικαιολογεί την υιοθέτηση από την ΕΕ πολιτικών καταστολής και αναχαίτισης. Και κάπως έτσι γίνεται προσπάθεια να συνδυαστεί η ρητορική για την υπεράσπιση της ανθρώπινης ζωής και αξιοπρέπειας με  τον εκφοβισμό και τα στρατιωτικού χαρακτήρα μέτρα αποτροπής της μετανάστευσης  που όμως  έχουν αποτύχει και  απλώς  ενισχύουν, μετατρέποντας και τη μετανάστευση σε μια ακόμα  πηγή πλούτου,  τα δίκτυα παράνομης διακίνησης ανθρώπων.

             Κι επειδή  για πολλά χρόνια εμβολιαζόμαστε με την ιδέα ενός κοινού ευρωπαϊκού πολιτισμού που με την πρόοδο της επιστήμης και γνώσης εξασφαλίζει παραγωγικότητα και πλούτο, η ανάδειξη της  υπεροχής της Ευρώπης και των λαών που ανήκουν σ’ αυτή νομιμοποιεί  την  εξουσιαστική ιεραρχία που έχει στην κορυφή την ΕΕ. Γι’  αυτό και δεν είναι δύσκολο να γίνονται πειστικές προπαγάνδες περιθωριοποίησης μεταναστών και  προσφύγων που κατηγορούνται άλλοτε ως δυνάμει τρομοκράτες, άλλοτε ως δράστες σεξουαλικών επιθέσεων κλπ. Εξάλλου στο εσωτερικό των χωρών της ΕΕ οι μετανάστες χρησιμοποιούνται  και από τον κυρίαρχο λόγο, κεκαλυμμένα ή απροκάλυπτα, για να εκτονώνεται η οργή πολλών εργαζομένων που τους εξαθλιώνει η καπιταλιστική κρίση στοχοποιώντας τους ως μια από τις αιτίες της ανεργίας. Ο φασιστικός λόγος πρωτοστατώντας στις απλοϊκές απαντήσεις για τα προβλήματα του καπιταλισμού  χωρίς να στοχοποιεί τον ίδιο, στρέφει την οργή σε λάθος κατεύθυνση, στους μετανάστες, προσπαθώντας  να εμπεδωθεί στη μέση κοινωνική αντίληψη η θεωρία του μετανάστη ως ξένου επικίνδυνου και ανθρώπου χωρίς δικαίωμα στα δικαιώματα των πολιτών της Ευρώπης που απειλεί και  την εθνική ταυτότητα η οποία πρέπει να προστατευθεί.

               Η ΕΕ επαίρεται πως η νομοθεσία της για την καταπολέμηση των διακρίσεων προστατεύει τους πάντες στην ΕΕ και όχι μόνο τους πολίτες της, μ’ αυτήν την τυπική ισότητα που δεν αποτρέπει την εξαθλίωση των οικονομικά αδύναμων.  Δεν καλύπτει όμως  διαφορές ως προς τη μεταχείριση που απορρέουν από το γεγονός ότι κάποιος δεν είναι πολίτης της ΕΕ, για παράδειγμα διαφορετικούς κανόνες όσον αφορά την είσοδο και τη διαμονή σε χώρα της ΕΕ, και ούτε σταματά τις απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσής τους στα κέντρα εγκλεισμού τους. Η επίσημη πολιτική ρητορεία της ΕΕ με αρκετές δόσεις ανθρωπισμού δεν συνοδεύεται  από υλοποιημένες πολιτικές που συμφωνούν μ’ αυτήν, αλλά περισσότερο χρησιμοποιείται για να καλύπτονται δράσεις που εξασφαλίζουν τα κλειστά σύνορα ή  την εκμετάλλευση των μεταναστών. Γιατί   στην τελική το πόσο ανθρώπινα ή απάνθρωπα ρυθμίζονται καταστάσεις που προκύπτουν από τη μετανάστευση συνδέεται με την κατανομή πλούτου και τα συμφέροντα των καπιταλιστών.