30 Ιούνη 1934: «Η Νύχτα των Μεγάλων Μαχαιριών»

Όταν ο Χίτλερ έγινε κυρίαρχος εξοντώνοντας όλους
τους εσωκομματικούς του αντιπάλους

Το 1933 ο Χίτλερ αναλαμβάνει Καγκελάριος της Γερμανίας. Ο αρχηγός των Ταγμάτων Εφόδου – SA (SturmΑbteilung), Ερνστ Ρεμ και ένα από τα παλιότερα μέλη του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος (παλιότερος κι από τον Χίτλερ) αναμένει επιβράβευση της οργάνωσης που έχει χτίσει.

Ο αρχηγός των Ταγμάτων Εφόδου, Ερνστ Ρεμ

Όμως, ο Χίτλερ με την ανάληψη της διακυβέρνησης και την εξόντωση των Κομμουνιστών, έχει πετύχει τον κύριο στόχο του, κι η SA είναι μια πολύ ισχυρή οργάνωση (είχε πάνω από 3 εκατ. μέλη), την οποία όχι μόνο δεν εμπιστεύεται αλλά δεν την χρειάζεται κιόλας.

Ο Ρεμ έχει σοβαρές διαφωνίες με τα πιο συντηρητικά μέλη του κόμματος, κυρίως στο επίπεδο της οικονομίας αλλά και στην οργάνωση του Στρατού.

Συνεχώς παροτρύνει τον Χίτλερ για μια 2η «επανάσταση» κατά των αντιδραστικών, όπως τους αποκαλεί, κι επιζητά να έχουν την ίδια αντιμετώπιση με τους Κομμουνιστές και τους Σοσιαλιστές.

Τα μέλη των Ταγμάτων Εφόδου προέρχονται από φτωχά στρώματα και περιμένουν ένα «σοσιαλιστικό» πρόγραμμα ζητώντας κυρίως εθνικοποίηση τραπεζών κι επιχειρήσεων.

Οι ενέργειες αυτές έχουν το αντίθετο αποτέλεσμα από αυτό που ο Ρεμ επιδιώκει:

Οι γερμανοί αστοί βλέπουν μια σοβαρή απειλή στο πρόσωπο του Ρεμ και στρέφονται ανοικτά υπέρ της συντηρητικής πτέρυγας στην οποία ανήκει κι ο Χίτλερ.

Η επιδίωξη του Ρεμ ήταν να αντικαταστήσει την Ράϊχσβερ, (Reichswehr – Αμυντική Δύναμη του Ράϊχ) με την δική του οργάνωση, ώστε να αποκτήσει και πάλι η Γερμανία την στρατιωτική ισχύ του παρελθόντος, μέσω ενός λαϊκού Στρατού.

Ο αρχηγός των SS, Χάϊνριχ Χίμλερ

Ο Ρεμ μιλά ανοικτά κατά των αξιωματικών της Ράϊχσβερ, αποκαλώντας τους πολύ συχνά «σκουριασμένους» κι ο Χίτλερ συμφωνεί μαζί του, ωστόσο χρειάζεται το Στρατό για τις δικές του βλέψεις.

Ο Χίτλερ υπόσχεται δημόσια πως οι επιχειρήσεις δεν πρόκειται να εθνικοποιηθούν κι ο Στρατός θα αναβαθμιστεί και θα μεγάλωσει, παραμερίζοντας ταυτόχρονα τις αρμοδιότητες των Ταγμάτων Εφόδου – SA του Ρεμ. Έτσι η σύγκρουση γίνεται αναπόφευκτη.

Με σκοπό να καθησυχάσει τον Ρεμ και να αποκρύψει τις πραγματικές του προθέσεις, ο Χίτλερ του απευθύνει, αρχικά, μια θερμή ευχαριστήρια επιστολή¹ και, στη συνέχεια, τον περιλαμβάνει στην Κυβέρνησή του, ως υπουργό άνευ χαρτοφυλακίου.

Τον Ιανουάριο του 1934 ο Χίτλερ βάζει σε εφαρμογή το σχέδιό του:

• Αρχικά δίνει εντολή στην Γκεστάπο να συλλέξει στοιχεία που να ενοχοποιούν τον Ρεμ.
• Τον Φεβρουάριο αναγγέλλει τον περιορισμό των δραστηριοτήτων της SA κι εκμυστηρεύεται στον Βρετανό Υπ. Εξωτερικών Άντονι Ήντεν ότι σκοπεύει να μειώσει κατά τα 2/3 τον αριθμό των μελών της.

Ο Ρεμ ανταπαντά αυξάνοντας τον αριθμό των ενόπλων της SA, κάτι που πολλοί εκλαμβάνουν ως προετοιμασία ανταρσίας και πραξικοπήματος, ενώ ταυτόχρονα προτείνει την ένταξη αρκετών ηγετών της οργάνωσης στον Τακτικό Στρατό, που αρνείται την προσφορά.²

Ο Χίτλερ αναθέτει το προπαγανδιστικό τμήμα κατά του Ρεμ στους Χίμλερ, Γκέρινγκ και φυσικά τον Γκέμπελς, που συλλέγουν όλες τις δημοσιευμένες ομιλίες του Ρεμ, στις οποίες εκφραζόταν έστω κι εμμέσως κατά του Χίτλερ.

Από αριστερά: Χίτλερ, Γκέριννγκ, Γκέμπελς κι ο Ρούντολφ Ες

Ταυτόχρονα ο Χάϊνριχ Χίμλερ αρχίζει να διαδίδει – ανοικτά πλέον – πως ο Ρεμ είναι ομοφυλόφιλος, κάτι που ήταν γνωστό ήδη από το 1931, όταν η εφημερίδα Munchener Post δημοσίευσε επιστολές του προς φίλο, στον οποίο εξομολογείται τις σεξουαλικές του σχέσεις με άνδρες.

Διαπιστωμένα ομοφυλόφιλος είναι, επίσης, ο υπαρχηγός του Έντμουντ Χάϊνες. Το Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα ισχυριζόταν τότε πως οι επιστολές ήταν πλαστές, αλλά τα γεγονότα δεν διαψεύδονται:

Ο ταγματάρχης  Καρλ Ερνστ (Karl Ernst), που πιστεύεται ότι έπαιξε ρόλο και στον εμπρησμό του Ράϊχσταγκ, είναι μπράβος σε λέσχη ομοφυλόφιλων.

Με δεδομένο ότι Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα αποκηρύσσει ανοικτά και με κάθε τρόπο την ομοφυλοφιλία, αυτός ήταν επαρκής λόγος για την απομάκρυνσή τους.

Ο Χίμλερ δίνει σχετικές εντολές στους άνδρες των SS, οι οποίοι, τον Ιούνιο του 1934 και με επικεφαλής τον Γιόσεφ Σεπ Ντίτριχ καταρτίζουν ένα κατάλογο προγραφών της ηγεσίας της SA με βάση την εικασία ότι ο Ρεμ ετοιμάζει πραξικόπημα (γνωστό ως Πραξικόπημα του Ρεμ).

Οι προετοιμασίες γίνονται με μεγάλη μυστικότητα κι η ηγεσία της SA πιάνεται κυριολεκτικά στον ύπνο.

Στα τέλη Ιουνίου ο Ρεμ φεύγει για… διακοπές στο θέρετρο Μπαντ Βίζεε (Bad Wiesee) που βρίσκεται στις όχθες της λίμνης Τέγκερν.

Ο Χίτλερ του τηλεφωνεί ζητώντας του να συγκεντρώσει εκεί – για να μη χαλάσει τις διακοπές του – όλους τους ηγέτες της SA για μια σύσκεψη. Ο Ρεμ δέχεται  αφού είναι εντελώς ανυποψίαστος.

Ξημερώματα στις 30 του Ιούνη μια φάλαγγα αυτοκινήτων ξεκινά με κατεύθυνση προς το θέρετρο Bad Wiesee. Το αυτοκίνητο που κατευθύνει τη φάλαγγα μεταφέρει τον Χίτλερ ενώ τα υπόλοιπα αυτοκίνητα μεταφέρουν άνδρες των Τάγματων Προστασίας – SS (SchutzStaffel) με βαρύ οπλισμό.

Ο Υπαρχηγός των SA, Έντμουντ Χάϊνες

Η αυτοκινητοπομπή φτάνει στο ξενοδοχείο κι ο Φύρερ συνοδευόμενος από τα SS εισβάλει στο δωμάτιο του Ρεμ, που πριν καλά-καλά συνέλθει από την έκπληξη, οι άντρες των SS των συλλαμβάνουν ενώ ο Χίτλερ τον βρίζει ασύστολα.

Την ίδια στιγμή άνδρες των SS εισβάλουν και στα υπόλοιπα δωμάτια του ξενοδοχείου και με τον ίδιο τρόπο οδηγούν όσους αρχηγούς των SA βρίσκονταν εκεί.

Κάποιοι που έχουν καταλάβει τι γίνεται, προσπαθούν να αντισταθούν αλλά ματαίως. Νεκροί πέφτουν ο υπαρχηγός των SA, Έντμουντ Χάϊνες μαζί με τον εραστή του, όπου τους βρήκαν μαζί στο δωμάτιο.

Ολη η επιχείρηση δεν κράτησε ούτε ώρα. Ο Χίτλερ παίρνει το δρόμο της επιστροφής για το Μόναχο και οδεύει προς το υπ. Εσωτερικών της Βαυαρίας,

το οποίο ήδη έχει καταληφθεί μαζί με το διπλανό κτήριο, όπου στεγάζει τη φυλακή Στάντελχάιμ του Μονάχου, από επίλεκτους άνδρες των SS υπό τις οδηγίες του διοικητή Γιόσεφ Σεπ Ντίντριχ ενώ οι συλληφθέντες μεταφέρονται στην φυλακή.

Ο Χίτλερ έχει διατάξει, την χωρίς δίκη, εξόντωσή της ωστόσο, φαίνεται πως είχε αναστολές στο να εκτελέσει τον παλιό του φίλο Ρεμ.

Έτσι δίνει εντολή στον Ταξίαρχο των SS, Τέοντορ Άϊκε, τότε διοικητή του Νταχάου να επισκεπτεί τον Ρεμ στο κελί του και να τον παροτρύνει να αυτοκτονήσει, αφήνοντάς του ένα όπλο με μια σφαίρα.

Δέκα λεπτά αργότερα επανέρχεται στο κελί όπου αντιμετωπίζει τον σαρκασμό του Ρεμ:

«Αν ο Αδόλφος θέλει να πεθάνω, ας έλθει να με σκοτώσει ο ίδιος!»

Ο Ρεμ τελικά εκτελείται στο κελί του από άνδρες της SS την ίδια μέρα, 1 Ιουλίου 1934.

Ο Χίτλερ ακόμα ανησυχεί. Στο Μόναχο η «δουλειά» έχει τελειώσει αλλά δεν έχει ακόμα ενημέρωση για την εξέλιξη της επιχείρησης στο Βερολίνο, που έχουν αναλάβει οι Χίμλερ και Γκέρινγκ.

Τα SS με την συνδρομή της Γκεστάπο του Γκέρινγκ ακολούθησαν στο Βερολίνο την ίδια μέθοδο με αυτή του Μονάχου.

Μόνο που μαζί με τους αξιωματικούς των SA φρόντισαν να «λύσουν» και κάποιες παλιές διαφορές.

Σύντομα ο Χίμλερ, επικοινωνεί με τον Χίτλερ και του ανακοινώνει πως οι εκτελέσεις ήταν περισσότερες από ότι είχε αρχικά σχεδιαστεί:

«Φύρερ μου, αναγκαστήκαμε να επεκτείνουμε την αποστολή…»

Ανάμεσά στους εκτελεσθέντες ήταν κι ο αρχηγός των S.A. του Βερολίνουο, ο «Στρατηγός» Καρλ Ερνστ  που δολοφονήθηκε καθώς ξεκινούσε το γαμήλιο ταξίδι του.

Αυτός ήταν κι ένας από τους ελάχιστους που γνώριζε ποιος πραγματικά έβαλε φωτιά στο Ράϊχσταγκ (Γερμανική Βουλή) παραμονές των εκλογών του 1933, που έκανε τον Χίτλερ απόλυτο κυρίαρχο στη Γερμανία.

Οι νεκροί είχαν ξεπεράσει τους χίλιους. Σχεδόν ολόκληρη η ηγεσία των Ταγμάτων Εφόδου είχε εξοντωθεί.

Από τη σφαγή που έμεινε στην ιστορία ως «Η Νύχτα των Μεγάλων Μαχαιριών» (αν και οι περισσότερες εκτελέσεις έγιναν στο φως της μέρας) γλίτωσαν μόνο εκείνοι που είχαν ήδη προδώσει τον Ρεμ, «ποντάροντας» στον Χίτλερ.

Στη λίστα των δολοφονηθέντων ήταν και:

• Ο πρώην πρόεδρος του υπουργικού συμβουλίου της Βαυαρίας Γκούσταβ φον Καρ. Ο άνθρωπος που έκανε 10 χρόνια πρίν, να αποτύχει το πραξικόπημα του Χίτλερ στην μπυραρία.
• Ο στρατηγός Κουρτ Φον Σλάϊχερ, ο τελευταίος καγκελάριος της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης.
• Ο αρχηγός των καθολικών του Βερολίνου Έριχ Κλάουζενερ στενός συνεργάτης του αντικαγκελάριο Φραντς Φον Πάπεν που είχε βοηθήσει τον Χίτλερ να αναλάβει την εξουσία.
• Ο πάτερ Στεμπλφλ αποσχηματισμένος Ιησουίτης και παλιός συνεργάτης του Χίτλερ, ο οποίος γνώριζε το περιεχόμενο των ανήθικων γράμματα που είχε γράψει παλιά ο Αδόλφος στην ανηψιά του Γκέλι, που το 1931 είχε βρεθεί νεκρή στο διαμέρισμά της πιθανόν από αυτοκτονία.
• Ο παλιός αρχηγός του Ναζιστικού κόμματος Γκρέγκορ Στράσερ, που είχε διακόψει επαφές με τον Αδόλφο.

Ο Χίτλερ ήταν νονός των δύο δίδυμων παιδιών του Στράσερ και λέγεται πως όταν το ένα από τα δίδυμα έμαθε αργότερα ότι ο νονός του δολοφόνησε τον πατέρα του εκείνο αντέδρασε ως εξής:

«Στο κάτω – κάτω είναι ο Φύρερ μας!»

Μετά τη σφαγή ο Χίτλερ εμφανίστηκε στα ΜΜΕ ως υποψήφιο θύμα της συνωμοσίας του Ρεμ.

Στις 3 Ιουλίου η σφαγή της νύχτας των Μεγάλων Μαχαιριών νομιμοποιήθηκε ετεροχρονισμένα ως αυτοάμυνα του κράτους βάσει του Εξουσιοδοτικού Νόμου, ενός νόμου που είχε τεθεί σε ισχύ επί Δημοκρατίας της Βαϊμάρης.

Έτσι η Γερμανία μπήκε στον γύψο. Η βία και η τρομοκρατία των Ναζί έγινε καθημερινό φαινόμενο και σύντομα οι πνευματικοί άνθρωποι θα εγκαταλείψουν τη χώρα.

Η τρομοκρατία θα τερματιστεί μόνο όταν καρφωθεί το Σφυροδρέπανο στην καρδιά του Ναζιστικού τέρατος το 1945, από την ΕΣΣΔ του Στάλιν και του Κόκκινου Στρατού.

Σημεώσεις:

[1]. William Shirer: Η Άνοδος κι η Πτώση του 3ου Ράϊχ, Νέα Υόρκη, 1961, σελ. 184 – 185.
[2]. Joachim C. Fest: Χίτλερ, Harcourt Brace Publishing, 2002.