Η έξοδος…

Γιώργος Μαργαρίτης

Πρόκειται για μια κυβέρνηση που όλα τα πράττει ορθά. Με την γνωστή ρήση «ήταν δίκαιο και έγινε πράξη» έχει από καιρό διακηρύξει την ιδιαίτερη σχέση της με την οικοδόμηση ενός κόσμου βασισμένου στην δικαιοσύνη, την ισότητα και τη συνεπακόλουθη πρόοδο και ευημερία με την οποία οι Θεοί της πολιτικής επιβραβεύουν τους χρηστούς κυβερνήτες.

Με βάση όλα τα παραπάνω δεν εξέπληξε κανένα σχεδόν το γεγονός ότι επί των ημερών –των τελευταίων έστω- ετούτης της κυβέρνησης η χώρα πραγματοποίησε την από καιρό προσδοκώμενη έξοδο από το βραχνά των μνημονίων. Δεν ξέρουμε αν όλοι επιχαίρουν γι αυτό, οπωσδήποτε όμως οι σημαντικοί του κόσμου μας, στην ΗΠΑ, στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στο ΔΝΤ, δεν παύουν να συγχαίρουν εαυτούς και αλλήλους για την επιτυχία του «σχεδίου διάσωσης» της ελληνικής οικονομίας.

Κάτι θα ξέρουν όλοι αυτοί οι σπουδαίοι. Για να χαίρονται τόσο επιδεικτικά, δεν μπορεί, κάτι καλό θα συμβαίνει. Η Ελλάδα μάλλον είναι και πάλι ελεύθερη –«οικονομικά ελεύθερη» τουλάχιστον. Η επεξήγηση αυτής της απελευθέρωσης συνίσταται στο ότι η χώρα θα μπορεί πλέον να δανείζεται από τις περίφημες χρηματαγορές, εκείνες που στον καπιταλισμό δανείζουν χρήμα –κεφάλαια- και παίρνουν πίσω ιδρώτα και αίμα, τις ζωές ανθρώπων και λαών. Πρόκειται για μια εξαιρετικά απελευθερωτική διαδικασία.

Να δανείζεται λοιπόν η χώρα ελεύθερα: ιδού η πεμπτουσία της ελευθερίας, ιδού η αξία για την οποία αγωνίστηκε στην ιστορία τόσο το εργατικό κίνημα –από το οποίο η παρούσα κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι κατάγεται-, όσο και η εθνικιστική ακροδεξιά συνιστώσα της, από την πλούσια ιστορική παράδοση της οποίας εκπορεύεται επίσης η παρούσα κυβέρνηση.

Να δανείζεται με τον τρόπο που οι αστικές κυβερνήσεις το διέπρατταν πάντοτε, σε άλλους πιο ήρεμους καιρούς. Πόσο να δανείζεται; Όσο το όνειρο επιτρέπει. Λέμε το όνειρο διότι οι αριθμοί τελείως άλλα μαρτυρούν. Μετά από οκτώ χρόνια θυσιών από τα λαϊκά και εργατικά στρώματα, μετά από ίδιο διάστημα λεηλασίας των φτωχομεσαίων περιουσιών, μετά από άφθονες διακηρύξεις για την ανάγκη απαλλαγής από το Χρέος, το τελευταίο όχι μόνο είναι εδώ αλλά και γνωρίζει ύψη και δόξες που ποτέ πριν δεν είχε την ευκαιρία να γνωρίσει στο παρελθόν. Η Ελλάδα θα ήταν ο απόλυτος πρωταθλητής στη σχέση δημόσιου χρέους ως προς το εγχώριο προϊόν εάν δεν υπήρχε η Ιαπωνία. Η μεν δεύτερη έχει το παγκόσμιο ρεκόρ με 220% περίπου και ακολουθεί δεύτερη μόλις η Ελλάδα με 180%. Όπως είναι γνωστό η συγγένεια Ελλάδας και Ιαπωνίας στα μεγέθη και στις παραγωγικές επιδόσεις διακόπτεται απότομα μόλις βγούμε από τους απόλυτους αριθμούς. Και έτσι ουδείς –πλην ίσως των επικοινωνιολόγων του Μεγάρου Μαξίμου- θεωρεί τις περιπτώσεις συγκρίσιμες.

Και έπειτα οι χρηματαγορές δανείζουν με προσδοκίες κέρδους και για να το εξασφαλίσουν αυτό επισυνάπτουν όρους. Για να δανείσουν δε μια επιχείρηση ή μια χώρα εξετάζουν το κατά πόσο η μία και η άλλη είναι σε θέση να επιστρέψουν κερδοφόρα το δανειακό κεφάλαιο. Για να το κάνουν αυτό πρέπει να έχουν υγιές ταμείο και αντίστοιχα υγιείς προοπτικές. Τα οκτώ χρόνια «διόρθωσης των παθογενειών της ελληνικής οικονομίας» έχουν ανεπανόρθωτα υπονομεύσει και το ένα και το άλλο.

Ως προς το ταμείο, τα δημόσια έσοδα δηλαδή, στο βωμό των οποίων κατατίθενται νόμοι επί νόμων –με σταθερό παρονομαστή την καταλήστευση όσων η φοροεισπρακτική μηχανή επιθυμεί και μπορεί να συλλάβει- διαπιστώνεται ουσιαστική όσο και χρόνια αδυναμία αύξησης των μεγεθών. Την περίοδο Ιανουαρίου-Ιουλίου 2018 τα έσοδα ανήλθαν σε 27.316 εκατομμύρια, ήταν δηλαδή μειωμένα στο επτάμηνο σε σχέση με το 2017 (27.429 εκατομμύρια). Και αυτό ενώ με άξονα την υπερφορολόγηση ο προϋπολογισμός προβλέπει για φέτος έσοδα 54.244 εκατομμύρια αντί για 51.442 του 2017. Προφανώς μετά την άγρια επιδρομή του 2016 οπότε τα έσοδα έφθασαν τα 54.161 εκατομμύρια η φοροδοτική ικανότητα εκείνων που πληρώνουν φόρους επέστρεψε στα ήδη οριακά μεγέθη του παρελθόντος (51.367 το 2014, 51.421 το 2015). Οι κοινωνικές ομάδες που υφίστανται την φοροληστεία προφανώς δεν έχουν τίποτε άλλο να δώσουν.

Στον τομέα των προοπτικών και των προσδοκιών τα μεγέθη είναι ακόμα πιο απογοητευτικά. Μετά από οκτώ χρόνια κατακρήμνισης του «κόστους της εργασίας» έτσι ώστε –μας είπαν- η χώρα να γίνει πιο ανταγωνιστική και να έρθει η ανάπτυξη, η τελευταία εξακολουθεί να είναι ανεύρετη. Στα 2017 η χώρα βρισκόταν στην 150^η θέση από τις 192 χώρες με κριτήριο τον ρυθμό ανάπτυξης του εθνικού τους προϊόντος (ΑΕΠ). Το 1,36% μπορεί να είναι πάνω από το μηδέν αλλά επιτεύχθηκε σε μια χρονιά γενικής ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας (μ.ο. 2,2%) και σε κλίμα εντυπωσιακών επιδόσεων και αποδόσεων του βασικού εθνικού προϊόντος: του τουρισμού (ως ένδειξη, το 60% των πωλήσεων καινούργιων αυτοκινήτων προήλθε από τις εταιρείες ενοικίασης!).

Για το κοντινό, ορατό μέλλον τίποτε δεν προδιαθέτει για το καλύτερο. Πολλά δημοσιεύματα στον διεθνή τύπο παρατάσσουν και προσθέτουν απαισιόδοξα επιχειρήματα ως προς τις προοπτικές: το δημογραφικό πρόβλημα – με την μετανάστευση των νέων και τη γήρανση του πληθυσμού- την γεωπολιτική αστάθεια, την απαξίωση των υποδομών και των υπηρεσιών (και μέσα από την μετατροπή τους σε «εκποιούμενη» δημόσια περιουσία), την σοβούσα γενική καπιταλιστική κρίση και άλλα πολλά.

Στη σημερινή κατάσταση της χώρας ουδείς λογικός καπιταλιστικός οργανισμός θα επένδυε στον δανεισμό του ελληνικού κράτους. Θα το έκανε μόνο με βαρύτατα επιτόκια και βαρύτατους όρους. Στην ουσία η χώρα μας περιήλθε σε μια κατάσταση όπου η αποπληρωμή των οικονομικών της υποχρεώσεων δεν αφορά πλέον χρήμα – αφορά «κρέας», όπως πιστοποιείται στην μακρόχρονη παράδοση της τοκογλυφίας. Υποψιαζόμαστε ότι το «κρέας» των εργαζόμενων θα προσφερθεί ξανά και ξανά στους όποιους δανειστές-επενδυτές. Ιστορικά, η αστική τάξη, μόνο αυτό ξέρει, μόνο αυτό μπορεί να κάνει, ανεξάρτητα από τις κυβερνήσεις που την εκφράζουν – «αριστερές» ή δεξιές, κοινοβουλευτικές ή χουντικές.

Ας ξαναγυρίσουμε όμως στις κυβερνητικές φανφάρες περί «απελευθέρωσης»!

Η νέα ελευθερία λοιπόν συνίσταται στην δυνατότητα «δανεισμού από τις αγορές» με μεγέθη όμως που αποτρέπουν και τη χώρα και τις αγορές από οποιονδήποτε νέο δανεισμό. Άρα προς τι ο ενθουσιασμός και η σπουδή; Προφανώς για ετούτο το λίγο. Να μπορούν δηλαδή οι εκάστοτε αστικές κυβερνήσεις να δανείζονται αυτό το λίγο (λόγου χάρη τα περίφημα κονδύλια των ΕΣΠΑ και των λοιπών προγραμμάτων της ΕΕ) που θα τους επιτρέπει να προετοιμάζουν τις επόμενες εκλογές, να «αγοράζουν» κάποια εκλογική πελατεία, να ξεγελούν αφελείς και να επιτυγχάνουν αξιοπρεπή ποσοστά στο εκλογικό παιχνίδι. Τα ποσοστά αυτά θα τους κρατήσουν μέσα στην εξουσία έτσι ώστε να μπορούν να κανοναρχούν την εξαθλίωση των πολλών σε όφελος του ελληνικού καπιταλισμού (των καναλιών, του ποδοσφαίρου, της ναυτιλίας, των καζίνο, των «αρπαχτών», της Μυκόνου, των μπράβων, του ξεπλύματος, της φοροαποφυγής και όλων των λοιπών που ο καθείς μπορεί να φανταστεί). Και του διεθνούς ιμπεριαλισμού, μην το ξεχνάμε…

***

Αυτό είναι το τοπίο της εξόδου. Με βάση μεγέθη και αριθμούς θα μπορούσε να το χαρακτηρίσει ψευδεπίγραφο, απατηλό, «επικοινωνιακό» κατά τον κυρίαρχο όρο της εποχής. Προφανώς όμως στοιχεία και αριθμοί ελάχιστα απασχολούν μια κυβέρνηση η οποία τις τελευταίες ημέρες πασχίζει να μας πείσει ότι η απίστευτη απραξία της στις 160 τόσες μέρες αιχμαλωσίας των στρατιωτικών μας από την Τουρκία ήταν «σοφή» διπλωματία και έσπευσε να γιορτάσει την ολοκλήρωση της ταπείνωσης: η Τουρκία τους απελευθέρωσε αυθαίρετα και χωρίς εξηγήσεις έτσι όπως αυθαίρετα τους είχε συλλάβει –δείχνοντας προκλητικά ότι πράττει ό,τι γουστάρει να πράξει… Ελάχιστα απασχολούν μια κυβέρνηση η οποία ήταν παντελώς απούσα στην τραγωδία της πυρκαγιάς στο Μάτι και βγήκε κατόπιν και επιτιμητής του χωροταξικού χάους στη δημιουργία του οποίου και αυτή συνέβαλε και συμβάλει…

Μέσα σε αυτό το τοπίο, μπορεί να είμαστε βέβαιοι ότι το μόνο που θα συμβεί θα είναι έστω μια ανάπαυλα, ένα είδος ανακωχής μέχρι την εκ νέου διαμόρφωση του αστικού πολιτικού σκηνικού που θα κληθεί να διαχειριστεί τη συνέχεια. Σε τελευταία ανάλυση η ανάπαυλα δεν αφορά ούτε τους συνταξιούχους (η μείωση έχει νομοθετηθεί), ούτε τους μισθωτούς (επερχόμενη νομοθετημένη μείωση αφορολόγητου).

Το τι θα συμβεί ελάχιστα ενδιαφέρει τους κυβερνώντες. Γι αυτούς υπέρτατος και μοναδικός στόχος ετούτη την περίοδο είναι η εξασφάλιση εκλογικού ποσοστού που θα τους κρατήσει εντός της νομής της αστικής εξουσίας. Γι’ αυτό υπάρχουν, γι’ αυτό ζουν, γι’ αυτό αναπνέουν, αυτό και μόνο αυτό μπορούν να σκεφτούν.

Πρόκειται απλά για τη χυδαιότητα στην εξουσία…