Πλευρές της διάστασης του φύλου στην εξωτερική πολιτική της ΕΕ

Το ενδιαφέρον των μονοπωλιακών ομίλων για το ανενεργό εργατικό δυναμικό και των ιμπεριαλιστικών οργανισμών για την ένταξη περισσότερων γυναικών στα σχέδια και τις βρώμικες επεμβάσεις τους

Στο πλαίσιο των πολιτικών ...ισότητας, η ΕΕ προωθεί και την ενεργότερη συμμετοχή των γυναικών στα ιμπεριαλιστικά της σχέδια

«Η ισότητα των φύλων είναι ζήτημα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Είναι το θεμέλιο των δημοκρατικών κοινωνιών και της χρηστής διακυβέρνησης και αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της αειφόρου και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης».
Οι γνωστές και πομπώδεις ευρωενωσιακές διακηρύξεις για τα «ανθρώπινα δικαιώματα», τη «δημοκρατία», την «ανάπτυξη» και τη συνάρτηση όλων των παραπάνω με την «ισότητα των φύλων» δεν εξαντλούνται στην επένδυση με «προοδευτικό» μανδύα των αντεργατικών - αντιλαϊκών κατευθύνσεων στα κράτη μέλη της ΕΕ.
Επεκτείνονται και στην εξωτερική πολιτική της Ενωσης, όπως δείχνει το παραπάνω απόσπασμα, που προέρχεται από έγγραφο με τίτλο «Ισότητα των φύλων και ενδυνάμωση των γυναικών: Μεταμορφώνοντας τη ζωή των κοριτσιών και των γυναικών μέσω των εξωτερικών σχέσεων της ΕΕ 2016 - 2020» (SWD {2015} 182 final).
Στα τέλη του περασμένου Σεπτέμβρη, τρία χρόνια μετά τη διαμόρφωση του εν λόγω εγγράφου, οι Επιτροπές Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων (FEMM) και Ανάπτυξης (DEVE) του Ευρωκοινοβουλίου οργάνωσαν από κοινού «εργαστήριο» με θέμα τη μέχρι σήμερα εφαρμογή των κατευθύνσεων που έθετε.
Μάλιστα, η συζήτηση και η ανταλλαγή απόψεων πάνω στο θέμα εντάσσονται στο πλαίσιο προετοιμασίας σχετικής έκθεσης που θα αποτυπώνει το βαθμό στον οποίο έχουν προχωρήσει οι αποφασισμένες κατευθύνσεις και στόχοι.
Το «ενδιαφέρον» της ΕΕ για την «προώθηση της ισότητας» μέσα από την εξωτερική της πολιτική, πίσω από την οποία βρίσκονται πολιτικοοικονομικοί στόχοι και σχεδιασμοί, συνυφασμένοι άμεσα με τα συμφέροντα των επιχειρηματικών ομίλων, αφορά μια σειρά διαφορετικές περιπτώσεις χωρών.
Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν τα καπιταλιστικά κράτη που χαρακτηρίζονται ως «αναπτυσσόμενες» χώρες, οι υποψήφιες προς ένταξη στην ΕΕ χώρες, οι χώρες που αντιμετωπίζουν «συγκρούσεις» και «καταστάσεις έκτακτης ανάγκης». Ορισμένες μόνο πλευρές αυτού του ...«ενδιαφέροντος» αποτυπώνονται παρακάτω.

Με το βλέμμα στραμμένο στο «ανενεργό» εργατικό δυναμικό

«Σύμφωνα με μια μελέτη του ΟΟΣΑ, το κλείσιμο του χάσματος μεταξύ των φύλων του εργατικού δυναμικού μέχρι το 2030 θα μπορούσε να αποδώσει ένα πιθανό μέσο κέρδος 12% στο μέγεθος της συνολικής οικονομίας σε όλες τις χώρες του ΟΟΣΑ», επισημαίνει η ΕΕ στο κείμενό της.
Το ενδιαφέρον των αστικών επιτελείων για την ένταξη περισσότερων γυναικών στην παραγωγή είναι στραμμένο στις ανάγκες της καπιταλιστικής οικονομίας, στη διεύρυνση της δεξαμενής του εργατικού δυναμικού με τον οικονομικά ενεργό πληθυσμό των γυναικών.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το «ενδιαφέρον» της ΕΕ για την Αφρική. «Η Αφρική δεν χρειάζεται φιλανθρωπία, χρειάζεται πραγματική και δίκαιη εταιρική σχέση. Και εμείς, οι Ευρωπαίοι, χρειαζόμαστε αυτήν την εταιρική σχέση εξίσου», έλεγε πρόσφατα ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν - Κλοντ Γιούνκερ, παρουσιάζοντας την πρόταση για μια «συμμαχία» Αφρικής και Ευρώπης για «βιώσιμες επενδύσεις και θέσεις εργασίας».
Στα επενδυτικά της σχέδια η ΕΕ δίνει «προτεραιότητα» σε τομείς «με μεγάλο δυναμικό δημιουργίας βιώσιμων θέσεων εργασίας, ιδίως για τις γυναίκες και τους νέους», ακριβώς επειδή οι γυναίκες αποτελούν πολύτιμη εφεδρεία που μπορεί να πολλαπλασιάσει τη διαθέσιμη, πάμφθηνη έτσι και αλλιώς, εργατική δύναμη, σε μια ήπειρο που αναπτύσσεται με γρήγορους ρυθμούς και αποτελεί πόλο έλξης για κεφάλαια και επενδύσεις.
Οπως διαπιστώνουν, όμως, αυτό προϋποθέτει τον περιορισμό των κραυγαλέων ανισοτήτων που υφίστανται οι γυναίκες και στην κατεύθυνση αυτή εκδηλώνεται ζωηρό ενδιαφέρον.
Γι' αυτό στις εκθέσεις των επιτελείων της ΕΕ και των άλλων ιμπεριαλιστικών οργανισμών αποτυπώνονται στοιχεία για την κοινωνική θέση της γυναίκας σε μια σειρά χωρών του σύγχρονου καπιταλιστικού κόσμου, που λειτουργούν ως εμπόδιο στη συμμετοχή των γυναικών στην κοινωνική ζωή και ειδικότερα στην κοινωνική παραγωγή.
Πρόκειται για νόμους, κοινωνικές αντιλήψεις, κανόνες και πρακτικές που σε πολλές περιπτώσεις παραβιάζουν θεμελιώδη δικαιώματά τους, έχουν αναφορά σε προκαπιταλιστικές επιβιώσεις.
Πρακτικές όπως ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων, την οποία έχουν υποστεί σήμερα περισσότερα από 125 εκατ. κορίτσια και γυναίκες στην Αφρική και τη Μέση Ανατολή, ή οι γάμοι ανήλικων κοριτσιών που υπολογίζεται ότι φτάνουν τα 14 εκατ. ετησίως, αποτελούν ορισμένα χαρακτηριστικά παραδείγματα.
Αντανακλούν υπαρκτά κοινωνικά ζητήματα, καθώς η ανισότιμη θέση των γυναικών σε ορισμένες χώρες του καπιταλιστικού κόσμου παίρνει και πολιτιστικό, θρησκευτικό «περίβλημα», με βάση ορισμένα χαρακτηριστικά ένδυσης ή και συμπεριφοράς.
Παράλληλα, όμως, η όλη συζήτηση αξιοποιείται για τον εγκλωβισμό της συνείδησης εργατικών - λαϊκών δυνάμεων, κυρίως γυναικών, στην αστική αντιπαράθεση ανάμεσα στο δίπολο κοσμοπολιτισμός - εθνικισμός του κεφαλαίου, που έχει και θρησκευτικές εκφάνσεις.

Αναβαθμισμένη συμμετοχή στα ιμπεριαλιστικά σχέδια

Χαρακτηριστική είναι όμως και η θέση που επιφυλάσσει η ΕΕ στις γυναίκες σε ό,τι αφορά τα ιμπεριαλιστικά - στρατιωτικά της σχέδια, σε μια περίοδο που οξύνονται παγκόσμια οι ανταγωνισμοί και αυξάνονται οι επιχειρησιακές ανάγκες, στο πλαίσιο και της προσπάθειας της Ευρωένωσης να αναπτύξει πιο αυτοτελή σχετικά δράση στα διάφορα μέτωπα της ιμπεριαλιστικής αντιπαράθεσης.
Ετσι, με προκάλυμμα την «ενίσχυση της φωνής και της συμμετοχής των κοριτσιών και των γυναικών», που περιλαμβάνεται στους άξονες που θέτει η ΕΕ για την εξωτερική της πολιτική και «ισότητα», προωθείται η αμεσότερη και πιο ενεργός ένταξη περισσότερων γυναικών στους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς και τις επεμβάσεις.
Για παράδειγμα, η ΕΕ διαπιστώνει ότι οι γυναίκες αντιπροσώπευαν «μόνο 1 στους 13 συμμετέχοντες στις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις κατά την περίοδο 1992 - 2012» και θέτει στόχους για την αναβάθμιση της συμμετοχής των γυναικών σε «ειρηνευτικές ομάδες» και εκστρατευτικά σώματα.
Παρουσιάζει, μάλιστα, αυτήν την «αναβάθμιση» ως στοιχείο που συμβάλλει στη μεγαλύτερη «επιτυχία των επιχειρήσεων», μέσα από την ευκολότερη πρόσβαση των γυναικών στρατιωτών στον εκάστοτε τοπικό πληθυσμό, την άντληση περισσότερων πληροφοριών από αυτόν, τις «εξυπνότερες» παρεμβάσεις και την εξασφάλιση μεγαλύτερης «υποστήριξης» των ιμπεριαλιστικών σχεδιασμών.
Η βελτίωση της σύνθεσης των στρατιωτικών σωμάτων, με μια πιο «ισορροπημένη» αναλογία μεταξύ των δύο φύλων, θεωρείται παράγοντας που μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση της «επιχειρησιακής» ικανότητας και αποτελεσματικότητας!
Μάλιστα, το ζήτημα αυτό αναδεικνύεται σε προτεραιότητα και στην κοινή ατζέντα ΝΑΤΟ - ΕΕ. «Θα κάνουμε από κοινού περισσότερα για να προωθήσουμε το ρόλο των γυναικών στην ειρήνη και την ασφάλεια. Στις οργανώσεις μας και στις στρατιωτικές μας επιχειρήσεις. Δεν είναι μόνο μια δίκαιη, αλλά και μια έξυπνη κίνηση», σημείωσε ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Γ. Στόλτενμπεργκ, σε κοινή συνέντευξη που παραχώρησε με την ύπατη εκπρόσωπο της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής, Φ. Μογκερίνι, τον περασμένο Δεκέμβρη.
Και το Ευρωκοινοβούλιο με τη σειρά του έχει εκφράσει σε ψήφισμά του (13/6/2018) την «ικανοποίησή του» για το γεγονός ότι τόσο η ΕΕ όσο και το ΝΑΤΟ έχουν αναγνωρίσει τη σημασία του ρόλου των γυναικών και «συνιστά» να «προαγάγουν ενεργά την εκπροσώπηση και των δύο φύλων στις δομές και τις επιχειρήσεις τους»...