Ενα «κλικ» πιο πάνω η αντιπαράθεση στην Ανατ. Μεσόγειο

Ενδεικτικές οι αντιδράσεις της Μόσχας στην αύξηση της αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας στην Κύπρο

Κύπριοι υπουργοί ανάμεσα σε τεχνικούς, στο γεωτρύπανο που κάνει έρευνες για λογαριασμό της «ExxonMobil» στην κυπριακή ΑΟΖ

Η αντίδραση της Ρωσίας στην αυξανόμενη στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ στην Κύπρο ανέδειξε για μια ακόμη φορά πως η περιοχή της Ανατ. Μεσογείου βρίσκεται στο «μάτι του κυκλώνα» ισχυρών ανταγωνισμών, εξαιτίας των ενεργειακών κοιτασμάτων και της στρατηγικής σημασίας σε ό,τι αφορά τους δρόμους του παγκόσμιου εμπορίου.

Οι καθοριστικές αυτές παράμετροι, σε συνδυασμό με την προσπάθεια της Τουρκίας να κατοχυρώσει τα συμφέροντά της στην περιοχή, όπως και οι σχέσεις της με τη Ρωσία, τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, επιδρούν άμεσα και στο Κυπριακό, που βρίσκεται μπροστά σε έναν νέο γύρο διαπραγματεύσεων, με διάφορα διχοτομικά σενάρια στο τραπέζι.
Οι επισημάνσεις που έκανε δημόσια, την περασμένη Τετάρτη, η εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών (ΥΠΕΞ) της Ρωσίας, Μαρία Ζαχάροβα, δεν αποτελούν έκπληξη. Αρχικά μίλησε για «πληροφορίες που προέρχονται από διάφορες πηγές σχετικά με ενέργειες της Ουάσιγκτον να διασφαλίσει τη δυνατότητα συγκέντρωσης της στρατιωτικής παρουσίας της στην Κύπρο», για την αντιμετώπιση «της αυξανόμενης ρωσικής επιρροής στην περιοχή υπό το φως της επιτυχούς επιχείρησης της ρωσικής αεροπορίας στη Συρία».
Στη συνέχεια, επισήμανε ότι «η Μόσχα θα πρέπει να λάβει μέτρα σε περίπτωση αμερικανικής στρατιωτικής συγκέντρωσης στην Κύπρο», αλλά και ότι «η περαιτέρω στρατιωτικοποίηση της Κύπρου και η εμπλοκή της στην εφαρμογή σχεδίων των Αμερικανών και του ΝΑΤΟ θα έχουν αναπόφευκτα επικίνδυνες και αποσταθεροποιητικές συνέπειες για το ίδιο το νησί».
Στην ίδια κατεύθυνση κινείται και ανάρτηση μηνύματος - σύμφωνα με κυπριακά ΜΜΕ - της ρωσικής πρεσβείας στο Ισραήλ, που αναφέρει ότι «πρόσφατα αντιπροσωπεία Αμερικανών ειδικών επιθεώρησε στρατιωτικούς και στρατηγικής σημασίας χώρους στην Κύπρο με σκοπό να εγκαταστήσει μια προκεχωρημένη βάση ανάπτυξης για τις αμερικανικές Ενοπλες Δυνάμεις».
Οι αντιδράσεις της Ρωσίας έρχονται τη στιγμή που οι ΗΠΑ κλιμακώνουν την προσπάθεια, με πρωταγωνιστική συνδρομή και της ελληνικής κυβέρνησης, να εντάξουν πιο ενεργά την Κύπρο στους ΝΑΤΟικούς σχεδιασμούς, ώστε να ανακοπεί και να περιοριστεί η ρώσικη επιρροή στην περιοχή.
Από αυτήν τη σκοπιά πρέπει να αξιολογηθούν: Ο «Στρατηγικός Διάλογος» ΗΠΑ - Ελλάδας που θα ξεκινήσει στις 13 Δεκέμβρη. Η αναμενόμενη διεύρυνση της τριμερούς Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ με συμμετοχή και των ΗΠΑ, μέχρι τα τέλη του μήνα. Η «Δήλωση Προθέσεων» που υπέγραψαν πριν από λίγες βδομάδες ΗΠΑ και Κύπρος, με στόχο την ενίσχυση της διμερούς συνεργασίας με προτεραιότητα στον τομέα της «ασφάλειας». Η δραστηριοποίηση αμερικανικών κολοσσών όπως η «ExxonMobil» στην κυπριακή ΑΟΖ (όπως, μην ξεχνάμε, και στην ελληνική) και τα σχέδια ακόμα και για την κατασκευή «σταθμού υγροποίησης φυσικού αερίου» στο νησί.
Σε κάθε περίπτωση, ο αμερικανοΝΑΤΟικός σχεδιασμός ρίχνει λάδι στη φωτιά των ανταγωνισμών και δημιουργεί προϋποθέσεις παραπέρα κλιμάκωσης της ιμπεριαλιστικής αντιπαράθεσης.

«Πυλώνες σταθερότητας»

Μεταφέροντας την απάντηση της Λευκωσίας στις «διαμαρτυρίες» της Μόσχας, ο εκπρόσωπος της κυπριακής κυβέρνησης, Πρόδρομος Προδρόμου, προσπάθησε να διασκεδάσει τις εντυπώσεις, λέγοντας ότι «κανείς δεν πρέπει ή δεν μπορεί να ενοχλείται από το γεγονός ότι η Κύπρος προσπαθεί με ισορροπημένο τρόπο να παίξει ένα ρόλο πυλώνα σταθερότητας στην περιοχή (...)».
Αναπαράγοντας τα περί «πολυδιάστατης» τάχα εξωτερικής πολιτικής που λέει και η κυβέρνηση στην Ελλάδα, ισχυρίστηκε ότι «η Κύπρος είναι ένα ανεξάρτητο κράτος - μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης και ανάλογα καθορίζει τις διεθνείς σχέσεις και την εξωτερική πολιτική της, χωρίς αυτό να επηρεάζει ή να εμποδίζει το γεγονός ότι έχουμε εξαιρετικές σχέσεις και με τη Ρωσία».
Υποστήριξε ότι «καμιά προσπάθεια στρατιωτικοποίησης (δεν) γίνεται στην Κύπρο» και ότι απλά «παρέχονται διευκολύνσεις κατεξοχήν για ανθρωπιστικούς σκοπούς» και σχολιάζοντας ειδικότερα αυτές τις «διευκολύνσεις», πρόσθεσε ότι «η Κύπρος και στο πλαίσιο των τριμερών σχέσεων συνεργασίας αναπτύσσει διαρκώς τις σχέσεις της» με «γνώμονα τα συμφέροντα των Κυπρίων πολιτών, αλλά και τη σταθερότητα και την ασφάλεια στην περιοχή μας».
Είπε ακόμα ότι ως μέλος της ΕΕ η Κύπρος «έχει τις επιλογές που κάνει η Ευρωπαϊκή Ενωση στη διεθνή σκηνή», αλλά και ότι η Λευκωσία διατηρεί «ιδιαίτερες σχέσεις» με τη Μόσχα. Κατέληξε λέγοντας ότι είχε τηλεφωνική συνομιλία με τον Ρώσο ομόλογό του, Σεργκέι Λαβρόφ, στην οποία «επιβεβαιώθηκε ότι η Κυπριακή Δημοκρατία έχει φιλικές, στενές σχέσεις με τη Ρωσία» και «συζητήθηκε και η μελλοντική ανταλλαγή επισκέψεων».
Θυμίζουμε ότι κάτω από άλλες συγκυρίες και συνθήκες, τον Φλεβάρη του 2015, η Κύπρος είχε υπογράψει συμφωνία συνεργασίας με τη Ρωσία, στη διάρκεια επίσημης επίσκεψης του Κύπριου Προέδρου, Ν. Αναστασιάδη, στη Μόσχα, στο όνομα της «αντιμετώπισης της τρομοκρατίας». Η συμφωνία προέβλεπε ότι «η Κυπριακή Δημοκρατία θα επιτρέπει σε ρωσικά πλοία που συμμετέχουν στον αγώνα κατά της τρομοκρατίας και της πειρατείας να καταπλέουν στα λιμάνια της». Οι αντιδράσεις από την πλευρά ΗΠΑ - ΕΕ ήταν τότε σφοδρές.

Παζάρι και στο Κυπριακό

Είναι σαφές πως το παζάρι θα ξεδιπλωθεί ακόμα πιο έντονα το επόμενο διάστημα και στο Κυπριακό, με «όχημα» τα Ενεργειακά. Στα τέλη της επόμενης βδομάδας αναμένεται να έρθει στην Κύπρο ξανά η ειδική απεσταλμένη του γγ του ΟΗΕ, Τζέιν Χολ Λουτ, για επαφές με τις ηγεσίες των δύο πλευρών.
Στόχος της - σύμφωνα με δημοσιεύματα - είναι η συμφωνία των δύο πλευρών τουλάχιστον σε κοινούς άξονες για «όρους αναφοράς» πάνω στους οποίους θα συνεχιστούν οι διαπραγματεύσεις, «όρους αναφοράς» που «θα καλύπτουν θέματα ουσίας αλλά και διαδικασίας». Η Λουτ θα έχει επαφές και σε Αθήνα και Αγκυρα, ενώ ήδη συνάντησε στις Βρυξέλλες την επικεφαλής της Εξωτερικής Πολιτικής της ΕΕ, Φεντερίκα Μογκερίνι.
Χαρακτηριστικές των διαθέσεων μέσα στις οποίες θα ξεκινήσει - αν τελικά ξεκινήσει - ένας νέος γύρος συνομιλιών είναι οι επισημάνσεις που έκανε στις αρχές της βδομάδας, από το βήμα του 6oυ Ενεργειακού Συμποσίου, στη Λευκωσία, ο Κύπριος Πρόεδρος, Νίκος Αναστασιάδης.
Αφού τόνισε ότι «η ανακάλυψη σημαντικών αποθεμάτων υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο μπορεί και πρέπει να λειτουργήσει ως καταλύτης για ευρύτερη συνεργασία σε περιφερειακό επίπεδο», συνέδεσε την «ευρύτερη συνεργασία» με τις εξελίξεις στο Κυπριακό και εξέφρασε «την ελπίδα πως επιτέλους η Τουρκία θα υιοθετήσει την απαραίτητη εποικοδομητική και ρεαλιστική στάση που αρμόζει στις απαιτήσεις του 21ου αιώνα (...) ευελπιστώντας πως θα καταστεί μέρος των ευρύτερων ενεργειακών συμπράξεων και σχεδιασμών στην περιοχή μας».
Πρόσθεσε ότι «ουδείς από τους εταίρους στις τριμερείς συνεργασίες ή όπως αυτές θα εξελιχθούν, έχει ως στόχο την Τουρκία ή τον αποκλεισμό της από τη συνεργασία, προκειμένου να πετύχουμε το καλύτερο δυνατό (...) Γιατί δεν θα πρέπει να είναι μέρος της συνεργασίας η Τουρκία; Γιατί δεν θα πρέπει να είναι μέρος των δρώμενων όσον αφορά στα Ενεργειακά, αφού και η ίδια ωφεληθεί από τον πλούτο της περιοχής...;».
Τέλος, ενδεικτικές είναι και οι δηλώσεις που έκανε ο ΓΓ της ΚΕ του ΑΚΕΛ, Αντρος Κυπριανού (από τις ΗΠΑ όπου είχε συναντήσεις με εκπροσώπους της ελληνοκυπριακής παροικίας κ.ά.), μεταφέροντας εικόνα από την πρόσφατη συνάντησή του με τον Τούρκο ΥΠΕΞ, Μ. Τσαβούσογλου. Οπως είπε, η Αγκυρα έθεσε κάποιους όρους για να δεχτεί την πλήρη κατάργηση των εγγυήσεων στην Κύπρο, από τους οποίους κάποιοι συζητούνται και κάποιοι άλλοι δεν εξαρτώνται από την Τουρκία, γι' αυτό και δεν μπορεί η Τουρκία να τους υποσχεθεί.

Α.