“Φοβάμαι τους φασίστες και την αστυνομία, δουλεύουν χέρι-χέρι” – Ένας πρόσφυγας διηγείται…

Κατιούσα

Στα πλαίσια της υπό εξέλιξη δίκης των χρυσαυγιτών δολοφόνων του Σαχτζάτ Λουκμάν στο εφετείο και της συμπλήρωσης έξι χρόνων από τη δολοφονία του, δημοσιεύουμε μια συνέντευξη του αφγανού πρόσφυγα Bashirollah Safi από τον Μάη του 2011. Η συνέντευξη είχε δοθεί σε περιοδικό έντυπο του συλλόγου αλληλοβοήθειας στην πόλη της Φρανκφούρτης «Zusammen e.V.» και περιγράφει με συγκλονιστικό τρόπο την κατάσταση που βίωναν την εποχή εκείνη οι πρόσφυγες και μετανάστες στην Ελλάδα. Το αν και τι έχει αλλάξει έκτοτε, ας το κρίνει ο αναγνώστης.

Ο Bashirollah Safi ήταν 24 ετών όταν παραχώρησε τη συγκεκριμένη συνέντευξη. Έφυγε το 2006, στα 18 του, μαζί με τον τότε 9χρονο αδερφό του από το Αφγανιστάν, όταν ο μεγαλύτερος αδερφός τους σκοτώθηκε ως άμαχος στις συγκρούσεις των Αμερικανών με τους Ταλιμπάν. Ο πατέρας της οικογένειας ήταν ήδη νεκρός κι έτσι ελήφθη η απόφαση τ’ απομείναντα αδέρφια ν’ αναζητήσουν μια καλύτερη μοίρα στην Ευρώπη, ώστε να μην έχουν την τύχη του αδερφού τους.

Όπως πληροφορηθήκαμε, κάποια στιγμή στα χρόνια που μεσολάβησαν κατάφερε να πετύχει την παραμονή αυτού και του αδερφού του στη Φρανκφούρτη, ενώ μέχρι και σήμερα δραστηριοποιείται στον συγκεκριμένο σύλλογο.

Κύριε Σάφι, τι συνέβη κατά την άφιξή σας στην Ελλάδα;

Χρειάστηκε να περάσουμε ενάμιση μήνα στη φυλακή. Έπειτα η αστυνομία έφερε μπροστά μας ένα χαρτί που δεν καταλάβαινα τι έγραφε. Απαίτησαν να το υπογράψω, πράγμα που τελικά και έκανα. Φοβόμουν συνεχώς μήπως κάνω κάτι λάθος. Η αστυνομία μας συνόδευσε σε ένα αυτοκίνητο που υποτίθεται πως θα μας μετέφερε κάπου. Εγώ κι ο αδερφός μου επιβιβαστήκαμε. Όπως αποδείχθηκε τελικά ήταν απαγωγείς, που θέλανε να μας πιέσουν για επιπλέον χρήμα.

Πόσο μείνατε στα χέρια των απαγωγέων;

Εννέα ημέρες. Μας χτυπούσαν και μας κακομεταχειρίζονταν. Έχω μέχρι σήμερα σημάδια από εγκαύματα που μου προξένησαν. Μετά καταφέραμε να δραπετεύσουμε.

Πού πήγατε τότε;

Πήγαμε ξανά στην αστυνομία. Τότε ακόμη δεν αντιλαμβανόμασταν τις διασυνδέσεις όλων αυτών. Κι εκεί είχαμε μια πολύ κακή αντιμετώπιση. Ήταν από τις χειρότερες στιγμές μας εκείνες οι 12 μέρες. Ευτυχώς μετά μας αφήσαν ελεύθερους. Από εκείνη τη στιγμή τακτοποιηθήκαμε σε ένα λεγόμενο Camp με άλλα 12 άτομα.

Τι μέριμνα υπάρχει για εσάς στην Ελλάδα;

Ουσιαστικά δεν υπάρχει κάποια μέριμνα. Το μόνο που λαμβάναμε ήταν τροφή. Τίποτε άλλο. Ούτε οικονομική ενίσχυση, ούτε ρουχισμό, ούτε υγειονομική φροντίδα. Από το 2008 ως το 2010 είχα δουλειά. Από αυτό το εισόδημα ζούσαμε. Μετά όμως έχασα τη δουλειά λόγω της οικονομικής κρίσης που εντείνονταν. Έπειτα, παρότι προσπάθησα πάρα πολύ, δεν μπόρεσα να ξαναβρώ εργασία.

Με το σύλλογό μας ήρθατε πριν ένα χρόνο πρώτη φορά σε επαφή. Ποιός ήταν τότε ο λόγος της επίσκεψής σας στη Γερμανία;

Η κατάσταση στην Ελλάδα γινόταν όλο και πιο δύσκολη. Οι αρχές είχαν αναγνωρίσει και στους δυο μας την ιδιότητα του πρόσφυγα. Όμως μόνο εγώ μπορούσα να βγάλω ταξιδιωτικά έγγραφα. Με αυτά ταξίδεψα στη Γερμανία, ώστε να ψάξω τις πιθανότητες μεταγκατάστασης και αναζήτησης εργασίας για εμένα και τον αδερφό μου εδώ. Ωστόσο αποδείχθηκε πως –ακριβώς λόγω της αναγνώρισης της ιδιότητας του πρόσφυγα- κάτι τέτοιο δεν ήταν δυνατό. Οπότε ταξίδεψα πίσω, ώστε να είμαι με τον αδερφό μου. Ήμουν δεκάδες φορές στις ελληνικές αρχές, προκειμένου να πετύχω την έκδοση ταξιδιωτικών εγγράφων για τον αδερφό μου. Πάντοτε μας παραπέμπανε σε μεταγενέστερες ημερομηνίες, κάποιες φορές και με χειροδικίες. Έχω την ευθύνη του αδερφού μου και δεν μπορώ να τον αφήσω εκεί μόνο του.

Προχτές -δηλαδή έναν χρόνο μετά την πρώτη σας επίσκεψη- επιστρέψατε στη Γερμανία. Ποιος ήταν ο λόγος;

Στην Ελλάδα κινδυνεύει η ζωή μας. Τον τελευταίο χρόνο η κατάσταση έγινε δραματική. Οι μετανάστες, ανεξαρτήτως αν είναι Ιρανοί, Αφγανοί, Σύριοι, Τούρκοι ή Κούρδοι, δεχόμαστε επιθέσεις στον δρόμο. Και πριν έναν χρόνο ήταν αδύνατη η ανθρώπινη διαβίωσή μας στην Ελλάδα, πλέον όμως κινδυνεύει και η ζωή μας. Κάθε μέρα αυξάνεται ο κίνδυνος γι έμας. Πολλοί μετανάστες πλέον φοβούνται να κυκλοφορήσουν στους δρόμους από τον φόβο των επιθέσεων.

Ποιον συγκεκριμένα φοβόσαστε;

Τους φασίστες και την αστυνομία. Οι δυο τους δουλεύουν χέρι χέρι. Κι όταν δεχόμαστε επιθέσεις δε μας βοηθά κανένας, ούτε ο κόσμος ούτε η αστυνομία.

Εσείς κι ο αδερφός σας έχετε δεχθεί οι ίδιοι τέτοιες επιθέσεις;

Ναι. Μια μέρα ο αδερφός μου γύρισε από το σχολείο με σπασμένο χέρι. Στον δρόμο τον κυνήγησε μια ομάδα, τον πέταξε κάτω κι άρχισε να τον χτυπά, σπάζοντάς του το χέρι. Μια άλλη μέρα ήμουν εγώ καθοδόν μαζί με κάποιους γνωστούς. Δεχθήκαμε επίθεση από 4-5 μηχανάκια. Στο καθένα επέβαιναν από δύο άτομα. Εγώ δέχθηκα κάποια χτυπήματα και είδα πως ένα μηχανάκι έπεφτε πάνω στον έναν από τους γνωστούς μου. Άλλο μηχανάκι έπεσε πάνω του ενώ ήταν ήδη πεσμένος. Μετά από λίγες ώρες ήταν νεκρός. Εγώ ο ίδιος είχα τραπεί σε φυγή και μόνο αργότερα πληροφορήθηκα τον θάνατό του.

Πώς τα βγάζετε πέρα καθημερινά κάτω από τέτοιες συνθήκες;

Είναι δύσκολα. Ως μετανάστης, παντού έχεις άλλη αντιμετώπιση. Ούτε οι ταξιτζήδες δε σε παίρνουν μαζί τους. Ήμουν πρόσφατα στο γιατρό γιατί πια δεν μπορούσα να κοιμηθώ. Ήμουν πραγματικά άσχημα. Μου έγραψε ισχυρά ηρεμιστικά. Μιας και δεν ήμουν καλά, θέλησα να πάρω ταξί για να πάω σπίτι. Όμως ο οδηγός με απέπεμψε. Κανείς δε με μετέφερε. Έχω σκεφτεί πολλές φορές το τελευταίο δίαστημα την αυτοκτονία. Στην πατρίδα μου στο Αφγανιστάν όλα είναι κατεστραμμένα. Στην Ελλάδα και ίσως σε όλη την Ευρώπη επίσης δεν έχουμε μέλλον. Μιας και είμαι ο μεγαλύτερος της οικογένειας, πρέπει να φροντίζω γι’ αυτή. Όμως πώς να το κάνω αυτό; Έχω την αίσθηση πως όλες οι πόρτες για μένα είναι κλειστές και πως δεν υπάρχει διέξοδος. Πλέον μου είναι αδύνατο να τα βγάζω πέρα χωρίς φάρμακα. Πριν επισκεφτώ γιατρό είχα φτάσει να κοιμάμαι μόνο δύο ώρες την εβδομάδα. Μπορείτε να το φανταστείτε αυτό; Έχω όλες τις διαγνώσεις μαζί μου…

Έχετε δίκιο: Είναι πραγματικά δύσκολο να το φανταστεί κανείς. Από όσα γνωρίζω, η πλειοψηφία των μεταναστών στην Ελλάδα είναι νέοι άντρες;

Ναι, έτσι είναι. Και κατά κύριο λόγο είναι κάτω των 30 ετών. Πολλοί είναι ακόμη ανήλικοι. Η κατάστασή μου δεν είναι μοναδική. Για όλους μας είναι παρόμοια. Όλων οι ζωές κινδυνεύουν και για κανέναν δε φαίνεται να υπάρχει προοπτική. Πολλοί γνωστοί μου καταφεύγουν στα ναρκωτικά. Καμιά φορά και σε «σκληρά». Εκεί πλέον καταλήγουν σε ένα αδιέξοδο, από το οποίο δεν υπάρχει γυρισμός. Ξέρετε, αν ο μεγάλος αδερφός μου δεν είχε σκοτωθεί στον πόλεμο, δε θα ερχόμουν ποτέ στη Γερμανία. Θα συνέχιζα το σχολείο και σήμερα θα μπορούσα να είμαι με την οικογένειά μου. Όταν σκοτώθηκε, οι Ταλιμπάν ήρθαν και μας είπαν «συγγνώμη». Μετά ήρθαν και οι αμερικανοί και μας είπαν κι αυτοί «συγγνώμη». Δε γνωρίζουμε καν πώς ακριβώς πέθανε και ποιος έφερε την ευθύνη. Το μόνο που ξέρω είναι πως δεν φταίω εγώ για όλη αυτή την κατάσταση. Από τη μέρα που έφυγα από τη χώρα μου δεν έχω κάνει τίποτα που να έχει βλάψει άλλους ανθρώπους. Ούτε έχω παρανομήσει ποτέ. Παρόλα αυτά πάντοτε μας δίνεται η αίσθηση πως εμείς φταίμε για την κατάστασή μας.

Τι κάνατε, όταν προχτές φτάσατε στη Γερμανία;

Δήλωσα στις αρμόδιες αρχές την άφιξή μου. Έτσι κι αλλιώς μπορούσαν να δουν πως ήρθα από την Ελλάδα. Ωστόσο κανείς δε με ρώτησε τί πέρασα εκεί (και γιατί αποφάσισα να έρθω). Είμαι σίγουρος πως είναι γνωστό ότι αυτή τη στιγμή εκεί οι φασίστες κυνηγούν κάθε μετανάστη. Όμως όχι: Πέταξαν το διαβατήριό μου μπροστά μου στο γκισέ και μου ανακοίνωσαν πως μέσα σε τρεις μήνες πρέπει να έχω αναχωρήσει ξανά. Αυτό με πλήγωσε αρκετά. Στο τέλος-τέλος, άνθρωπος είμαι.

Τι ελπίζετε από την παραμονή σας εδώ στη Γερμανία;

Θα ήθελα να μου δοθεί η δυνατότητα να διηγηθώ όσα έχουμε βιώσει και όσα βιώνουμε αυτή τη στιγμή. Θέλω να καταδείξω πως δε φέρουμε εμείς κάποια ευθύνη γι’ αυτήν την κατάσταση και πως η ζωή μας βρίσκεται σε κίνδυνο. Περιμένω από τη Γερμανία να επιτρέψει τη διαμονή μας εδώ, να μας παράσχει προστασία. Θέλω να εργαστώ, ώστε να μπορώ να φροντίζω εμένα και την οικογένειά μου. Είναι αδύνατο για εμάς να ζήσουμε σε μια χώρα σαν την Ελλάδα. Παραπέρα δεν ξέρω καθόλου.