Ο Μαρξ στο δικό του Σόχο

«Τίποτα δεν μπορεί να έχει αξία αν δεν έχει χρησιμότητα»
Καρλ Μαρξ
Αυτό θα μπορούσαμε να πούμε για το έργο του Χάουαρντ Ζιν. Το γεγονός ότι έγραψε ένα έργο και φώτισε κάποιες πλευρές της καθημερινής ζωής του Μαρξ, έχει ήδη μια αξία. Γι' αυτό, άλλωστε, παίζεται με επιτυχία εδώ και δεκαπέντε χρόνια, από τον Αγγελο Αντωνόπουλο. Αυτήν τη φορά, η παράσταση παρουσιάζεται στο Θέατρο «ΑΛΜΑ», με καινούργιο σκηνικό διάκοσμο, καινούργια μουσική και με καινούργια σκηνοθετική ματιά, του ίδιου του πρωταγωνιστή.
Η παράσταση που σκηνοθέτησε ο Αγγελος Αντωνόπουλος «Ο Μαρξ στο Σόχο», με τον ίδιο πάντα στον ομώνυμο ρόλο, αποτελεί μια πολύ καλή ευκαιρία γνωριμίας με αυτόν τον μεγάλο στοχαστή, φιλόσοφο, ερευνητή, επιστήμονα.

Τίποτα δεν άλλαξε στον κόσμο τα τελευταία 100 χρόνια

Το έργο του Χάουαρντ Ζιν είναι μια αναδρομή σε γεγονότα, σχέσεις, πρόσωπα που σημάδευσαν τον κόσμο. Ο Μαρξ επιστρέφει στη ζωή για να αποκαταστήσει την αλήθεια και την επικαιρότητα των ιδεών του. Από γραφειοκρατικό λάθος όμως φτάνει στο Σόχο της Νέας Υόρκης και όχι της Αγγλίας. Με χιούμορ, συγκίνηση και νοσταλγία θα συνδιαλεχθεί με τα αγαπημένα του πρόσωπα και τους άλλους μεγάλους της εποχής του.
Κρατάω τα λόγια του συγγραφέα Χάουαρντ Ζιν: «Ηθελα να δείξω ότι η κριτική που ασκεί στον καπιταλισμό ο Μαρξ παραμένει ορθή μέχρι σήμερα». Και συνεχίζω με αυτό που λέει ο Μαρξ στο έργο: «Τίποτα δεν άλλαξε στον κόσμο τα τελευταία 100 χρόνια».

Ο Μαρξ επιστρέφει από αγάπη για την ανθρωπότητα, όχι με τη θρησκευτική σημασία της λέξης, αλλά από ευθύνη για τη ζωή των ανθρώπων. Για άλλη μια φορά επιχειρεί να τους ξυπνήσει από το λήθαργο του «ζωντανού θανάτου», να τους εξοπλίσει με λογικά επιχειρήματα, ώστε να πάρουν τη ζωή τους σοβαρά και να αγωνιστούν γι' αυτήν.
Αυτό, κατά την άποψή μου, δηλώνει το εύρημα του συγγραφέα.
Οπως κι αν φωτίσεις τη ζωή και το έργο του, ο Μαρξ είναι ένας αυτόφωτος πλανήτης.
Ετσι λοιπόν κάθε φορά που ένα γεγονός της κοινωνικής μας ζωής μας θυμίζει τον Κάρολο Μαρξ, μας υποχρεώνει να σταθούμε με ενθουσιασμό, γι' άλλη μια φορά, μπροστά στο γιγάντιο έργο του και να σκεφτούμε προσεκτικά πάνω στα συμπεράσματα της φιλοσοφικής του σκέψης.
Ο Μαρξ γεννήθηκε στις 5 του Μάη του 1818 στο Τρίερ της Πρωσίας και πέθανε στις 14 του Μάρτη του 1883 στο Λονδίνο. Ηταν πολύγλωσσος, με βαθιά γνώση της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσας και είχε επηρεαστεί από τους φιλοσόφους της Ελληνικής Αρχαιότητας. Σε ηλικία 23 ετών κατέθεσε τη διδακτορική διατριβή του με θέμα: «Σύγκριση των ατομικών θεωριών του Δημόκριτου και του Επίκουρου».
Με το φιλοσοφικό του έργο έκλεισε ουσιαστικά τη Νεότερη Εποχή της Φιλοσοφίας, του 19ου αιώνα. Ασκησε αυστηρή κριτική στη φιλοσοφική σκέψη των μεγάλων διανοητών του 17ου και του 18ου αιώνα και ανέτρεψε την πρόταση του Χέγκελ ότι «η Φιλοσοφία πρέπει να γίνει Πραγματικότητα» με τη θέση ότι «η Πραγματικότητα πρέπει να γίνει Φιλοσοφία». Για τον Μαρξ, δεν μας ικανοποιεί πλέον η «Ερμηνεία του Κόσμου», αλλά θέλουμε «να αλλάξουμε τον Κόσμο» και μαζί ν' αλλάξουμε και τη συνείδηση του ανθρώπου για τον Κόσμο. Είδε τη δυναμική σχέση που έχει το κάθε πρόβλημα με όλα τα άλλα και συσχέτισε τα προβλήματα με την ιστορική, την πολιτική και την οικονομική πραγματικότητα.
Στον πρόλογο της πρώτης γερμανικής έκδοσης του «Κεφαλαίου» γράφει: «...Ακόμα κι όταν μια κοινωνία ανακαλύψει τον φυσικό νόμο που διέπει την κίνησή της, δεν μπορεί να ξεπεράσει μ' ένα άλμα ούτε να καταργήσει με διατάγματα τις φάσεις της φυσικής της ανάπτυξης, μπορεί όμως να συντομεύσει την περίοδο κύησης και ν' απαλύνει τους πόνους της γέννας».

Στον καθένα σύμφωνα με τις ανάγκες του

Τον Μαρξ τον απασχόλησε έντονα το φαινόμενο της λεγόμενης «Αποξένωσης». Ο εργαζόμενος άνθρωπος, για να μπορέσει να επιβιώσει, δουλεύει για το συμφέρον άλλων. Ετσι όμως μετατρέπεται ο ίδιος σε εμπόρευμα. Εξαθλιώνεται όλο και περισσότερο, χάνει τον έλεγχο των συνθηκών της εργασίας του, με αποτέλεσμα να χάσει τελικά την προσωπικότητά του. Αυτό τον αποξενώνει από το προϊόν της εργασίας του, από το έργο των χεριών του, τον αποξενώνει από τη διαδικασία της παραγωγής, με αποτέλεσμα να αποξενωθεί τελικά από τους άλλους ανθρώπους. Κι όλοι μαζί οι εργαζόμενοι να αποξενωθούν από την ίδια τους τη φύση. Αυτά τα φαινόμενα θα εξαλειφθούν μόνο αν καταργηθεί η «ατομική ιδιοκτησία».
Οταν αναφερόμαστε στον Κάρολο Μαρξ, δίπλα του εμφανίζεται η προσωπικότητα του Φρίντριχ Ενγκελς. Μαζί απέδειξαν με τρόπο επιστημονικό ότι η πορεία προς την Κομμουνιστική Κοινωνία είναι μια πορεία αναγκαστική και αναπόφευκτη. Για να βγει η ανθρώπινη κοινωνία από την Κόλαση που την έχει καταδικάσει η «Εκμετάλλευση Ανθρώπου από Ανθρωπο», χρειάζεται τον κομμουνιστικό τρόπο οργάνωσης. Για να έχουμε την πολυπόθητη «Αταξική Κοινωνία». Για να έχουμε μόνιμη Ειρήνη. Χωρίς την παρουσία του Κράτους και των μηχανισμών της εξουσίας του. Για να πραγματώνεται η Δικαιοσύνη με τον απλούστερο τρόπο:
«Από τον καθένα ανάλογα με τις δυνατότητές του,
Στον καθένα, σύμφωνα με τις ανάγκες του».
Η μετάφραση του Αρη Λασκαράτου, πολύ καλή, με χιούμορ και ευαισθησία. Λιτό το σκηνικό του Γιώργου Ασημακόπουλου. Ατμοσφαιρικοί οι φωτισμοί του Αλέκου Αναστασίου.
Μία επίσης καλή ευκαιρία να απολαύσετε και να θαυμάσετε την υποκριτική δεινότητα του Αγγελου Αντωνόπουλου. Ενας συνδυασμός σκηνικής εμπειρίας, ψυχικού πλούτου και υποκριτικού ήθους.
Μία παράσταση που αξίζει να δείτε.

ΡΩΞΑΝΗ