Χαρακτηριστική η κατάσταση για τα προσφυγόπουλα και την Εκπαίδευσή τους

Τα πρόσφατα επεισόδια στη Σάμο, όπου μαθητές Δημοτικού Σχολείου με απόφαση των γονέων τους απείχαν από τα μαθήματά τους αντιδρώντας στη λειτουργία Δομής Υποχρεωτικής Εκπαίδευσης Προσφύγων (ΔΥΠΕΠ), μέσα στη συγκεκριμένη σχολική μονάδα, έφεραν ξανά στην επιφάνεια τον τρόπο που αξιοποιείται από την αντίδραση η Εκπαίδευση των προσφυγόπουλων. Ανάλογου επικίνδυνου - αντιδραστικού περιεχομένου ήταν η επίθεση με ρόπαλα κατά ανήλικων προσφύγων από το Αφγανιστάν στην Κόνιτσα, από άτομα που μπορεί να είχαν καλυμμένα τα χαρακτηριστικά του προσώπου τους αλλά που οι στοχεύσεις τους ήταν «ηλίου φαεινότερες». Είναι τεράστιες οι ευθύνες της ΝΔ, που κύκλοι της κάλυψαν τις «αντιδράσεις», αφήνοντας έδαφος για να χυθεί το δηλητήριο του ρατσισμού και να δράσουν απροκάλυπτα οι δυνάμεις της Χρυσής Αυγής και άλλων φασιστοειδών.

Η ΕΕ χύνει κροκοδείλια δάκρυα για τα φαινόμενα αυτά όταν, μαζί με τις άλλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, έχει πάρει ενεργό μέρος στο έγκλημα των πολέμων που ξεσπιτώνουν λαούς. Οι αποφάσεις της για εγκλωβισμό των προσφύγων στη χώρα μας, η κατεύθυνση των σχετικών κονδυλίων μέσα από τις δικλίδες της επιλεξιμότητας και των ΜΚΟ τροφοδοτούν τη συνέχεια στο δράμα. Τίποτα το προοδευτικό δεν μπορεί να αντιπαραθέσει η ΕΕ των μονοπωλίων και του αντικομμουνισμού στο ρατσισμό - φασισμό, γιατί είναι μέρος του προβλήματος και όχι της λύσης του.

Θράσος να μιλά για ανθρωπισμό μια κυβέρνηση - σημαιοφόρος των ιμπεριαλιστών

Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, διά της υφυπουργού κας Τζούφη και άλλων κυβερνητικών παραγόντων, εμφανίζεται ως υπέρμαχος του ανθρωπισμού και των μη διακρίσεων σε βάρος των προσφύγων - μαθητών. Στο πλαίσιο δε του δίπολου που στήνουν, από κοινού με τη ΝΔ, εγκαλεί την αξιωματική αντιπολίτευση για επικίνδυνα παιχνίδια και καλεί σε αντιφασιστικό μέτωπο. Αποτελεί θράσος να μιλά για ανθρωπισμό μια κυβέρνηση η οποία έχει μετατραπεί σε σημαιοφόρο των δολοφόνων ιμπεριαλιστών, που έχουν διαμορφώσει τις ροές των προσφύγων και τον εγκλωβισμό τους στη χώρα μας σε απαράδεκτες συνθήκες, μια πολιτική που, ασφαλώς, στηρίζεται και από τη ΝΔ. Αλλά θράσος αποτελεί και η εμφάνιση ότι όλα είναι καλά με τα 12.000 προσφυγόπουλα που βρίσκονται εντός του εκπαιδευτικού συστήματος, στις Τάξεις Υποδοχής, στα Νηπιαγωγεία μέσα στα Κέντρα Φιλοξενίας και τα Τμήματα Υποδοχής σε πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια σχολεία. Η πρόσφατη δημοσιοποίηση της κράτησης δύο ασυνόδευτων ανήλικων προσφυγόπουλων σε κρατητήρια ενήλικων γυναικών της Πέτρου Ράλλη, υπό καθεστώς «προστατευτικής φύλαξης», καθώς δεν είχαν βρεθεί θέσεις σε κατάλληλη δομή φιλοξενίας, κάτι που είναι συνηθισμένη πρακτική, αποτελεί κόλαφο για τους κυβερνητικούς πανηγυρισμούς.
Ποια είναι η αλήθεια, λοιπόν, σχετικά με την Εκπαίδευση των προσφύγων στη χώρα μας;
Η αλήθεια είναι πως η κατάσταση βρίσκεται σε αναντιστοιχία με τις ανάγκες τους. Αυτό αφορά τόσο το ποιος έχει την ευθύνη υλοποίησης (κρατική - ιδιωτική), τις απαιτούμενες δομές, το περιεχόμενο της Εκπαίδευσής τους, τους υλικούς όρους διαβίωσής τους, που συναρτώνται άμεσα με το επίπεδο σχολικής παρακολούθησης και τη συνέχεια στη μάθηση. Μια σειρά από δράσεις που αφορούν την ενίσχυση της Εκπαίδευσης των προσφύγων μαθητών έχουν εκχωρηθεί στις ΜΚΟ. Είναι ενδεικτικό πως στο πρόγραμμα education for integration, που «τρέχει» από τη ΜΚΟ «Ελιξ» σε συνεργασία με το δήμο Αθήνας, με χορηγία από την ΕΕ, για πρόσφυγες 6 - 18 ετών, συμμετείχαν έως το Φλεβάρη του 2019 400 παιδιά, ενώ υπήρχε και λίστα αναμονής. Δεν υπάρχει, λοιπόν, αποκλειστική κρατική ευθύνη που θα κατευθύνει συγκροτημένα πόρους, κατάλληλο εκπαιδευτικό υλικό και έμψυχο δυναμικό (εκπαιδευτικούς, διερμηνείς, ψυχολόγους), ώστε να καλύπτονται ολοκληρωμένα οι πραγματικές ανάγκες. Τα εφήμερα προγράμματα, που ξεκινούν όποτε εξασφαλιστεί η χρηματοδότηση, χωρίς την απαραίτητη επιστημονική στήριξη, αποτελούν χαρακτηριστικό και των δράσεων που αναπτύσσει η κυβέρνηση στα σχολεία. Η αφετηρία δεν είναι η επιστημονική αποτίμηση των σύνθετων αναγκών μαθητών που έχουν βιώσει τραυματικές καταστάσεις, απώλεια οικογενειών κ.λπ., που έχουν ποικιλία στο μορφωτικό υπόβαθρο και στη γνώση της μητρικής τους γλώσσας και της γλώσσας της χώρας υποδοχής. Αλήθεια, ποια ανάγκη υπηρετεί έφηβοι πρόσφυγες που από το hot spot γράφονται στο Λύκειο, να διδάσκονται Αρχαία Ελληνική Γραμματεία στο πρωτότυπο, ενώ καλά καλά δεν ξέρουν τη νέα ελληνική;

Πιο συγκεκριμένα στην Εκπαίδευση

Ο αριθμός των Τάξεων Υποδοχής (ΤΥ) είναι αναντίστοιχος με τις ανάγκες. Οι ΤΥ «μονιμοποιούνται» με συμβασιούχους - αναπληρωτές εκπαιδευτικούς, δεν υπολογίζονται στα κενά προσωπικού που δίνονται για προσλήψεις και ξεκινούν, συχνά, στα μέσα της σχολικής χρονιάς. Οι εκπαιδευτικοί αναγκάζονται να αυτοσχεδιάζουν, προκειμένου να καλύπτουν μια ποικιλία αναγκών και αντιμετωπίζουν σύνθετες καταστάσεις (γλωσσικά, κοινωνικά, μορφωτικά κ.λπ.). Μεταφραστές - διερμηνείς δεν υπάρχουν ούτε μπορεί αυτό το έργο να καλυφθεί από τις ΜΚΟ με ένα δυναμικό που επισκέπτεται μία φορά στις δύο βδομάδες τα σχολεία (και αυτό όχι παντού) για βοήθεια κύρια διοικητική και, πάντως, έξω από την τάξη. Γενικά, θετική είναι η εμπειρία από την παρουσία των ψυχολόγων στα σχολεία, για την αντιμετώπιση των τραυμάτων των μαθητών, όπου επιτεύχθηκε συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς. Κι αυτό έγινε με περιορισμένο αριθμό προσλήψεων συμβασιούχων, που έγιναν σε δόσεις και δεν κάλυψαν παρά ένα μέρος των αναγκών. Το ποια είναι η κατάσταση στα τμήματα των 25 και 28 μαθητών στα οποία επιστρέφουν οι πρόσφυγες μαθητές μετά την εκπαίδευσή τους στην υποδοχή, με τους όρους που περιγράφηκαν πριν, μπορεί να γίνει κατανοητό. Η απόφαση της κυβέρνησης να μεταθέσει την ευθύνη για τη λειτουργία των τάξεων ένταξης στην Τοπική Διοίκηση ανοίγει τους ίδιους επικίνδυνους δρόμους και για την Εκπαίδευση των προσφυγόπουλων. Επιπλέον, ενώ οι ανάγκες αυτές μονιμοποιούνται, τα επίσημα κενά σε προσωπικό δεν τις λαμβάνουν υπόψη, με αποτέλεσμα να διαιωνίζονται η ελαστική εργασία και η απουσία μόνιμης σχέσης εκπαιδευτικού - εκπαιδευόμενου.
Τίποτε δεν προβλέπεται για τη διδασκαλία της μητρικής γλώσσας των προσφύγων. Κι αυτό όταν είναι επιβεβαιωμένο πως για κάθε άνθρωπο η μητρική γλώσσα είναι βάση για τη γλωσσική αλλά και τη γενικότερη κοινωνική συγκρότηση και εξέλιξή του.
Η κυβέρνηση δεν έχει ανταποκριθεί στο αίτημα για μείωση του προβλεπόμενου αριθμού μαθητών ανά τμήμα, εκεί που υπάρχουν πρόσφυγες μαθητές, για δημιουργία τμημάτων προετοιμασίας με ευελιξία στο ωρολόγιο πρόγραμμα και στα διδασκόμενα μαθήματα ανάλογα με τις ανάγκες τους. Δεν υπάρχει αναγνώριση του συνόλου των τμημάτων που λειτουργούν στα διαπολιτισμικά σχολεία στο myschool με την αναγκαία προσμέτρηση των μόνιμων αναγκών (π.χ. σε Τμήματα Ενταξης) στις οργανικές θέσεις, με την εξασφάλιση χώρων και την ανάλογη αύξηση της χρηματοδότησης για την κάλυψη των επιπλέον πόρων που απαιτούνται. «Κύριος οίδε» ποιο τμήμα προσφύγων μαθητών βρίσκεται εκτός Εκπαίδευσης, ενώ υπάρχουν ζητήματα σχετικά με την ένταξη στην τάξη με βάση την ηλικιακή ή «γνωστική» κατάσταση των μαθητών που μόνιμα «παρακάμπτονται» από το υπουργείο Παιδείας. Υπάρχουν ζητήματα σχετικά με την αναγνώριση της φοίτησης όλων των προσφύγων μαθητών στη χώρα που φοιτούν και στην όποια χώρα τελικού προορισμού.

...και συνεχίζουμε να μετράμε ελλείψεις

Η έκδοση των κατάλληλων εγχειριδίων έχει παραπεμφθεί στις ελληνικές καλένδες. Ως υλικό, σχεδόν αποκλειστικά, για όλες τις ηλικίες, δίνεται το «γεια σου», που καλύπτει μαθητές μικρότερους ηλικιακά και με μηδενική γνώση της ελληνικής γλώσσας. Δεν έχουν αξιοποιηθεί καθόλου από τις κυβερνήσεις, διαχρονικά, η πείρα και το υλικό που έχει συσσωρευθεί σε αρκετά σχολεία από το μόχθο συναδέλφων στην Εκπαίδευση των προσφύγων, όσον αφορά το εκπαιδευτικό υλικό.
Τα σχολικά γεύματα παντού, η διασφάλιση της δωρεάν μετακίνησης όλων των παιδιών και των εφήβων, η έγνοια για την ένδυση και την υπόδησή τους, για τους όρους των χώρων που μένουν, μελετούν και κοιμούνται, η έννοια για τη συμμετοχή τους σε πολιτιστικές και αθλητικές δραστηριότητες δεν αποτελούν ήσσονος σημασίας ζητήματα. Σε κάποια παιδιά που λιποθυμούν από την πείνα ή πάνε σχολείο πρώτα για το γεύμα και μετά για τα γράμματα μετρά πολύ το να είναι κρατική ευθύνη και μέριμνα η σταθερή χρηματοδότηση αυτών των δράσεων, ώστε κανένα παιδί να μη μένει ακάλυπτο.
Καταλαβαίνει κανείς πως αντί της έπαρσης από την κυβέρνηση και τις κοκορομαχίες της με τη ΝΔ, χρειάζονται μέτρα για την επούλωση των πληγών στη μόρφωση των προσφύγων. Η κεντρική κρατική ευθύνη, οι διορισμοί μόνιμου προσωπικού, η διασφάλιση όλων των προϋποθέσεων και των όρων για την εκπαιδευτική διαδικασία δεν «χωρούν» στην πολιτική της ΕΕ, της επιλεξιμότητας που προκρίνει και του εναγκαλισμού της με τις ΜΚΟ. Πολύ περισσότερο χρειάζεται σύγκρουση με αυτήν την πολιτική που δημιουργεί την προσφυγιά, για να χύνει μαζί με το πολιτικό της προσωπικό δάκρυα «ανθρωπισμού» πάνω στο «χυμένο γάλα»...

Τώρα χρειάζεται να διεκδικηθούν

-- Να γίνει με αποκλειστικά κρατική ευθύνη πλήρης καταγραφή των αναγκών για την Εκπαίδευση των προσφυγόπουλων, των αιτημάτων για άσυλο, ποιοι θα φύγουν για άλλες χώρες της ΕΕ και σε ποιο χρονικό ορίζοντα, τα αιτήματα επανένωσης οικογενειών, ποιοι θα εγκατασταθούν μόνιμα στη χώρα μας.
-- Να σταματήσουν το άθλιο καθεστώς εγκλωβισμού, οι απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης. Να κλείσουν τα hot spots.
-- Να υπάρξει με ευθύνη του κράτους και της κυβέρνησης ένταξη όλων των παιδιών στο δημόσιο σύστημα Εκπαίδευσης και Προσχολικής Αγωγής με κατάλληλο προσωπικό και υποδομές.
-- Να λειτουργήσουν τώρα, με κρατική ευθύνη, όλες οι Δομές Υποδοχής Εκπαίδευσης Προσφύγων που χρειάζονται, ώστε κανένα παιδί να μην είναι έξω από την εκπαιδευτική διαδικασία. Αυτό σημαίνει λειτουργία παντού, καταρχάς των Δομών Εκπαίδευσης και Υποστήριξης Προσφύγων (ΔΕΥΠ), αλλά και ένταξη των παιδιών στο Γενικό Σχολείο, αφού πρέπει πρώτα να δημιουργηθούν οι απαραίτητες προϋποθέσεις, ώστε να μπορέσει το Γενικό Σχολείο να εντάξει τα προσφυγόπουλα (πρόσληψη δασκάλων, ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών, μεταφραστών και διερμηνέων, εξασφάλιση υποδομών, αιθουσών, άνοιγμα σχολείων που έκλεισαν ή συγχωνεύτηκαν, τμήματα υποδοχής και ένταξης, μετακίνηση, καθαριότητα).
-- Να μειωθεί ο ανώτατος αριθμός μαθητών ανά τμήμα, εκεί που φοιτούν πρόσφυγες μαθητές.
-- Να εξασφαλιστούν όλα τα απαραίτητα κονδύλια, τα οποία μέσω του υπουργείου Παιδείας θα κατευθυνθούν στην πρόσληψη προσωπικού, στη στήριξη των υποδομών και των σχολικών επιτροπών. Αυτό προϋποθέτει να πάρουν πόδι οι ΜΚΟ.
-- Να εξασφαλιστεί η διδασκαλία της μητρικής γλώσσας των προσφυγόπουλων.
-- Να εκδοθεί κατάλληλο εκπαιδευτικό υλικό.
-- Να αναγνωρίζεται η φοίτηση όλων των προσφύγων μαθητών στη χώρα που φοιτούν και στην όποια χώρα τελικού προορισμού.
-- Να στηριχθούν παιδαγωγικά και επιστημονικά οι εκπαιδευτικοί που αναλαμβάνουν ευθύνη Εκπαίδευσης προσφυγόπουλων. Να σταματήσει εδώ και τώρα η πάσης φύσεως ανάμειξη πρεσβειών, όπως της αμερικάνικης, για την «επιμόρφωση των εκπαιδευτικών».
-- Να αναπτυχθούν εκπαιδευτικά προγράμματα με βάση τις παραδόσεις, τον πολιτισμό και την Ιστορία του κάθε λαού. Τα προγράμματα αυτά μπορούν να υλοποιούνται μέσα στο σχολείο και τις δομές, σε μουσεία, βιβλιοθήκες και χώρους πολιτισμού.
-- Να εξασφαλιστούν εξωσχολικές δραστηριότητες που θα ενισχύουν το αίσθημα της συλλογικότητας, της ασφάλειας και της αλληλεγγύης. Να αξιοποιηθεί ο αθλητισμός ως εργαλείο.
-- Να εξασφαλιστούν σχολικά γεύματα παντού και δωρεάν μετακίνηση για όλα τα προσφυγόπουλα.
-- Να δημιουργηθούν μόνιμοι σταθμοί στήριξης των παιδιών μέσα στους χώρους, με ευθύνη του υπουργείου Παιδείας, που θα αναλάβουν τη δημιουργική απασχόληση τις ώρες που τα παιδιά δεν θα βρίσκονται στο σχολείο ή τις ΔΥΕΠ. Που θα ενημερώνουν και θα λύνουν ζητήματα με τους γονείς.
-- Να παρθούν όλα τα μέτρα μέσα από τις δημόσιες δομές Υγείας (εμβόλια, εξετάσεις κ.τ.λ.) ώστε να εξασφαλιστεί η πρόσβαση όλων των παιδιών στην Εκπαίδευση.
-- Να καταμετρηθούν οι ανάγκες που παγιώνονται στην Εκπαίδευση των προσφύγων στα οργανικά κενά και στους μόνιμους διορισμούς που απαιτούνται.

Του
Διονύση ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΥ*
*Ο Διονύσης Γεωργόπουλος είναι μέλος του Τμήματος Παιδείας και Ερευνας της ΚΕ του ΚΚΕ