Το Ασυλο Ανιάτων νομοθετεί για το Ασυλο

Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις που έχουν γίνει από τον Πρωθυπουργό και την Υπουργό Παιδείας, το πρώτο νομοσχέδιο της κυβέρνησης Μητσοτάκη, που θα κατατεθεί στις 23 Ιουλίου, θα αφορά στην κατάργηση του Πανεπιστημιακού Ασύλου.

Ο συμβολισμός είναι προφανής:

Η κυβερνηση της ΝΔ θέλει να οδηγήσει τη χώρα στην κανονικότητα, έτσι όπως την αντιλαμβάνεται η ίδια και το επιχειρηματικό περιβάλλον που υπηρετεί, και ξεκινά από την εμβληματική εξαίρεση αυτής της κανονικότητας.

Σε νομικό επίπεδο, το πανεπιστημιακό είναι το μόνο θεσμοθετημένο άσυλο στην Ελλάδα, πλην όμως η νομική αυτή κάλυψη έλκει την καταγωγή της από ένα εδραιωμένο από πολύ παλιά εθιμικό δίκαιο,

όπου πάντοτε υπήρχαν χώροι πλήρους ασυλίας, δηλαδή νησίδες ασφαλείας όπου κανένα χέρι του νόμου δεν μπορεί να επέμβει ανεξάρτητα από το είδος και το μέγεθος του εγκλήματος αυτού που κατέφευγε εκεί.

Έτσι, σε θεωρητικό επίπεδο, η κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου ισοδυναμεί με ρήγμα στην από αιώνες εδραιωμένη αντίληψη σχετικά με τις εξαιρέσεις της κανονικότητας, η προστασία των οποίων αποτελεί μέρος του πυρήνα και της σύγχρονης δημοκρατίας.

Σχετικά με το άσυλο στα πανεπιστήμια, το αφήγημα που έχει στηθεί από χρόνια είναι χονδρικά ως εξής:

Οι πανεπιστημιακοί χώροι αποτελούν άβατο για την αστυνομία, οπότε δεν μπορεί να επεμβεί στα ποικίλα εγκλήματα που τελούνται εκεί, από διακίνηση ναρκωτικών και παράνομο εμπόριο μέχρι τρομοκρατία κατά διδασκόντων και άσκηση προσωπικής βίας.

Οπότε, με την άρση του ασύλου η αστυνομία θα έχει το ελεύθερο, και όλη αυτή η ανομία θα παταχθεί.

Στο βάθος του αφηγήματος ξεπροβάλλει μια ειδυλλιακή εικόνα των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων που προσομοιάζει στις στερεότυπες προσλήψεις περί πανεπιστημίων του δυτικού κόσμου:

Περίβολοι με γκαζόν, καθαροί τοίχοι και γελαστοί φοιτητές με ένα βιβλίο στο χέρι. Και το εμπόδιο για να το έχουμε όλο αυτό είναι το άσυλο.

Είναι όμως έτσι;

Με βάση το ισχύον νομικό καθεστώς, αυτό που θέλει να καταργήσει η κ. Κεραμέως, μπορεί να επέμβει η αστυνομία;

Ναι, μπορεί.

Όταν συμβαίνουν κακουργήματα μπορεί αυτεπάγγελτα και όταν συμβαίνουν πλημελλήματα χρειάζεται άδεια.

Κανένα άσυλο δεν εμποδίζει την αστυνομία να συλλάβει τους μικροπωλητές στην Πατησίων και τους διακινητές στο ΑΠΘ – όπως άλλωστε έπραξε πρόσφατα.

Να σημειώσουμε ότι τα ίδια εγκλήματα τελούνται σε πολύ μεγαλύτερη έκταση σε χώρους εκτός ασύλου χωρίς επέμβαση της αστυνομίας:

Διακίνηση στο πίσω μέρος του ΑΤ Ομόνοιας, άβατο στο Ζεφύρι, ξυλοδαρμός καθηγητών σε καφετέριες στο κέντρο της Θεσαλονίκης και πάρα μα πάρα πολλά άλλα.

Κανένα άσυλο δεν τα καλύπτει όλα αυτά…

Μπορούμε λοιπόν να αντιληφθούμε πως δεν είναι το άσυλο που καλλιεργεί και ευνοεί την παραβατικότητα και εμποδίζει την αστυνομία να επιβάλλει την τάξη.

Η τελευταία όταν θέλει μπορεί και εντός ασύλου και όταν δεν θέλει επιτρέπει την παραβατικότητα εκτός ασύλου.

Οπότε, γιατί τόση σπουδή για την κατάργηση ενός εμβληματικού θεσμού που στο κάτω – κάτω λειτουργεί συμβολικά ως θεραπεία του συλλογικού τραύματος που προέκυψε στην Ελληνική κοινωνία όταν ένα τεθωρακισμένο πέρασε την πύλη του Πολυτεχνείου;

Ας μιλήσουμε για το άσυλο…

Κατά την άποψη μου οι λόγοι είναι τρεις:

α) H μετάθεση του πεδίου της συζήτησης από τα πραγματικά προβλήματα της ανώτατης εκπαίδευσης στους ανέξοδους συμβολισμούς, όπου αντί να μιλάμε π.χ. για τις ελλείψεις σε προσωπικό μιλάμε θεωρητικά για το άσυλο.

β) H διαγραφή από τη συλλογική μνήμη και των τελευταίων κατακτήσεων που προέκυψαν με αγώνες, όπου οι κυβερνώντες ξαναγράφουν την ιστορία διαγράφοντας και απαξιώνοντας το αξιακό πλαίσιο της μεταπολίτευσης

γ) H δημιουργία ενιαίου πλαισίου ανώτατης εκπαίδευσης, στο οποίο θα μπορούν να συμμετέχουν ισότιμα οι ιδιώτες, μιας και σε μια αγορά εκπαίδευσης που αντιμετωπίζεται ως εμπόρευμα δεν χωρούν ζώνες ειδικού καθεστώτος.

Την ίδια στιγμή, η κοινωνία δείχνει έτοιμη να τα δεχθεί όλα αυτά.

Διότι όλα αυτά τα χρόνια καλλιεργήθηκαν τεχνηέντως οι στερότυπες αντιλήψεις περί ασύλου και ανομίας, ενώ την ίδια στιγμή το φοιτητικό κίνημα δέχεται απανωτά χτυπήματα, συκοφαντείται και απαξιώνεται προκειμένου να αποδυναμωθεί στο βαθμό που δεν θα αποτελεί εμπόδιο στην εφαρμογή της (νεο)φιλελεύθερης πολιτικής.

Στην πραγματικότητα λοιπόν, μόνο όταν το φοιτητικό κίνημα αφυπνισθεί, όταν τα πανεπιστήμια γεμίσουν από φοιτητές που σπουδάζουν και ταυτόχρονα ονειρεύονται και διεκδικούν μια καλύτερη ζωή, τότε η όποια κυβέρνηση δεν θα μπορεί να καταργήσει κοινωνικούς θεσμούς όπως το άσυλο.

Μέχρι τότε, οφείλουμε να βρεθούμε στην πρώτη γραμμή προκειμένου να γίνει υπόθεση των ίδιων των φοιτητών και των συλλόγων τους η μαζικοποίηση του φοιτητικού κινήματος και η ανατροπή αυτών των πολιτικών.

Φραγκίσκος Α. Κουτελιέρης,
Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πατρών

απο τον ΡΟΒΕΣΠΙΕΡΟ