ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ Τηλεοπτικά δικαιώματα αξίας ενός... ΑΕΠ

Associated Press

Το άνοιγμα προς την κινεζική αγορά ανέβασε κατακόρυφα την αξία της Μπουντεσλίγκα τα τελευταία χρόνια

Δυο βδομάδες απομένουν για την προγραμματισμένη έναρξη (το διήμερο 24 - 25 Αυγούστου) του πρωταθλήματος της Super League 1, όπως λέγεται πλέον μετά την αναδιάρθρωση, και το τοπίο κάθε άλλο παρά ξεκάθαρο είναι για τα μέλη της Λίγκας. Αιτία για αυτό οι τελευταίες εξελίξεις σχετικά με τα τηλεοπτικά δικαιώματα των αγώνων και ειδικότερα με την πρόθεση της ΕΡΤ για αναδιάρθρωση των τηλεοπτικών συμβολαίων με τις ΠΑΕ με τις οποίες έχει συμφωνία. Η ανακοινωθείσα μείωση της τάξης του 45% προκάλεσε αναστάτωση στις εν λόγω ΠΑΕ, οι οποίες αντέδρασαν έντονα. Οι ρίζες αυτών των αντιδράσεων βρίσκονται στο γεγονός πως για την πλειοψηφία των ΠΑΕ της μεγάλης κατηγορίας τα χρήματα από τα τηλεοπτικά δικαιώματα αποτελούν βασική πηγή εσόδων. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι λόγος γίνεται κυρίως για πρόβλημα στον προγραμματισμό των συγκεκριμένων ΠΑΕ.
Φυσικά, τα όσα συμβαίνουν στο ελληνικό ποδόσφαιρο, με τη σχέση εξάρτησης που έχει με τα χρήματα από τα τηλεοπτικά δικαιώματα, δεν είναι μεμονωμένη περίπτωση. Αντίθετα, ασχέτως του τι πρακτικές επιβάλλει σε κάθε περίπτωση η θέση που έχει η συγκεκριμένη ποδοσφαιρική αγορά στο διεθνές αλισβερίσι (ισχυρή ή μικρομεσαία), αυτή η σχέση είναι αλληλένδετη με τις λογικές που επικρατούν στο σημερινό ποδόσφαιρο - «προϊόν» προς πώληση για τα κέρδη των επιχειρηματιών και των πολυεθνικών που δραστηριοποιούνται στο χώρο, όπως επιβάλλουν οι λογικές της εμπορευματοποίησής του. Η δύναμη της εικόνας που προσφέρει η τηλεόραση (σήμερα και του ίντερνετ) είναι το καλύτερο μέσο προκειμένου να έρθουν αυτά τα κέρδη μέσω της προβολής του ποδοσφαίρου και φυσικά όσων συνδέονται με αυτό σήμερα (χορηγοί, διαφημιστικές εταιρείες, προβολή προϊόντων κ.λπ.).

Ο τηλεοπτικός «πόλεμος»

Associated Press

Η Γιουβέντους καρπώνεται τη μερίδα του λέοντος των κερδών της ιταλικής Λίγκας για τα δικαιώματα του πρωταθλήματος

Η περίπτωση των τηλεοπτικών δικαιωμάτων τα τελευταία χρόνια έχει εξελιχθεί στον πλέον κερδοφόρο τομέα της ποδοσφαιρικής βιομηχανίας, με τα ποσά που τζιράρονται σ' αυτόν να φτάνουν σε αστρονομικά ύψη, τουλάχιστον για πρωταθλήματα ή ομάδες που θεωρούνται μέρος της ποδοσφαιρικής «ελίτ». Σε αυτό συμβάλλει και ο διεθνής ανταγωνισμός μεταξύ των ενδιαφερόμενων για την απόκτησή τους πολυεθνικών των ΜΜΕ, οι οποίες διεξάγουν τον δικό τους πόλεμο συμφερόντων με σκοπό την «πίτα» των κερδών. Και αν για τις λεγόμενες ισχυρές ομάδες τα χρήματα από τα τηλεοπτικά δικαιώματα αποτελούν άλλον ένα ιδιαίτερα κερδοφόρο μποναμά ανάμεσα σε πολλούς (χορηγίες, διαφημίσεις κ.λπ.), σε μια άλλη περίπτωση, αυτή των μικρομεσαίων ομάδων ή των λιγότερο δημοφιλών, δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που τα χρήματα από τα τηλεοπτικά καθορίζουν τον προϋπολογισμό ή ακόμα και την ίδια την ύπαρξη της ποδοσφαιρικής εταιρείας, ή και ενός ολόκληρου πρωταθλήματος.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η κατάρρευση του ομίλου «Κιρχ» στην Γερμανία στις αρχές του 2000, ο οποίος είχε τα δικαιώματα του γερμανικού πρωταθλήματος της Μπουντεσλίγκα, με αποτέλεσμα σημαντικές συνέπειες τόσο για την ίδια την διοργάνωση όσο και επιμέρους σε ομάδες (π.χ. οικονομική κατάρρευση της Ντόρτμουντ). Στην αντίθετη περίπτωση, πριν από τέσσερα χρόνια περίπου ο μεγιστάνας των ΜΜΕ, Ρούπερτ Μέρντοχ, φερόταν να βρίσκεται πίσω από τα σχέδια των ισχυρών ευρωπαϊκών ομάδων να ανεξαρτητοποιηθούν από τη «σκέπη» της UEFA και να διοργανώσουν τη δική τους, κλειστή λίγκα. Με δεδομένο δε ότι τα συγκεκριμένα σχέδια δεν έχουν εγκαταλειφθεί, στην πιο πρόσφατη κόντρα των ισχυρών με την UEFA, με επίκεντρο τις ευρωπαϊκές διοργανώσεις του Champions League και του Europa League, η αντίστοιχη φημολογία ήθελε σημαντικό ρόλο στα όποια σχέδια να παίζει ο κινεζικός παράγοντας και συγκεκριμένα τηλεοπτικά δίκτυα της εν λόγω χώρας.

Eurokinissi

Το κόστος των τηλεοπτικών δικαιωμάτων της αγγλικής Πρέμιερ Λιγκ τη φέρνουν πρώτη και με διαφορά στη σχετική λίστα

Δεν ήταν η πρώτη φορά που ο Μέρντοχ ταρακουνούσε το στάτους κβο σε ένα άθλημα, καθώς τη δεκαετία του '90 η εταιρεία του, «News Corp», δημιούργησε τη δική της Super League στο ράγκμπι, στην Αυστραλία, αναγκάζοντας τους επικεφαλής της εθνικής ομοσπονδίας του αθλήματος να δημιουργήσουν μια νέα διοργάνωση, το εθνικό πρωτάθλημα ράγκμπι.

Πακτωλός δισεκατομμυρίων για τους πέντε ισχυρούς

Στη σημερινή πραγματικότητα του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου, ενδεικτικό παράδειγμα του πού έχει φτάσει ο τομέας των τηλεοπτικών δικαιωμάτων αποτελούν οι εξελίξεις σε τουλάχιστον 5 από τα πλέον ισχυρά πρωταθλήματα της Γηραιάς Ηπείρου. Μόνο υπερβολή δεν μπορεί να θεωρηθεί το γεγονός πως το άθροισμα των ποσών που δαπανούν οι πολυεθνικές των ΜΜΕ συνολικά για τα πρωταθλήματα της Αγγλίας, της Γερμανίας, της Ισπανίας, της Ιταλίας και της Γαλλίας αγγίζουν τα όρια του ΑΕΠ μικρής χώρας. Από τα προβλήματα και τις περικοπές στις αρχές του 2000 φτάσαμε στα σημερινά δεδομένα, όπου ο ανταγωνισμός μεταξύ των ενδιαφερόμενων έχει οδηγήσει στο να δαπανώνται τεράστια ποσά από τις εταιρείες που θεωρούνται οι νικήτριες στην «πίτα» της αγοράς.
Στη σχετική λίστα πρώτη και με διαφορά είναι η αγγλική Πρέμιερ Λιγκ, με τη μεγαλύτερη συμφωνία στο χώρο των τηλεοπτικών δικαιωμάτων. Η υπογραφή συμφωνίας της αγγλικής Λίγκας με τρία διεθνούς εμβέλειας αγγλικά κανάλια, βάσει και της ανανέωσης μέχρι το 2022, αγγίζει τα 6,3 δισ. λίρες. Σε αυτό θα πρέπει να προστεθούν και τα ποσά των συμφωνιών της Λίγκας με κανάλια και δίκτυα εκτός Αγγλίας.
Η γερμανική Μπουντεσλίγκα έχοντας ξεπεράσει τον... σκόπελο «Κιρχ» στις αρχές του 2000 και αφού πέρασε σχεδόν μια δεκαετία όντας πίσω από άλλες ευρωπαϊκές λίγκες, τα τελευταία χρόνια, χάρη και στις συμφωνίες με κινεζικά τηλεοπτικά δίκτυα, δείχνει να ανακάμπτει για τα καλά. Τα στοιχεία τη φέρνουν την τελευταία τριετία στη δεύτερη θέση της λίστας, πίσω από την Πρέμιερ Λιγκ, με το κόστος των τηλεοπτικών του πρωταθλήματος να ανέρχεται σε 1,16 δισ. ευρώ.
Στην Ισπανία παρά το διαφορετικό καθεστώς που υπήρχε στη Λα Λίγκα σε σχέση με τα άλλα ισχυρά πρωταθλήματα (μέχρι πρόσφατα δεν υπήρχε κεντρική διαχείριση), η παρουσία σ' αυτήν τριών από τις ισχυρότερες ευρωπαϊκές ομάδες - Ρεάλ Μαδρίτης, Μπαρτσελόνα και Ατλέτικο Μαδρίτης - ήταν ικανή να απογειώσει και εδώ το κόστος των δικαιωμάτων. Η νέα συμφωνία της ισπανικής Λίγκας μέχρι το 2020 μεταφράζεται σε 1,14 δισ. ευρώ.
Στην Ιταλία, η αποκάλυψη των σκανδάλων στη Serie A έπαιξε το ρόλο της στο να μείνει αρκετά πίσω η ιταλική ποδοσφαιρική αγορά. Η περίφημη «εξυγίανση» και η επιστροφή της Γιουβέντους στη μεγάλη κατηγορία έδειξαν να αλλάζουν τα πράγματα για την ιταλική Λίγκα και το νέο συμβόλαιο μέχρι το 2021 ανέρχεται στα 973 εκατομμύρια ευρώ, με τη «Μεγάλη Κυρία» να καρπώνεται τα περισσότερα εξ αυτών.
Ανοδική θεωρείται η πορεία και της γαλλικής Λίγκας σε αυτόν τον τομέα τα τελευταία χρόνια, με όπλο την αγωνιστική και φυσικά εμπορική γιγάντωση της Παρί Σεν Ζερμέν, μετά την εξαγορά της από την κυβέρνηση του Κατάρ. Η νέα συμφωνία για τα χρόνια 2020 - 2024 αγγίζει τα 1,15 δισ. ευρώ ετησίως.