Το οικονομικό θαύμα της ΕΣΣΔ επί Στάλιν

Από nikos

Γράφει ο Νίκος Μόττας //

Και τι δεν ακούστηκε, και δε γράφτηκε από τους διάφορους «σταλινολόγους» αντικομμουνιστές αυτήν την περίοδο. Από «σταλινικά εγκλήματα» μέχρι… «μισθούς Στάλιν» περιείχε ο ανιστόρητος αντικομμουνιστικός αχταρμάς των ημερών. Τι κι’ αν πέρασαν 64 χρόνια από το θάνατο του, ο σοβιετικός ηγέτης συνεχίζει να αποτελεί αντικείμενο αισχρών συκοφαντιών και ιστορικών διαστρεβλώσεων από τους απολογητές του καπιταλισμού. Με αιχμή του δόρατος τον Στάλιν, αστοί και οπορτουνιστές επιχειρούν να χτυπήσουν τον Σοσιαλισμό, να συκοφαντήσουν και να σπιλώσουν τις ιστορικές κατακτήσεις της σοσιαλιστικής οικοδόμησης στην ΕΣΣΔ τον 20ο αιώνα και να βάλουν εμπόδια στους σύγχρονους εργατικούς-λαϊκούς αγώνες.

Τίθεται, λοιπόν, το εξής ερώτημα: Γιατί τέτοιο μίσος, τέτοιος πόλεμος ενάντια στον Στάλιν; Την απάντηση τη δίνει η ίδια η ιστορική πραγματικότητα: Διότι στην ηγετική προσωπικότητα του Ι.Β.Στάλιν αντικατοπτρίζεται μια εξαιρετικά σημαντική περίοδος σοσιαλιστικής οικοδόμησης, κατά την οποία τέθηκαν οι βάσεις μιας άνευ προηγουμένου ανάπτυξης της Σοβιετικής Ένωσης που άλλαξε ριζικά την εικόνα της χώρας. Πρόκειται για ακριβώς εκείνη την περίοδο της ραγδαίας εκβιομηχάνισης, η οποία μετέτρεψε μια- βασισμένη στον αγροτικό κυρίως τομέα- καθυστερημένη οικονομία σε βιομηχανική υπερδύναμη, ικανή να υπερασπιστεί τον εαυτό της απέναντι στις ιμπεριαλιστικές απειλές που προέκυψαν από το Β’ παγκόσμιο πόλεμο.

Η τριακονταετία (1922-1952) της ηγεσίας Στάλιν συνοδεύτηκε από μια σειρά εργατικές-κοινωνικές κατακτήσεις που στο δυτικό, καπιταλιστικό κόσμο ήταν αδιανόητες. Αυτές οι κατακτήσεις (Παιδεία, Υγεία, Ασφάλιση, εργασιακά δικαιώματα, δικαιώματα γυναικών κλπ) πήγαιναν χέρι-χέρι με την οικονομική ανάπτυξη της χώρας στο πλαίσιο του κεντρικού σχεδιασμού, τα σχέδια της αγροτικής κολλεκτιβοποίησης και εκβιομηχάνισης. Ήδη, πρωτού ακόμη μπει σε εφαρμογή το πρώτο Πενταετές Πλάνο (1928-1932), άρχισαν να φαίνονται τα πρώτα αποτελέσματα: Για παράδειγμα, κατά το οικονομικό έτος 1926-27, το εθνικό εισόδημα αυξήθηκε κατά 11% σε σχέση με το προηγούμενο έτος, την στιγμή που στις καπιταλιστικές χώρες (ΗΠΑ, Βρετανία, Γερμανία) δεν ξεπερνούσε το 4%, ενώ η παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση (18%) στην βιομηχανική παραγωγή.

Θα μπορούσαμε να παραθέσουμε πληθώρα στατιστικών στοιχείων και αριθμών που αποδεικνύουν την αλματώδη πρόοδο που συντελέστηκε στο πλαίσιο των τριών Πενταετών Πλάνων εκβιομηχάνισης που εκπόνησε η σοβιετική ηγεσία. Τις κατακτήσεις στον οικονομικό τομέα- παρά τα πολύ μεγάλα εμπόδια και προβλήματα- που πέτυχε η ΕΣΣΔ ιδιαίτερα κατά τη δεκαετία του 1930 έχουν παραδεχτεί δημόσια, σε σχετικά τους πονήματα, αστοί, ευρωπαίοι και αμερικανοί, μελετητές, συγγραφείς και επιστήμονες.

Στη βιογραφία του για τον Στάλιν, ο γερμανός συγγραφέας Εμίλ Λούντβιχ γράφει ανάμεσα σε άλλα: «Υπό την ηγεσία του Στάλιν οι σοβιετικοί απέκτησαν την πρώτη θέση στον κόσμο σε ότι αφορά τρακτέρ, αγροτικά μηχανήματα, φορτηγά οχήματα… Η Ρωσία, που 20 χρόνια πριν ήταν η λιγότερο “μηχανοποιημένη” χώρα έχει πλέον γίνει η πρώτη. Μεταξύ 1929 και 1939, όταν η παραγωγή σε όλες τις άλλες χώρες έμενε στάσιμη- και σε ορισμένες μειώνονταν- η σοβιετική παραγωγή τετραπλασιάζονταν. Το εθνικό εισόδημα, από το 1913 έως το 1938, αυξήθηκε από 21 σε 105 δισεκατομμύρια ρούβλια. Το εισόδημα του εργαζόμενου πολίτη αυξήθηκε κατά 370% τα τελευταία οκτώ χρόνια την στιγμή που, οπουδήποτε αλλού στον κόσμο, μειώθηκε» [1].

Σοβιετική αφίσα. “Κάτω από τη σημαία του Λένιν, υπό την ηγεσία του Στάλιν, εμπρός για τη νίκη του κομμουνισμού”.

Ένας άλλος αστός επιστήμονας, ο βρετανός καθηγητής Κένεθ Νέιλ Κάμερον αναφέρει: «Το 1938 υπήρχαν 483.500 τρακτέρ και 153.000 θεριζοαλωνιστικές μηχανές σε χρήση – σε μια ύπαιθρο που προηγουμένως ήταν γεμάτη άλογα και άροτρα. Οι μισθοί είχαν διπλασιαστεί, από 1.513 ρούβλια ετησίως κατά μέσο όρο σε 3.447 ρούβλια το 1938. Παρόμοιες προόδοι είχαν συμβεί στην Εκπαίδευση: σε ένα έθνος όπου επί αιώνες κυριαρχούσε ο μαζικός αναλφαβητισμός, υπήρχαν τώρα περίπου 34 εκατομμύρια μαθητές όλων των βαθμών, στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα υπήρχαν 600,000 φοιτητές. Το 1938, αποφοίτησαν 31.300 μηχανικοί, 10.600 εξειδικευμένοι γεωπόνοι και 35.700 δάσκαλοι» [2].

Ούτε ο Λούντβιχ, ούτε ο Κάμερον, που έγραψαν τα παραπάνω, ήταν κομμουνιστές ή συμπαθούντες τον Στάλιν. Ωστόσο, παραδέχθηκαν την αλήθεια. «Όταν μελετάμε τα γεγονότα και τα στατιστικά στοιχεία της περιόδου Στάλιν, γίνεται ξεκάθαρο ότι γινόμαστε μάρτυρες της μεγαλύτερης συγκεντροποιημένης οικονομικής ανάπτυξης που έγινε ποτέ- μεγαλύτερη ακόμη και από αυτήν της Βιομηχανικής Επανάστασης. Μέσα σε 10 χρόνια, μια κυρίως φεουδαρχική κοινωνία είχε μεταλλαχθεί σε μια βιομηχανοποιημένη κοινωνία. Και για πρώτη φορά στην ιστορία, αυτή η πρόοδος οφείλονταν στον σοσιαλισμό και όχι στον καπιταλισμό» [3].

Ακόμη και γνωστοί συκοφάντες του Στάλιν, που συνέγραψαν ολόκληρους τόμους για να επιτεθούν στον “σταλινισμό”, όπως ο ρώσος ιστορικός Ρόι Μεντβέντεφ, αναγκάστηκαν να παραδεχθούν- έστω και λακωνικά- ότι «το δεύτερο πενταετές πλάνο έφερε πρωτοφανείς υψηλούς ρυθμούς βιομηχανικής ανάπτυξης” και πως “η ζωή, πράγματι, έγινε κάπως περισσότερο ευχάριστη και αυτή η ατμόσφαιρα γέννησε κάποιον ενθουσιασμό» [4].

Σε αντίθεση με τις λακωνικές παραδοχές του Μεντβέντεφ, ο γερμανο-καναδός αρχιτέκτονας Χανς Μπλούμενφελντ, που επισκέπτηκε την Σοβιετική Ένωση τη δεκαετία του ’30, είναι αποκαλυπτικός: «Όταν είχα φύγει για την Σοβιετική Ένωση, ένας συγγενής είχε εκφράσει την ελπίδα ότι η εμπειρία θα γιάτρευε τις επαναστατικές μου αυταπάτες. Αυτό δεν συνέβη. Έφυγα από την Σοβιετική Ένωση περισσότερο πεπεισμένος για τον κομμουνισμό, απ’ όσο ήμουν όταν είχα έρθει. Το Κόμμα είχε ξεπεράσει το ένα μεγάλο εμπόδιο μετά τοι άλλο και είχε πετύχει να μεταμορφώσει τη Σοβιετική Ένωση από μια καθυστερημένη, γεμάτη αναλφαβητισμό, αγροτική χώρα σε ένα σύγχρονο βιομηχανικό κράτος με μορφωμένο λαό, με ίσες ευκαιρίες για όλους, ανεξαρτήτως φύλου ή εθνικότητας. Την στιγμή που η παραγωγή έμενε στάσιμη ή μειώνονταν στον καπιταλιστικό κόσμο, με άνευ προηγουμένου ποσοστά ανεργίας, η Σοβιετική οικονομία γιγαντώνονταν ραγδαία, με δουλειά και ασφάλιση για όλους […] Υπήρχε η πεποίηση ότι η πρόοδος θα συνέχιζε χρόνο με το χρόνο. Ήξερες για ποιόν λόγο εργαζόσουν: για μια καλύτερη κοινωνία…» [5].

Αυτή είναι η ειδοποιός διαφορά του εργαζόμενου στην ΕΣΣΔ του Στάλιν και του εργαζόμενου στον καπιταλισμό. Οι εργαζόμενοι στην Σοβιετική Ένωση- αυτοί με τους «μισθούς Στάλιν» – όχι μόνο ζούσαν πολύ πιο αξιοπρεπώς από τους σύγχρονους σκλάβους, απολαμβάνοντας μια σειρά κοινωνικές κατακτήσεις που σήμερα φαντάζουν αδιανόητες, αλλά γνώριζαν πως δούλευαν για μια καλύτερη κοινωνία, για την οικοδόμηση του σοσιαλισμού, συμβάλλοντας στην πρόοδο του κοινωνικού συνόλου. Αντιθέτως, ο εργαζόμενος στον καπιταλισμό- που δεν παίρνει «μισθό Στάλιν» – ζει με το φόβο της απόλυσης, της επερχόμενης ανεργίας, της περαιτέρω συρρίκνωσης του εισοδήματος του, του «σαρώματος» κάθε εναπομείναντος εργασιακού δικαιώματος του. Προφανώς, αυτόν τον εργαζόμενο- είλλωτα στις γαλέρες του κεφαλαίου- επιθυμούν οι πάσης φύσης απολογητές της καπιταλιστικής βαρβαρότητας.

Την απάντηση τους, οι διάφοροι αντικομμουνιστές «σταλινολόγοι» δεν την παίρνουν μονάχα από την ίδια την Ιστορία που έχει φωτίσει τα σπουδαία επιτεύγματα της σοσιαλιστικής οικοδόμησης στην Σοβιετική Ένωση του Στάλιν. Απάντηση- και μάλιστα ηχηρή- τους δίνει ένα πολύ μεγάλο τμήμα του ίδιου του ρώσικου λαού που, 64 χρόνια μετά το θάνατο του μπολσεβίκου επανάστατη, θεωρεί τον Στάλιν ως την σπουδαιότερη προσωπικότητα της ιστορίας. Βλέπετε, όσους τόνους λάσπης κι’ αν ρίξει η αστική και οπορτουνιστική προπαγάνδα, η αλήθεια θα αναδεικνύεται πάντα, για να διαψεύδει πανηγυρικά τους πλαστογράφους της ιστορικής πραγματικότητας.

Σημειώσεις:

[1] Ludwig, Emil. Stalin. New York, New York: G. P. Putnam’s sons, 1942, σελ. 129. 
[2] Cameron, Kenneth Neill. Stalin, Man of Contradiction. Toronto: NC Press, 1987, σελ. 74.
[3] ο.π., σελ. 75.
[4] Medvedev, Roy. Let History Judge. New York: Columbia University Press, 1989, σελ. 352.
[5] Blumenfeld, Hans. Life Begins at 65. Montreal, Canada: Harvest House, 1987, σελ. 173 .