ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΟΤΙΜΙΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ
Αρθρα και ρεπορτάζ του «Ριζοσπάστη» στη 10ετία του '20
 |
Ο «Ριζοσπάστης» αποδείχτηκε στην πράξη σταθερός και αταλάντευτος σύμμαχος των γυναικών της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων, στην πάλη τους για την ισοτιμία. Σε μια προσπάθεια να φωτιστεί η συμβολή αυτή και να αναδειχθεί η σημασία της, αναδημοσιεύονται τμήματα της αρθρογραφίας του «Ριζοσπάστη», που έχουν ως θέμα τις γυναίκες και τους αγώνες τους. Μέσα από τα άρθρα αυτά, επιδιώκεται να παρουσιαστεί η εκμετάλλευση και η διπλή καταπίεση που υφίσταται η γυναίκα στον καπιταλισμό, να αναδειχθούν οι αιτίες του γυναικείου ζητήματος, να τραβηχτούν οι μάζες των εργαζόμενων γυναικών στην ταξική πάλη. Μέσα από τις σελίδες του, ο «Ριζοσπάστης» προβάλλει επίσης τη θέση που εξασφάλισε στη γυναίκα ο σοσιαλισμός, τις πρωτόγνωρες κατακτήσεις των εργαζόμενων γυναικών στη Σοβιετική Ενωση.
Ο «ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ» ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΝΑΙΚΕΙΟ ΖΗΤΗΜΑ
 |
Ο «Ριζοσπάστης» πολέμησε αποφασιστικά την άγνοια για το γυναικείο ζήτημα, τις λανθασμένες αντιλήψεις, τις προκαταλήψεις για τη θέση της γυναίκας. Αντιπαρατέθηκε με τις αστικές και μικροαστικές απόψεις των φεμινιστριών και τις αυταπάτες που αυτές καλλιεργούσαν. Ανέδειξε το πραγματικό περιεχόμενο της απελευθέρωσης της γυναίκας και το δρόμο μέσα από τον οποίο μπορεί να κατακτηθεί η ισοτιμία.
Στις σελίδες του «Ριζοσπάστη» βρίσκονται δεκάδες τέτοια άρθρα. Στο φύλλο της 20ής Φλεβάρη 1927, σε άρθρο με τίτλο «ΤΟ ΓΥΝΑΙΚΕΙΟ ΖΗΤΗΜΑ», αναφέρονται τα ακόλουθα:
«Το γυναικείο ζήτημα είναι ακόμη σήμερα τόσο άγνωστο και παραμορφωμένο στις μάζες των εργαζομένων και εργατριών όσο στην τάξη των αστών ο κολεκτιβισμός και ο κομμουνισμός. Για τους πιο πολλούς, είναι ένα είδος λόξας ή υστερισμού ορισμένων γυναικαρίων, τις πιο πολλές φορές γεροντοκόριτσων που σουφραζετίζουν , ηγούνται απεργιών, σπάζουν με τις πέτρες τα τζάμια των επίσημων κτιρίων, ξυλοκοπούνε τους υπουργούς κλπ.
 |
Για άλλους είναι ζήτημα ψήφου. Περνούν από παντού αφήνοντας τα επισκεπτήριά τους με τις λέξεις ψήφο στις γυναίκες!!
Και για άλλους, που καταλαβαίνουν τη σημασία του ζητήματος μα που δε τους συφέρνει το ξεκαθάρισμά του, θα πει θάνατος της ανθρωπότητας, τέλος πάντων. Μάλιστα, λέγει ένας γνωστός εγγλέζος, διαλέχτε την πολιτική ή τη μητρότητα. Ωστε η πολιτική θα κάνει τη γυναίκα στείρα; (...)
Και για άλλους τέλος τα πολιτικά δικαιώματα φέρνουν μαζί τους την καταστροφή και την κατάργηση της οικογένειας! Η γυναίκα που ψηφίζει και πολιτεύεται είναι η γυναίκα που από τη στιγμή της γέννησής της ίσαμε το θάνατό της από το πρωί δε θ' αφήσει πια το ψηφοφορικό δελτίο της, (...) ούτε τις λαϊκές συγκεντρώσεις, ούτε τη βουλή.
Εκεί μέσα θα τρώει, θα κοιμάται, θα ζει και κατά συνέπεια πάει η οικογένεια, καταργούνται οι σπιτικές δουλειές, οι μπουγάδες, τα μαγειρέματα, τα μπαλώματα. Αχ καϋμένη δυστυχισμένη οικογένεια!
Βέβαια λίγοι είναι που δε θα γελάσουν με τις χοντροκομμένες αυτές πλάνες όταν τους παρουσιάζονται έτσι ωμά. Είναι όμως αυτές που επηρεάζουν ακόμα το πλήθος.
[...]
Η εργάτρια πρέπει να καταλάβει πως όσο βρισκόμαστε σε κοινωνικό σύστημα που ορισμένοι άνθρωποι, ορισμένη κοινωνική τάξη, η κυρίαρχη τάξη, αποκτά τα πλούτη της από τη δουλειά και την εκμετάλλευση των άλλων ανθρώπων, όσο η εργασία δεν είναι κοινωνικό καθήκον και δικαίωμα του κάθε ανθρώπου, όσο ζούμε στο σύστημα της ατομικής ιδιοκτησίας, που όλοι της οι νόμοι είναι καμωμένοι για να εξασφαλίζουν και να πληθαίνουν τα δικαιώματα και τα πλούτη του ιδιοχτήτη, η εργάτρια και κάθε εργαζόμενος θα μένει πάντα σκλάβος, αυτή μάλιστα διπλά και στην κοινωνία και στον άντρα» (20/3/1927, σελ. 3).
Οι αστικές παραχωρήσεις δε δίνουν λύση
 |
«[...] Δεν είμεθα βέβαια εμείς εκείνοι που θα ταχθούμε κατά της παροχής του εκλογικού δικαιώματος στις γυναίκες. Αντίθετα εμείς θέλουμε να έχουν το δικαίωμα αυτό οι γυναίκες όχι έπειτα απ' τα 30 και μονάχα εκείνες που ξέρουν γραφή και ανάγνωση, αλλά γενικά όλες οι γυναίκες από 21 χρονών και πάνω κι όχι μονάχα στις δημοτικές και κοινοτικές εκλογές, αλλά και στις βουλευτικές εκλογές.
[...]
Οι αιτίες της σημερινής θέσης της γυναίκας είναι πολύ βαθύτερες και για να λείψουν αυτές απαιτούνται ριζικότερες μεταρρυθμίσεις, ριζικότερες λύσεις, που οι φεμινίστριες αποφεύγουν ν' αναφέρουν, ίσως γιατί αυτές παραβλάφτουν τα συμφέροντα της τάξης τους.
[...]
Το είπαμε πολλές φορές και το επαναλαμβάνουμε και πάλι πως εφ' όσον υπάρχει το σημερινό κοινωνικό σύστημα της εκμετάλλευσης δεν μπορεί ποτέ να επέλθει ισότητα οσαδήποτε εκλογικά δικαιώματα και αν δοθούν στη γυναίκα. Γιατί δεν συμφέρει βέβαια στους αστούς να εξισώσουν την γυναίκα εργάτρια προς τον άνδρα τη στιγμή που την εκμεταλλεύονται αισχρά και τη χρησιμοποιούν για πιότερη εκμετάλλευση του άνδρα εργάτη. Η γυναίκα μπορεί να ελευθερωθεί τελείως μονάχα με το γκρέμισμα του σημερινού καθεστώτος και την εγκαθίδρυση της Εργατοαγροτικής Δημοκρατίας. Χειροπιαστή απόδειξη άλλωστε αυτού είναι η Σοβιετική Ρωσσία». (19/3/1928, σελ. 1).
Η ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ
 |
Οι συνθήκες ζωής και δουλειάς που επιφύλαξε ο καπιταλισμός στις γυναίκες ήταν άθλιες. Οι εργάτριες σταδιακά συμμετείχαν, όλο και πιο ενεργά στην ταξική πάλη, άρχισαν να έχουν δραστήρια συμβολή στους αγώνες της τάξης τους.
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του κλάδου των καπνεργατών. Στο οδόφραγμα της απεργίας των καπνεργατών της Καβάλας, δολοφονείται το 1924 η Μαρία Χουσιάδου. Το 1927, επίσης σε απεργιακή κινητοποίηση, δολοφονείται η Βασιλική Γεωργαντζέλη, εργάτρια στο εργοστάσιο του «Παπαστράτου».
Στις 27 Φλεβάρη του 1927 ο «Ριζοσπάστης» δημοσιεύει την είδηση πως οι καπνέμποροι της Ξάνθης ζητούν να μειώσουν κατά 3 δραχμές το ημερομίσθιο των καπνεργατριών και πως οι εργάτριες πραγματοποιούν κινητοποιήσεις ενάντια σε αυτή τη μείωση.
«Τα σχέδια των καπνεμπόρων Θεσσαλονίκης επεκτείνονται και εις Θράκην. Οι καπνέμποροι της Ξάνθης παρά την επικείμενην σύμβασιν ημερομισθίου των καπνεργατριών πληρώνουν ηλαττωμένον κατά τρεις δραχμάς. Αι καπνεργάτριαι ηρνήθησαν να πληρωθώσι με ηλαττωμένον ημερομίσθιον και παρουσιάσθησαν εις τας Αρχάς αίτινες αδυνατούσι να παρέμβωσι παρά τους καπνεμπόρους» (27/2/1927, σελ. 4).
 |
Σημαντικοί αγώνες αναπτύχθηκαν την ίδια χρονιά και από τις εργάτριες στα ταπητουργεία, στην Κοκκινιά και στους Ποδαράδες, όπως ονομαζόταν η Νέα Ιωνία, ο συνοικισμός που είχαν φτιάξει οι πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία. Οι απάνθρωπες συνθήκες εργασίας αποτυπώθηκαν στις σελίδες του «Ριζοσπάστη», μέσα και από τα λόγια των ίδιων των εργατριών.
«[...]
- Μέσα στα ταπητουργεία αυτά, μας λέγει μια εργάτρια, δουλεύουμε από το πρωί στις 6.30 μέχρι το βράδυ στις 8 συνεχώς, χωρίς ν' αναπαυθούμε καθόλου ούτε ακόμη το μεσημέρι για να μπορέσουμε να φάμε το ξερό μας ψωμί. Οι εργοδότες μας για να μην καθήσουμε ούτε μισή ώρα το μεσημέρι μας αναγκάζουνε και την ώρα του φαγητού ακόμα να δουλεύουμε. κ' έτσι με το ένα χέρι δουλεύουμε και με το άλλο τρώμε το φτωχικό μας φαγητό.
- Είπατε - λέμε σε μια εργάτρια - ότι δουλεύετε μέχρι τις 8 το βράδυ.
- Βέβαια, μας απαντά. Προ ενός μηνός μάλιστα δουλεύαμε μέχρι τις 10 τη νύχτα, αλλά οι εργοστασιάρχες αναγκασθήκανε επειδή είχανε πέσει πολλές αρρώστιες να κατεβάσουν το βράδυ τις ώρες της δουλειάς στις 8. Δηλαδή δουλειά 14 ολόκληρες ώρες. Και για όλη αυτή τη δουλειά δίνανε σε κάθε μια από μας 2.80 δραχμές για το κάθε κομμάτι χαλί που θα φτιάση. Τώρα μας κόψανε τα 30 λεπτά και μας δίνουνε 2.50 μόνον δραχμές. Δηλαδή η κάθε μια από μας παίρνει 20 - 40 δραχμές την ημέρα.
 |
- Κι αυτά τα μικρά κορίτσια δουλεύουνε κι αυτά στα εργοστάσια;
- Βέβαια, λέγουν όλαι μαζύ αι εργάτριαι. Δουλεύουνε κι αυτά 14 ώρες και παίρνουνε 5 δραχμές την ημέρα και πολλά από αυτά δεν παίρνουνε τίποτε, γιατί τα έχουνε οι μητέρες τους και μαθαίνουνε την τέχνη. Αυτό το μικρότερο παιδί που βλέπετε, προσθέτουν αι εργάτριαι, είναι ηλικίας 8 χρονών και δουλεύει κι αυτό στο εργοστάσιο.
[...]
Στα εργοστάσια ταπητουργίας σε μια ατμόσφαιρα δηλαδή ολότελα ανθυγιεινή δουλεύουν παιδιά οκτώ χρονών [...]
Τα παιδιά αυτά από τόσο μικρά καταστρέφουν την υγεία τους, δολοφονούνται κυριολεκτικά.
Αλλά ο νόμος δεν τιμωρεί τους δολοφόνους των. Αντίθετα τους παρασημοφορεί, τους αναγορεύει μεγάλους πολίτας και τους χαρακτηρίζει μάλιστα και για ευεργέτες της φτωχολογιάς» (23/2/1927, σελ. 1, 2).
Απεργίες εργατριών
Αλλά και οι απεργίες και οι αγώνες των εργατριών βρήκαν θέση μόνο στα φύλλα του «Ριζοσπάστη», αποκλείστηκαν από όλες τις άλλες εφημερίδες.
«Επειτα από την Κοκκινιά και οι Ποδαράδες! Επειτα από τις εργάτριες των ταπητουργείων Κοκκινιάς απεργούν και οι εργάτριες των ταπητουργείων στον προσφυγικό συνοικισμό των Ποδαράδων. Ετσι χθες το πρωί πάνω από εκατό εργάτριες που δουλεύανε στο εργοστάσιο ταπητουργίας του Φίλιπ. Καχραμάνη παράτησαν τη δουλειά, απήργησαν.
Την απεργία αυτή ακολούθησαν το απόγευμα και οι εργάτριες των εργοστασίων Σπάρταλη, Βαγιανού και Αβρ. Καχραμάνογλου κι έτσι πάνω από 500 εργάτριες ταπητουργοί βρίσκονται από χθες σε απεργία αποφασισμένες να μην ξαναπιάσουν δουλειά αν δε γίνουνε δεκτά τα αιτήματά τους.
Η αφορμή της απεργίας είναι η εξής: Το περασμένο Σάββατο όλοι οι εργοστασιάρχαι ταπητουργίας των Ποδαράδων επειδή δεν ήσαν φαίνεται ευχαριστημένοι από την εκμετάλλευση που κάνανε στις εργάτριες, αποφασίσανε σε μια σύσκεψή τους να ελαττώσουν την τιμή της κατ' αποκοπήν εργασίας και να πληρώνουνε τις εργάτριες αντί 3 δραχμές τους χίλιους κόμπους το χαλί 2.50 δραχμές. Υπογράψανε λοιπόν και συμφωνητικό και χθες το πρωί όλες οι εργάτριες των ταπητουργείων ακούσανε από τα στόματα των εργοδοτών τους πως από σήμερα (χθες) οι 3 δραχμές που παίρνανε θα γίνουνε 2.50, γιατί οι εργοδότες έχουνε, λέει, έξοδο, δε βγαίνουν...!
Αυτή η απόφασις των εργοδοτών δεν άργησε να αναστατώσει τις εργάτριες. Το παράδειγμα έδωσαν πρώτες οι εργάτριες του εργοστασίου Φ. Καχραμάνη. Αν και ανοργάνωτες εντελώς μπροστά όμως στο κίνδυνο της πείνας οι εργάτριες αυτές σε μια ώρα έπειτα από την ανακοίνωση της αποφάσεως των εργοδοτών απεργήσανε, χωρίς καμμιά να μείνη στο εργοστάσιο.
Ολες οι εργάτριες βρίσκονται σε αγανάκτηση.
Μέχρι τη νύχτα για 20 - 30 δραχμές
Στο εργοστάσιο της Ανωνύμου Εταιρείας Ταπητουργίας Σπάρταλη [...]
- Δουλεύουμε, μας λένε, 10 ώρες και πολλές από μας 12 και 14 για ένα κομμάτι ψωμί. Και για όλη αυτή τη δουλειά μας δίνανε μονάχα 3.00 δραχμές το κομμάτι. Τώρα μας είπανε ότι θα μας κόψουνε 50 λεπτά και θα μας δίνουνε μονάχα 2.50 δραχμές.
- Δηλαδή πόσα λεπτά μπορείτε να πάρετε όλες αυτές τις ώρες που δουλεύετε; Ρωτάμε και πάλιν τις εργάτριες.
- Αχ "Κύριέ μου" τι να τα κάνουμε τα λεπτά. Παίρνουμε τόσα λίγα που δε μας φτάνουνε ούτε για να ζήσουμε. Για όλες αυτές τις ώρες που δουλεύουμε παίρνουμε 20 - 30 δραχμές. Πολλές από μας για να μπορέσουνε να κερδίσουνε περισσότερο δουλεύουνε περισσότερες ώρες μέχρι τις 10 τη νύχτα. [...]
"Μα τώρα, προσθέτουνε οι εργάτριες, δεν μπορούμε να υποφέρουμε την κατάσταση αυτή, τώρα μάλιστα που μας κόβουνε 50 λεπτά. Γι' αυτό και μεις απεργήσαμε". Αυτό το "δεν μπορούμε" το λέγανε με τόσο πόνο μα και με τόση θέληση που φανέρωναν την απόφασή τους ν' αγωνιστούν.
Μέσα στις ενήλικες εργάτριες ξεχωρίζουν και πολλά μικρά κορίτσια που δουλεύουν κι αυτά στα εργοστάσια. Κορίτσια 7 - 12 ετών δουλεύουνε για 10 δραχμές ή εντελώς δωρεάν. Μπροστά μας στέκει ένα μικρό κοριτσάκι με ωχρό πρόσωπο. Είναι η Αργυρίτσα Κοτσαμπέτρου, ηλικίας επτά χρονών. Δουλεύει κι αυτή 10 ώρες στο εργοστάσιο κοντά στη μητέρα της για τίποτε. Επτά χρονών. Και όμως υπάρχουν άνθρωποι που λένε οτι υπάρχουν νόμοι ...εργατικοί που ...προστατεύουν τη γυναίκα και τα ανήλικα παιδιά.
Αίσχος!» (1/3/1927, σελ. 2).
Ο «Ριζοσπάστης» δημοσίευσε στις 2 Φλεβάρη την ομιλία μιας εργάτριας στις συναδέλφισσές της, όπως την εκφώνησε την προηγούμενη μέρα στην απεργιακή φρουρά:
«Εδώ και μια βδομάδα κουβεντιάζοντας ανάμεσά μας όταν εκηρύχθη η απεργία στην Κοκκινιά λέγαμε: Ο,τι έπαθαν αυτές θα πάθουμε κι εμείς. Οι εργοδότες μας αφού μπόρεσαν να ελαττώσουν τα μεροκάματα της Κοκκινιάς θα ζητούσαν να ελαττώσουν και τα δικά μας. Δεν πέρασαν πολλές μέρες και ο φόβος μας επραγματοποιήθη. Ολα τα αφεντικά υπέγραψαν πρωτόκολλο αναμεταξύ των και συμφώνησαν να μας μικρύνουν τα μεροκάματα. [...] Με την ελάττωση που κάμνουν στα μεροκάματά μας, μας καταδικάζουν να πεθάνουμε από την πείνα. Δεν μπορούμε όμως να πεθάνουμε. Πρέπει να ζήσουμε. Τι πρέπει όμως να κάμουμε; Οι εργοδότες μας, τα αφεντικά μας ενώθηκαν για να αυξήσουν ακόμα πιο πολύ τα μεγάλα τους κέρδη.
Πρέπει κι εμείς να ενωθούμε και να οργανωθούμε. Μονάχα έτσι θα μπορέσουμε να πετύχουμε να μη μας ελαττώσουν σήμερα τα μεροκάματα, να ζητήσουμε αύριο να καλυτερέψουμε τη θέση μας» (2/3/1927, σελ. 1).
Και οι εργάτριες αναγνώρισαν στον «Ριζοσπάστη» ένα σταθερό σύμμαχο στους αγώνες τους, την εφημερίδα που μέσα από τις σελίδες της θα υπερασπιστεί το δίκιο τους.
«Δεν είχε ξημερώσει ακόμα καλά - καλά, η νύχτα δεν είχε υποχωρήσει ακόμα στο φως της ημέρας και οι εργάτριες των Ποδαράδων ήταν στο πόδι.
Μαζεμένες ομάδες - ομάδες τρέχανε για τα εργοστάσια, όχι για να πιάσουν δουλειά, μα για να εμποδίσουν καμμιά εργάτρια που τυχόν ήθελε παραπλανηθή και πιάσει δουλειά από τις απειλές των εργοδοτών κι από τις δελεαστικές υποσχέσεις των οργάνων των. Οχι, καμμιά δεν έπιασε δουλειά, όλες οι εργάτριες είναι αποφασισμένες να συνεχίσουνε την απεργία.
- Καλύτερα να πεθάνουμε παρά να πεινάμε κάθε μέρα.
Σε λίγο φτάνει ο "Ριζοσπάστης", η εφημερίδα των φτωχών και των καταπιεζομένων, με την περιγραφή της απεργίας. Ολες οι εργάτριες που ξέρανε δυο - τρία γράμματα τον παίρνουν και τον διαβάζουν. Οι άλλες που δεν είχανε μπορέσει να μάθουν δυο κολυβογράμματα, ακούνε με προσοχή. Αυτή τη στιγμή - στιγμή συγκινητική - δεν μιλούσε απλώς μια εφημερίδα. Αυτή τη στιγμή μιλούσε ο "Ριζοσπάστης", μιλούσαν οι εργάτες, οι φτωχοί βιοπαλαιστές στους φτωχούς πρόσφυγες».
«Καμμιά απεργοσπάστρια, καμμιά λιποψυχία. Οι εργάτριες αυτές που για πρώτη φορά ρίχνονται στον αγώνα δίνουν μαθήματα θάρρους, επιμονής και αποφασιστικότητας και σε παλαίμαχους ακόμα εργάτες. Είναι όμως τόσο μεγάλη η εκμετάλλευση που γίνεται εις βάρος τους και τόσο αφάνταστα άθλια η κατάσταση που τους προετοίμαζαν, με το λιγόστεμα κι αυτής της γελοίας αμοιβής που τους έδιναν, ώστε ήταν αδύνατο να γίνει αλλοιώς.
"Το στρώμα ξέρει εμάς κι εμείς ξέρουμε μονάχα το στρώμα". Μ' αυτά τα λόγια χαρακτήριζε μια εργάτρια απεργός την κατάσταση κάτω απ' την οποία ζούσαν. Κι αλήθεια, νύχτα σηκώνονται οι εργάτριες να πάν στη δουλειά και νύχτα γυρνάνε σπίτι τους. Το μεσημέρι τρώνε μπροστά στον αργαλειό τους και συνεχίζουν τη δουλειά τους. Τι λοιπόν το παράξενο, αν δε ξέρουν άλλο τίποτα απ' το στρώμα του σπιτιού τους;» (6/3/1927, σελ. 2).
Η 8η Μάρτη
Με αφορμή την 8η Μάρτη του 1928,ο «Ριζοσπάστης» επισημαίνει τα θετικά βήματα αλλά και τις αδυναμίες στην οργάνωση των εργαζόμενων γυναικών. Εκτιμά σχετικά με τη συμμετοχή και τη συμβολή των γυναικών στους αγώνες:
«(...) Εργάτριες που έχουν δείξει σε ορισμένες περιπτώσεις, τόλμη, αυτοθυσία και επιμονή στον αγώνα όχι μικρότερη από τους εργάτες. Μέσα στα ονόματα των ηρωικά σκοτωμένων αγωνιστών εργατών βρίσκονται σε πρώτη γραμμή, τιμητικότατα, και ονόματα γυναικών - εργατριών. Είναι όμως ακόμα πολύ πίσω η Ελληνίδα εργάτρια από άποψη ταξικής συνείδησης και από άποψη οργάνωσης. Δεν ενδιαφέρεται, ένα μέγιστο μέρος των εργατριών, για την πολιτική, νομίζει πως είναι έργο όχι δικό τους, και νιώθουν τον εαυτό τους προσωρινό μέσα στο εργοστάσιο ή στο εργαστήρι και πολύ προσωρινότερο στο εργατικό κίνημα.
Η εργάτρια στην Ελλάδα πρέπει να καταλάβει καλά τη θέση της μέσα στην κοινωνική πάλη. Πρέπει να μπει μέσα στο συνδικάτο, πρέπει να κινηθεί μαζί με τους εργάτες, πρέπει να πάρει άμεσα μέρος στους οικονομικούς και πολιτικούς αγώνες της εργατικής τάξης. Παράλληλα, πρέπει να αγωνιστεί για τις ιδιαίτερες διεκδικήσεις της: Για ίσο μεροκάματο με τους εργάτες, για πραγματική προστασία της μητρότητας, για οικονομική εξασφάλιση της γυναίκας προ και μετά τον τοκετό, για πραγματική εφαρμογή των νόμων σχετικά με τις γυναίκες, για παιδικά άσυλα, για το δικαίωμα εγγραφής στα συνδικάτα, για ίσα δικαιώματα με τους εργάτες στα συνδικάτα, κλπ.
Η γυναίκα στην Ελλάδα χωρίς να το καταλάβει, θέλοντας και μη, μπήκε πια άμεσα στην παραγωγή και στην ταξική πάλη. Πρέπει να ακολουθήσει αποφασιστικά το δρόμο, το μοναδικό δρόμο που υπαγορεύει η σημερινή της θέση, που υπαγορεύει η πάλη των τάξεων στη σημερινή κοινωνία»(8/3/1928, σελ. 3).
ΣΤΑΘΕΡΟΣ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΤΗΣ ΤΟΥ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΥ
Η Οκτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση έδειξε στο προλεταριάτο το δρόμο για την απελευθέρωσή του από την εκμετάλλευση. Ανοιξε το δρόμο για να καταργηθεί και το φαινόμενο της ανισοτιμίας των δύο φύλων, για να κατακτήσει η γυναίκα ισότιμη θέση με τον άντρα.
Ο «Ριζοσπάστης» στάθηκε θερμός υπερασπιστής της προσπάθειας της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, αφιέρωσε αρκετά άρθρα και σελίδες του για να κάνει γνωστά τα επιτεύγματα του σοσιαλισμού στην εργατική τάξη της Ελλάδας.
«Οι μπολσεβίκοι θα βαστάξουν το πολύ μερικές μέρες, διακηρύττανε τις πρώτες ημέρες του κόκκινου Οκτώβρη οι Ρώσοι αντεπαναστάτες και μαζί τους κράταγαν το ίσο οι καπιταλιστές της Ευρώπης και τα πειθήνια οργανέτα τους οι σοσιαλπροδότες όλων των αποχρώσεων.
Αργότερα η διορία που δινόταν στους μπολσεβίκους εξεφραζόταν σε μήνες.
Τελευταία σε χρόνια και...
Δυστυχώς γι' αυτούς πέρασαν ολάκερα 10 χρόνια απ' τον καιρό της εγκατάστασης της σοβιετικής κυβέρνησης, που αντί να αδυνατίσει ολοένα στερεώνεται και προσελκύει γύρω της όλες τις εργαζόμενες μάζες κάθε εθνικότητας και θρησκείας για το φτιάσιμο της νέας σοσιαλιστικής κοινωνίας.
Ο μύθος που διαδίδανε στην Ευρώπη τα κοινωνικά και πολιτικά ναυάγια της τσαρικής και σοσιαλδημοκρατικής Ρωσίας για τη διχτατορία μιας "χούφτας κομμουνιστών" διαψεύδεται από το φως της αλήθειας, την πραγματικότητα και τους ξερούς αριθμούς.
Πρέπει να το πάρουνε απόφαση οι καραβοτσακισμένοι αυτοί καθώς και "οι εκ των παρασκηνίων" τροφοδότες τους, ότι κάθε απόπειρα και επιβουλή εναντίον των καταχτήσεων του Οκτώβρη θα αντικρίσει δεκάδες εκατομμύρια εργαζομένων να παρατάξουνε τα στήθια τους γύρω στην εργατοχωρική τους κυβέρνηση και τον πρωτοπόρο και οδηγό της εργατιάς και αγροτιάς - το Κομμουνιστικό κόμμα. Ενα μεγάλο μέρος της στρατιάς αυτής - 2 1/2 περίπου εκατομμύρια, αποτελείται από συνειδητές εργάτριες και χωρικές, που με πλήρη τη συναίστηση των ταξικών τους συμφερόντων θα αντιτάξουνε λυσσώδικη αντίσταση εναντίον εκείνων που κάποτε τις υποβάλλανε σε διπλή δουλειά και σκλαβιά.
Η συνειδητή αυτή στρατιά των 2 1/2 εκατομμυρίων δεν θα επιτρέψει σε κανέναν να επιβουλευθεί τις λευτεριές που παραχώρησε ο κόκκινος Οκτώβρης στις γυναίκες, γλιτώνοντάς τες από την εκμετάλλευση της αστικής κοινωνίας και του αστικού κράτους και συνάμα από την τυραννία του πατέρα, συζύγου και αδελφού.
(...) Εδώ σ' εμάς έχουμε 105 χιλιάδες γυναίκες μαζί στα σοβιέτ της πόλης και του χωριού και εξακολουθούμε να το τονίζουμε στον τύπο, στις συνεδριάσεις, στις συσκέψεις και παντού ότι η αναλογία αυτή είναι μικρή και πρέπει να περισσέψουνε τα ποσοστά των γυναικών στη διοίκηση της χώρας.
(...)
Στο Σύνδεσμο των Σοβιετικών Δημοκρατιών βρίσκονται πολλές δεκάδες γυναικών δικαστών και εισαγγελέων, και χώρια από αυτό υπάρχει ολάκερο τάγμα δικαστικών παρέδρων σε λαϊκά δικαστήρια από 102 χιλιάδες γυναίκες απ' την εργατοχωρική μάζα.
(...)
Πόσο μεγάλες φροντίδες καταβάλλει η σοβιετική κυβέρνηση για τις μητέρες και τα παιδιά φαίνεται από τον αριθμό των βρεφοκομείων και των σπιτιών μητέρας και βρέφους, που έφτασε στις πόλεις σε 1.705 και στα χωριά σε 4.110 (...) ...εκεί αφήνουνε τα παιδιά τους, στις φροντίδες και περιποίηση ειδικών νοσοκόμων και νταντάδων, οι εργάτριες και χωρικές για να είναι ελεύθερες να δουλεύουνε στο εργοστάσιο και το χωράφι. (...) Στην ΕΣΣΔ (...) σε κάθε γέννα παιδιού το ταμείο ασφάλειας πληρώνει για μια φορά 30 ρούβλια (1.200 δραχμές περίπου) και επί 9 μήνες ανά 7 1/2 ρούβλια (300 δραχμές). Αφήνουμε που οι γιατροί, τα γιατρικά, τα νοσοκομεία είναι δωρεάν και στη διάθεση των εργαζομένων»(20/3/1927, σελ. 3).
Οι κατακτήσεις που απολάμβαναν οι γυναίκες στο σοσιαλισμό ήταν πρωτόγνωρες. Σε αντιπαράθεση με την κατάσταση που βίωναν οι γυναίκες στις καπιταλιστικές χώρες, και στην Ελλάδα, την ίδια περίοδο, αποδεικνύουν την ανωτερότητα του σοσιαλιστικού συστήματος.
«(...) Η συμμετοχή της γυναίκας στην παραγωγή είναι μαζική και ένας τεράστιος αριθμός από γυναίκες συνεργάσθηκε στην εκτέλεση του πρώτου πεντάχρονου σχεδίου, χωρίς ο αριθμός αυτός να επηρεασθεί από τη μητρότητα. Γιατί ειδικοί και αυστηρότατοι νόμοι προστατεύουν την εργαζόμενη γυναίκα κατά το διάστημα της εγκυμοσύνης, του τοκετού και έπειτα απ' τον τοκετό. Οι γυναίκες που εργάζονται στα γραφεία ή σε μια οποιαδήποτε διανοητική δουλειά έχουν έξι βδομάδες άδεια πριν και έξι έπειτα απ' τον τοκετό. Οι γυναίκες που εργάζονται στα εργοστάσια και γενικά σε βαριές σωματικές εργασίες έχουν οχτώ βδομάδες άδεια πριν και μετά τον τοκετό. Τα ταμεία των ασφαλίσεων πληρώνουν τα διάφορα έξοδα: νοσοκομεία, γιατρούς, ό,τι θα χρειασθεί για το νεογέννητο. Ακόμα, σ' όλο το διάστημα που η μάνα βυζαίνει το παιδί έχει ιδιαίτερο επίδομα, διακοπή της εργασίας της κάθε 3 1/2 ώρες για μισή ώρα, και κανένα γραφείο, κανένα εργοστάσιο, κανένα κατάστημα δεν έχει το δικαίωμα να απολύσει μία γυναίκα που είναι ή έγκυος ή λεχώνα. Ολα αυτά είναι καθορισμένα σε σειρά από νόμους λεπτομερέστατους και επεξηγηματικούς που κανονίζουν τους όρους της υγιεινής και της δίαιτας της μητέρας και του παιδιού. Και αποτέλεσμα της στοργικής αυτής νομοθεσίας και της αυστηρής της τήρησης είναι η λιγόστεψη της θνησιμότητας των παιδιών. Η θνησιμότητα του όλου πληθυσμού σε σύγκριση με τα προπολεμικά χρόνια λιγόστεψε κατά 36 τοις εκατό. Η θνησιμότητα των παιδιών κατά 42,49 ενώ η γενική αύξηση του πληθυσμού κάθε χρόνο μετράει 3 εκατομμύρια (...)» (8/3/1933, σελ. 3).
Ιδιαίτερο θαυμασμό προκάλεσαν οι προσπάθειες του Κομμουνιστικού Κόμματος και του σοβιετικού κράτους στις περιοχές της Κεντρικής Ασίας. Η ανισόμετρη ανάπτυξη του καπιταλισμού και η βαθιά καθυστέρηση που κυριαρχούσε σε αυτές τις περιοχές, κληροδότησε στο σοσιαλισμό ακραίες αναχρονιστικές αντιλήψεις και προκαταλήψεις για τη θέση της γυναίκας. Ενδεικτικό της προσπάθειας να ξεπεραστούν αυτές είναι το άρθρο τηςΛιουμπίμοβα που φιλοξενείται στις σελίδες του «Ριζοσπάστη».
«Στη δουλειά του μέσα στην ανατολή το Κόμμα έδωσε ιδιαίτερη προσοχή στα ζητήματα της γυναικείας εκπαίδευσης. Τρία βασικά καθήκοντα μπαίνουν στο επίπεδο αυτό: Η εξαφάνισις του αναλφαβητισμού των πλατειών μαζών του εργαζόμενου πληθυσμού ενηλίκων γυναικών , η προσέλκυση των νέων κοριτσιών στα σχολεία κοινωνικής μόρφωσης, προετοιμασίες απαιτούμενου προσωπικού (κατά πρώτο λόγο του ιατρικού και διδακτικού προσωπικού) μεταξύ των ιθαγενών γυναικών. Οσον αφορά τη γυναικεία εκπαίδευση, ακολουθούμε δύο δρόμους: τη συμμετοχή των ενηλίκων και ανηλίκων γυναικών στα μικτά σχολεία και την ίδρυση ειδικών γυναικείων σχολείων σε περιφέρειες που ο περιορισμός της γυναίκας είναι ακόμη αυστηρός.
Σήμερα χιλιάδες ιθαγενών γυναικών και κατά πρώτο λόγο οι (...) αντιπρόσωποι, μέλη των σοβιέτ, μαθαίνουν να διαβάζουν και να γράφουν, δεκάδες χιλιάδες νέες σπουδάζουν εις τα γυναικεία και μικτά σχολεία.
Στο Τουρκμενιστάν, όπου κατά το 1925 δεν υπήρχαν παρά 25 γυναίκες που γνώριζαν ανάγνωση και γραφή, υπάρχουν σήμερα παιδαγωγικοί κύκλοι, σχολή μαιών, κύκλοι προπαρασκευής οργανωτριών χωρικών.
Στην παιδαγωγική σχολή του Ουρμπενιστάν, σπουδάζουν 334 μαθήτριες και από χρόνο σε χρόνο μεγαλώνει ο ασήμαντος εισέτι αριθμός των ιθαγενών διδασκαλισσών.
Καταρτίζονται διδασκάλισσες και μαίες σε όλες τις ανατολικές δημοκρατίες: Αζερμπαϊτζάν, Ταταρία, Γεωργία, Κιργιζία, καθώς και στο απόμερο Ταζιγιστάν.
Γυναικείες Σχολές
Γυναικείες σχολές υπάρχουν παντού τόσο στα Πανεπιστημιακά κέντρα της Ταταρίας, Υπερκαυκασίας, Τασκέντ, όσο και στις απόμερες γωνιές του οροπεδίου του Παμίρ.
Μονάχα στο Ουζμπεκιστάν περισσότερες από 500 γυναίκες σπουδάζουν στα παιδαγωγικά ιδρύματα. Στο Καζάν περισσότερες από 1.000 γυναίκες Τάταρες σπουδάζουν στις ανώτατες σχολές και στις πρακτικές σχολές. Η Ανατολίτισσα ως γιατρός, μαία και διδασκάλισσα έγινε ένα πράγμα φυσικό.
(...)
Η προστασία της μητρότητος και του παιδιού στις ανατολικές δημοκρατίες είναι εξαιρετικής σπουδαιότητας.
Τα ζώα δε δοκιμάζουν τόσες ταλαιπωρίες όσες υποφέρουν οι γυναίκες μας - έλεγε η σ. Κουλιέβα, υποδιευθύντρια του κεντρικού γυναικείου τμήματος του Τουρκμενιστάν, της οποίας ο θάνατος υπήρξε μεγάλη απώλεια για το Κόμμα.
Με ποιο τρόπο γίνεται η προστασία της μητρότητος και του παιδιού;
Με την κατάρτιση προσωπικού. Μονάχα στην Κ. Ασία υπάρχουν τέσσερις σχολές μαιών, ιατρική έδρα στο Πανεπιστήμιο και μια ιατρική σχολή. Οργανώνονται συμβουλευτικά γραφεία για τα παιδιά. Κάτω απ' τις συνθήκες της Ανατολής τα γραφεία αυτά μετατρέπονται σε ιατρεία. Ο αριθμός των μαιευτηρίων αυξάνεται κάθε χρόνο. Στα καταστήματα και κοοπερατίβες ιδρύθησαν τμήματα ιδιαίτερα "η μητέρα και το παιδί", των οποίων σκοπός είναι η παροχή όλων των απαιτούμενων ειδών στη μητέρα και το παιδί.
Επίσης, οργανώνονται ιατρικά συνεργεία που περιοδεύουν στα χωριά. Ο προϋπολογισμός της Κιργιζίας προβλέπει έξοδα για 4 τέτοιου είδους συνεργεία.
Κύκλοι Προστασίας
Σ' όλες τις λέσχες, γωνίες, σπίτια χωρικών οργανώνονται κύκλοι προστασίας μητρότητας και παιδιού. Οι κύκλοι αυτοί έχουν σκοπό να διδάσκουν στα μέλη τους, με μαθήματα και διαλέξεις ιατρού, με εκδρομές στα υγειονομικά ιδρύματα πώς να περιποιούνται τα παιδιά.
Δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις, που συμβουλεύονται το γιατρό όχι μόνο γι' άρρωστα παιδιά μα και για γερά.
Οι μητέρες πια εγκαταλείπουν την κούνια για ν' αγοράσουν κατά συμβουλή του γιατρού μικρό κρεβάτι.
Το ακόλουθο παράδειγμα θα αρκέσει για να κάνει καταληπτή όλη τη σημασία της δουλειάς αυτής. Στη Μουράτα του νομού Ζεράβσα, η οργανώτρια του γυναικείου τμήματος δεν επέτυχε επί πολύν καιρό να οργανώσει τη δουλειά μεταξύ των γυναικών. Σ' όλες τις προσκλήσεις των γυναικείων συγκεντρώσεων οι γυναίκες αρνούνταν να προσέλθουν, όταν η οργανώτρια τις επισκέπτεται στην κατοικία τους οι γυναίκες έλεγαν πως δεν καταλαβαίνουν ουζμπεκικά και πως δε μιλούσαν παρά Ταγκίκ.
Γυναίκα στη Μουράτα
Στη μουράτα επίσης, το πλείστο των γυναικών αγνοούσε τη χρήση του σαπουνιού και οι οργανώτριες εχρησιμοποίησαν το εξής μέσο για να πλησιάσουν τις γυναίκες της οπισθοδρομημένης αυτής περιφέρειας.
Φέροντας μαζί της ένα δέμα σαπούνι, η οργανώτρια επήγε στο λουτρό με τις γυναίκες και τις έμαθε να σαπουνίζονται. Εκεί είδε πως όλες οι γυναίκες γνώριζαν ουζμπεκικά, αλλά οι άνδρες τους απαγόρευαν να μιλούν με την οργανώτρια. Αντελήφθη επίσης πως η επιθυμία της μάθησης και συμμετοχής στην κοινωνική ζωή είναι πολύ μεγάλη στη Μουράτα. Αφού γνωρίστηκαν με την οργανώτρια μέσω του λουτρού, οι γυναίκες ευχαρίστως πήγαν κατόπιν στη συγκέντρωση.
Ηδη στη Μουράτα, πρώην κτήση του Εμίρ της Μπουχάρα υπάρχουν γυναικεία λέσχη και συμβουλευτικό γραφείο για τα παιδιά.
Στο 1926, υπήρχαν στο Ουζμπενιστάν 23 συμβουλευτικά γραφεία, 5 βρεφοκομεία, στο 1927 33 γραφεία και 12 βρεφοκομεία. Κατά το 1926 τα 24 συμβουλευτικά γραφεία του Ουζμπενιστάν σε διάστημα 6 μηνών τα επισκέφτηκαν 71.000 γυναίκες.
Ετσι, παρέχοντας πρακτική βοήθεια στις γυναίκες, το Κόμμα εισχωρεί στη μουσουλμανική οικογένεια, απελευθερώνει τη γυναίκα απ' τον γυναικωνίτη και την φέρνει στο μεγάλο δρόμο της σοβιετικής ανοικοδόμησης.
Με τα ιδρύματα προστασίας της μητρότητος και του παιδιού το Κόμμα κάνει να εισχωρήσουν στους ανατολικούς λαούς εκπολιτιστικές συνήθειες, χτυπά τις προλήψεις και δεισιδαιμονίες, καταστρέφει τα παλιά ήθη, τα οποία δε θεωρούσαν τη γυναίκα ως ανθρώπινο ον»(8/3/1928, σελ. 3).
Ε.Χ.
ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ
28/4/2011
-- Η ΕΡΓΑΤΡΙΑ ΣΤΟ ΓΙΟΡΤΑΣΜΟ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑΣ
6/3/2011
-- Η πάλη για την απελευθέρωση της γυναίκας
21/3/2010
-- Η πάλη του ΚΚΕ για την ισοτιμία των εργατριών, των γυναικών από τα φτωχά λαϊκά στρώματα
7/3/2010
-- Η καπιταλιστική εκμετάλλευση των γυναικών
7/2/2010
-- Για τη Διεθνή Μέρα της Γυναίκας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου