Ανθρωποι και μνημεία στο «έλεος» της «κοινωνίας των πολιτών»...

«ΜΗ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ» ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ

Ανθρωποι και μνημεία στο «έλεος» της «κοινωνίας των πολιτών»...

Τη δυνατότητα προσλήψεων στην Αρχαιολογική Υπηρεσία μέσω ιδιωτών δίνει το αστικό κράτος

Γρηγοριάδης Κώστας

Η αποκάλυψη (11/5) του «Ριζοσπάστη» ότι, παραμονές των εκλογών, η συγκυβέρνηση ΠΑΣΟΚ - ΝΔ άνοιξε διάπλατα το δρόμο για προσλήψεις στην Αρχαιολογική Υπηρεσία από τις «Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις» και άλλους ιδιώτες, με διάφορες «ταμπέλες», ήταν η φυσική συνέπεια και συνέχεια της εφαρμοζόμενης πολιτικής εμπορευματοποίησης - ιδιωτικοποίησης του πολιτισμού από όλες τις κυβερνήσεις, κυρίως από τη Συνθήκη του Μάαστριχτ και μετά. Οπότε, η «ίδρυση» της ΕΕ ως εκείνου του απαραίτητου πολιτικού πλαισίου εντός του οποίου θα «ολοκληρωνόταν» η εφ' όλης της ύλης επίθεση του κεφαλαίου στα εργασιακά δικαιώματα για την αύξηση του κέρδους και την ισχυροποίηση της ανταγωνιστικότητάς του, στο «φόντο» της καπιταλιστικής παλινόρθωσης στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες, θα «σάρωνε» και κάθε πολιτισμική επίφαση για τον ρόλο του πολιτισμού στον καπιταλισμό.

Η «πρόσκληση» του υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού προς τις «ΜΚΟ», στις 23/4/2012, «Για υποβολή προτάσεων προώθησης ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης στον πολιτισμό, στο επιχειρησιακό πρόγραμμα "Ανάπτυξη ανθρώπινου δυναμικού"», είναι κάτι παραπάνω από το χρήμα που θα μοιραστεί στους ιδιώτες, με την μορφή του κατασκευασμένου αστικού ιδεολογήματος της «κοινωνίας των πολιτών». Είναι κορύφωση της συνειδητής υποχώρησης του αστικού κράτους από τη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς προς όφελος του κεφαλαίου, το οποίο σε αυτή τη φάση της ανάπτυξής του χρειάζεται να έχει αμεσότερη παρέμβαση σε αυτόν τον τομέα - «φιλέτο».

Η «Ανάπτυξη ανθρώπινου δυναμικού» είναι πρόγραμμα της ΕΕ, που η χρηματοδότησή του «αποτελεί εξ ολοκλήρου δημόσια δαπάνη» και «προέρχεται από κοινοτικούς και εθνικούς πόρους». Τα χρήματα αυτά θα δίνονται στις «ΜΚΟ», για να προσλαμβάνουν κόσμο κάθε ειδικότητας για τις ανάγκες της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας. Δηλαδή, οι «ΜΚΟ» θα είναι «μαγαζιά» ενοικίασης εργατικής δύναμης!

Η πρόσκληση αφορά στη «δημιουργία θέσεων απασχόλησης σε τοπικό επίπεδο, μέσω προγραμμάτων κοινωφελούς χαρακτήρα στον τομέα του πολιτισμού». Το πρόγραμμα περιλαμβάνει τη «συνεργασία» μεταξύ «φορέων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, με καταστατική αρμοδιότητα την υλοποίηση δράσεων - μεταξύ άλλων - και στον τομέα του πολιτισμού ως δικαιούχων» και τις «περιφερειακές και ειδικές περιφερειακές υπηρεσίες (Εφορείες Αρχαιοτήτων, Υπηρεσίες Νεοτέρων Μνημείων και Τεχνικών έργων, μουσεία) καθώς και τα, εποπτευόμενα από το ΥΠΠΟΤ, ΝΠ ως συμπραττόντων φορέων, για την απασχόληση ανέργων σε έργα ή δράσεις κοινωφελούς χαρακτήρα στον πολιτιστικό τομέα»!

Ηδη στις 30/4 το ΥΠΠΟΤ, με έγγραφό του, ζήτησε από τις Εφορείες Αρχαιοτήτων να κάνουν «καταγραφή αναγκών σε προσωπικό των Περιφερειακών και Ειδικών Περιφερειακών Υπηρεσιών ΥΠΠΟΤ στο χώρο των υπηρεσιών κοινωνικού χαρακτήρα», για την «αντιμετώπιση κυρίως αναγκών φύλαξης των αρχαιολογικών χώρων και μουσείων, που δεν χαρακτηρίζονται ως πάγιες και διαρκείς και δεν μπορούν να καλυφθούν από το υπάρχον μόνιμο προσωπικό (π.χ. επιμήκυνση χρόνου επισκεψιμότητας αρχαιολογικών χώρων σε συγκεκριμένες χρονικές περιόδους αιχμής της τουριστικής κίνησης)»! Δηλαδή χρησιμοποιούν τις ελλείψεις της φύλαξης - που οι ίδιοι δημιούργησαν - ως πρόσχημα για το ολιγόμηνο «ξεζούμισμα» απελπισμένων ανέργων, αντί της μόνιμης και σταθερής δουλειάς με πλήρη εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα.

Δεν σταματάνε, όμως, στη φύλαξη: «Επιπροσθέτως, σκοπείται η συνδρομή δράσεων με αναπτυξιακή διάσταση, όπως για παράδειγμα εργασίες που συμβάλλουν στη διευκόλυνση της προσβασιμότητας αρχαιολογικών χώρων, μνημείων και μουσείων (...) Οι συμπράττοντες φορείς (σ.σ. "ΜΚΟ" και Εφορείες Αρχαιοτήτων) πρέπει να χαρτογραφήσουν τις ανάγκες τους στο χώρο των υπηρεσιών κοινωνικού χαρακτήρα, με στόχο την αποτελεσματική λειτουργία τους και τη διασφάλιση της επισκεψιμότητας των αρχαιολογικών χώρων, μνημείων και μουσείων», καθώς και «σε εργασίες προστασίας, ανάδειξης και συντήρησης αρχαιολογικών χώρων, μνημείων, μουσείων και εν γένει πολιτιστικών υποδομών, οι οποίες συμβάλλουν στη διασφάλιση της προσβασιμότητας των πολιτιστικών χώρων στο ευρύ κοινό, αλλά και σε ειδικές κοινωνικές ομάδες (π.χ. ΑΜΕΑ)». Δηλαδή... σχεδόν τα πάντα!

Οι... «φίλοι των μνημείων» και ο «Καλλικράτης»

Τα παραπάνω κρύβουν έναν επιπλέον κίνδυνο: Ορισμένες «ΜΚΟ» που ήδη εμπλέκονται στη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς μπορεί να εγείρουν και αξιώσεις να έχουν λόγο στο αρχαιολογικό έργο! Αλλωστε και γι' αυτό έχει «φροντίσει» ο δικομματισμός μέσω της συνειδητής, σταδιακής απαξίωσης και υποβάθμισης της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, γεγονός που έχει ήδη ανοίξει την όρεξη της «αγοράς». Για παράδειγμα, το 2008, μια «ΜΚΟ», η «Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού» (σσ. με «χορηγούς» όπως η «Κόκα Κόλα» και η «Ζήμενς») παρουσίασε έναν κατάλογο μνημείων που η Αρχαιολογική Υπηρεσία αδυνατούσε να συντηρήσει, με στόχο... «την αναζήτηση χορηγών που θα επιθυμούσαν να αναλάβουν την αναστήλωση ενός μνημείου»! Μάλιστα, οι υπεύθυνοι της οργάνωσης είπαν ότι οι ίδιες οι Εφορείες Αρχαιοτήτων (σσ. πάνω στην απελπισία τους προφανώς) αναζητούν από παντού χρήματα. Μιλάμε για μια εποχή προ «μνημονίων» και «κουρέματος» της κρατικής χρηματοδότησης και στον πολιτισμό και στα αποθεματικά του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων.

Κάπως έτσι έφτασε η Αρχαιολογική Υπηρεσία το 2011 να μην μπορεί να εξασφαλίσει χρηματοδότηση ούτε καν για σωστικές ανασκαφές (σσ. δηλαδή για τις αναγκαίες διερευνητικές ανασκαφές με αφορμή την εκτέλεση κάποιου τεχνικού έργου) και να τρέχει να ψάχνει «χορηγούς» ακόμη και γι' αυτές! Ετσι, τον περσινό Ιούλιο η ΟΠΑΠ ΑΕ ενέκρινε πίστωση 60.000 ευρώ για την αρχαιολογική έρευνα στο Εθνικό Στάδιο Χανίων, αφού τα 40.000 ευρώ που έδωσε το ΥΠΠΟΤ γι' αυτό το σκοπό δεν έφταναν.

Να μην ξεχνάμε και το «αγαπημένο παιδί» της «κοινωνίας των πολιτών», το «Διάζωμα», μια «ΜΚΟ» που παρουσίασε το 2008 ο πρώην υπουργός Πολιτισμού του ΠΑΣΟΚ και δήμαρχος Καλαμάτας, Στ. Μπένος, με στόχο τη δημιουργία «συμπράξεων» και «κοινοπραξιών» με την τοπική διοίκηση, τις επιχειρήσεις, τις «ΜΚΟ» κλπ. ώστε να «αναλαμβάνουν τη μελέτη, την εκτέλεση, την παρακολούθηση και την αξιολόγηση έργων» στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς! Προς το παρόν το «Διάζωμα» δημιουργεί «κουμπαράδες» σε τράπεζες για τη διάσωση αρχαίων θεάτρων και μεσολαβεί (σ.σ. λες και χωρίς αυτό δεν θα γινόταν...) μεταξύ φορέων, ιδιωτών και του ΥΠΠΟΤ για εξεύρεση χρηματοδότησης!

Ο «Καλλικράτης», ως διοικητική αναδιάρθρωση του αστικού κράτους, με στόχο την καλύτερη εξυπηρέτηση των αναγκών του κεφαλαίου δε θα μπορούσε να αφήσει «αλώβητη» την πολιτιστική κληρονομιά, αποτελώντας (σσ. ως εξέλιξη ανάλογων προβλέψεων στον Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων του 2006) ένα ακόμη μέσο για την εισβολή των «ΜΚΟ» στον πολιτισμό.

Ετσι, με τον «Καλλικράτη» μεταφέρθηκε στις Περιφέρειες μια σειρά αρμοδιοτήτων μεταξύ των οποίων ο τουρισμός, η εκπαίδευση, ο πολιτισμός και ο αθλητισμός. Δηλαδή το σύνολο του «πακέτου» που περιλαμβάνει η σημερινή δομή του υπουργείου Πολιτισμού - Τουρισμού. Από το 2010 το ΚΚΕ προειδοποιούσε ότι, μεταξύ άλλων, ο «Καλλικράτης» θα σήμανε και αλλαγές, σε δυσμενή κατεύθυνση, στη δομή της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, όπως ακριβώς προωθήθηκε φέτος με το σχέδιο Οργανογράμματος του ΥΠΠΟΤ (σ.σ. προσωρινά «πάγωσε») που συρρικνώνει τις μονάδες της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας ανά περιφέρεια, αποδυναμώνοντας τη δυνατότητα κρατικής παρέμβασης στον έλεγχο των μνημείων, αρχαιολογικών χώρων και ανασκαφών, προς όφελος φυσικά των ιδιωτών.

Βέβαια, αυτές οι δομικές αλλαγές θα έχουν δυσμενείς επιπτώσεις και στο ήδη άθλιο εργασιακό καθεστώς στην Αρχαιολογική Υπηρεσία, το οποίο θα γίνει πιο «ευέλικτο» ώστε να εξυπηρετήσει τη νέα δομή, ενώ, οι περιφερειακές υπηρεσίες για την προστασία της κληρονομιάς θα λειτουργούν αποκλειστικά με βάση τα κριτήρια των «νέων» «αναγκών».

Η εργασιακή ομηρία, είτε με την «κλασική» μορφή της των συμβασιούχων στην Αρχαιολογική Υπηρεσία, είτε με τη μορφή της «ενοικίασης» εργαζομένων μέσω των «ΜΚΟ» είναι το πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα της αθλιότητας και του αμοραλισμού του σάπιου καπιταλιστικού συστήματος. Είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα ότι άνθρωποι και μνημεία δεν έχουν κανένα μέλλον όσο το κέρδος είναι η υπέρτατη «αξία» και η εκμετάλλευση η βασική «μηχανή» παραγωγής του...