Η κρίση του Καπιταλισμού και η Επαναστατική Προοπτική στην Ουγγαρία

(αρθρο του Δρ. Gyula THÜRMER,

προεδρου του Ουγγρικου Κομμουνιστικου Εργατικου Κομματος)

Τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Ουγγαρία οι δυνάμεις του καπιταλισμού καταβάλουν τεράστιες προσπάθειες για να αποκρύψουν το γεγονός ότι ο σύγχρονος καπιταλισμός βρίσκεται σε βαθιά κρίση. Δεν μπορούν να αρνηθούν την ύπαρξη των σοβαρών προβλημάτων του καπιταλισμού, αλλά προσπαθούν να δείξουν ότι όλα τα προβλήματα μπορούν να λυθούν στα πλαίσια του με καπιταλιστικές μεταρρυθμίσεις. Όμως, η αλήθεια είναι ότι η σοβαρή εσωτερική κρίση του καπιταλισμού δεν μπορεί να λυθεί με παραδοσιακές καπιταλιστικές μεταρρυθμίσεις. Η επαναστατική προοπτική της επίλυσης των προβλημάτων του καπιταλισμού γίνεται όλο και πιο ρεαλιστική.

Η Ουγγαρία αποτελεί ένα από τα πιο αδύναμα στοιχεία του σύγχρονου ευρωπαϊκού καπιταλισμού. Ο Ουγγρικός καπιταλισμός περνάει βαθιά κρίση, ανεξάρτητα από την παγκόσμια κρίση. Γίνεται όμως ακόμη βαθύτερη εξαιτίας της γενικής κρίσης του καπιταλισμού. Η κρίση μακράν δεν έχει επιλυθεί και κανένας δεν μπορεί να προβλέψει τις συνέπειές της. Υπό αυτές τις συνθήκες δεν πρέπει μόνο να ασκούμε κριτική στο καπιταλιστικό σύστημα, αλλά και να δείχνουμε στους ανθρώπους την πραγματική δυνατότητα εδραίωσης ενός νέου κόσμου. Πρέπει να παρουσιάσουμε το σοσιαλισμό ως πραγματική εναλλακτική στον υπάρχοντα καπιταλισμό.

Αυτό σημαίνει ότι το κομμουνιστικό κίνημα στην Ουγγαρία φτάνει σε μια νέα κατάσταση, που συνεπάγεται νέες δυνατότητες και νέα καθήκοντα.

Η Κριση του Ουγγρικου Καπιταλισμου

Ο Ουγγρικός καπιταλισμός βρίσκεται σε κρίση και η γενική κρίση του διεθνούς καπιταλισμού την κάνει ακόμη βαθύτερη. Αυτή η κρίση του σύγχρονου Ουγγρικού καπιταλισμού μπορεί να εξηγηθεί από τους ακόλουθους παράγοντες:

1. Η συντριπτική πλειοψηφία της Ουγγρικής οικονομίας, της βιομηχανίας, του χρηματοπιστωτικού συστήματος, του εμπορίου και των υπηρεσιών έχει πωληθεί στο ξένο κεφάλαιο.

Η Ουγγαρία ήταν η πρώτη χώρα της Ανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης που άνοιξε την οικονομία της σε ξένους επενδυτές το 1989. Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της οργάνωσης του ΟΗΕ UNCTAD (Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη), που ασχολείται και με τις ξένες επενδύσεις, στο τέλος του 1990 οι άμεσες ξένες επενδύσεις (FDI) στην Ουγγαρία αναλογούσαν στο 1.7% του ΑΕΠ. Σήμερα η αναλογία είναι πάνω από 70%. Στην ΕΕ αυτό το ποσοστό είναι μόλις 40,9%, στη Ρουμανία 36,7%.

Σχεδόν το 100% των τραπεζών ανήκει στο διεθνές κεφάλαιο. Το 80% της βιομηχανικής παραγωγής προέρχεται από πολυεθνικές εταιρίες. Η Ουγγρική οικονομία εξαρτάται από το ξένο κεφάλαιο πολύ περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη χώρα της Ευρώπης. Μετά το 2011 είναι υπαρκτός ο κίνδυνος και οι γεωργικές εκτάσεις της Ουγγαρίας να αγοραστούν από το ξένο κεφάλαιο.

Ο αποφασιστικός ρόλος του ξένου κεφαλαίου είναι ένα από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του Ουγγρικού καπιταλισμού. Πριν από 20 χρόνια η καπιταλιστική αντεπανάσταση ήταν το αποτέλεσμα της δράσης του διεθνούς καπιταλισμού, της προδοσίας στο εσωτερικό των ρεβιζιονιστικών δυνάμεων του κυβερνώντος κομμουνιστικού κόμματος και της δράσης της αστικής αντιπολίτευσης.

Δεν υπήρχε δυνατή Ουγγρική καπιταλιστική τάξη. Η νέα καπιταλιστική τάξη δημιουργήθηκε εν μέρει από στοιχεία της πρώην άρχουσας ελίτ του σοσιαλιστικού συστήματος, που χρησιμοποίησε την πολιτική της θέση για να συμμετάσχει ενεργά στην ιδιωτικοποίηση της κρατικής ιδιοκτησίας, εν μέρει από τους διανοούμενους και τους επιχειρηματίες της σοσιαλιστικής περιόδου, εν μέρει από νέες γενιές που εμφανίστηκαν στο προσκήνιο τις τελευταίες δύο δεκαετίες.

Ο εξαιρετικά μεγάλος ρόλος του πολυεθνικού κεφαλαίου είναι αποτέλεσμα διαφορετικών στοιχείων. Πρώτον, οι καπιταλιστικές δυνάμεις γνώριζαν ότι η σοσιαλιστική περίοδος ήταν μια επιτυχής περίοδος της Ουγγρικής ιστορίας και ότι οι κοινωνικές δυνάμεις της σοσιαλιστικής κοινωνίας, η εργατικής τάξη και οι συνεταιρισμένοι αγρότες ήταν αρκετά δυνατοί. Οι καπιταλιστικές δυνάμεις ήθελαν να εξαλείψουν αυτές τις κοινωνικές τάξεις και ομάδες. Έβλεπαν μόνο έναν τρόπο: να εμπλέξουν το πολυεθνικό κεφάλαιο. Δεύτερον, οι φιλελεύθεροι διανοούμενοι πάντα προσανατολίζονταν στις ΗΠΑ, το Ισραήλ και τις πολυεθνικές καπιταλιστικές δυνάμεις και πάντα θεωρούσαν απόλυτα φυσιολογικό το μεγάλο ρόλο του ξένου κεφαλαίου.

Όλες οι Ουγγρικές κυβερνήσεις στήριζαν τις ξένες επενδύσεις παρέχοντας επιχορηγήσεις σε μετρητά που καθορίζονταν από ατομικές κυβερνητικές αποφάσεις, αναπτυξιακές φορολογικές απαλλαγές, επιδοτήσεις κατάρτισης, επιδοτήσεις για τη δημιουργία θέσεων εργασίας κτλ.

Η καπιταλιστική τάξη της Ουγγαρίας συνίσταται από διαφορετικές ομάδες. Πρώτον, από μια μικρή αλλά με επιρροή ομάδα μεγάλων καπιταλιστών, που κατέχουν θέσεις στον χρηματοπιστωτικό τομέα, στο εμπόριο και τις υπηρεσίες. Είναι στενά συνδεδεμένη με το πολυεθνικό κεφάλαιο. Δεύτερον, εκατοντάδες χιλιάδες λιλιπούτειες, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις που ασχολούνται με τη βιομηχανία και το εμπόριο. Η θέση τους είναι πολύ αδύναμη. Δέχονται τη διπλή πίεση του κεφαλαίου της ΕΕ και του Κινέζικου κεφαλαίου. Χωρίς την ισχυρή στήριξη του κράτους είναι καταδικασμένες σε θάνατο.

Αυτές οι εξελίξεις έχουν σοβαρές συνέπειες τώρα που το καπιταλιστικό σύστημα βρίσκεται σε κρίση. Πρώτον, το ξένο κεφάλαιο ελέγχει τους βασικούς τομείς της Ουγγρικής οικονομίας. Έχει την απόλυτη εξουσία πάνω στον χρηματοπιστωτικό τομέα και ελέγχει τον πιο ευαίσθητο τομέα - το εσωτερικό εμπόριο. Όσο δεν υπάρχει ισχυρή εθνική παραγωγή, υπάρχουν πολύ περιορισμένες δυνατότητες για υπεράσπιση της Ουγγαρίας με τα δικά της μέσα. Είναι εμφανές πως οι πολυεθνικές εταιρίες στην προσπάθειά τους να λύσουν τα δικά τους προβλήματα μειώνουν και κλείνουν την παραγωγή στην Ουγγαρία, πράγμα που συμβάλει στην αύξηση της ανεργίας.

2. Η διαφορά μεταξύ των πλούσιων και των φτωχών ομάδων της κοινωνίας έχει γίνει τεράστια. Αυτή είναι μια ακόμη αιτία της κρίσης του Ουγγρικού καπιταλισμού. Η πρωταρχική συσσώρευση του κεφαλαίου σήμαινε πως οι άνθρωπου είχαν στερηθεί τους πόρους τους. Είναι αποτέλεσμα της πληθωριστικής πολιτικής, της φορολογικής πολιτικής, της πιστωτικής πολιτικής των καπιταλιστικών κυβερνήσεων των τελευταίων 20 χρόνων.

Ο πληθυσμός της Ουγγαρίας είναι 10 εκατομμύρια. Μπορούμε να θεωρήσουμε τα 9 εκατομμύρια ως ανθρώπους που ζουν σε πολύ περιορισμένες συνθήκες ζωής ή ακόμη στη φτώχεια και μόλις το ένα εκατομμύριο μπορούν να θεωρήσουν τον εαυτό τους νικητές των κοινωνικών αλλαγών, της ένταξης στην ΕΕ κτλ.

Σύμφωνα με τα παρακάτω στοιχεία, ο αριθμός των απελπιστικά φτωχών, όσων ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, έχει αυξηθεί δραματικά τα τελευταία χρόνια. (Το όριο της φτώχειας είναι το σύνολο των εσόδων ενός νοικοκυριού που επιτρέπει στα μέλη του να τρέφονται και να ντύνονται, να πληρώνουν για τη θέρμανση και το ηλεκτρικό ρεύμα). Το 1993, σύμφωνα με αξιόπιστες στατιστικές, το 27% του πληθυσμού της Ουγγαρίας ζούσε κάτω από το όριο της φτώχειας. Το 1980 στην Ουγγαρία υπήρχαν περίπου ένα εκατομμύριο φτωχοί. Σήμερα ο αριθμός τους υπερβαίνει τα 2,5 εκατομμύρια. Το πλουσιότερο δέκα τοις εκατό της κοινωνίας βγάζει κατά 7,3 φορές περισσότερα χρήματα από το φτωχότερο δέκα τοις εκατό. Τα παιδιά ίσως να βρίσκονται στην πιο σοβαρή κατάσταση. Σχεδόν οι μισοί άνθρωποι κάτω των 18 ζουν σε οικογένειες που βρίσκονται κάτω από το όριο της φτώχειας. Τα τελευταία χρόνια στο 53% των νοικοκυριών μειώθηκαν οι πραγματικοί μισθοί. Αυτό σημαίνει ότι σε αυτές τις οικογένειες η αύξηση των εσόδων ήταν πιο αργή από την αύξηση των τιμών.

Αυξάνεται ο αριθμός των λεγόμενων μακροχρόνια φτωχών. Οι μακροχρόνια φτωχοί στην Ουγγαρία αποτελούνται από μια σειρά από διακριτές κοινωνικές ομάδες: τους άστεγους, τον αγροτικό πληθυσμό και ιδιαίτερα όσους μένουν σε μικροσκοπικές κοινότητες, τους ανέργους ή όσους έχουν τραβηχτεί από την αγορά εργασίας, νοικοκυριά με πάνω από τρία παιδιά, μονογονεϊκές οικογένειες, μοναχικές ηλικιωμένες γυναίκες και οι Ρόμα (σ.μ. – τσιγγάνοι). Το εν τρίτο των μακροχρόνια φτωχών ανήκουν στην εθνότητα των Ρόμα, αν και αυτή η ομάδα αποτελεί μόλις το 5% περίπου του πληθυσμού της Ουγγαρίας.

Τους πρώτους μήνες του 2009 το μέσο εισόδημα στην Ουγγαρία είναι 402 ευρώ. Οι χειρώνακτες εργάτες παίρνουν 295 ευρώ, οι διανοούμενοι 511 ευρώ. Ο ελάχιστος μισθός είναι 250 ευρώ. Πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι οι τιμές καταναλωτή πρακτικά βρίσκονται στο επίπεδο της ΕΕ.

Στη διάρκεια των τελευταίων 20 χρόνων η εργατική τάξη έχασε τις αποταμιεύσεις που είχε συλλέξει κατά τη σοσιαλιστική περίοδο. Τώρα οι εργαζόμενοι χρησιμοποιούν τα τελευταία τους αποθέματα, και πολλοί από αυτούς δεν έχουν πια αποθέματα. Το ίδιο μπορεί να λεχθεί και για τους διανοούμενους, τους δασκάλους και το ιατρικό προσωπικό. Η πλειοψηφία της εργατικής τάξης και της διανόησης πήρε πρόσφατα μεγάλα δάνεια για αγορά διαμερισμάτων, αυτοκινήτων, τηλεοράσεων ή απλά για να καλύψει το κόστος της καθημερινής ζωής. Αυτές οι κοινωνικές ομάδες δεν μπορούν να κινητοποιήσουν νέους πόρους, για να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της τρέχουσας κρίσης.

3. Η τρίτη αιτία και χαρακτηριστικό γνώρισμα της κρίσης του Ουγγρικού καπιταλισμού είναι το εξαιρετικά υψηλό επίπεδο διαφθοράς.

Η Ουγγαρία κατατάσσεται στην 39^η θέση ανάμεσα σε 179 χώρες ως προς το δείκτη διαφθοράς της Διεθνούς Διαφάνειας για το 2007. Παρά τους νόμους ενάντια στη διαφθορά, η έλλειψη διαφάνειας οδηγεί σε επίμονες φήμες για διαφθορά στις κρατικές συμβάσεις.

Τα αίτια αυτών των φαινομένων συνδέονται με τον ίδιο τον Ουγγρικό καπιταλισμό. Πρώτον, η ιδιωτικοποίηση της κρατικής ιδιοκτησίας πρακτικά σήμαινε ανεμπόδιστη ληστεία. Τώρα οι διάφοροι πολιτικοί και οικονομικοί κύκλοι παλεύουν για ένα μεγαλύτερο μερίδιο των χρημάτων της ΕΕ, των κρατικών παραγγελιών και των κεντρικών επενδύσεων. Δεύτερον, το σύστημα των νόμων είναι πολύ συγκεχυμένο, πράγμα που ευνοεί όσους ανήκουν στην παραοικονομία. Σήμερα το 30% περίπου του ΑΕΠ παράγεται στην παραοικονομία. Τρίτον, το ισχύον πολιτικό και νομικό σύστημα είναι αποτέλεσμα συμβιβασμών μεταξύ διαφόρων ομάδων της τάξης των καπιταλιστών, που ολοκληρώθηκαν πριν από 20 χρόνια. Πολλά από τα στοιχεία του έχουν ήδη χάσει τη ζωτικότητά τους. Ως αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης το καπιταλιστικό κράτος δεν μπορεί να επιτελέσει ορισμένες από τις βασικές του λειτουργίες, συμπεριλαμβανομένης της δουλειάς της αστυνομίας, της τοπικής διοίκησης κτλ.

Πιθανοί τρόποι ανάπτυξης

Η μελλοντική ανάπτυξη του Ουγγρικού καπιταλισμού εξαρτάται από την ανάπτυξη του διεθνούς καπιταλισμού και τις διεργασίες στις διάφορες κοινωνικές ομάδες της Ουγγαρίας.

1. Οι διεθνείς καπιταλιστικές δυνάμεις δεν (σ.μ. – θέλουν να) χάσουν την Ουγγαρία. Η Ουγγαρία ήταν μια από τις πρώτες χώρες που άλλαξαν το σοσιαλισμό με τον καπιταλισμό και αποτέλεσε παράδειγμα της ορθότητας της πολιτικής των ΗΠΑ και της Γερμανίας σχετικά με τις ειρηνικές αντεπαναστάσεις. Αυτή είναι η μια αιτία. Η δεύτερη είναι ότι το διεθνές κεφάλαιο έχει επενδύσει μεγάλα χρηματικά ποσά στην Ουγγαρία. Τώρα τα χρέη της Ουγγαρίας ανέρχονται στο 97% του Ουγγρικού ΑΕΠ. Οι διεθνείς καπιταλιστικές δυνάμεις θα ήθελαν να πάρουν τα χρήματά τους πίσω. Γι’ αυτό και είναι έτοιμες να βοηθήσουν. Το 2009 η Ουγγαρία έλαβε 20 δισεκατομμύρια ευρώ σε πίστωση stand-by.

Το ΔΝΤ και οι διεθνείς καπιταλιστικές δυνάμεις θέλουν μια λίγο πολύ σταθερή πολιτική κατάσταση στην Ουγγαρία, την καταπίεση όλων των πιθανών αντικαπιταλιστικών κινημάτων, αλλά με «μέσα που συμφωνούν με την ΕΕ». Η κυβέρνηση Ομπάμα φαίνεται να καταλαβαίνει καλύτερα από τις χώρες της ΕΕ ότι η κατάρρευση του Ουγγρικού καπιταλισμού μπορεί να οδηγήσει σε μια σειρά καταρρεύσεις στην περιοχή. Θα μπορούσε να πείσει τους εταίρους της ΕΕ να επενδύσουν ακόμη περισσότερα χρήματα για την παγίωση του Ουγγρικού καπιταλισμού.

Για τις ΗΠΑ είναι παντελώς αδιάφορο ποια ομάδα της καπιταλιστικής τάξης κυβερνά πολιτικά την Ουγγαρία. Απαιτούν από κάθε Ουγγρική κυβέρνηση πλήρη αφοσίωση στις ΗΠΑ και στο ΝΑΤΟ, τη συμμετοχή στις στρατιωτικές αποστολές του ΝΑΤΟ. Στην εσωτερική πολιτική η κυβέρνηση των ΗΠΑ περιμένει συνεπής και επιδεικτικής πάλη ενάντια στον αντισημιτισμό και τις κομμουνιστικές δυνάμεις.

Οι ηγετικές χώρες της ΕΕ δεν εκφράζουν ιδιαίτερη ανησυχία για την κατάσταση του Ουγγρικού καπιταλισμού. Είναι πεισμένες από την πείρα τους ότι στην Ουγγαρία μέλος της ΕΕ και του ΝΑΤΟ δεν μπορούν να υπάρξουν κοινωνικές επαναστάσεις, ούτε καν κοινωνικοί ξεσηκωμοί μεγάλων διαστάσεων. Οι διάφορες πολιτικές ομάδες της ΕΕ εκφράζουν τη συμπάθειά τους σε διάφορα πολιτικά κόμματα στην Ουγγαρία. Φαίνεται πως τώρα και η Γερμανία και η Γαλλία δεν είναι ικανοποιημένες με την απόδοση του Ουγγρικού Σοσιαλιστικού Κόμματος και δεν θα αντιτάσσονταν στην αλλαγή κυβέρνησης.

2. Η καπιταλιστική τάξη της Ουγγαρίας αποτελείται από διαφορετικές ομάδες. Το Ουγγρικό Σοσιαλιστικό Κόμμα (MSZP) και η Συμμαχία των Ελεύθερων Δημοκρατών (SZDSZ) εκπροσωπούν το μεγάλο κεφάλαιο που συνδέεται στενά με το πολυεθνικό κεφάλαιο. Παραδοσιακά προσανατολίζονται οικονομικά και πολιτικά στις ΗΠΑ και το Ισραήλ.

Ο συνασπισμός των σοσιαλιστών και των φιλελευθέρων ήταν η ιδανική λύση για τις διεθνείς καπιταλιστικές δυνάμεις για πολύ καιρό. Η Ουγγαρία συμμετέχει ενεργά στις στρατιωτικές ενέργειες που εμπνέονται από της ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, από το Κόσοβο έως το Αφγανιστάν. Το μεγαλύτερο μέρος της Ουγγρικής οικονομίας ιδιωτικοποιήθηκε και πουλήθηκε πρώτα και κύρια στο ξένο κεφάλαιο, ενώ αυτά τα κόμματα ήταν στην κυβέρνηση μεταξύ του 1994-1998 και από το 2002. Η κυβέρνηση της οποίας ηγούνταν το Ουγγρικό Σοσιαλιστικό Κόμμα κατάφερε να διαιρέσει τα συνδικάτα που πάλευαν ενάντια στην κυβέρνηση και διασφάλισε την «κοινωνική ειρήνη». Οι σοσιαλιστές κατόρθωσαν να υποτάξουν στο MSZP όλες τις αριστερές πολιτικές και μαζικές οργανώσεις εκτός από το Ουγγρικό Κομμουνιστικό Εργατικό Κόμμα (HCWP). Ο συνασπισμός των σοσιαλιστών και των φιλελεύθερων κήρυξε πόλεμο στον αντισημιτισμό και διασφάλισε τέλειες δυνατότητες ανάπτυξης για όσους ανήκουν στην Εβραϊκή κοινότητα στην Ουγγαρία. Σύμφωνα με τη στατιστική διάφορων Εβραϊκών οργανώσεων, σήμερα στην Ουγγαρία ζουν 50 έως 200 χιλιάδες Εβραίοι. Τα ποσοστά των ένδο-εβραϊκών γάμων κυμαίνονται στο 60%.

Εκτός των άλλων η κυβέρνηση των MSZP-SZDSZ καταβάλει μεγάλες προσπάθειες για να αλλάξει το σύνταγμα και να διακηρύξει (σ.μ. – παράνομη) την «άρνηση του Ολοκαυτώματος και τη δημόσια υποκίνηση του φυλετικού μίσους». Η κυβέρνηση, προβληματισμένη από το γεγονός πως η Ουγγαρία ήταν το μέρος της Ευρώπης που συνέβησαν ορισμένα από τα χειρότερα περιστατικά νεοναζισμού τους τελευταίους μήνες, σχεδίασε τη μεταρρύθμιση ως απάντηση στη δημόσια οργή για τις πρόσφατες προβοκάτσιες.

Παρ’ όλες αυτές τις εξελίξεις οι διεθνείς καπιταλιστικές δυνάμεις δεν ικανοποιήθηκαν από την πραγματική απόδοση του συνασπισμού των σοσιαλιστών-φιλελεύθερων. Η νεοφιλελεύθερη οικονομική πολιτική οδήγησε σε σοβαρή επιδείνωση του επιπέδου ζωής του λαού. Είναι εκατομμύρια οι δυσαρεστημένοι και αρχίζουν να εκφράζουν την αντικυβερνητική, ακόμη και την αντικαπιταλιστική τους συμπεριφορά με διάφορους τρόπους. Η χειροτέρευση των συνθηκών ζωής ενδυνάμωσε δύο τάσεις στην Ουγγαρία, τις αντισημιτικές ενέργειες και τις ενέργειες ενάντια στους τσιγγάνους.

Η Fidesz – Ουγγρική Ένωση Πολιτών (Fidesz) εκπροσωπεί πολύ περισσότερα από τους μικρούς και τους μεσαίους καπιταλιστές, αν και δεν αρνείται το μεγάλο κεφάλαιο. Προσανατολίζεται περισσότερο προς τη Γερμανία και γενικά την ΕΕ. Η Fidesz που αρχικά ήταν φιλελεύθερο κόμμα, τώρα προσπαθεί να ενώσει όλες τις συντηρητικές εθνικιστικές δυνάμεις. Συνεργάζονται στενά με το Χριστιανοδημοκρατικό Λαϊκό Κόμμα (KDNP).

Κατά τη διακυβέρνησή της την περίοδο 1998-2002 η Fidesz εκπλήρωσε κατά βάση τις προσδοκίες του διεθνούς κεφαλαίου. Η Ουγγαρία έλαβε ενεργά μέρος στον πόλεμο ενάντια στη Γιουγκοσλαβία και στη «διαδικασία εκδημοκρατισμού» της Ανατολικής Ευρώπης. Η πολιτική της κυβέρνησης της Fidesz που στήριζε τους πόθους των Ουγγρικών μειονοτήτων στη Ρουμανία, τη Σλοβακία και σε άλλες χώρες για εθνική αυτονομία οδήγησε σε κριτική της από ορισμένες χώρες της ΕΕ. Οι πολιτικοί κύκλοι των ΗΠΑ ασκούσαν κριτική στη Fidesz, διότι σύμφωνα με την εκτίμηση τους δεν πάλευε αρκετά ενάντια στον αντισημιτισμό. Ενώ η Fidesz στήριζε το πολυεθνικό κεφάλαιο, πραγματοποίησε πολλά μέτρα για τη στήριξη του Ουγγρικού κεφαλαίου και πρώτα των μεσαίων καπιταλιστών.

Από το 2002 η Fidesz έδειξε ότι είναι το μεγαλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης, ικανό να επιδρά στις πολιτικές διεργασίες στην Ουγγαρία. Οργάνωσε μεγάλες αντικυβερνητικές διαδηλώσεις το 2005-2006, πρωτοστάτησε για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος πάνω σε βασικά ζητήματα της πολιτικής της κυβέρνησης MSZP-SZDSZ στην εκπαίδευση και την υγεία. Το συνέδριο της Fidesz διακήρυξε ότι είναι αναγκαίο να δημιουργηθεί μια «νέα πλειοψηφία», που να μην περιλαμβάνει μόνο τους παραδοσιακούς συμμάχους της Fidesz, αλλά και άλλες πολιτικές δυνάμεις, συνδικάτα και μαζικές οργανώσεις.

Την ίδια ώρα η Fidesz έδειξε πως δεν θέλει να ξεπεράσει τα όρια της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας και να παραβιάσει τους γενικούς νόμους πολιτικής συμπεριφοράς στην ΕΕ. Η Fidesz δεν στήριξε τις μεγάλες διαδηλώσεις των συνδικάτων το 2007-2009, αν και αυτό σήμαινε μεγάλες δυνατότητες. Η ιδέα της νέας πλειοψηφίας δεν έχει πραγματοποιηθεί και η Fidesz δεν έχει κάνει φανερό άνοιγμα προς άλλα πολιτικά κόμματα.

Οι δύο ομάδες της τάξης των καπιταλιστών της Ουγγαρίας που εκπροσωπούνται από τα βασικά πολιτικά κόμματα έχουν κοινά και διαφορετικά συμφέροντα. Όλοι τους έχουν συμφέρον να διατηρήσουν το καπιταλιστικό σύστημα. Δεν (σ.μ.- επιθυμούν) να αλλάξουν το ισχύον πολιτικό σύστημα. Γι’ αυτό και δεν θα αλλάξει το όριο των 5% για την είσοδο στο κοινοβούλιο. Όλες οι ομάδες της τάξης των καπιταλιστών παλεύουν για μια καλύτερη θέση στις ιδιωτικοποιήσεις, στην απόκτηση χρημάτων από την ΕΕ και μεγάλων κρατικών επενδύσεων. Ταυτόχρονα όλοι τους γνωρίζουν ότι η μεταξύ τους διαπάλη δεν μπορεί να απειλήσει τα κοινά συμφέροντα της τάξης των καπιταλιστών. Το Ουγγρικό Σοσιαλιστικό Κόμμα θα ήθελε να διατηρήσει την εξουσία και το Fidesz να την πάρει. Και οι δύο καταλαβαίνουν ότι η ΕΕ επιτρέπει μονάχα τη χρήση κοινοβουλευτικών μεθόδων.

Το MSZP χρησιμοποιεί διαφορετικές μεθόδους, για να διατηρήσει την εξουσία. Πρώτον, ενδιαφέρεται για τη δραστηριότητα του Κινήματος για μια Καλύτερη Ουγγαρία (Jobbik). Το Jobbik αποτελεί δύναμη εφόδου της τάξης των καπιταλιστών. Παίζει παρόμοιο ρόλο με αυτόν που πρωτύτερα έπαιζε το MIÉP (Ουγγρικό κόμμα της Δικαιοσύνης και της Ζωής). Το Jobbik επιτελεί διαφορετικές λειτουργίες. Μπορεί να χειραγωγεί το λαό χρησιμοποιώντας τα εθνικά αισθήματα και ριζοσπαστικά αντικαπιταλιστικά συνθήματα. Μπορεί να αφαιρέσει ψήφους από τη Fidesz. Ταυτόχρονα χρησιμοποιεί άλλα «όπλα», που δεν χρησιμοποιούν άλλοι καπιταλιστές. Αυτά είναι ο αντικαπιταλισμός, αντισημιτικά συνθήματα και συνθήματα κατά των τσιγγάνων. Μπορεί να αφαιρέσει ψήφους και από τις κομμουνιστικές δυνάμεις. Το Jobbik καταχώρησε τον Ιούνιο του 2007 το Magyar Gárda, το εξτρεμιστικό παραστρατιωτικό κίνημα Ουγγρική Φρουρά, ως μια «πολιτιστική οργάνωση» με στόχο την «πνευματική και σωματική προετοιμασία της νεολαίας για έκτακτες καταστάσεις, σε περίπτωση που χρειαστεί να κινητοποιηθεί ο λαός». Σε συνοδευτική έκθεση του Προοδευτικού Ινστιτούτου αναφέρεται ότι σήμερα η Ουγγαρία είναι πιο ανοιχτή σε εξτρεμιστικά κινήματα, εξαιτίας της φτώχειας και της απώλειας θέσεων εργασίας, που προκαλούνται από την τρέχουσα οικονομική κρίση.

Δεύτερον, οι σοσιαλιστές προσπαθούν να πάρουν όλες τις αριστερές ψήφους. Δεν κατάφεραν να υποτάξουν στο MSZP το Ουγγρικό Κομμουνιστικό Εργατικό Κόμμα, αλλά κατόρθωσαν να ιδρύσουν το 2006 το «Ουγγρικό Εργατικό Κόμμα του 2006», ένα αναθεωρητικό κόμμα, που στα λόγια ασκεί κριτική στον καπιταλισμό, αλλά στηρίζει την κυβέρνηση των σοσιαλιστών-φιλελεύθερων.

Τρίτον, βοήθησαν στη γέννηση νέων οργανώσεων, όπως του κόμματος «Μπορεί να υπάρξει διαφορετική πολιτική», που μαζί με το Ανθρωπιστικό Κόμμα μπορούν να δημιουργήσουν μια εναλλακτική στους φιλελεύθερους.

3. Υπό αυτές τις συνθήκες υπάρχουν δύο βασικοί δρόμοι που μπορεί να ακολουθήσει η Ουγγρική κοινωνία: ο δρόμος του καπιταλισμού και ο δρόμος της σοσιαλιστικής επανάστασης.

Στις συνθήκες της καπιταλιστικής εναλλακτικής λύσης αποφασιστικής σημασίας είναι το γεγονός ότι το πεδίο δράσης του ουγγρικού καπιταλισμού καθορίζεται κύρια από τον τεράστιο ρόλο του πολυεθνικού κεφαλαίου στην οικονομία της Ουγγαρίας, καθώς και από την πολιτική, στρατιωτική και ιδεολογική εξάρτηση της Ουγγαρίας από τις ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ και την ΕΕ.

Στα πλαίσια του καπιταλιστικού δρόμου – τονίζουμε, στον καπιταλισμό και όχι στον εναλλακτικό προς αυτόν δρόμο – μπορεί να υπάρξουν διαφορετικές κατευθύνσεις. Μία από αυτές είναι η περαιτέρω πλήρης υποταγή της Ουγγαρίας στη θέληση του ΔΝΤ, της ΕΕ και άλλων καπιταλιστικών κέντρων.

Οι Ουγγρικές κυβερνήσεις θα υπηρετούν τα συμφέροντα του πολυεθνικού κεφαλαίου φιλελευθεροποιώντας πλήρως όλους τους τομείς της Ουγγρικής αγοράς, κλείνοντας τις εναπομείναντες Ουγγρικές επιχειρήσεις, καταπιέζοντας όλες τις μορφές διαμαρτυρίας των εργαζόμενων τάξεων. Είναι ο δρόμος της πλήρους παράδοσης της εθνικής κυριαρχίας της Ουγγαρίας, ο δρόμος του περιορισμού και της καταπίεσης των δημοκρατικών δικαιωμάτων.

Αυτή η πολιτική θα συνεχιστεί αν οι σοσιαλιστές παραμείνουν στην εξουσία. Το διακηρύσσουν ανοιχτά και το δείχνουν στην πολιτική που εφαρμόζουν.

Δεν υπάρχουν και δεν πρέπει να υπάρχουν αυταπάτες. Αυτή η πολιτική μπορεί με κάποια μορφή να αναβιώσει ακόμη και αν την εξουσία πάρει η Fidesz. Η Fidesz, ακριβώς όπως και το Ουγγρικό Σοσιαλιστικό κόμμα, είναι κόμμα του μεγάλου κεφαλαίου της Ουγγαρίας με μόνη διαφορά ότι στην κοινωνική του βάση υπάρχουν πολλοί περισσότεροι εκπρόσωποι της μικρής και μεσαίας αστικής τάξης.

Οι Ούγγροι κομμουνιστές δεν πρέπει και δεν θα στηρίξουν αυτό το δρόμο. Οι κομμουνιστές πρέπει να ξέρουν ότι ο νεοφιλελεύθερος, ο δρόμος υπέρ του ΔΝΤ θα επιδεινώσει τις συνθήκες του λαού και μπορεί να οδηγήσει σε περαιτέρω ριζοσπαστικοποίηση των μαζών. Οι κομμουνιστές πρέπει να προετοιμαστούν για αυτή την κατάσταση. Πρέπει να παλέψουμε ενάντια σε μια τέτοια εξέλιξη, που θα οδηγήσει σε μια απότομη δεξιά στροφή της πολιτικής. Δεν είναι υπαρκτός ο κίνδυνος την εξουσία να πάρουν φασιστικές ή ακόμη και ακροδεξιές δυνάμεις. Οι πραγματικά εξτρεμιστικές δεξιές δυνάμεις δεν είναι αρκετά δυνατές και μια τέτοια εξέλιξη θα οδηγούσε σε άμεση παρέμβαση της ΕΕ, όπως είδαμε στην Αυστρία πριν από μερικά χρόνια.

Όμως, είναι υπαρκτός ο κίνδυνος οι καπιταλιστικές δυνάμεις να χρησιμοποιήσουν την κρίση στην Ουγγαρία και την ενδυνάμωση των εξτρεμιστικών δεξιών δυνάμεων, για να καθιερώσουν μια «δημοκρατική δικτατορία» προκειμένου να «σώσουν τη δημοκρατία».

Στα πλαίσια της καπιταλιστικής ανάπτυξης μπορεί να υπάρξει μια κατεύθυνση που να αυξάνει το ρόλο του εθνικού κεφαλαίου, το ρόλο του στρώματος των μικρών και μεσαίων Ούγγρων επιχειρηματιών. Δεν μπορούμε να αποκλείσουμε και το ενδεχόμενο το κεφάλαιο να κάνει ορισμένες παραχωρήσεις στις μάζες, να επιδιώξει την άμβλυνση των κοινωνικών και οικονομικών προβλημάτων των μαζών, έτσι ώστε να καθησυχάσει τη μαζική δυσαρέσκεια και να αποφύγει μια μεγάλη κοινωνική έκρηξη. Και στον τομέα των εξωτερικών σχέσεων δεν μπορούμε να αποκλείσουμε το ενδεχόμενο η Ουγγαρία, διατηρώντας τις δεσμεύσεις της απέναντι στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ, να ασκεί πιο ισορροπημένη εξωτερική πολιτική. Για παράδειγμα, να αναπτύσσει συνεργασία με αραβικά κράτη και χώρες της Λ. Αμερικής. Έναν παρόμοιο τρόπο ανάπτυξης στα πλαίσια του καπιταλιστικού συστήματος βλέπουμε σε μια σειρά από χώρες της Λ. Αμερικής.

Ένας τέτοιος δρόμος είναι εφικτός στις συνθήκες του καπιταλισμού. Η τωρινή κυβέρνηση και το Ουγγρικό Σοσιαλιστικό Κόμμα είναι ενάντια σε αυτόν. Το κύριο κόμμα της αντιπολίτευσης, η Fidesz εκπροσωπώντας τα συμφέροντα των μεσαίων καπιταλιστών της Ουγγαρίας εκφράζει την ετοιμότητά του να περιορίσει το πολυεθνικό κεφάλαιο, να στηρίζει τους Ούγγρους επιχειρηματίες, να περιορίσει τα έσοδα του μεγάλου κεφαλαίου και να δώσει περισσότερα στις ευρύτερες μάζες. Είναι ζήτημα αν -ερχόμενη στην εξουσία- η Fidesz θα το πράξει πραγματικά ή θα αναζητήσει συμβιβασμό με το διεθνές κεφάλαιο.

Αυτός ο δρόμος δεν ικανοποιεί πλήρως τα συμφέροντα της εργατικής τάξης και σημαίνει μονάχα προσωρινές βελτιώσεις. Αλλά, αυτός ο δρόμος σηματοδοτεί ορισμένες βελτιώσεις για τις εργαζόμενες μάζες. Επιτρέπει στο HCWP να συνεργαστεί με μικρούς και μεσαίους καπιταλιστές στη βάση της κοινής πάλης ενάντια στο πολυεθνικό κεφάλαιο, στα σούπερ μάρκετ και στην ξένη εκμετάλλευση.

Αυτή η πολιτική μπορεί να είναι επιτυχής, αν γίνει κατορθωτό η δυσαρέσκεια των μαζών να μετατραπεί σε οργανωτική δύναμη και να αναγκάσει τις καπιταλιστικές κυβερνήσεις να επιβάλλουν περιορισμούς στο κεφάλαιο. Το Ουγγρικό Κομμουνιστικό Εργατικό Κόμμα συμμετέχει στην πάλη των συνδικάτων, των κινημάτων υπεράσπισης της στέγης, σε κινητοποιήσεις πολιτών, έτσι ώστε παράλληλα με την άνοδο της επιρροής τους, οι κομμουνιστικές δυνάμεις να μπορούν να δημιουργήσουν μορφές οργανωμένης έκφρασης της λαϊκής δυσαρέσκειας.

Ο Λένιν έγραφε στο «Δύο τακτικές της σοσιαλδημοκρατίας στη δημοκρατική επανάσταση»: «Το προλεταριάτο πρέπει να οδηγήσει τη δημοκρατική επανάσταση ως το τέλος, παίρνοντας μαζί του τη μάζα της αγροτιάς, για να τσακίσει με τη βία την αντίσταση της απολυταρχίας και να εξουδετερώσει την αστάθεια της αστικής τάξης. Το προλεταριάτο πρέπει να πραγματοποιήσει τη σοσιαλιστική επανάσταση, παίρνοντας μαζί του τη μάζα των μισοπρολεταριακών στοιχείων του πληθυσμού για να συντρίψει με τη βία την αντίσταση της αστικής τάξης και να εξουδετερώσει την αστάθεια της αγροτιάς και των μικροαστών» (Β.Ι. Λένιν. Άπαντα. τ. 11, σ. 90).

Ο δεύτερος δρόμος της σοσιαλιστικής επανάστασης. Είναι καθαρό πως τα βασικά προβλήματα της εργατικής τάξης μπορούν να λυθούν μόνο με το δρόμο της σοσιαλιστικής επανάστασης, μέσω του ξεπεράσματος του καπιταλισμού. Οι Ούγγροι κομμουνιστές πάντα κρατούσαν αυτή τη στάση, αλλά μετά την καπιταλιστική αντεπανάσταση το 1989-1990 δε μιλούσαμε για τη δυνατότητα της σοσιαλιστικής επανάστασης. Τώρα πρέπει να το κάνουμε!

«H σημερινή κρίση αποτελεί έκφραση μιας βαθύτερης κρίσης, εγγενούς στο καπιταλιστικό σύστημα, η οποία αναδείχνει τα ιστορικά του όρια και την ανάγκη για την επαναστατική του ανατροπή» - διαβάζουμε στην κοινή ανακοίνωση των κομμουνιστικών και εργατικών κομμάτων του Σάο Πάολο. Τα κόμματά μας διακήρυξαν επίσης ότι: «Υπογραμμίζοντας ότι η χρεοκοπία του νεοφιλελευθερισμού δεν αντιπροσωπεύει μόνο την αποτυχία μιας πολιτικής διαχείρισης του καπιταλισμού, αλλά την αποτυχία του ίδιου του καπιταλισμού, και με την πεποίθηση της υπεροχής των ιδανικών και της πρότασης των κομμουνιστών, τονίζουμε ότι η απάντηση στις προσδοκίες των λαών και των εργατών για χειραφέτηση μπορεί να βρεθεί μόνο σε ρήξη με την εξουσία του μεγάλου κεφαλαίου, σε ρήξη με τα ιμπεριαλιστικά μπλοκ και συμμαχίες, με βαθιές αλλαγές απελευθερωτικού και αντιμονοπωλιακού χαρακτήρα… Με τη βεβαιότητα ότι είναι δυνατός ένας άλλος κόσμος, ελεύθερος από την εκμετάλλευση και την ταξική καταπίεση του κεφαλαίου, δηλώνουμε τη δέσμευσή μας να συνεχίσουμε την ιστορική πορεία για την οικοδόμηση μιας νέας κοινωνίας, απελευθερωμένης από την ταξική εκμετάλλευση και καταπίεση, το Σοσιαλισμό».

Το Ουγγρικό Κομμουνιστικό Εργατικό Κόμμα θα προχωρήσει στο δρόμο της σοσιαλιστικής επανάστασης. Τώρα θεωρούμε ως το πιο βασικό και σημαντικό καθήκον μας να δείξουμε στον Ουγγρικό λαό ότι ο καπιταλισμός δεν είναι ο μόνος τρόπος ζωής. Πρέπει να δείξουμε ότι οι καπιταλιστές ποτέ δε θα μας δώσουν έναν καλύτερο τρόπο ζωής, ποτέ δεν θα μας δώσουν θέσεις στα κοινοβούλια. Πρέπει να τους νικήσουμε με συνεπή και σοβαρή πάλη. Αυτός ο δρόμος είναι ρεαλιστικός και μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα νέο κόσμο, το σοσιαλισμό.

Φυσικά και θυμόμαστε τα λόγια του Λένιν: «Κάθε επανάσταση σημαίνει μια απότομη μεταβολή στη ζωή των πλατύτερων μαζών του λαού. Αν δεν έχει ωριμάσει μια τέτοια μεταβολή, δεν μπορεί να γίνει αληθινή επανάσταση» (Β.Ι. Λένιν. Άπαντα. τ. 34, σ. 55). Τώρα δεν μπορούμε να μιλάμε για επαναστατική κατάσταση στην Ουγγαρία. Αλλά μπορούμε να μιλάμε για τη δυνατότητα οι γενικές εξελίξεις της κρίσης του διεθνούς καπιταλισμού και οι συνέπειές τους για την Ουγγαρία να οδηγήσουν στη γέννηση επαναστατικής κατάστασης.

Θεωρούμε βασικό μας καθήκον να ετοιμάσουμε το κομμουνιστικό κόμμα για μια τέτοια κατάσταση. Τα ιστορικά πειράματα δείχνουν ότι οι πραγματικές επαναστατικές καταστάσεις παραμένουν αχρησιμοποίητες, αν την κατάλληλη ώρα δεν υπάρχουν οι υποκειμενικές συνθήκες.

Ενισχύουμε τη Μαρξιστική-Λενινιστική μας μόρφωση. Τα μέλη και τα στελέχη του κόμματος πρέπει να κατανοούν την τρέχουσα κατάσταση και την πραγματική σημασία του επαναστατικού δρόμου.

Μελετάμε την ιστορική πείρα των σοσιαλιστικών επαναστάσεων στην Ουγγαρία με στόχο να χρησιμοποιήσουμε την πείρα που μπορεί να εφαρμοστεί σήμερα.

Μελετάμε τη συσσωρευμένη πείρα των Κομμουνιστικών Κομμάτων της Ελλάδας, της Πορτογαλίας, της Βραζιλίας, της Βενεζουέλας και των άλλων χωρών στον τομέα της οργάνωσης και της κινητοποίησης των λαϊκών μαζών.

Το κόμμα οργανώνει τις βασικές του ηγεσίες σε μια νέα βάση. Δημιουργούμε «τοπικά επαναστατικά κέντρα» με τον απαραίτητο ευέλικτο πληροφοριακό εξοπλισμό.

Δημιουργούμε ευέλικτες «ομάδες μάχης» που μπορούν να συμμετέχουν σε διάφορες διαδηλώσεις, δραστηριότητες στους δρόμους και εκδηλώσεις αλληλεγγύης.

Οικοδομούμε μια νέα οργάνωση νεολαίας με νέους που είναι βαθιά αφοσιωμένοι στην ιδέα της επανάστασης.

Αρχίσαμε να πηγαίνουμε άμεσα στα εργοστάσια, για να συναντήσουμε τους εργάτες. Τα πειράματα είναι πολύ θετικά.

Είμαστε ανοιχτοί σε όλες τις αντικαπιταλιστικές, αντιμονοπωλιακές πρωτοβουλίες και συμμετέχουμε σε όλες τις κοινωνικές δραστηριότητες που παλεύουν ενάντια στα σούπερ μάρκετ, ενάντια στη νεοφιλελεύθερη στεγαστική πολιτική, ενάντια στις εξώσεις όσων δεν μπορούν να πληρώσουν για το φυσικό αέριο και το ηλεκτρικό ρεύμα.

Δημιουργούμε ένα πιο αποτελεσματικό σύστημα εναλλακτικών ΜΜΕ, αξιοποιώντας την εβδομαδιαία εφημερίδα Szabadsag, το διαδίκτυο και άλλα μέσα. Κατασκευάζουμε ένα πλατύ σύστημα ιστοσελίδων των τοπικών οργανώσεων, χρησιμοποιώντας την τεχνολογία You Tube και άλλες σύγχρονες διαδικτυακές τεχνολογίες.

Παλεύουμε για μια αποτελεσματική συνεργασία των κομμουνιστικών δυνάμεων στο διεθνές πεδίο. Το HCWP αποχώρησε από το Κόμμα Ευρωπαϊκής Αριστεράς, διότι δεν συμφωνεί με την αναθεωρητική και οπορτουνιστική πολιτική του ΚΕΑ. Είμαστε πεισμένοι πως δεν χρειαζόμαστε έναν «νέο Ευρωπαϊκό πολιτικό πολιτισμό», αλλά μια πολύ συνεπή πάλη ενάντια στον καπιταλισμό για τα δικαιώματα των εργαζόμενων μαζών. Δεν πρέπει μόνο να ασκούμε κριτική στον καπιταλισμό, αλλά να οργανώνουμε την καθημερινή πάλη των εργατών. Θέλουμε να εξαλείψουμε τον καπιταλισμό. Η Ευρωπαϊκή Αριστερά θέλει να το βελτιώσει. Βασιζόμαστε στο Μαρξισμό-Λενινισμό, στη θεωρία και την πρακτική της πάλης των τάξεων, στις αρχές του προλεταριακού διεθνισμού. Δυστυχώς, η Ευρωπαϊκή Αριστερά βασίζεται στο ρεφορμισμό. Η Ευρωπαϊκή Αριστερά παλεύει ενάντια στον καπιταλισμό μόνο στα λόγια, στην πράξη όμως συμβάλει στην ενδυνάμωση του «δημοκρατικού» προφίλ της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του Ευρωκοινοβουλίου, και του καπιταλιστικού συστήματος γενικά.

***

Ο Λένιν είχε πει: «Το ξέσπασμα της επανάστασης δεν μπορεί να το προβλέψει κανείς, την επανάσταση δεν μπορεί να τη μαντέψει κανείς, η επανάσταση έρχεται από μόνη της. Ωριμάζει και δεν μπορεί παρά να ξεσπάσει» (Β.Ι. Λένιν. Άπαντα. τ. 37, σ. 70). Πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι γι’ αυτή.