Το μετέωρο βήμα της αστικής τάξης απέναντι σε μια ενοχλητική επιστήμη

Το μετέωρο βήμα της αστικής τάξης απέναντι σε μια ενοχλητική επιστήμη

Παπαγεωργίου Βασίλης

Η βιολογία είναι η επιστήμη που έχει σαν ακρογωνιαίο της λίθο τη θεωρία της εξέλιξης των ειδών, που διατύπωσε στην αρχική της μορφή ο φυσιοδίφης Κάρολος Δαρβίνος. Ηθεωρία αυτή αμφισβητεί, εκ των πραγμάτων, τη θεολογική ερμηνεία του κόσμου, αφού η συνεπής εφαρμογή της ερμηνεύει - μεταξύ άλλων - όλη τη διαδρομή της ζωής, από την εμφάνιση του πρωτοκύτταρου που σχηματίστηκε από ανόργανες διεργασίες, μέχρι την εμφάνιση του ανθρώπου και πέρα απ' αυτή. Η ερμηνεία αυτή είναι ανεξάρτητη από την υπόθεση της ύπαρξης ή μη ύπαρξης του Θεού, και γενικότερα κάποιου υπερφυσικού όντος. Δεν έχει ανάγκη από μια τέτοια υπόθεση. Το ζήτημα του αν η ύλη είναι το πρωτεύον και το πνεύμα το παράγωγο, ή το αντίστροφο,είναι αντικείμενο της φιλοσοφίας. Αποτελεί μάλιστα το θεμελιώδες ζήτημα της φιλοσοφίας.

Οι επιστημονικές θεωρίες που αποκάλυπταν ότι ο φυσικός κόσμος και η κοινωνία των ανθρώπων βρίσκονται σε διαρκή εξέλιξη, σε διαρκή κίνηση, κάθε άλλο παρά πρόβλημα ήταν για την αστική τάξη στον καιρό της επαναστατικότητάς της, όταν γκρέμιζε το φεουδαρχισμό. Τώρα, όμως, που το αστικό σύστημα έχει προ πολλού εδραιωθεί και έχει περάσει στην αντίδραση φρενάροντας την ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων και επιδιώκοντας να πείσει τις μάζες για την «αιωνιότητά του», θεωρίες που αποκαλύπτουν ότι ο κόσμος βρίσκεται σε συνεχή αλλαγή δεν είναι διόλου ευπρόσδεκτες.

Στο πυρ το εξώτερον;

Ο καπιταλισμός αντιμετωπίζει ένα δίλημμα: Μπροστά στη φυσική κλίση του (στη σημερινή φάση) να ενισχύσει τη θέση περί αμεταβλητότητας του κόσμου, προσπαθεί να εξοβελίσει τις επιστημονικές θεωρίες που αποκαλύπτουν την εξέλιξη. Το γεγονός ότι αυτές είναι αποδειγμένες με χίλιους δυο τρόπους δεν αποτελεί πρόβλημα γι' αυτόν. Το πρόβλημα είναι ότι αν αφαιρέσει τη θεωρία της εξέλιξης από τη βιολογία, αν απαγορεύσει τη διδασκαλία της στα σχολεία και τα πανεπιστήμια, τότε θα ευνουχίσει ακριβώς εκείνη την επιστήμη που θεωρείται η επιστήμη του 21ου αιώνα. Μια επιστήμη που το κεφάλαιο ελπίζει πως θα μπορέσει να αξιοποιήσει, μαζί με τον κατάλληλο αποπροσανατολισμό των μαζών, για να δώσει μια παράταση ζωής στο εκμεταλλευτικό σύστημα.

Η προοπτική της απαγόρευσης της θεωρίας της εξέλιξης θα δημιουργούσε σοβαρά προβλήματα στην αναπαραγωγή του κεφαλαίου, αφού η βιολογική επιστήμη δε θα μπορούσε πια να προχωρήσει. Πολύ περισσότερο, η αστική τάξη που θα προχωρούσε σε ένα τέτοιο απονενοημένο διάβημα θα βρισκόταν σε θέση συγκριτικού μειονεκτήματος απέναντι στις άλλες αστικές τάξεις και τις ενώσεις των κρατών τους. Επιπλέον, μια απαγόρευση θα ήταν πολύ χονδροειδής κίνηση, για να καλυφτεί ακόμα και με τη βοήθεια ολόκληρου του προπαγανδιστικού οπλοστασίου του κεφαλαίου, ενώ θα είχε και παρενέργειες και σε άλλες επιστήμες, δημιουργώντας αντιδράσεις και καθυστερήσεις. Φαίνεται οτι βασική πλευρά της όλης συζήτησης είναι να εδραιωθούν αντιεπιστημονικέςθεωρίες στις συνειδήσεις των μαζών και ουδόλως σημαίνει, βέβαια, οτι η βιολογία και οι επιστημονικές ερευνητικές προσπάθειες των μονοπωλίων σ' αυτήν καταργούνται, αφού υπάρχει η προσδοκία εκμετάλλευσής τους με σκοπό το κέρδος.

Οι ΗΠΑ είναι η χώρα, στην οποία ο αντιδαρβινισμός και η πολεμική κατά της θεωρίας της εξέλιξης των ειδών βρίσκεται σε ένταση τις τελευταίες δεκαετίες. Βήμα βήμα, ξεκινώντας από τις πιο καθυστερημένες κωμοπόλεις, πόλεις, κομητείες, και Πολιτείες, από τους πυρήνες των πιο οπισθοδρομικών δυνάμεων σε εκπαιδευτικά ιδρύματα, κοινωνικές οργανώσεις και φορείς, παίρνονται αποφάσεις, που αργότερα γίνονται νόμοι, για το «κουτσούρεμα» της ενοχλητικής βάσης της βιολογικής επιστήμης. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ, εκφράζοντας τη διχογνωμία και την αμφιβολία του κεφαλαίου για το τι πρέπει να γίνει, προχωρεί σε μια συμβιβαστική, αλλά ωστόσο εντελώς απαράδεκτη αντιεπιστημονική λύση: Προς το παρόν, κυρίως με δηλώσεις του Προέδρου Μπους που γίνονται σε ανύποπτο χρόνο (π.χ. στο πλαίσιο συνεντεύξεων για άλλα θέματα), προτείνεται η επί ίσοις όροις διδασκαλία των λεγόμενων θεωριών της Δημιουργίας, με τη θεωρία της εξέλιξης των ειδών. Με άλλα λόγια, γίνεται προσπάθεια να εμφανιστούν αυτές οι αντιεπιστημονικές θεωρίες σαν επιστημονικές, που τάχα εξηγούν το ίδιο καλά με τη βιολογία τη σημερινή πραγματικότητα των ειδών, καθώς και το βιολογικό χρονικό, όπως έχει καταγραφεί στα παλαιοντολογικά απολιθώματα. Γι' αυτό, τάχα, πρέπει να διδάσκονται παράλληλα και οι δύο θεωρίες και ας διαλέξει ο μαθητής ή ο φοιτητής ποια ταιριάζει στις αντιλήψεις του...

Από τη γελοιότητα έως το συμβιβασμό

Οσο κι αν όλα αυτά φαίνονται ακόμη απίθανα στην από δω μεριά του Ατλαντικού, κάποιες εξελίξεις οπωσδήποτε πρέπει να δημιουργούν ανησυχία. Δεν είναι μόνο κάτι κινήσεις σαν την ανωτατοποίηση των εκκλησιαστικών ακαδημιών, που είναι αλήθεια ότι κρύβουν και ιδιορρυθμίες του ελληνικού πολιτικού σκηνικού. Τουλάχιστον την τελευταία εικοσαετία, οι τηλεοπτικές εκπομπές γύρω από την εμφάνιση και εξέλιξη της ζωής έχουν εξαφανιστεί από τα κανάλια, ενώ τη θέση τους, το τελευταίο διάστημα, παίρνουν κάθε λογής εκπομπές που προωθούν τον ανορθολογισμό, την ψευδοεπιστήμη, ακόμη και τον καθαρό μυστικισμό. Στην καθημερινότητα πάλι, η επιστήμη υποβαθμίζεται στα μάτια των νέων παιδιών από εργαλείο για την κατάκτηση της γνώσης για τον κόσμο και την κοινωνία, σε απλό όπλο στον ανταγωνισμό τους με τους συνομήλικούς τους για «μια θέση κάτω από τον ήλιο».

Οι θεωρίες της Δημιουργίας (μεταξύ αυτών και εκείνες του λεγόμενου «επιστημονικού δημιουργισμού»!) ποικίλλουν και κυμαίνονται από τις πιο γελοίες οπισθοδρομικές αντιλήψεις, μέχρι συμβιβασμούς που δίνουν θέση στην εξέλιξη, αλλά υπό θεοκρατικό μανδύα. Ετσι, έχουμε: Τους οπαδούς της Επίπεδης Γης, που ερμηνεύουν κατά γράμμα τη Βίβλο και θεωρούν ότι η Γη είναι επίπεδη και καλύπτεται από το στερέωμα πάνω από το οποίο βρίσκονται τα νερά που προκάλεσαν τον κατακλυσμό του Νώε... Τους οπαδούς του γεωκεντρισμού που συνεχίζουν να θεωρούν ότι η Γη είναι το κέντρο του κόσμου και τους οπαδούς της Νεαρής Γης, που πιστεύουν ότι η Γη έχει ηλικία 6.000 - 10.000 ετών, όπως λέει η Βίβλος. Τους οπαδούς της υπόθεσης του Ομφαλού, που υποστηρίζουν ότι το σύμπαν δημιουργήθηκε νέο, αλλά με εμφάνιση παλιού (για να συμβιβάσουν τις επιστημονικές παρατηρήσεις για την ηλικία του ορατού σύμπαντος). Τους οπαδούς του Κενού μεταξύ των δύο Γενέσεων, που προσπαθούν να συμβιβάσουν τη διαπίστωση της παλαιότητας της Γης, με τη βιβλική Γένεση (Γένεση νούμερο 2) των 6 ημερών. Τους οπαδούς της Αιώνιας Ημέρας, που ερμηνεύουν την κάθε ημέρα της δημιουργίας της Βίβλου, σαν μια μακρά γεωλογική περίοδο. Τους Προοδευτικούς Δημιουργιστές, που παραδέχονται το μεγαλύτερο μέρος της σύγχρονης επιστήμης, με εξαίρεση τη σύγχρονη βιολογία, θεωρώντας ότι ο θεός έπλασε διαδοχικά τους οργανισμούς που ανακαλύπτονται στα απολιθώματα.

Εξυπνη σχεδίαση και θεϊστική εξέλιξη!

Εχουμε ακόμα τους οπαδούς της Εξυπνης Σχεδίασης, θεωρίας που λειτουργεί σαν ομπρέλα που συνενώνει όλους τους δημιουργιστές, όταν επιτίθενται ενάντια στην επιστημονική μεθοδολογία. Αυτοί θεωρούν πως οτιδήποτε σχετίζεται με την εξέλιξη ισοδυναμεί με υλισμό. Τους οπαδούς του Εξελικτικού Δημιουργισμού, που υποστηρίζει ότι η φύση δεν έχει καμία ύπαρξη ανεξάρτητα από τη θέληση του θεού. Τους οπαδούς της Θεϊστικής Εξέλιξης (!) που πιστεύουν ότι ο θεός δημιουργεί διαμέσου της εξέλιξης, επεμβαίνοντας στον ένα ή τον άλλο βαθμό. Τέλος, τους οπαδούς της Μεθοδολογικής Υλιστικής Εξέλιξης, που θεωρούν ότι ο θεός δεν επεμβαίνει άμεσα στη διαδικασία της εξέλιξης, χωρίς κατ' ανάγκη να αρνούνται την ύπαρξή του.

Είναι αρκετοί οι επιστήμονες στις ΗΠΑ - και όχι μόνο - που προσπαθούν να ισορροπήσουν ανάμεσα στο διαλεκτικό υλισμό που αναβλύζει από την επιστήμη τους και την κοινωνική πίεση για αποδοχή της ύπαρξης υπερφυσικού όντος, αφού δεν είναι διατεθειμένοι να υιοθετήσουν τη μοναδική επιστημονική φιλοσοφία, το μαρξισμό. Δέχονται μόνο τον «μεθοδολογικό υλισμό», σαν να μπορούσε να έχει βάση χωρίς και ενάντια στην οντολογική πλευρά του.