Ποιον ωφελούν οι «περιφερειακές ενώσεις» στη Λατινική Αμερική;

Ποιον ωφελούν οι «περιφερειακές ενώσεις» στη Λατινική Αμερική;

-- Τι είναι η «περιφερειακή ολοκλήρωση της Νότιας Αμερικής», που εκθειάζει ο ΣΥΡΙΖΑ;

Ο Αλ. Τσίπρας σε συνέντευξή του στην «Εφημερίδα των συντακτών» για τη Λατινική Αμερική, αναφέρει: «Τέθηκε η περιφερειακή ολοκλήρωση της Νότιας Αμερικής ως βασικό στοιχείο διασφάλισης της αυτονομίας των λαών της περιοχής από τις αγορές και τις ΗΠΑ, γεγονός που ταυτίζεται με τη δική μας πεποίθηση για την κοινή μοίρα των ευρωπαϊκών λαών». Σε άλλες συνεντεύξεις και σε αρθρογραφία, διατυπώνεται η άποψη ότι οι περιφερειακές αυτές ενώσεις αποτελούν «εναλλακτική» και «αντίπαλο δέος» στις ΗΠΑ συχνά και με «αντιιμπεριαλιστικές» κορόνες. Ποια είναι η πραγματικότητα; Καταρχήν, όντως στη Λατινική Αμερική έχουν γίνει κυβερνητικές αλλαγές, με διαφοροποιήσεις από χώρα σε χώρα. Σε διάκριση με τα προηγούμενα αστικά καθεστωτικά κόμματα, που κυριαρχούσαν για δεκαετίες και ευθύνονται και για δικτατορίες που ματοκύλισαν τους λαούς της περιοχής, άρχισαν να εφαρμόζουν κάποια μέτρα ανακούφισης των λαών. Αυτή η «νέα» διαχείριση σοσιαλδημοκρατικού τύπου, που εφαρμόζεται με διαφορές βεβαίως από χώρα σε χώρα, από τις περισσότερες λεγόμενες «αριστερές κυβερνήσεις» της Λατινικής Αμερικής, σε πολλές από αυτές με την επονομαζόμενη θεωρία του «σοσιαλισμού του 21ου αιώνα», αποδεικνύει και τα όριά της. Πρόκειται για παραλλαγή των θεωριών «εξανθρωπισμού του καπιταλισμού», αφού η καπιταλιστική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής «ζει και βασιλεύει».

Στην εφημερίδα «Δρόμος της αριστεράς» (20/12/2012), δημοσιεύτηκε άρθρο, με τίτλο «Μια σύντομη ξενάγηση στα εγχειρήματα της Βενεζουέλας, της Βολιβίας και του Εκουαδόρ», του Τζέιμς Πέτρας. Γράφει: «Η Βενεζουέλα σήμερα είναι μια μεικτή οικονομία, με τον ιδιωτικό τομέα να κυριαρχεί. Ενώ η κυβέρνηση έχει αυξήσει κατά πολύ τις κοινωνικές δαπάνες, δεν έχει μειώσει τη μεγάλη συγκέντρωση πλούτου και εισοδήματος στις ανώτερες τάξεις. Οι προτάσεις αγροτικής μεταρρύθμισης του καθεστώτος δεν κατάφεραν να αλλάξουν τη σχέση ανάμεσα στους εργάτες γης, τους αγρότες και μεγάλους γαιοκτήμονες». Για τη Βολιβία γράφει: «Η οικονομική στρατηγική του Μοράλες βασίζεται στην τριπλή συμμαχία ανάμεσα στις αγρο-μεταλλευτικές πολυεθνικές, στους μικρομεσαίους καπιταλιστές και στο ινδιάνικο και συνδικαλιστικό κίνημα. Εχει διοχετεύσει εκατομμύρια σε επιχορηγήσεις "συνεταιρισμών" που στην πραγματικότητα είναι μικρομεσαίοι ιδιοκτήτες μεταλλείων που εκμεταλλεύονται μισθωτή εργασία. Η πιο εντυπωσιακή πλευρά της οικονομικής πολιτικής στη Βολιβία είναι η αυξανόμενη έκταση των επενδύσεων ξένων πολυεθνικών εταιρειών... δεν έχει αλλάξει τίποτα στις ταξικές ανισότητες. Οι πιο πλούσιες 100 οικογένειες της Σάντα Κρουζ εξακολουθούν να κατέχουν πάνω από το 80% της εύφορης γης, ενώ πάνω από το 80% των αγροτών και των Ινδιάνων ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας».

Για το Εκουαδόρ γράφει: «Η πιο εντυπωσιακή απόκλιση από κάθε σοσιαλισμό είναι η εμμονή και επέκταση της ξένης καπιταλιστικής ιδιοκτησίας στις στρατηγικής σημασίας εξορύξεις και πηγές ενέργειας. Μακρόχρονα συμβόλαια εξόρυξης μεγάλης κλίμακας έδωσαν στις ξένες εταιρείες τον πλειοψηφικό έλεγχο στους βασικούς τομείς ξένου συναλλάγματος και εξαγωγικών κερδών. Η παραχώρηση των τηλεπικοινωνιακών μονοπωλίων σε ιδιωτικές εταιρείες και οι περιοριστικοί όροι για τα συνδικαλιστικά δικαιώματα έχουν οδηγήσει σε αύξηση των απεργιών και των διαμαρτυριών». Τα κράτη αυτά προχωράνε και σε περιφερειακές συνεργασίες και ολοκληρώσεις. Η πιο προωθημένη απ' όλες είναι η Μπολιβαριανή Συμμαχία για την Αμερική (ΑLBA), όπου συμμετέχουν η Βενεζουέλα, η Κούβα, η Βολιβία, η Νικαράγουα, το Εκουαδόρ, οι μικρές νησιωτικές χώρες της Καραϊβικής. Ομως η συμμετοχή της σοσιαλιστικής Κούβας δεν αλλάζει το χαρακτήρα αυτής της διακρατικής συμμαχίας ανάμεσα σε καπιταλιστικά κράτη. Είναι ενάντια στις ΗΠΑ, αλλά όχι ενάντια στο ιμπεριαλιστικό σύστημα. Πολύ περισσότερο, δε χωράνε αυταπάτες για άλλες ενώσεις όπως η Ενωση των Εθνών της Νότιας Αμερικής UNASUR (συμμετέχουν Αργεντινή, Βολιβία, Βραζιλία, Χιλή, Κολομβία, Βενεζουέλα, Εκουαδόρ, Παραγουάη, Περού, Σουρινάμ, Ουρουγουάη, Γκουιάνα), όλες καπιταλιστικές χώρες. Συνυπάρχει η ενοποίηση με τους ανταγωνισμούς. Η Βραζιλία, για παράδειγμα, μια ισχυρή καπιταλιστική οικονομία, πρωταγωνιστεί για λογαριασμό των μονοπωλίων της σε διεθνούς επιπέδου συνεργασίες όπως η BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Νότια Αφρική).

Ταυτόχρονα, υπάρχει ένα πλήθος άλλων ενώσεων που δείχνουν την ένταση του ανταγωνισμού μεγάλων μονοπωλιακών ομίλων της περιοχής, αλλά και όλου του πλανήτη, για τον τεράστιο πλούτο που υπάρχει σε χώρες όπου τα ποσοστά φτώχειας και ανέχειας για τα λαϊκά στρώματα «χτυπάνε κόκκινο». Τέτοιες είναι: Η Αγορά του Νότου (Mercosur), όπου συμμετέχουν οι Βραζιλία, Αργεντινή, Ουρουγουάη, Παραγουάη και πρόσφατα η Βενεζουέλα. Η Κοινότητα Λατινοαμερικανικών και χωρών της Καραϊβικής (CELAC) που δημιουργήθηκε το Φλεβάρη του 2010 και περιλαμβάνει όλες τις χώρες της περιοχής. Εμφανίζεται ως «αντίπαλο δέος» στον Οργανισμό Αμερικανικών Κρατών που συμμετέχουν και οι ΗΠΑ, Καναδάς. Παράλληλα αναπτύσσονται συνεργασίες με τον Αραβικό Σύνδεσμο, διμερείς συνεργασίες μονοπωλιακών ομίλων, όπως με την Κίνα, την ΕΕ και τις ΗΠΑ και με χώρες του Ειρηνικού Ωκεανού. Επίσης, οι ΗΠΑ με στενούς συμμάχους τους, όπως η Χιλή και το Περού, προωθούν τη λεγόμενη «Διειρηνική Συνεργασία». Είναι φανερό ότι οι αστικές τάξεις των χωρών της Λατινικής Αμερικής, και ιδιαίτερα της Βραζιλίας και της Αργεντινής, επιδιώκουν μέσα από τέτοιες ενώσεις να ενισχύσουν τη θέση τους στην ιμπεριαλιστική πυραμίδα. Από όλο αυτόν τον ανταγωνισμό που θα ενταθεί κι άλλο, οι λαοί που παράγουν τον πλούτο δεν πρόκειται να έχουν κανένα ουσιαστικό όφελος. Αλλωστε, τα τεράστια ποσοστά φτώχειας, παρά το άλλο μείγμα διαχείρισης σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια το αποδεικνύει. Ο ΣΥΡΙΖΑ στη χώρα μας θέλει να καλλιεργήσει τις ίδιες αυταπάτες που αναπτύσσονται στη Λατινική Αμερική, ότι μπορεί να υπάρξει καπιταλιστική ανάπτυξη που θα φέρει ευημερία και στο λαό. Ομως, χωρίς να χτυπηθεί η αιτία των δεινών που είναι η καπιταλιστική εκμετάλλευση, χωρίς να τεθεί το ζήτημα της εξουσίας και της ιδιοκτησίας των μέσων παραγωγής, δεν μπορούν οι εργάτες, τα λαϊκά στρώματα να δουν «άσπρη μέρα»