Παρατηρώντας τον Κρόνο και τους δορυφόρους του

Παρατηρώντας τον Κρόνο και τους δορυφόρους του

Η καταιγίδα που άρχισε να αναπτύσσεται στο βόρειο ημισφαίριο του Κρόνου το 2010, άρχισε να παίρνει γιγαντιαίες διαστάσεις, περικυκλώνοντας τον πλανήτη, ώσπου τελικά να διαλυθεί 9 μήνες αργότερα. Αυτή η διαδοχή των φωτογραφιών δε θα μπορούσε να υπάρξει από περαστική διαστημοσυσκευή, παρά μόνο από σκάφος σε τροχιά, όπως το «Κασίνι»

Από την εκτόξευσή της, το 1997, η διαστημοσυσκευή «Κασίνι» έχει ταξιδέψει περισσότερα από 6 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα και έχει στείλει στη Γη 450 γιγαμπάιτ δεδομένων, που περιλαμβάνουν πάνω από 300.000 φωτογραφίες του ταραχώδους Κρόνου, των όμορφων δαχτυλιδιών του και του πλούσιου και σύνθετου συστήματος φυσικών δορυφόρων του. Οι φωτογραφίες αυτές αποκάλυψαν τρισεκατομμύρια μικροσκοπικά σωματίδια που συγκρούονται στους δακτυλίους, δημιουργώντας κενά, προεξοχές και εξάρσεις. Καταιγίδες που εκτείνονται σε απόσταση 290.000 χιλιομέτρων μέσα στην υποκίτρινη ατμόσφαιρα του πλανήτη και διαρρηγνύονται από συνεχείς τεράστιου μεγέθους γαλάζιες αστραπές. Λίμνες μεθανίου και αιθανίου στους πόλους του δορυφόρου Τιτάνα, που έχει μέγεθος μεγαλύτερο από τον πλανήτη Ερμή. Πίδακες νερού με διαλυμένες οργανικές ουσίες που εκτοξεύονται από έναν άλλο δορυφόρο, τον Εγκέλαδο. Πρόκειται για ένα από τα πιο εκπληκτικά φαινόμενα που έχουν παρατηρηθεί στο ηλιακό σύστημα.

Οι φωτογραφίες που δημοσιεύουμε είναι ένα δείγμα από αυτό το πολύτιμο υλικό, που θα συνεχίσει να συσσωρεύεται, καθώς η αρχική τετράχρονη αποστολή του «Κασίνι» πήρε δεύτερη παράταση και θα συνεχιστεί τουλάχιστον έως το 2017.

Ο Μίμας με τους αμέτρητους κρατήρες μοιάζει κυριολεκτικά βομβαρδισμένος. Ομως, ο τεράστιος κρατήρας διαμέτρου 400 χιλιομέτρων που φαίνεται στην εικόνα είναι το πιο αξιόλογο χαρακτηριστικό του, αυτό που του έδωσε και το παρατσούκλι «Αστρο του θανάτου», από την ομοιότητα με τεχνητό κατασκεύασμα γνωστής ταινίας «επιστημονικής φαντασίας»

Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγή: «Discover»

    

Πέρα από τους μεγάλους δορυφόρους του Κρόνου, περιφέρεται γύρω του και ένα σμήνος από ακανόνιστου σχήματος φεγγάρια, αξιόλογο κυρίως λόγω της ποικιλομορφίας του. Ο σχήματος πατάτας Προμηθέας, οι γεμάτοι κρατήρες γείτονές του Επιμηθέας και Ιανός, η Τελέστω με τη λεία επιφάνεια από πάγο, η Ελένη που μοιάζει να έχει υποστεί αμμοβολή από τα σωματίδια που περιφέρονται γύρω από τον Κρόνο, ο σπογγώδης, χαμηλής πυκνότητας Υπερίωνας και η Φοίβη, το μεγαλύτερο από τα ακανόνιστου σχήματος φεγγάρια, που επιπλέον κινείται με αντίθετη φορά από τα υπόλοιπα.

    

Σε αυτή τη φωτογραφία οι ακτίνες του Ηλιου έρχονται σχεδόν παράλληλα με το επίπεδο των δακτυλίων του Κρόνου, αποκαλύπτοντας μακριές σκιές που σχηματίζονται πάνω τους από ανεπαίσθητα χαρακτηριστικά των δακτυλίων, τα οποία προεξέχουν μέχρι και 2,5 χιλιόμετρα. Πρόκειται για μια ακόμα άγνωστη ως τώρα λεπτομέρεια που αποκάλυψε το «Κασσίνι». Οι αστρονόμοι θεωρούν ότι μικροσκοπικά φεγγάρια, το μεγαλύτερο από τα οποία δεν ξεπερνάει σε διάμετρο τα 800 μέτρα, κρύβονται μέσα στους δακτυλίους, που έχουν πάχος μόνο 10 μέτρα. Οι ψηλότερες από τις κάθετες δομές, που φαίνονται στη φωτογραφία, ίσως είναι υλικό των δακτυλίων, που «σκάει» πάνω σε αυτούς τους μικροσκοπικούς δορυφόρους, όπως το κύμα σκάει πάνω στα βράχια.

    

Ο Ιαπετός, το τρίτο μεγαλύτερο φεγγάρι του Κρόνου, με διάμετρο 1.450 χιλιόμετρα, έχει ένα μοναδικό εξόγκωμα στον ισημερινό του, από μια οροσειρά που τον διατρέχει και φτάνει σε ύψος τα 9,6 χιλιόμετρα. Οι επιστήμονες θεωρούν ότι πρόκειται για κατάλοιπο της εποχής που ο Ιαπετός περιστρεφόταν πιο γρήγορα απ' ό,τι σήμερα και ήταν σε ημίρρευστη κατάσταση. Η προεξοχή που είχε δημιουργηθεί εξαιτίας της γρήγορης περιστροφής, κάποια στιγμή πάγωσε επιτόπου. Το «Κασσίνι» έλυσε και το μυστήριο γιατί το ένα ημισφαίριο του Ιαπετού είναι 10 φορές πιο λαμπερό από το άλλο. Το ημισφαίριο που φωτίζεται από τον Ηλιο καλύπτεται από σκούρα σκόνη που αναδεύεται από την εξάτμιση, ενώ το άλλο ημισφαίριο επικαλύπτεται από κρυστάλλους πάγου που δημιουργούνται όταν η υγρασία φτάσει εκεί.