ΣΥΡΙΑ - G20 Κλιμακώνονται οι ανταγωνισμοί, εντείνονται οι κίνδυνοι ανάφλεξης

ΣΥΡΙΑ - G20

Κλιμακώνονται οι ανταγωνισμοί, εντείνονται οι κίνδυνοι ανάφλεξης

Σε πεδίο οξύτατων ενδο-ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών με επίκεντρο τη Συρία εξελίχθηκε η Σύνοδος του G20

Σε πεδίο οξύτατων ενδο-ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών με επίκεντρο τον τρόπο διαχείρισης των εξελίξεων στη Συρία, παρά τη διπλωματική γλώσσα, εξελίχθηκε η διήμερη σύνοδος του G20 φέρνοντας στο προσκήνιο με τον πιο εύγλωττο τρόπο τον προφανή πλέον κίνδυνο στρατιωτικής ανάφλεξης. Οι ισχυρότερες ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες οικονομίες του κόσμου «ξιφούλκησαν», υιοθετώντας το ρόλο είτε του «υπερασπιστή των διεθνών κανόνων» στο πλευρό των ΗΠΑ είτε αυτό του «υπέρμαχου» της πολιτικής λύσης υπεραμυνόμενες έκαστη τα συμφέροντα και τους σχεδιασμούς τους για την ευρύτερη περιοχή. Στο στόμα όλων, φυσικά, το πρόσχημα - καραμέλα του ενδιαφέροντος για το συριακό λαό και για τους λαούς όλης της περιοχής.

Ο Αμερικανός Πρόεδρος, όπως αναμενόταν, επιδόθηκε σε μια μαραθώνια προσπάθεια εξασφάλισης συμμετοχών σε μια «νέα συμμαχία των προθύμων», τόσο στη διάρκεια των εργασιών της Συνόδου όσο και σε σειρά διμερών συναντήσεων, επαναλαμβάνοντας ενδελεχώς όλη την επιχειρηματολογία που ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός έχει παρουσιάσει τις τελευταίες βδομάδες. Ο Μπαράκ Ομπάμα επέμεινε στα περί βέβαιης ενοχής του συριακού καθεστώτος για την επίθεση με χημικά όπλα την 21η Αυγούστου σε προάστιο της Δαμασκού και αξιοποίησε, τουλάχιστον μπροστά στις κάμερες, κάθε δυνατότητα συγκινησιακής φόρτισης εμφανιζόμενος «ταραγμένος» από τον αριθμό των θυμάτων (περισσότερα από 1.400 κατά την αμερικανική εκδοχή) και κάνοντας ειδική μνεία στα παιδιά.

Κατέληξε στη γνωστή επωδό περί αναγκαιότητας «αποφασιστικής απάντησης προκειμένου να γίνουν σεβαστοί οι διεθνείς κανόνες για τη μη χρήση χημικών όπλων» στους οποίους έχει συμφωνήσει η συντριπτική πλειοψηφία της παγκόσμιας κοινότητας. Χρησιμοποίησε το επιχείρημα ότι οι ΗΠΑ, ως «η μεγαλύτερη, παγκοσμίως, δύναμη», οφείλει και μπορεί ν' αναλάβει τις ευθύνες της, και χωρίς απόφαση του ΟΗΕ, αφού «το Συμβούλιο Ασφαλείας έχει παραλύσει», υπονοώντας τις αντιρρήσεις και τα «βέτο» που έχουν ασκήσει για το ζήτημα της Συρίας οι Ρωσία και Κίνα. Η δήλωση του ΓΓ του ΟΗΕ για αναγκαιότητα ειρηνικής επίλυσης πέρασε απαρατήρητη.

Παράλληλα, επεδίωξε να υποβαθμίσει τη μη διασφάλιση σημαντικής συναίνεσης στην προοπτική εξαπόλυσης «περιορισμένων και αναλογικών αεροπορικών επιδρομών» κατά συριακών στόχων, λέγοντας ότι υπήρξε ομοφωνία ως προς την αποδοχή ότι έγινε χρήση χημικών όπλων, και ως προς την καταδίκη της χρήσης αυτής και την αναγκαιότητα να μην ξαναγίνει. Εκτίμησε, επίσης, ότι η πλειοψηφία των συμμετεχόντων «τείνει» να πεισθεί ότι πίσω από τη χρήση χημικών βρίσκεται το καθεστώς Ασαντ.

Η «τάση» που διαπίστωσε ο Ομπάμα θα μπορούσε κανείς να πει ότι καταγράφηκε στην κοινή ανακοίνωση που εξέδωσαν 11 εκ των συμμετεχόντων χωρών (ΗΠΑ, Βρετανία, Γαλλία, Καναδάς, Τουρκία, Ισπανία, Σαουδική Αραβία, Ιαπωνία, Κορέα, Ιταλία, Αυστραλία), στην οποία τονίζεται ότι κρίνεται «αναγκαία μια διεθνής ισχυρή απάντηση» και ότι «ο κόσμος δεν μπορεί να περιμένει αιωνίως την κατάληξη αποτυχημένων διαδικασιών, κάτι που σημαίνει περισσότερα βάσανα για τη Συρία και μεγαλύτερη αστάθεια για την περιοχή». Εξ αυτών των χωρών, όμως, ανοιχτή στήριξη στην εξαπόλυση στρατιωτικής επίθεσης έχουν εκφράσει μόνο οι Βρετανία (η οποία, όμως, δεν θα συμμετάσχει δεδομένης της σχετικής αρνητικής απόφασης του βρετανικού κοινοβουλίου), Τουρκία και Καναδάς (που επίσης δεν έχουν κάνει λόγο για δική τους συμμετοχή).

Ετσι, στο πλευρό του Ομπάμα, στο τέλος της Συνόδου του G20 στην Πετρούπολη, βρέθηκε ολοκάθαρα μόνο αυτός που ήταν εξαρχής εκεί: ο Γάλλος Πρόεδρος Ολάντ, ο οποίος δέχεται επίσης ασφυκτικές πιέσεις για διεξαγωγή σχετικής ψηφοφορίας στο γαλλικό κοινοβούλιο. Υπό αυτό το πρίσμα, ίσως, θα πρέπει να ερμηνευτεί και η «ξαφνική» αναλαμπή του Ολάντ, ο οποίος, ενώ εμφανιζόταν να είναι με το δάχτυλο στην σκανδάλη, στην Πετρούπολη «θυμήθηκε» ότι υπάρχουν και οι επιθεωρητές του ΟΗΕ, το πόρισμα των οποίων δήλωσε ότι θα αναμένει πριν λάβει τις όποιες τελικές αποφάσεις.

Επιμένουν στις αντιρρήσεις τους Μόσχα - Πεκίνο

Από την άλλη, ο Ρώσος Πρόεδρος έδωσε ξεκάθαρα το στίγμα της στάσης που, προς το παρόν τουλάχιστον, εμφανίζεται αποφασισμένη να ακολουθήσει η Μόσχα. Ο Πούτιν επέμεινε ότι δεν υπάρχει καμία απόδειξη για ενοχή του καθεστώτος Ασαντ, διατύπωσε την εκδοχή ότι η συγκεκριμένη επίθεση με χημικά έγινε από αντικαθεστωτικούς με στόχο να προκαλέσουν διεθνή παρέμβαση υπέρ τους και προειδοποίησε, εκ νέου, ότι μια στρατιωτική επίθεση κατά της Συρίας, χωρίς απόφαση του ΟΗΕ, θα προκαλέσει τεράστιες συνέπειες και αστάθεια σε όλη την περιοχή (που προφανώς θα πλήξει τα ρωσικά συμφέροντα). Για του λόγου το αληθές, μάλιστα, η Μόσχα έχει ζητήσει «εκτίμηση συνεπειών» και «μέτρα ασφαλείας» από τη Διεθνή Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας για την περίπτωση πλήγματος του μικρού πυρηνικού αντιδραστήρα έξω από τη Δαμασκό και προειδοποιεί για τις ανθρώπινες και περιβαλλοντικές συνέπειες ενδεχόμενου πλήγματος αποθηκών χημικών όπλων, σημειώνοντας ότι μπορεί να πέσουν και σε «χέρια τρομοκρατών».

Την ξεκάθαρη αντίθεσή του, σε μια στρατιωτική επιδρομή στη Συρία, διατύπωσε ουσιαστικά και το Πεκίνο. Αν και ο Κινέζος Πρόεδρος δεν έκανε δηλώσεις μετά την κατ' ιδίαν συνάντησή του με τον Αμερικανό ομόλογό του στο περιθώριο της Συνόδου, το κινεζικό υπουργείο Εξωτερικών, τόνιζε ότι είναι αρμοδιότητα του Συμβουλίου Ασφαλείας να «λύσει» πολιτικά το ζήτημα της Συρίας και ότι όσοι επιλέγουν τη στρατιωτική οδό, «να το ξανασκεφτούν», καθώς οι συνέπειες και για την παγκόσμια οικονομία (και την κινεζική) θα είναι τεράστιες.

«Μάχη» προπαγάνδας για τον Ομπάμα και στο Κογκρέσο

Με αυτά τα δεδομένα, θα μπορούσε κανείς να πει ότι ο Ομπάμα δεν αποκόμισε από τη Σύνοδο αυτά ακριβώς που επεδίωκε. Πιθανώς σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση αυτού του κλίματος σχετικής «αβεβαιότητας» σε επίπεδο «προθυμίας» διαδραμάτισε η αρνητική ψηφοφορία στο βρετανικό κοινοβούλιο, που κατά πολλούς εξώθησε τον Μπαράκ Ομπάμα να ζητήσει την έγκριση του Κογκρέσου, επικαλούμενος αρχικά τις «δημοκρατικές του ευαισθησίες» και χθες το γεγονός ότι η χρήση χημικών στη Συρία «δεν απειλεί άμεσα» την αμερικανική ασφάλεια. Πόσο μάλλον, που η εξέλιξη της ψηφοφορίας στο Κογκρέσο, παρά τις 10 ψήφους υπέρ και τις 7 κατά στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της Γερουσίας, δεν θεωρείται προβλέψιμη.

Τις επόμενες ώρες και μέρες Ομπάμα και Κέρι (ο οποίος πραγματοποίησε επίσκεψη αστραπή στην Ευρώπη χτες και σήμερα για να «πείσει» τους υπουργούς Αμυνας της ΕΕ, η οποία, μέχρι στιγμής, δεν έχει καταλήξει σε τελική απόφαση με τα περισσότερα μέλη της να τείνουν στη στήριξη πολιτικής λύσης και ποικίλους ανταγωνισμούς να βρίσκονται επίσης σε εξέλιξη), όπως και άλλα μέλη του αμερικανικού προεδρικού επιτελείου, αναμένεται να επιδοθούν σε μια ύστατη προσπάθεια «σαγήνευσης» του Κογκρέσου. Στο πλαίσιο αυτό, ο Ομπάμα προανήγγειλε ότι θα απευθύνει νέο διάγγελμα προς τον αμερικανικό λαό την Τρίτη, ενώ θα επίκεινται οι τελικές ψηφοφορίες.

Σύμφωνα με δημοσκόπηση που διεξήχθη για λογαριασμό των BBC και ABC μεταξύ των μελών του Κογκρέσου, στα τέλη της βδομάδας, στη Γερουσία, κατά της στρατιωτικής επίθεσης τάσσονταν μετά βεβαιότητας 11 γερουσιαστές και «μάλλον κατά» άλλοι 6. Υπέρ τάσσονταν 19 γερουσιαστές, «μάλλον ναι» άλλοι 4, ενώ αναποφάσιστοι παρέμεναν 59 και ήταν άγνωστη η θέση ενός. Στη Βουλή των αντιπροσώπων, που ελέγχεται από τους Ρεπουμπλικάνους, τα πράγματα εμφανίζονταν πιο αρνητικά, καθώς 63 βουλευτές τάσσονταν κατά, άλλοι 136 προσανατολίζονταν στο κατά, υπέρ τάσσονταν ξεκάθαρα μόλις 20 και προς αυτό προσανατολίζονταν άλλοι 25, ενώ 153 παρέμεναν αναποφάσιστοι και 36 δεν ήταν γνωστό τι γνώμη έχουν.

Ο Αμερικανός Πρόεδρος δεν έχει αποσαφηνίσει τι θα πράξει σε περίπτωση μη διασφάλισης της έγκρισης του Κογκρέσου, αν και συνεργάτες του δήλωναν ότι δε θα προχωρήσει σε ανάληψη στρατιωτικής δράσης. Αν γίνει κάτι τέτοιο, δε σημαίνει τερματισμό των ενδο-ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών με επίκεντρο τη Συρία αλλά μάλλον εξεύρεση νέων πεδίων εκδήλωσής τους μέχρι την επόμενη κλιμάκωση.

Πολεμικός συναγερμός

Πάντως, στην ανατολική Μεσόγειο η ατμόσφαιρα είναι μάλλον πολεμική καθώς παρατηρείται διαρκώς αυξανόμενη συγκέντρωση πολεμικών πλοίων. Την Παρασκευή, σύμφωνα με ρωσικά ΜΜΕ, το αποβατικό «Nikolai Filchenkov» αναχώρησε από τη Μαύρη Θάλασσα για την ανατολική Μεσόγειο μεταφέροντας «ειδικό φορτίο». Ερχεται να προστεθεί σε άλλα πέντε ρωσικά που βρίσκονται ή πλέουν, σύμφωνα με τις υπάρχουσες πληροφορίες τουλάχιστον, προς την περιοχή. Ρώσοι αξιωματούχοι δήλωναν ότι «προτεραιότητα» είναι η απομάκρυνση Ρώσων υπηκόων, αλλά συμπλήρωναν ότι «τα πλοία είναι έτοιμα ν' ανταποκριθούν με κάθε τρόπο στην εξελισσόμενη κατάσταση».

Στην ίδια περιοχή, βρίσκονται πέντε αμερικανικά πλοία, μεταξύ των οποίων πλοία που φέρουν πυραύλους «Τόμαχοκ», και καθ' οδόν βρίσκεται ένα ακόμη καταδρομικό αλλά καιτο αεροπλανοφόρο «Νίμιτζ» με τη συνοδεία του. Επίσης, θεωρητικώς, τα πλοία βρίσκονται εκεί για «κάθε περίπτωση». Η Βρετανία φέρεται να έχει ενισχύσει τα μαχητικά της αεροσκάφη στη βάση της στην Κύπρο, ενώ η Γαλλία να έχει στείλει υπερσύγχρονη φρεγάτα με αντιαεροπορικό εξοπλισμό. Η Ιταλία φέρεται επίσης να έχει στείλει δύο φρεγάτες «για το ενδεχόμενο αναγκαιότητας απομάκρυνσης των 1.100 στρατιωτών που βρίσκονται στο νότιο Λίβανο στη δύναμη του ΟΗΕ».

Αν και κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα πόσα και ποια πλοία συνωστίζονται στην περιοχή, (είναι προφανές ότι οι πληροφορίες για τις μετακινήσεις τους εντάσσονται επίσης στο πλαίσιο εκατέρωθεν προπαγάνδας), είναι ξεκάθαρο ότι το κλίμα πλέον θυμίζει ολοένα περισσότερο αντίστροφη μέτρηση για μια πολεμική σύρραξη, που εγκυμονεί τεράστιους κινδύνους για τους λαούς της περιοχής. Στη διατήρηση και ενίσχυση του πολεμικού κλίματος συνέβαλε και η απόφαση των ΗΠΑ να απομακρύνουν όλο το μη αναγκαίο προσωπικό της πρεσβείας τους στο Λίβανο και του προξενείου τους στα Αδανα της Τουρκίας καθώς και η έκκληση αποχώρησης όλων των Αμερικανών από το Ιράκ, αργά το βράδυ της Παρασκευής.

Ελένη ΜΑΥΡΟΥΛΗ