Η ομιλία του Γ. Μαρίνου στην 15η Διεθνή Συνάντηση Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων
Βαρυσήμαντη παρέμβαση εκ μέρους του ΚΚΕ, έκανε ο Γιώργος Μαρίνος, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του Κόμματος, στην 15η Διεθνή Συνάντηση Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων στη Λισαβόνα. Ακολουθεί ολόκληρο το κείμενο της ομιλίας.
«Αγαπητοί σύντροφοι και συντρόφισσες,
Ευχαριστούμε το Πορτογαλικό Κομμουνιστικό Κόμμα για τη φιλοξενία και χαιρετίζουμε τις αντιπροσωπείες των ΚΚ που συμμετέχουν στην 15η Διεθνή Συνάντηση των Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων.
Το ΚΚΕ τιμάει τον κομμουνιστή Αλβάρο Κουνιάλ, ΓΓ του Πορτογαλικού Κομμουνιστικού Κόμματος, επιφανή παράγοντα του κομμουνιστικού κινήματος, που συμπληρώνονται φέτος 100 χρόνια από τη γέννησή του.
Ο Αλβάρο Κουνιάλ διέθεσε τη ζωή του στον αγώνα για τα συμφέροντα της εργατικής τάξης, για την υπόθεση του σοσιαλισμού, ήταν θερμός υπερασπιστής της αρχής του προλεταριακού διεθνισμού.
Οι αγώνες αυτής της γενιάς των κομμουνιστών μας εμπνέουν να συνεχίσουμε πιο αποφασιστικά τον αγώνα μας για την υλοποίηση των καθηκόντων που έχουμε μπροστά μας, για την ανατροπή του ξεπερασμένου καπιταλιστικού συστήματος.
Αγαπητοί σύντροφοι,
Οι εξελίξεις που ζούμε επιβεβαιώνουν την εκτίμηση ότι ο καπιταλισμός γίνεται συνεχώς πιο αντιδραστικός και επικίνδυνος, γεννάει κρίσεις και πολέμους. Καταδικάζει εκατομμύρια εργαζομένων στην ανεργία, στην φτώχεια, αδυνατεί να ικανοποιήσει τις διευρυνόμενες λαϊκές ανάγκες.
Η κατάσταση αυτή εκδηλώνεται σε όλη την υδρόγειο και το Κομμουνιστικό Κίνημα έχει υποχρέωση να καταβάλλει τη μεγαλύτερη δυνατή προσπάθεια για τη δική του αυτοτελή ιδεολογική, πολιτική και μαζική πάλη, να κατακτήσει ενιαία επαναστατική στρατηγική.
Εκτιμούμε πως αυτό ακριβώς το ζήτημα επιβάλλεται να πάρει τη θέση που του ανήκει σε όλες τις συζητήσεις των ΚΚ σε συνδυασμό με τη συντονισμένη δράση για τα λαϊκά προβλήματα σε σύγκρουση με τις δυνάμεις του κεφαλαίου.
Το Κομμουνιστικό Κίνημα είναι ανάγκη να απαντήσει στο κρίσιμο ερώτημα, με ποια στρατηγική θα πατήσει γερά στα πόδια του και θα μπορέσει να εκφράσει κατά το δυνατόν αποτελεσματικά τα συμφέροντα της εργατικής τάξης, των λαϊκών στρωμάτων σε γραμμή σύγκρουσης με την καπιταλιστική βαρβαρότητα. Αντιμετωπίζοντας το σοσιαλισμό όχι ως στόχο του απώτερου μέλλοντος αλλά ως ζήτημα της καθημερινής δράσης αφού η επικαιρότητά του προβάλλει μέσα από τα βάσανα των λαών.
Από αυτή τη σκοπιά θέλουμε να συγκεντρώσουμε την προσοχή μας σε ζητήματα που εκδηλώνονται διαφορετικές απόψεις, διαφωνίες στο κομμουνιστικό κίνημα παίρνοντας υπόψη ότι η θέση που υποστηρίζει ότι μπορούμε να προχωρήσουμε "στη βάση αυτών που συμφωνούμε" οδηγεί σε εφησυχασμό, δεν επιτρέπει την βαθύτερη εξέταση των αδυναμιών και τη λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση θεμάτων στρατηγικής σημασίας που είναι απαραίτητα για την ανασύνταξη των κομμουνιστικών κομμάτων, για να εκπληρώσουν το ρόλο τους ως πρωτοπορία της εργατικής τάξης.
Πρώτο, το πρόβλημα της κρίσης, μας απασχόλησε και σε προηγούμενες διεθνείς συναντήσεις αλλά δυστυχώς παρατηρούμε ότι παραμένουν προσεγγίσεις που μιλούν για "κρίση του νεοφιλελευθερισμού", για "χρηματοπιστωτική κρίση". Οι προσεγγίσεις αυτές περιορίζονται στην ενοχοποίηση μιας μορφής διαχείρισης του καπιταλισμού, αθωώνοντας τη σοσιαλδημοκρατική, τη νεοκεϋνσιανή διαχείριση, το ίδιο το καπιταλιστικό σύστημα. Οι θέσεις αυτές απολυτοποιούν το ρόλο του τραπεζικού κεφαλαίου, υποτιμώντας το ρόλο των άλλων τμημάτων του κεφαλαίου, υπερβαίνοντας την πραγματικότητα της συνύφανσης του βιομηχανικού με το τραπεζικό κεφάλαιο, το ρόλο του χρηματιστικού κεφαλαίου που είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα του καπιταλισμού στο ανώτατο, το σημερινό ιμπεριαλιστικό στάδιο.
Το πρόβλημα είναι βαθύτερο και αφορά τους νόμους λειτουργίας του συστήματος. Η κρίση εκδηλώνεται περιοδικά στα καπιταλιστικά κράτη ανεξάρτητα από τη μορφή της αστικής διαχείρισης.
Οι λαοί είναι απέναντι σε καπιταλιστική κρίση υπερπαραγωγής, υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου που οι προϋποθέσεις της δημιουργήθηκαν στις συνθήκες ανόδου της καπιταλιστικής οικονομίας.
Η καπιταλιστική κρίση που σταματάει τη διευρυμένη αναπαραγωγή του κοινωνικού κεφαλαίου έχει τη βάση της στη βασική αντίθεση του συστήματος, στον κοινωνικό χαρακτήρα της παραγωγής και την καπιταλιστική ιδιοποίηση των αποτελεσμάτων της γιατί τα μέσα παραγωγής είναι καπιταλιστική ιδιοκτησία. Αυτή ακριβώς είναι η πηγή της υπεραξίας και της εκμετάλλευσης, η πηγή της άναρχης και ανισόμετρης ανάπτυξης που χαρακτηρίζουν το σύστημα.
Η ισχυροποίηση των μονοπωλίων, η διεθνοποίηση της καπιταλιστικής οικονομίας οξύνουν την άναρχη ανάπτυξη, οξύνουν τις αντιθέσεις με μεγαλύτερη ένταση και οδηγούν σε βαθύτερες κρίσεις, σε πιο σκληρό ανταγωνισμό ανάμεσα στους μεγάλους οικονομικούς ομίλους και τα καπιταλιστικά κράτη, φέρνουν πιο κοντά τους ιμπεριαλιστικούς πολέμους.
Στη διάρκεια της κρίσης βγήκαν προβλήματα τα οποία αφορούν την πάλη των ΚΚ και του Εργατικού, λαϊκού κινήματος και επιτρέψτε μας να παραθέσουμε ορισμένα παραδείγματα.
Στην Ελλάδα οι αστικές κυβερνήσεις, φιλελεύθερες, σοσιαλδημοκρατικές, με τη συμμετοχή της κυβερνώσας αριστεράς, επέβαλλαν σκληρά, αντιλαϊκά μέτρα. Υπογράφηκαν μνημόνια και δανειακές συμβάσεις με την ΕΕ, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αλλά η επίθεση στα εργατικά, λαϊκά δικαιώματα δεν αφορά αποκλειστικά τα μνημόνια, όπως ισχυρίζεται το κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς και άλλες δυνάμεις του οπορτουνισμού, για να στηρίξουν την "αντιμνημονιακή γραμμή" και να απαλλάξουν τη γενικότερη στρατηγική του κεφαλαίου.
Η αλήθεια είναι ότι τα μέτρα που επιβλήθηκαν συμπεριλαμβάνονται στη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στη στρατηγική των μονοπωλίων, χρησιμοποιώντας τις καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις από τις αρχές της δεκαετίας του ΄90. Στόχος αυτής της στρατηγικής είναι η μείωση της τιμής της εργατικής δύναμης, η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών μονοπωλίων έναντι των ανταγωνιστών τους, ιδιαίτερα έναντι των μεγάλων οικονομικών ομίλων των ανερχόμενων καπιταλιστικών δυνάμεων της Κίνας, της Ινδίας, της Βραζιλίας που η εργατική δύναμη είναι σε πολύ χαμηλά επίπεδα.
Στα πλαίσια αυτά τα αντιλαϊκά μέτρα δεν εφαρμόζονται μόνο σε κράτη που έχει υπογραφεί μνημόνιο αλλά και σε άλλα πολλά καπιταλιστικά κράτη, στην Ευρώπη, σε όλο τον κόσμο.
Στη διάρκεια της κρίσης εντείνεται η αντιπαράθεση για τις μορφές διαχείρισης της καπιταλιστικής οικονομίας.
Στην Ελλάδα έχουν διαμορφωθεί δύο μπλοκ οικονομικών και πολιτικών δυνάμεων. Το ένα με πυρήνα την κυβέρνηση ΝΔ - ΠΑΣΟΚ από κοινού με την ΕΕ που είναι υπέρ της σκληρής δημοσιονομικής πολιτικής και το άλλο με το ΣΥΡΙΖΑ, το διεθνές Νομισματικό ταμείο και τις ΗΠΑ, που υποστηρίζουν χαλαρότερη δημοσιονομική πολιτική με στόχο την ενίσχυση της κρατικής χρηματοδότησης των μονοπωλίων. Οι διαχειριστικές αυτές προτάσεις ανταποκρίνονται στις ανάγκες συγκεκριμένων τμημάτων του κεφαλαίου και είναι μέρος του γενικότερου ενδοϊμπεριαλιστικού ανταγωνισμού.
Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε ότι κάθε μορφή αστικής διαχείρισης υπηρετεί την κερδοφορία των μονοπωλίων μέσα από την επιβολή αντιλαϊκών μέτρων, την ένταση της εκμετάλλευσης της εργατικής τάξης, τη χειροτέρευση της κατάστασης των λαϊκών στρωμάτων.
Στη βάση των διαφορετικών μορφών αστικής διαχείρισης του συστήματος, (φιλελεύθερης ή κεϋνσιανής), προωθείται στην Ελλάδα η αναμόρφωση του πολιτικού σκηνικού με σκοπό η αστική τάξη να ελέγξει τις εξελίξεις, να εμποδίσει την ταξική πάλη, να παρεμβάλλει κάθε λογής αναχώματα στην πάλη του ΚΚΕ και του ταξικού κινήματος. Η αναμόρφωση εκφράζεται με τη δημιουργία του κεντροδεξιού πόλου με άξονα το φιλελεύθερο κόμμα της ΝΔ και του κεντροαριστερού με άξονα τον ΣΥΡΙΖΑ.
Το κόμμα μας θέλει να ενημερώσει τα ΚΚ ότι σχεδιασμένα το ΚΕΑ και άλλες δυνάμεις του οπορτουνισμού επιχειρούν να διαστρεβλώσουν την πραγματικότητα και να παρουσιάσουν τον ΣΥΡΙΖΑ ως φιλολαϊκή δύναμη που μάχεται για τα συμφέροντα των εργαζομένων ενάντια στο κεφάλαιο. Η αλήθεια είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ ως οπορτουνιστικός σχηματισμός που εξελίχθηκε σε πυλώνα της σοσιαλδημοκρατικής διαχείρισης στηρίζεται από τμήματα της αστικής τάξης, είναι υπερασπιστής του καπιταλισμού και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι το κόμμα που εκθείασε την πολιτική Ομπάμα ως προοδευτική και καλλιέργησε το μύθο ότι με την εκλογή Ολάντ στη Γαλλία θα φυσήξει νέος άνεμος για τους εργαζόμενους στην Ευρώπη.
Στοιχείο της αναμόρφωσης του αστικού πολιτικού συστήματος στην Ελλάδα αποτελεί και η εγκληματική, φασιστική οργάνωση της "Χρυσής Αυγής".
Η "Χρυσή Αυγή" είναι γέννημα – θρέμμα του καπιταλισμού, στηρίζεται από το αστικό κράτος και τους μηχανισμούς τους, αναπτύχθηκε με την ανοχή των αστικών κομμάτων για να λειτουργήσει ως δύναμη καταστολής του κεφαλαίου για το χτύπημα του εργατικού, λαϊκού κινήματος, ενάντια στους κομμουνιστές.
Το κόμμα μας υποστηρίζει ότι η απομόνωση, η συντριβή της "Χρυσής Αυγής" είναι υπόθεση της οργανωμένης πάλης της εργατικής τάξης, της λαϊκής συμμαχίας. Ο αγώνας αυτός δεν περνάει μέσα από τα λεγόμενα αντιφασιστικά μέτωπα που προτείνουν αστικές και οπορτουνιστικές δυνάμεις αλλά μέσα από τον αγώνα που έχει ως στόχο την κατάργηση των αιτιών που γεννάνε το φασισμό, την ανατροπή της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης, τη σύγκρουση με την ΕΕ που έχει επίσημη ιδεολογία τον αντικομμουνισμό και προβάλλει την ανιστόρητη ταύτιση φασισμού – κομμουνισμού.
Δεύτερο, η πράξη δείχνει ότι σε συνθήκες καπιταλιστικής κρίσης οξύνονται οι ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις, οι ανταγωνισμοί για την κατάκτηση νέων χώρων επένδυσης συσσωρευμένων κεφαλαίων, τον έλεγχο των πλουτοπαραγωγικών πηγών. Στο έδαφος αυτό διαμορφώνονται οι αιτίες πολεμικών αναμετρήσεων, πολύμορφων επεμβάσεων, πράγμα που ζούμε στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, της Μέσης Ανατολής, του Περσικού κόλπου, της Κασπίας θάλασσας, σε πολλές περιοχές της υδρογείου.
Το ΚΚΕ αντιτάσσεται στους ιμπεριαλιστικούς πολέμους, μάχεται ενάντια στην εμπλοκή της Ελλάδας και έχει ξεκαθαρίσει ότι σε κάθε περίπτωση, οποιαδήποτε μορφή κι αν πάρει η συμμετοχή της Ελλάδας σε ιμπεριαλιστικό πόλεμο, το ΚΚΕ πρέπει να είναι έτοιμο να ηγηθεί στην αυτοτελή οργάνωση της εργατικής - λαϊκής αντίστασης, ώστε αυτή να συνδεθεί με την πάλη για την ήττα της αστικής τάξης, τόσο της εγχώριας όσο και της ξένης ως εισβολέα.
Το ΚΚΕ οφείλει να πάρει την πρωτοβουλία, ανάλογα με τις συγκεκριμένες συνθήκες, για τη συγκρότηση του εργατικού - λαϊκού μετώπου με το σύνθημα: "Ο λαός θα δώσει την ελευθερία και τη διέξοδο από το καπιταλιστικό σύστημα που, όσο κυριαρχεί, φέρνει τον πόλεμο και την "ειρήνη" με το πιστόλι στον κρόταφο".
Η θέση αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία για το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα και προφυλάσσει από τον εγκλωβισμό των λαών στο ένα ή το άλλο τμήμα της αστικής τάξης, στην μια ή την άλλη ιμπεριαλιστική συμμαχία. Πολύ περισσότερο που τα τελευταία χρόνια επιχειρείται να περάσει η αντίληψη του λεγόμενου "πολυπολικού κόσμου" και να τεθούν ψεύτικα διλήμματα που στοχεύουν στην χειραγώγηση των λαών και στην εμπλοκή τους στους ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς.
Τρίτο, η στάση των κομμουνιστών και των λαών απέναντι στο ιμπεριαλιστικό σύστημα και στις ιμπεριαλιστικές ενώσεις έχει μεγάλη σημασία.
Μιλώντας για τον ιμπεριαλισμό ως ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού, ο Λένιν μιλούσε, πρώτα απ' όλα για την οικονομική βάση του συστήματος, την κυριαρχία των μονοπωλίων. Στο έργο του "Ο ιμπεριαλισμός ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού", αναφέρει ότι:
"Αν δεν κατανοηθούν οι οικονομικές ρίζες αυτού του φαινομένου, αν δεν εκτιμηθεί η πολιτική και κοινωνική του σημασία, δεν μπορεί να γίνει ούτε βήμα στον τομέα της λύσης των πρακτικών καθηκόντων του κομμουνιστικού κινήματος".
Η θέση αυτή έχει πολύ μεγάλη σημασία για τη δική μας ανάλυση.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι επικίνδυνη μόνο για την πορεία της "ενοποίησης" (ολοκλήρωσης) αλλά από το γεγονός ότι είναι διακρατική, ιμπεριαλιστική ένωση των μονοπωλίων. Τόσο η Ευρωπαϊκή Ένωση, όσο και οι άλλες ενώσεις που εμφανίστηκαν στην Ασία ή στη λατινική Αμερική αλλά και οι BRICS έχουν συγκεκριμένη οικονομική βάση, στηρίζονται στη συνεργασία, στη συνένωση της δύναμης μεγάλων οικονομικών μονοπωλιακών ομίλων και παρά τις αντιθέσεις που εκδηλώνονται στις γραμμές τους, το βασικό κριτήριο είναι τα δικά τους συμφέροντα, ο έλεγχος των αγορών και συνεπώς είναι κατά των λαών και των δικαιωμάτων τους.
Ο ιμπεριαλισμός δεν είναι μόνο μια επιθετική εξωτερική πολιτική, είναι ο καπιταλισμός στο τελευταίο, στο ανώτατο στάδιο, είναι σύστημα στο οποίο εντάσσονται τα καπιταλιστικά κράτη και καταλαμβάνουν τη θέση τους ανάλογα με την οικονομική, στρατιωτική και πολιτική τους δύναμη.
Στις συνθήκες αυτές έχει μεγάλη σημασία η ταξική αντιμετώπιση των ζητημάτων της "εξάρτησης" και της "κυριαρχίας". Το θέμα πρέπει να ανοίξει, να μας απασχολήσει γιατί έχει πολύ σοβαρές πολιτικές προεκτάσεις, η λαθεμένη αντιμετώπιση οδηγεί στη στήριξη διαχειριστικών λύσεων και σε πολιτική συμμαχιών με τμήματα της αστικής τάξης, με πολιτικές δυνάμεις υπερασπιστές του εκμεταλλευτικού συστήματος.
Το 19ο συνέδριο του ΚΚΕ εκτίμησε ότι στο πλαίσιο της ανισόμετρης ανάπτυξης "ο καπιταλισμός στην Ελλάδα βρίσκεται στο ιμπεριαλιστικό στάδιο ανάπτυξης του, σε ενδιάμεση θέση στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα, με ισχυρές ανισότιμες εξαρτήσεις από τις ΗΠΑ και την ΕΕ".
Το βασικό δηλαδή ζήτημα είναι η ανισόμετρη ανάπτυξη του καπιταλισμού που διαμορφώνει σχέσεις ανισότιμης εξάρτησης και αλληλεξάρτησης και για το λόγο αυτό δεν έχουν καμία υπόσταση θέσεις που παρουσιάζουν την Ελλάδα αλλά και άλλα κράτη με υποδεέστερη θέση στην ιμπεριαλιστική πυραμίδα ως κατεχόμενες, ως αποικίες.
Βεβαίως, όσο υπάρχει η αστική τάξη στο τιμόνι της εξουσίας, οικοδομεί διεθνείς σχέσεις με γνώμονα το δικό της συμφέρον και στη βάση αυτή εκχωρεί κυριαρχικά δικαιώματα. Οι έννοιες της "ανεξαρτησίας", της "κυριαρχίας" είναι έννοιες με ταξικό περιεχόμενο και επιβάλλεται να αντιμετωπιστούν σε κατεύθυνση που τονίζει ότι η εργατική τάξη με τη δική της εξουσία μπορεί να γίνει νοικοκύρης στον τόπο της, να επιλέξει το δρόμο ανάπτυξης που αντιστοιχεί στα δικά της συμφέροντα και να οικοδομήσει αντίστοιχες διεθνείς σχέσεις με αποδέσμευση από την ΕΕ, το ΝΑΤΟ και τις άλλες ιμπεριαλιστικές ενώσεις.
Επί πλέον θέλουμε να σημειώσουμε πως οι αποικίες ως στοιχείο της ιστορικής πορείας του καπιταλισμού, έχουν εκλείψει. Αυτός είναι κοινός τόπος. Η αποικιοκρατία ανατράπηκε με την πάλη των λαών και τη μεγάλη συμβολή του σοσιαλισμού. Η σελίδα αυτή έχει κλείσει αλλά δυστυχώς σήμερα αναβιώνουν θέσεις που παρουσιάζουν τις ανισότιμες σχέσεις καπιταλιστικών κρατών μέσα στο ιμπεριαλιστικό σύστημα ως φαινόμενο νέο - αποικιοκρατίας. Χώρες με ανεπτυγμένο μονοπωλιακό καπιταλισμό, με ισχυρή αστική τάξη και αστικό κράτος χαρακτηρίζονται ως νέο - αποικίες, υιοθετείται ενδιάμεσο στάδιο ως μορφή αστικής διαχείρισης για την επίλυση αυτών των προβλημάτων.
Τέταρτο, ο χαρακτήρας της εποχής μας είναι θεμελιακό ζήτημα για την επεξεργασία της επαναστατικής στρατηγικής. Τα αντικειμενικά δεδομένα αποδεικνύουν ότι ανεξάρτητα από την αντεπαναστατική ανατροπή του σοσιαλισμού στη Σοβιετική Ένωση και τις άλλες σοσιαλιστικές χώρες, η εποχή μας παραμένει εποχή περάσματος από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό.
Γιατί; Διότι ο καπιταλισμός έχει σαπίσει, μαστίζεται από αξεπέραστες αντιθέσεις, έχει εξαντλήσει τα ιστορικά του όρια. Η εμφάνιση και η ανάπτυξη των μονοπωλίων, των μεγάλων μετοχικών επιχειρήσεων, η γέννηση και ανάπτυξη της εργατικής τάξης, η είσοδος του καπιταλισμού στο ανώτερο, στο ιμπεριαλιστικό στάδιο τονίζουν ότι έχουν ωριμάσει οι υλικές προϋποθέσεις που επιτρέπουν την οικοδόμηση της νέας, της σοσιαλιστικής – κομμουνιστικής κοινωνίας. Αυτό είναι καθοριστικό στοιχείο της Μαρξιστικής – Λενινιστικής ανάλυσης των εξελίξεων γιατί δείχνει την κατεύθυνση της πάλης των Κομμουνιστικών Κομμάτων που έχουν την υποχρέωση να προετοιμαστούν ολόπλευρα για να ανταποκριθούν στην πάλη για το σοσιαλισμό - κομμουνισμό.
Να συμβάλλουν στην ωρίμανση του υποκειμενικού παράγοντα, στην προετοιμασία της εργατικής τάξης ως πρωτοπόρας τάξης της καπιταλιστικής κοινωνίας, για να πρωτοστατήσει στη συμμαχία με τα λαϊκά στρώματα και να διεκδικήσει την εξουσία της.
Η διαμόρφωση πολιτικής, ταξικής συνείδησης δεν μπορεί να γίνει με παλιά, διαχειριστικά υλικά. Την εποχή περάσματος από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό δεν χωράνε πολιτικές θέσεις που εγκλωβίζουν την εργατική τάξη στην αστική διαχείριση με τη μορφή ενδιάμεσων σταδίων ανάμεσα στον καπιταλισμό και τον σοσιαλισμό, δεν χωράνε πολιτικές θέσεις στήριξης η συμμετοχής στη μια η την άλλη κυβέρνηση αστικής διαχείρισης που παρουσιάζεται με "αριστερή" ή "προοδευτική" ταμπέλα.
Η εξουσία θα είναι αστική, καπιταλιστική ή εργατική. Τα μέσα παραγωγής θα είναι καπιταλιστική ή κοινωνική ιδιοκτησία. Λύσεις που κινούνται "εντός των τειχών" του συστήματος ανεξάρτητα από τις προθέσεις όχι μόνο δεν αποτελούν μορφές προσέγγισης της σοσιαλιστικής λύσης αλλά ευνοούν τη διαιώνιση του καπιταλισμού, του δίνουν χρόνο, καλλιεργούν αυταπάτες στους εργαζόμενους.
Το κόμμα μας δεν μειώνει στο ελάχιστο την ιστορική πείρα, εκτιμά σοβαρά την πολυπλοκότητα των πολιτικών και κοινωνικών διεργασιών.
Μελετάει τις εξελίξεις στη Χιλή αλλά και στην Πορτογαλία τη δεκαετία του ΄70, μελετάει την πρόσφατη πείρα στην Κύπρο και τις εξελίξεις στη Λατινική Αμερική.
Στη βάση αυτής της μελέτης μπορούμε τεκμηριωμένα και εκ του αποτελέσματος να πούμε πως καμιά διαχειριστική λύση δεν έχει επιβεβαιωθεί ως δρόμος περάσματος στο σοσιαλισμό και δεν θα μπορούσε να ήταν διαφορετικά. Διότι αυτός ο δρόμος διαιωνίζει την αντίθεση κεφαλαίου – εργασίας, δεν μπορεί να αποτρέψει τις καπιταλιστικές κρίσεις, την ανεργία, την εκμετάλλευση γιατί διατηρεί τις αιτίες που τα γεννάνε, γιατί κριτήριο της ανάπτυξης είναι το καπιταλιστικό κέρδος.
Η επιλογή των ενδιάμεσων σταδίων παραβιάζει μια κοινά αποδεκτή θέση, τη θέση ότι ανάμεσα στον καπιταλισμό και στο σοσιαλισμό – κομμουνισμό δεν υπάρχει ενδιάμεσο κοινωνικοοικονομικό σύστημα, ενδιάμεση πολιτική εξουσία.
Βεβαίως, οι κομμουνιστές παλεύουν μέσα στα αστικά κοινοβούλια για την προβολή και την υπεράσπιση των λαϊκών δικαιωμάτων σε συνδυασμό και με προτεραιότητα στην εξωκοινοβουλευτική δράση αλλά αυτό δεν έχει καμία σχέση με την υιοθέτηση της κοινοβουλευτικής αντίληψης που καλλιεργεί συγχύσεις ότι μπορεί να προκύψει φιλολαϊκή λύση μέσα από τους αστικούς θεσμούς.
Ο κοινοβουλευτικός δρόμος που αποθεώνεται διαχρονικά από τις δυνάμεις του οπορτουνισμού είναι ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες ενσωμάτωσης ισχυρών ΚΚ, μείωσης της απαιτητικότητας των εργαζομένων.
Η ιστορία διδάσκει.
Η λογική των μεταρρυθμίσεων και η απόρριψη του επαναστατικού δρόμου, η απόρριψη της σοσιαλιστικής επανάστασης αποτελεί οδυνηρή υποχώρηση και άρνηση του βασικότερου στοιχείου που χαρακτηρίζει ένα Κομμουνιστικό Κόμμα.
Η ταξική πάλη έχει τους δικούς της νόμους που εδράζονται στην αντίθεση κεφαλαίου – εργασίας η οποία έχει καθολικό χαρακτήρα και αφορά το σύνολο των καπιταλιστικών κρατών. Η ταξική πάλη δεν περιορίζεται στην ανάπτυξη των αγώνων για τον καθορισμό των όρων πώλησης της εργατικής δύναμης αλλά καθορίζεται από το ζήτημα της κατάργησης της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης, της πάλης για την κατάκτηση της εξουσίας.
Το ΚΚ σε κάθε χώρα έχει υποχρέωση να μελετά τη συγκεκριμένη κατάσταση, την ανάπτυξη του καπιταλισμού, την πορεία των κλάδων και τομέων της οικονομίας, τις αλλαγές στο εποικοδόμημα, την ταξική, κοινωνική διάρθρωση για να χαράξει επαναστατική στρατηγική. Όμως, είναι άλλο αυτό και άλλο οι θέσεις οι οποίες στο όνομα των εθνικών ιδιαιτεροτήτων ακυρώνουν την επαναστατική στρατηγική και υποκαθιστούν την πάλη για το σοσιαλισμό με κυβερνητικές λύσεις και πολιτική συμμαχιών που αντιστοιχούν στην αστική διαχείριση.
Η αντιμετώπιση του σοσιαλισμού απλά ως μια διακηρυκτική θέση προκαλεί μεγάλη ζημιά. Υποβαθμίζει τον ίδιο το στρατηγικό στόχο, το στόχο που καθορίζει την τακτική, τη συνολική στάση των ΚΚ, τη δουλειά τους στο εργατικό, λαϊκό κίνημα, την πολιτική των συμμαχιών.
Ο ευρωκομμουνισμός και άλλα οπορτουνιστικά ρεύματα στις προγραμματικές τους διακηρύξεις έκαναν αναφορές στο σοσιαλισμό αλλά η πολιτική τους ακύρωνε τον επαναστατικό δρόμο. Στο όνομα των εθνικών ιδιαιτεροτήτων πολεμούσαν τις νομοτέλειες της σοσιαλιστικής επανάστασης και οικοδόμησης. Στα έργα του Καρίγιο και του Μπερλίνγκουερ εμφανίζεται ο όρος σοσιαλισμός αποστεωμένος από την ουσία του. Χωρίς την εργατική εξουσία, τη δικτατορία του προλεταριάτου, χωρίς την κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής και του κεντρικού σχεδιασμού. Μιλούσαν για τον ανασχηματισμό, εκδημοκρατισμό του αστικού κράτους, της δικτατορίας των μονοπωλίων, καλλιεργούσαν αυταπάτες για φιλολαϊκές λύσεις μέσα από τον κοινοβουλευτικό δρόμο, την αστική διακυβέρνηση, τη συμμαχία με τη σοσιαλδημοκρατία.
Σήμερα, έχουν εμφανιστεί οπορτουνιστικές πλατφόρμες, εξίσου επικίνδυνες με τον "Ευρωκομμουνισμό" που εναντιώνονται στον επιστημονικό σοσιαλισμό, όπως ο "σοσιαλισμός της αγοράς", "ο σοσιαλισμός του 21ου αιώνα", γίνεται λόγος περί "κοινωνικής οικονομίας", αναζητείται η ουτοπία ενός εξανθρωπισμένου καπιταλισμού. Σε ορισμένες περιπτώσεις στο όνομα της "παγκοσμιοποίησης" επιχειρείται η μείωση η ακύρωση της καθοριστικής σημασίας της ταξικής πάλης σε εθνικό επίπεδο.
Σε κάθε περίπτωση το μέτωπο στον οπορτουνισμό είναι στοιχείο της αναμέτρησης με το καπιταλιστικό σύστημα, με τον ιμπεριαλισμό, και κάθε ανοχή η υποχώρηση λειτουργεί διαβρωτικά σε βάρος του κομμουνιστικού κινήματος και της προοπτικής του.
Το λεγόμενο Κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς που δικτυώνεται με τη χρηματοδότηση της ΕΕ σε όλο τον κόσμο, κάνει μεγάλη ζημιά στο κομμουνιστικό κίνημα, είναι φορέας προώθησης της στρατηγικής της ΕΕ μέσα στο εργατικό κίνημα, "νύχι κρέας" με τη σοσιαλδημοκρατία και απαιτείται αυστηρή ιδεολογικοπολιτική αντιμετώπιση.
Ο κορμός του αποτελείται από δυνάμεις που πανηγύριζαν για την ανατροπή του σοσιαλισμού και ταυτίζονται στον αντικομμουνισμό με αστικές και κάθε λογής αντιδραστικές δυνάμεις στο όνομα του "αντισταλινισμού".
Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε πως το ταξικό και συνεπώς το σύγχρονο περιεχόμενο της ιδεολογικοπολιτικής και μαζικής πάλης στις μέρες μας καθορίζεται από τη ρήξη, τη σύγκρουση με τα μονοπώλια και το καπιταλιστικό σύστημα, με τους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς. Καθορίζεται από την οργάνωση της εργατικής τάξης στους χώρους δουλειάς, τη συγκρότηση της συμμαχίας της με τα λαϊκά στρώματα, την ολόπλευρη προετοιμασία για την ανατροπή του καπιταλισμού, για τη σοσιαλιστική – κομμουνιστική κοινωνία, την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο.
Έχουμε καθήκον να σκεφτούμε ότι οι Μαρξ και Ένγκελς στην εποχή τους, σε εποχή των αστικών επαναστάσεων μιλούσαν για την αυτοτελή ιδεολογικοπολιτική πάλη της εργατικής τάξης. Έχουμε καθήκον να σκεφτούμε πόσο βαθειά μελέτησαν την πείρα της κομμούνας του Παρισιού το 1871 και μίλησαν για την αναγκαιότητα της εργατικής εξουσίας, τη συντριβή του αστικού κράτους.
Έχουμε καθήκον να σκεφτούμε την πείρα της μεγάλης Οχτωβριανής Σοσιαλιστικής επανάστασης το 1917 και να συμβάλλουμε να προσαρμοστούν οι προγραμματικές κατευθύνσεις των ΚΚ, η στρατηγική τους σ' αυτό που επιβάλλει η εποχή μας.
"Ο ιμπεριαλισμός είναι η παραμονή της κοινωνικής επανάστασης του προλεταριάτου", τόνιζε ο Λένιν.
Επαναστατική κατάσταση διαμορφώθηκε μετά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο στη Γερμανία, στην Ουγγαρία, στην Σλοβακία, στην Ιταλία. Επαναστατική κατάσταση διαμορφώθηκε το 1944 στην Ελλάδα αλλά η δυνατότητα δεν έγινε πραγματικότητα.
Κι αυτό που κρίνει για να δοθεί η μάχη αποφασιστικά είναι η έγκαιρη προετοιμασία των ΚΚ και της εργατικής τάξης για σκληρές ταξικές αναμετρήσεις, ανάλογες με τις απαιτήσεις της εποχής μας.
Ο αστικοδημοκρατικός χαρακτήρας της επανάστασης αντιστοιχούσε την περίοδο ανατροπής της φεουδαρχίας όταν η αστική τάξη ήταν τάξη επαναστατική. Τώρα ο καπιταλισμός έχει έρθει στη θέση της φεουδαρχίας, η βασική αντίθεση κεφάλαιο - εργασία οξύνεται.
Στο πρόγραμμα του ΚΚΕ που αποφάσισε ομόφωνα το πρόσφατο 19ο Συνέδριο αναφέρεται: "Ο ελληνικός λαός θα απαλλαγεί από τα δεσμά της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης και των ιμπεριαλιστικών ενώσεων όταν η εργατική τάξη με τους συμμάχους της πραγματοποιήσει τη σοσιαλιστική επανάσταση και προχωρήσει στην οικοδόμηση του σοσιαλισμού - κομμουνισμού. Ο στρατηγικός στόχος του ΚΚΕ είναι η κατάκτηση της επαναστατικής εργατικής εξουσίας, της δικτατορίας του προλεταριάτου, για τη σοσιαλιστική οικοδόμηση ως ανώριμη βαθμίδα της κομμουνιστικής κοινωνίας.
Η επαναστατική αλλαγή στην Ελλάδα θα είναι σοσιαλιστική".
Κινητήριες δυνάμεις της σοσιαλιστικής επανάστασης θα είναι η Εργατική τάξη ως ηγετική δύναμη, οι μισοπρολετάριοι, τα καταπιεσμένα λαϊκά στρώματα των αυτοαπασχολούμενων στην πόλη, η φτωχή αγροτιά που πλήττονται από τα μονοπώλια.
Στο πρόγραμμα του ΚΚΕ αναλύεται το ζήτημα των αντικειμενικών παραγόντων που μπορεί να οδηγήσουν σε επαναστατική κατάσταση (οι κάτω να μην θέλουν, οι πάνω να μην μπορούν να κυβερνήσουν όπως παλιά), δίνεται ιδιαίτερη σημασία στο βάθεμα της καπιταλιστικής κρίσης και την εμπλοκή της Ελλάδας σε ιμπεριαλιστικό πόλεμο, χαράζεται ο δρόμος για την προετοιμασία του κόμματος και του εργατικού, λαϊκού κινήματος.
Το ΚΚΕ και το ΠΑΜΕ πρωταγωνιστούν στην ταξική πάλη και έχουν σημαντική συμβολή στην ανάπτυξη δεκάδων απεργιακών κινητοποιήσεων και άλλων πολύμορφων αγώνων. Παρ’ όλα αυτά σημειώνουμε ότι το εργατικό, λαϊκό κίνημα δεν ήταν καλά προετοιμασμένο και οργανωμένο να αντιμετωπίσει την επιθετικότητα του κεφαλαίου στις συνθήκες της καπιταλιστικής κρίσης. Καθοριστικός παράγοντας ήταν ο αρνητικός συσχετισμός δύναμης, η επίδραση του εργοδοτικού – κυβερνητικού συνδικαλισμού, ο ρόλος του οπορτουνισμού, της σοσιαλδημοκρατίας, της εργατικής αριστοκρατίας που είναι υποστηριχτές της στρατηγικής του κεφαλαίου.
Σήμερα σε συνθήκες μη επαναστατικής κατάστασης το κόμμα μας δίνει προτεραιότητα :
Στην ανασύνταξη του εργατικού κινήματος ώστε να γίνει ικανό να ανταποκριθεί στις ανάγκες της ταξικής πάλης, να εκπληρώσει η εργατική τάξη το ρόλο της ως πρωτοπόρα τάξη στην κοινωνία, φορέας της επαναστατικής αλλαγής.
Ανασύνταξη του εργατικού κινήματος σημαίνει ισχυρά, μαζικά συνδικάτα που θα παλεύουν σε ταξική κατεύθυνση, στηριγμένα στους εργάτες και τις εργάτριες, στους νέους εργαζόμενους, τις γυναίκες, τους μετανάστες με συλλογικές διαδικασίες που θα εξασφαλίζουν τη συμμετοχή στη λήψη και την υλοποίηση των αποφάσεων. Ισχυροποίηση του ΠΑΜΕ της ταξικής συσπείρωσης στο εργατικό κίνημα, αλλαγή του συσχετισμού δύναμης σε βάρος των δυνάμεων του ρεφορμισμού, του οπορτουνισμού, του εργοδοτικού – κυβερνητικού συνδικαλισμού, φορείς του κοινωνικού εταιρισμού.
Ισχυρές Κομματικές οργανώσεις στα εργοστάσια, σε επιχειρήσεις στρατηγικής συμμαχίας.
Το εργατικό κίνημα μαχητικά, οργανωμένα να παλεύει για κάθε πρόβλημα της εργατικής τάξης με κριτήριο τις σύγχρονες ανάγκες κατακτώντας προσανατολισμό σύγκρουσης με τις δυνάμεις του κεφαλαίου για την ανατροπή την καπιταλιστική εκμετάλλευση, κατακτώντας ένα υψηλό επίπεδο ταξικής ενότητας.
Η εργατική τάξη με την πρωτοπόρα στάση της να γίνει πρωταγωνιστής στην υπόθεση οικοδόμησης της λαϊκής συμμαχίας που δίνει απάντηση στο ερώτημα πώς θα οργανωθεί ο αγώνας απόκρουσης των βάρβαρων αντεργατικών - αντιλαϊκών μέτρων, να οργανωθεί η λαϊκή αντεπίθεση.
Η Λαϊκή Συμμαχία εκφράζει τα συμφέροντα της εργατικής τάξης, των μισοπρολετάριων, των αυτοαπασχολούμενων και φτωχών αγροτών, των νέων και των γυναικών από τα εργατικά λαϊκά στρώματα στον αγώνα κατά των μονοπωλίων και της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας, κατά της ενσωμάτωσης της χώρας στις ιμπεριαλιστικές ενώσεις. Η Λαϊκή Συμμαχία είναι κοινωνική και έχει κινηματικά χαρακτηριστικά με γραμμή ρήξης και ανατροπής.
Σήμερα, συγκροτείται στη βάση της κοινής πάλης του ΠΑΜΕ, της ταξικής συσπείρωσης στο εργατικό κίνημα, της ΠΑΣΥ στην αγροτιά, της ΠΑΣΕΒΕ στους αυτοαπασχολούμενους, του ΜΑΣ στους φοιτητές – σπουδαστές, της ΟΓΕ στις γυναίκες.
Παλεύει για τους μισθούς, τις συντάξεις, για αποκλειστικά δημόσιο - δωρεάν σύστημα Υγείας, Πρόνοιας Παιδείας, για κάθε εργατικό – λαϊκό πρόβλημα.
Υπερασπίζεται την αντίληψη ότι ο αγώνας για φιλολαϊκή διέξοδο από την κρίση είναι αναπόσπαστα δεμένος με την αποδέσμευση από την ΕΕ, τη μονομερή διαγραφή του δημόσιου χρέους.
Η πάλη για την αποδέσμευση από την ΕΕ είναι δεμένη με την πάλη ενάντια στην εξουσία των μονοπωλίων και τον αγώνα της εργατικής τάξης και των συμμάχων της για την εργατική - λαϊκή εξουσία.
Η Λαϊκή Συμμαχία υιοθετεί την κοινωνικοποίηση των συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής, τον κεντρικό σχεδιασμό, τον εργατικό - κοινωνικό έλεγχο.
Η συσπείρωση της πλειοψηφίας της εργατικής τάξης με το ΚΚΕ και η προσέλκυση πρωτοπόρων τμημάτων των λαϊκών στρωμάτων θα περάσει από διάφορες φάσεις. Το εργατικό κίνημα, τα κινήματα των αυτοαπασχολούμενων στις πόλεις και των αγροτών και η μορφή έκφρασης της συμμαχίας τους, της λαϊκής συμμαχίας, με αντιμονοπωλιακούς – αντικαπιταλιστικούς στόχους, με την πρωτοπόρα δράση των δυνάμεων του ΚΚΕ σε μη επαναστατικές συνθήκες, αποτελούν το πρόπλασμα για την διαμόρφωση του επαναστατικού εργατικού – λαϊκού μετώπου σε επαναστατικές συνθήκες.
Σε συνθήκες επαναστατικής κατάστασης, το επαναστατικό εργατικό – λαϊκό μέτωπο με όλες τις μορφές δράσης του μπορεί να γίνει το κέντρο της λαϊκής εξέγερσης για την ανατροπή της δικτατορίας της αστικής τάξης, να επικρατήσουν οι επαναστατικοί θεσμοί που παίρνουν στα χέρια τους τη νέα οργάνωση της κοινωνίας, την εγκαθίδρυση της επαναστατικής εργατικής εξουσίας που έχει θεμέλιο την παραγωγική μονάδα, την κοινωνική υπηρεσία, τη διοικητική μονάδα, τον παραγωγικό συνεταιρισμό.
Με ευθύνη της εργατικής εξουσίας :
Κοινωνικοποιούνται τα μέσα παραγωγής στη βιομηχανία, στην ενέργεια – ύδρευση, στις τηλεπικοινωνίες, στις κατασκευές, επισκευές στα μέσα μαζικής μεταφοράς, στο χονδρικό – λιανικό και εισαγωγικό – εξαγωγικό εμπόριο, στις συγκεντρωμένες τουριστικές – επισιτιστικές υποδομές.
Κοινωνικοποιείται η γη, οι καπιταλιστικές αγροτικές εκμεταλλεύσεις.
Καταργείται η ατομική ιδιοκτησία και η οικονομική δραστηριότητα στην εκπαίδευση, στην Υγεία – Πρόνοια, στον Πολιτισμό και τον Αθλητισμό, στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Οργανώνονται αποκλειστικά ως κοινωνικές υπηρεσίες.
Διαμορφώνονται κρατικές παραγωγικές μονάδες για την παραγωγή και επεξεργασία αγροτικών προϊόντων.
Προωθείται ο αγροτικός παραγωγικός συνεταιρισμός.
Ο κεντρικός σχεδιασμός εντάσσει την εργατική δύναμη, τα μέσα παραγωγής, τις πρώτες και άλλες βιομηχανικές ύλες και πόρους, στην οργάνωση της παραγωγής, των κοινωνικών και διοικητικών υπηρεσιών. Είναι κομμουνιστική σχέση παραγωγής και κατανομής που συνδέει τους εργαζόμενους με τα μέσα παραγωγής, τους σοσιαλιστικούς οργανισμούς.
Η ανατροπή του σοσιαλισμού είναι βαρύ πλήγμα για το κομμουνιστικό κίνημα και οι αιτίες της ανατροπής διδάσκουν την ουσιαστική τήρηση των νομοτελειών της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, την τήρηση των επαναστατικών αρχών συγκρότησης και λειτουργίας των ΚΚ, την ιδεολογικοπολιτική επαγρύπνηση για την αποφυγή οπορτουνιστικών λαθών και παρεκκλίσεων. Αυτό είναι υψηλής σημασίας καθήκον. Αλλά η αντεπανάσταση δεν μπορεί να επισκιάσει την αναντικατάστατη ιστορική προσφορά του σοσιαλισμού που οικοδομήθηκε τον 20ό αιώνα, στην κοινωνική πρόοδο. Στο ζήτημα αυτό, στην υπεράσπιση του σοσιαλισμού ενάντια στις συκοφαντικές επιθέσεις αστικών και οπορτουνιστικών δυνάμεων κρίνεται η στάση κάθε ΚΚ.
Αγαπητοί σύντροφοι και συντρόφισσες,
Το ΚΚΕ που ανέλαβε την ευθύνη της οργάνωσης των διεθνών συναντήσεων μετά την αντεπανάσταση θα συνεχίσει την προσπάθεια για την κοινή δράση και τη διαμόρφωση ενιαίας επαναστατικής στρατηγικής του κομμουνιστικού κινήματος, παρά τις δυσκολίες.
Θα συνεχίσει να συμβάλλει στις διεθνείς συναντήσεις των ΚΚ με επιμονή στη διατήρηση του κομμουνιστικού χαρακτήρα τους και σε αντιπαράθεση με απόψεις ή σχεδιασμούς που υποστηρίζουν τη μετατροπή των συναντήσεων σε χώρο της "αριστεράς".
Το κόμμα μας αντιτάσσεται αποφασιστικά στη μετατροπή της ομάδας εργασίας σε "καθοδηγητικό κέντρο" άμεσα ή έμμεσα και απορρίπτει την υιοθέτηση θέσεων που παραβιάζουν δοκιμασμένες κομμουνιστικές αρχές, εισάγοντας θέσεις που οδηγούν στην υποστήριξη της αστικής διαχείρισης.
Το ΚΚΕ, όπως έκανε πάντα, διαθέτει τις δυνάμεις του για το συντονισμό της πάλης των ΚΚ στην Ευρώπη και θεωρεί κατάκτηση την ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ Κομμουνιστικών κι Εργατικών Κομμάτων για την έρευνα και την μελέτη ευρωπαϊκών θεμάτων, για την ενίσχυση της πάλης κατά της ιμπεριαλιστικής ΕΕ.
Στις συνθήκες της κρίσης του Κομμουνιστικού κινήματος, το Κόμμα μας στηρίζει την ιδέα της δημιουργίας διακριτού Μαρξιστικού – Λενινιστικού πόλου και στηρίζει την προσπάθεια της "Διεθνούς Κομμουνιστικής Επιθεώρησης" στην οποία συμμετέχουν τα θεωρητικά περιοδικά 11 Κομμουνιστικών Κομμάτων».
Βαρυσήμαντη παρέμβαση εκ μέρους του ΚΚΕ, έκανε ο Γιώργος Μαρίνος, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του Κόμματος, στην 15η Διεθνή Συνάντηση Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων στη Λισαβόνα. Ακολουθεί ολόκληρο το κείμενο της ομιλίας.
«Αγαπητοί σύντροφοι και συντρόφισσες,
Ευχαριστούμε το Πορτογαλικό Κομμουνιστικό Κόμμα για τη φιλοξενία και χαιρετίζουμε τις αντιπροσωπείες των ΚΚ που συμμετέχουν στην 15η Διεθνή Συνάντηση των Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων.
Το ΚΚΕ τιμάει τον κομμουνιστή Αλβάρο Κουνιάλ, ΓΓ του Πορτογαλικού Κομμουνιστικού Κόμματος, επιφανή παράγοντα του κομμουνιστικού κινήματος, που συμπληρώνονται φέτος 100 χρόνια από τη γέννησή του.
Ο Αλβάρο Κουνιάλ διέθεσε τη ζωή του στον αγώνα για τα συμφέροντα της εργατικής τάξης, για την υπόθεση του σοσιαλισμού, ήταν θερμός υπερασπιστής της αρχής του προλεταριακού διεθνισμού.
Οι αγώνες αυτής της γενιάς των κομμουνιστών μας εμπνέουν να συνεχίσουμε πιο αποφασιστικά τον αγώνα μας για την υλοποίηση των καθηκόντων που έχουμε μπροστά μας, για την ανατροπή του ξεπερασμένου καπιταλιστικού συστήματος.
Αγαπητοί σύντροφοι,
Οι εξελίξεις που ζούμε επιβεβαιώνουν την εκτίμηση ότι ο καπιταλισμός γίνεται συνεχώς πιο αντιδραστικός και επικίνδυνος, γεννάει κρίσεις και πολέμους. Καταδικάζει εκατομμύρια εργαζομένων στην ανεργία, στην φτώχεια, αδυνατεί να ικανοποιήσει τις διευρυνόμενες λαϊκές ανάγκες.
Η κατάσταση αυτή εκδηλώνεται σε όλη την υδρόγειο και το Κομμουνιστικό Κίνημα έχει υποχρέωση να καταβάλλει τη μεγαλύτερη δυνατή προσπάθεια για τη δική του αυτοτελή ιδεολογική, πολιτική και μαζική πάλη, να κατακτήσει ενιαία επαναστατική στρατηγική.
Εκτιμούμε πως αυτό ακριβώς το ζήτημα επιβάλλεται να πάρει τη θέση που του ανήκει σε όλες τις συζητήσεις των ΚΚ σε συνδυασμό με τη συντονισμένη δράση για τα λαϊκά προβλήματα σε σύγκρουση με τις δυνάμεις του κεφαλαίου.
Το Κομμουνιστικό Κίνημα είναι ανάγκη να απαντήσει στο κρίσιμο ερώτημα, με ποια στρατηγική θα πατήσει γερά στα πόδια του και θα μπορέσει να εκφράσει κατά το δυνατόν αποτελεσματικά τα συμφέροντα της εργατικής τάξης, των λαϊκών στρωμάτων σε γραμμή σύγκρουσης με την καπιταλιστική βαρβαρότητα. Αντιμετωπίζοντας το σοσιαλισμό όχι ως στόχο του απώτερου μέλλοντος αλλά ως ζήτημα της καθημερινής δράσης αφού η επικαιρότητά του προβάλλει μέσα από τα βάσανα των λαών.
Από αυτή τη σκοπιά θέλουμε να συγκεντρώσουμε την προσοχή μας σε ζητήματα που εκδηλώνονται διαφορετικές απόψεις, διαφωνίες στο κομμουνιστικό κίνημα παίρνοντας υπόψη ότι η θέση που υποστηρίζει ότι μπορούμε να προχωρήσουμε "στη βάση αυτών που συμφωνούμε" οδηγεί σε εφησυχασμό, δεν επιτρέπει την βαθύτερη εξέταση των αδυναμιών και τη λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση θεμάτων στρατηγικής σημασίας που είναι απαραίτητα για την ανασύνταξη των κομμουνιστικών κομμάτων, για να εκπληρώσουν το ρόλο τους ως πρωτοπορία της εργατικής τάξης.
Πρώτο, το πρόβλημα της κρίσης, μας απασχόλησε και σε προηγούμενες διεθνείς συναντήσεις αλλά δυστυχώς παρατηρούμε ότι παραμένουν προσεγγίσεις που μιλούν για "κρίση του νεοφιλελευθερισμού", για "χρηματοπιστωτική κρίση". Οι προσεγγίσεις αυτές περιορίζονται στην ενοχοποίηση μιας μορφής διαχείρισης του καπιταλισμού, αθωώνοντας τη σοσιαλδημοκρατική, τη νεοκεϋνσιανή διαχείριση, το ίδιο το καπιταλιστικό σύστημα. Οι θέσεις αυτές απολυτοποιούν το ρόλο του τραπεζικού κεφαλαίου, υποτιμώντας το ρόλο των άλλων τμημάτων του κεφαλαίου, υπερβαίνοντας την πραγματικότητα της συνύφανσης του βιομηχανικού με το τραπεζικό κεφάλαιο, το ρόλο του χρηματιστικού κεφαλαίου που είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα του καπιταλισμού στο ανώτατο, το σημερινό ιμπεριαλιστικό στάδιο.
Το πρόβλημα είναι βαθύτερο και αφορά τους νόμους λειτουργίας του συστήματος. Η κρίση εκδηλώνεται περιοδικά στα καπιταλιστικά κράτη ανεξάρτητα από τη μορφή της αστικής διαχείρισης.
Οι λαοί είναι απέναντι σε καπιταλιστική κρίση υπερπαραγωγής, υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου που οι προϋποθέσεις της δημιουργήθηκαν στις συνθήκες ανόδου της καπιταλιστικής οικονομίας.
Η καπιταλιστική κρίση που σταματάει τη διευρυμένη αναπαραγωγή του κοινωνικού κεφαλαίου έχει τη βάση της στη βασική αντίθεση του συστήματος, στον κοινωνικό χαρακτήρα της παραγωγής και την καπιταλιστική ιδιοποίηση των αποτελεσμάτων της γιατί τα μέσα παραγωγής είναι καπιταλιστική ιδιοκτησία. Αυτή ακριβώς είναι η πηγή της υπεραξίας και της εκμετάλλευσης, η πηγή της άναρχης και ανισόμετρης ανάπτυξης που χαρακτηρίζουν το σύστημα.
Η ισχυροποίηση των μονοπωλίων, η διεθνοποίηση της καπιταλιστικής οικονομίας οξύνουν την άναρχη ανάπτυξη, οξύνουν τις αντιθέσεις με μεγαλύτερη ένταση και οδηγούν σε βαθύτερες κρίσεις, σε πιο σκληρό ανταγωνισμό ανάμεσα στους μεγάλους οικονομικούς ομίλους και τα καπιταλιστικά κράτη, φέρνουν πιο κοντά τους ιμπεριαλιστικούς πολέμους.
Στη διάρκεια της κρίσης βγήκαν προβλήματα τα οποία αφορούν την πάλη των ΚΚ και του Εργατικού, λαϊκού κινήματος και επιτρέψτε μας να παραθέσουμε ορισμένα παραδείγματα.
Στην Ελλάδα οι αστικές κυβερνήσεις, φιλελεύθερες, σοσιαλδημοκρατικές, με τη συμμετοχή της κυβερνώσας αριστεράς, επέβαλλαν σκληρά, αντιλαϊκά μέτρα. Υπογράφηκαν μνημόνια και δανειακές συμβάσεις με την ΕΕ, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αλλά η επίθεση στα εργατικά, λαϊκά δικαιώματα δεν αφορά αποκλειστικά τα μνημόνια, όπως ισχυρίζεται το κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς και άλλες δυνάμεις του οπορτουνισμού, για να στηρίξουν την "αντιμνημονιακή γραμμή" και να απαλλάξουν τη γενικότερη στρατηγική του κεφαλαίου.
Η αλήθεια είναι ότι τα μέτρα που επιβλήθηκαν συμπεριλαμβάνονται στη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στη στρατηγική των μονοπωλίων, χρησιμοποιώντας τις καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις από τις αρχές της δεκαετίας του ΄90. Στόχος αυτής της στρατηγικής είναι η μείωση της τιμής της εργατικής δύναμης, η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών μονοπωλίων έναντι των ανταγωνιστών τους, ιδιαίτερα έναντι των μεγάλων οικονομικών ομίλων των ανερχόμενων καπιταλιστικών δυνάμεων της Κίνας, της Ινδίας, της Βραζιλίας που η εργατική δύναμη είναι σε πολύ χαμηλά επίπεδα.
Στα πλαίσια αυτά τα αντιλαϊκά μέτρα δεν εφαρμόζονται μόνο σε κράτη που έχει υπογραφεί μνημόνιο αλλά και σε άλλα πολλά καπιταλιστικά κράτη, στην Ευρώπη, σε όλο τον κόσμο.
Στη διάρκεια της κρίσης εντείνεται η αντιπαράθεση για τις μορφές διαχείρισης της καπιταλιστικής οικονομίας.
Στην Ελλάδα έχουν διαμορφωθεί δύο μπλοκ οικονομικών και πολιτικών δυνάμεων. Το ένα με πυρήνα την κυβέρνηση ΝΔ - ΠΑΣΟΚ από κοινού με την ΕΕ που είναι υπέρ της σκληρής δημοσιονομικής πολιτικής και το άλλο με το ΣΥΡΙΖΑ, το διεθνές Νομισματικό ταμείο και τις ΗΠΑ, που υποστηρίζουν χαλαρότερη δημοσιονομική πολιτική με στόχο την ενίσχυση της κρατικής χρηματοδότησης των μονοπωλίων. Οι διαχειριστικές αυτές προτάσεις ανταποκρίνονται στις ανάγκες συγκεκριμένων τμημάτων του κεφαλαίου και είναι μέρος του γενικότερου ενδοϊμπεριαλιστικού ανταγωνισμού.
Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε ότι κάθε μορφή αστικής διαχείρισης υπηρετεί την κερδοφορία των μονοπωλίων μέσα από την επιβολή αντιλαϊκών μέτρων, την ένταση της εκμετάλλευσης της εργατικής τάξης, τη χειροτέρευση της κατάστασης των λαϊκών στρωμάτων.
Στη βάση των διαφορετικών μορφών αστικής διαχείρισης του συστήματος, (φιλελεύθερης ή κεϋνσιανής), προωθείται στην Ελλάδα η αναμόρφωση του πολιτικού σκηνικού με σκοπό η αστική τάξη να ελέγξει τις εξελίξεις, να εμποδίσει την ταξική πάλη, να παρεμβάλλει κάθε λογής αναχώματα στην πάλη του ΚΚΕ και του ταξικού κινήματος. Η αναμόρφωση εκφράζεται με τη δημιουργία του κεντροδεξιού πόλου με άξονα το φιλελεύθερο κόμμα της ΝΔ και του κεντροαριστερού με άξονα τον ΣΥΡΙΖΑ.
Το κόμμα μας θέλει να ενημερώσει τα ΚΚ ότι σχεδιασμένα το ΚΕΑ και άλλες δυνάμεις του οπορτουνισμού επιχειρούν να διαστρεβλώσουν την πραγματικότητα και να παρουσιάσουν τον ΣΥΡΙΖΑ ως φιλολαϊκή δύναμη που μάχεται για τα συμφέροντα των εργαζομένων ενάντια στο κεφάλαιο. Η αλήθεια είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ ως οπορτουνιστικός σχηματισμός που εξελίχθηκε σε πυλώνα της σοσιαλδημοκρατικής διαχείρισης στηρίζεται από τμήματα της αστικής τάξης, είναι υπερασπιστής του καπιταλισμού και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι το κόμμα που εκθείασε την πολιτική Ομπάμα ως προοδευτική και καλλιέργησε το μύθο ότι με την εκλογή Ολάντ στη Γαλλία θα φυσήξει νέος άνεμος για τους εργαζόμενους στην Ευρώπη.
Στοιχείο της αναμόρφωσης του αστικού πολιτικού συστήματος στην Ελλάδα αποτελεί και η εγκληματική, φασιστική οργάνωση της "Χρυσής Αυγής".
Η "Χρυσή Αυγή" είναι γέννημα – θρέμμα του καπιταλισμού, στηρίζεται από το αστικό κράτος και τους μηχανισμούς τους, αναπτύχθηκε με την ανοχή των αστικών κομμάτων για να λειτουργήσει ως δύναμη καταστολής του κεφαλαίου για το χτύπημα του εργατικού, λαϊκού κινήματος, ενάντια στους κομμουνιστές.
Το κόμμα μας υποστηρίζει ότι η απομόνωση, η συντριβή της "Χρυσής Αυγής" είναι υπόθεση της οργανωμένης πάλης της εργατικής τάξης, της λαϊκής συμμαχίας. Ο αγώνας αυτός δεν περνάει μέσα από τα λεγόμενα αντιφασιστικά μέτωπα που προτείνουν αστικές και οπορτουνιστικές δυνάμεις αλλά μέσα από τον αγώνα που έχει ως στόχο την κατάργηση των αιτιών που γεννάνε το φασισμό, την ανατροπή της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης, τη σύγκρουση με την ΕΕ που έχει επίσημη ιδεολογία τον αντικομμουνισμό και προβάλλει την ανιστόρητη ταύτιση φασισμού – κομμουνισμού.
Δεύτερο, η πράξη δείχνει ότι σε συνθήκες καπιταλιστικής κρίσης οξύνονται οι ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις, οι ανταγωνισμοί για την κατάκτηση νέων χώρων επένδυσης συσσωρευμένων κεφαλαίων, τον έλεγχο των πλουτοπαραγωγικών πηγών. Στο έδαφος αυτό διαμορφώνονται οι αιτίες πολεμικών αναμετρήσεων, πολύμορφων επεμβάσεων, πράγμα που ζούμε στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, της Μέσης Ανατολής, του Περσικού κόλπου, της Κασπίας θάλασσας, σε πολλές περιοχές της υδρογείου.
Το ΚΚΕ αντιτάσσεται στους ιμπεριαλιστικούς πολέμους, μάχεται ενάντια στην εμπλοκή της Ελλάδας και έχει ξεκαθαρίσει ότι σε κάθε περίπτωση, οποιαδήποτε μορφή κι αν πάρει η συμμετοχή της Ελλάδας σε ιμπεριαλιστικό πόλεμο, το ΚΚΕ πρέπει να είναι έτοιμο να ηγηθεί στην αυτοτελή οργάνωση της εργατικής - λαϊκής αντίστασης, ώστε αυτή να συνδεθεί με την πάλη για την ήττα της αστικής τάξης, τόσο της εγχώριας όσο και της ξένης ως εισβολέα.
Το ΚΚΕ οφείλει να πάρει την πρωτοβουλία, ανάλογα με τις συγκεκριμένες συνθήκες, για τη συγκρότηση του εργατικού - λαϊκού μετώπου με το σύνθημα: "Ο λαός θα δώσει την ελευθερία και τη διέξοδο από το καπιταλιστικό σύστημα που, όσο κυριαρχεί, φέρνει τον πόλεμο και την "ειρήνη" με το πιστόλι στον κρόταφο".
Η θέση αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία για το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα και προφυλάσσει από τον εγκλωβισμό των λαών στο ένα ή το άλλο τμήμα της αστικής τάξης, στην μια ή την άλλη ιμπεριαλιστική συμμαχία. Πολύ περισσότερο που τα τελευταία χρόνια επιχειρείται να περάσει η αντίληψη του λεγόμενου "πολυπολικού κόσμου" και να τεθούν ψεύτικα διλήμματα που στοχεύουν στην χειραγώγηση των λαών και στην εμπλοκή τους στους ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς.
Τρίτο, η στάση των κομμουνιστών και των λαών απέναντι στο ιμπεριαλιστικό σύστημα και στις ιμπεριαλιστικές ενώσεις έχει μεγάλη σημασία.
Μιλώντας για τον ιμπεριαλισμό ως ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού, ο Λένιν μιλούσε, πρώτα απ' όλα για την οικονομική βάση του συστήματος, την κυριαρχία των μονοπωλίων. Στο έργο του "Ο ιμπεριαλισμός ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού", αναφέρει ότι:
"Αν δεν κατανοηθούν οι οικονομικές ρίζες αυτού του φαινομένου, αν δεν εκτιμηθεί η πολιτική και κοινωνική του σημασία, δεν μπορεί να γίνει ούτε βήμα στον τομέα της λύσης των πρακτικών καθηκόντων του κομμουνιστικού κινήματος".
Η θέση αυτή έχει πολύ μεγάλη σημασία για τη δική μας ανάλυση.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι επικίνδυνη μόνο για την πορεία της "ενοποίησης" (ολοκλήρωσης) αλλά από το γεγονός ότι είναι διακρατική, ιμπεριαλιστική ένωση των μονοπωλίων. Τόσο η Ευρωπαϊκή Ένωση, όσο και οι άλλες ενώσεις που εμφανίστηκαν στην Ασία ή στη λατινική Αμερική αλλά και οι BRICS έχουν συγκεκριμένη οικονομική βάση, στηρίζονται στη συνεργασία, στη συνένωση της δύναμης μεγάλων οικονομικών μονοπωλιακών ομίλων και παρά τις αντιθέσεις που εκδηλώνονται στις γραμμές τους, το βασικό κριτήριο είναι τα δικά τους συμφέροντα, ο έλεγχος των αγορών και συνεπώς είναι κατά των λαών και των δικαιωμάτων τους.
Ο ιμπεριαλισμός δεν είναι μόνο μια επιθετική εξωτερική πολιτική, είναι ο καπιταλισμός στο τελευταίο, στο ανώτατο στάδιο, είναι σύστημα στο οποίο εντάσσονται τα καπιταλιστικά κράτη και καταλαμβάνουν τη θέση τους ανάλογα με την οικονομική, στρατιωτική και πολιτική τους δύναμη.
Στις συνθήκες αυτές έχει μεγάλη σημασία η ταξική αντιμετώπιση των ζητημάτων της "εξάρτησης" και της "κυριαρχίας". Το θέμα πρέπει να ανοίξει, να μας απασχολήσει γιατί έχει πολύ σοβαρές πολιτικές προεκτάσεις, η λαθεμένη αντιμετώπιση οδηγεί στη στήριξη διαχειριστικών λύσεων και σε πολιτική συμμαχιών με τμήματα της αστικής τάξης, με πολιτικές δυνάμεις υπερασπιστές του εκμεταλλευτικού συστήματος.
Το 19ο συνέδριο του ΚΚΕ εκτίμησε ότι στο πλαίσιο της ανισόμετρης ανάπτυξης "ο καπιταλισμός στην Ελλάδα βρίσκεται στο ιμπεριαλιστικό στάδιο ανάπτυξης του, σε ενδιάμεση θέση στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα, με ισχυρές ανισότιμες εξαρτήσεις από τις ΗΠΑ και την ΕΕ".
Το βασικό δηλαδή ζήτημα είναι η ανισόμετρη ανάπτυξη του καπιταλισμού που διαμορφώνει σχέσεις ανισότιμης εξάρτησης και αλληλεξάρτησης και για το λόγο αυτό δεν έχουν καμία υπόσταση θέσεις που παρουσιάζουν την Ελλάδα αλλά και άλλα κράτη με υποδεέστερη θέση στην ιμπεριαλιστική πυραμίδα ως κατεχόμενες, ως αποικίες.
Βεβαίως, όσο υπάρχει η αστική τάξη στο τιμόνι της εξουσίας, οικοδομεί διεθνείς σχέσεις με γνώμονα το δικό της συμφέρον και στη βάση αυτή εκχωρεί κυριαρχικά δικαιώματα. Οι έννοιες της "ανεξαρτησίας", της "κυριαρχίας" είναι έννοιες με ταξικό περιεχόμενο και επιβάλλεται να αντιμετωπιστούν σε κατεύθυνση που τονίζει ότι η εργατική τάξη με τη δική της εξουσία μπορεί να γίνει νοικοκύρης στον τόπο της, να επιλέξει το δρόμο ανάπτυξης που αντιστοιχεί στα δικά της συμφέροντα και να οικοδομήσει αντίστοιχες διεθνείς σχέσεις με αποδέσμευση από την ΕΕ, το ΝΑΤΟ και τις άλλες ιμπεριαλιστικές ενώσεις.
Επί πλέον θέλουμε να σημειώσουμε πως οι αποικίες ως στοιχείο της ιστορικής πορείας του καπιταλισμού, έχουν εκλείψει. Αυτός είναι κοινός τόπος. Η αποικιοκρατία ανατράπηκε με την πάλη των λαών και τη μεγάλη συμβολή του σοσιαλισμού. Η σελίδα αυτή έχει κλείσει αλλά δυστυχώς σήμερα αναβιώνουν θέσεις που παρουσιάζουν τις ανισότιμες σχέσεις καπιταλιστικών κρατών μέσα στο ιμπεριαλιστικό σύστημα ως φαινόμενο νέο - αποικιοκρατίας. Χώρες με ανεπτυγμένο μονοπωλιακό καπιταλισμό, με ισχυρή αστική τάξη και αστικό κράτος χαρακτηρίζονται ως νέο - αποικίες, υιοθετείται ενδιάμεσο στάδιο ως μορφή αστικής διαχείρισης για την επίλυση αυτών των προβλημάτων.
Τέταρτο, ο χαρακτήρας της εποχής μας είναι θεμελιακό ζήτημα για την επεξεργασία της επαναστατικής στρατηγικής. Τα αντικειμενικά δεδομένα αποδεικνύουν ότι ανεξάρτητα από την αντεπαναστατική ανατροπή του σοσιαλισμού στη Σοβιετική Ένωση και τις άλλες σοσιαλιστικές χώρες, η εποχή μας παραμένει εποχή περάσματος από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό.
Γιατί; Διότι ο καπιταλισμός έχει σαπίσει, μαστίζεται από αξεπέραστες αντιθέσεις, έχει εξαντλήσει τα ιστορικά του όρια. Η εμφάνιση και η ανάπτυξη των μονοπωλίων, των μεγάλων μετοχικών επιχειρήσεων, η γέννηση και ανάπτυξη της εργατικής τάξης, η είσοδος του καπιταλισμού στο ανώτερο, στο ιμπεριαλιστικό στάδιο τονίζουν ότι έχουν ωριμάσει οι υλικές προϋποθέσεις που επιτρέπουν την οικοδόμηση της νέας, της σοσιαλιστικής – κομμουνιστικής κοινωνίας. Αυτό είναι καθοριστικό στοιχείο της Μαρξιστικής – Λενινιστικής ανάλυσης των εξελίξεων γιατί δείχνει την κατεύθυνση της πάλης των Κομμουνιστικών Κομμάτων που έχουν την υποχρέωση να προετοιμαστούν ολόπλευρα για να ανταποκριθούν στην πάλη για το σοσιαλισμό - κομμουνισμό.
Να συμβάλλουν στην ωρίμανση του υποκειμενικού παράγοντα, στην προετοιμασία της εργατικής τάξης ως πρωτοπόρας τάξης της καπιταλιστικής κοινωνίας, για να πρωτοστατήσει στη συμμαχία με τα λαϊκά στρώματα και να διεκδικήσει την εξουσία της.
Η διαμόρφωση πολιτικής, ταξικής συνείδησης δεν μπορεί να γίνει με παλιά, διαχειριστικά υλικά. Την εποχή περάσματος από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό δεν χωράνε πολιτικές θέσεις που εγκλωβίζουν την εργατική τάξη στην αστική διαχείριση με τη μορφή ενδιάμεσων σταδίων ανάμεσα στον καπιταλισμό και τον σοσιαλισμό, δεν χωράνε πολιτικές θέσεις στήριξης η συμμετοχής στη μια η την άλλη κυβέρνηση αστικής διαχείρισης που παρουσιάζεται με "αριστερή" ή "προοδευτική" ταμπέλα.
Η εξουσία θα είναι αστική, καπιταλιστική ή εργατική. Τα μέσα παραγωγής θα είναι καπιταλιστική ή κοινωνική ιδιοκτησία. Λύσεις που κινούνται "εντός των τειχών" του συστήματος ανεξάρτητα από τις προθέσεις όχι μόνο δεν αποτελούν μορφές προσέγγισης της σοσιαλιστικής λύσης αλλά ευνοούν τη διαιώνιση του καπιταλισμού, του δίνουν χρόνο, καλλιεργούν αυταπάτες στους εργαζόμενους.
Το κόμμα μας δεν μειώνει στο ελάχιστο την ιστορική πείρα, εκτιμά σοβαρά την πολυπλοκότητα των πολιτικών και κοινωνικών διεργασιών.
Μελετάει τις εξελίξεις στη Χιλή αλλά και στην Πορτογαλία τη δεκαετία του ΄70, μελετάει την πρόσφατη πείρα στην Κύπρο και τις εξελίξεις στη Λατινική Αμερική.
Στη βάση αυτής της μελέτης μπορούμε τεκμηριωμένα και εκ του αποτελέσματος να πούμε πως καμιά διαχειριστική λύση δεν έχει επιβεβαιωθεί ως δρόμος περάσματος στο σοσιαλισμό και δεν θα μπορούσε να ήταν διαφορετικά. Διότι αυτός ο δρόμος διαιωνίζει την αντίθεση κεφαλαίου – εργασίας, δεν μπορεί να αποτρέψει τις καπιταλιστικές κρίσεις, την ανεργία, την εκμετάλλευση γιατί διατηρεί τις αιτίες που τα γεννάνε, γιατί κριτήριο της ανάπτυξης είναι το καπιταλιστικό κέρδος.
Η επιλογή των ενδιάμεσων σταδίων παραβιάζει μια κοινά αποδεκτή θέση, τη θέση ότι ανάμεσα στον καπιταλισμό και στο σοσιαλισμό – κομμουνισμό δεν υπάρχει ενδιάμεσο κοινωνικοοικονομικό σύστημα, ενδιάμεση πολιτική εξουσία.
Βεβαίως, οι κομμουνιστές παλεύουν μέσα στα αστικά κοινοβούλια για την προβολή και την υπεράσπιση των λαϊκών δικαιωμάτων σε συνδυασμό και με προτεραιότητα στην εξωκοινοβουλευτική δράση αλλά αυτό δεν έχει καμία σχέση με την υιοθέτηση της κοινοβουλευτικής αντίληψης που καλλιεργεί συγχύσεις ότι μπορεί να προκύψει φιλολαϊκή λύση μέσα από τους αστικούς θεσμούς.
Ο κοινοβουλευτικός δρόμος που αποθεώνεται διαχρονικά από τις δυνάμεις του οπορτουνισμού είναι ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες ενσωμάτωσης ισχυρών ΚΚ, μείωσης της απαιτητικότητας των εργαζομένων.
Η ιστορία διδάσκει.
Η λογική των μεταρρυθμίσεων και η απόρριψη του επαναστατικού δρόμου, η απόρριψη της σοσιαλιστικής επανάστασης αποτελεί οδυνηρή υποχώρηση και άρνηση του βασικότερου στοιχείου που χαρακτηρίζει ένα Κομμουνιστικό Κόμμα.
Η ταξική πάλη έχει τους δικούς της νόμους που εδράζονται στην αντίθεση κεφαλαίου – εργασίας η οποία έχει καθολικό χαρακτήρα και αφορά το σύνολο των καπιταλιστικών κρατών. Η ταξική πάλη δεν περιορίζεται στην ανάπτυξη των αγώνων για τον καθορισμό των όρων πώλησης της εργατικής δύναμης αλλά καθορίζεται από το ζήτημα της κατάργησης της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης, της πάλης για την κατάκτηση της εξουσίας.
Το ΚΚ σε κάθε χώρα έχει υποχρέωση να μελετά τη συγκεκριμένη κατάσταση, την ανάπτυξη του καπιταλισμού, την πορεία των κλάδων και τομέων της οικονομίας, τις αλλαγές στο εποικοδόμημα, την ταξική, κοινωνική διάρθρωση για να χαράξει επαναστατική στρατηγική. Όμως, είναι άλλο αυτό και άλλο οι θέσεις οι οποίες στο όνομα των εθνικών ιδιαιτεροτήτων ακυρώνουν την επαναστατική στρατηγική και υποκαθιστούν την πάλη για το σοσιαλισμό με κυβερνητικές λύσεις και πολιτική συμμαχιών που αντιστοιχούν στην αστική διαχείριση.
Η αντιμετώπιση του σοσιαλισμού απλά ως μια διακηρυκτική θέση προκαλεί μεγάλη ζημιά. Υποβαθμίζει τον ίδιο το στρατηγικό στόχο, το στόχο που καθορίζει την τακτική, τη συνολική στάση των ΚΚ, τη δουλειά τους στο εργατικό, λαϊκό κίνημα, την πολιτική των συμμαχιών.
Ο ευρωκομμουνισμός και άλλα οπορτουνιστικά ρεύματα στις προγραμματικές τους διακηρύξεις έκαναν αναφορές στο σοσιαλισμό αλλά η πολιτική τους ακύρωνε τον επαναστατικό δρόμο. Στο όνομα των εθνικών ιδιαιτεροτήτων πολεμούσαν τις νομοτέλειες της σοσιαλιστικής επανάστασης και οικοδόμησης. Στα έργα του Καρίγιο και του Μπερλίνγκουερ εμφανίζεται ο όρος σοσιαλισμός αποστεωμένος από την ουσία του. Χωρίς την εργατική εξουσία, τη δικτατορία του προλεταριάτου, χωρίς την κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής και του κεντρικού σχεδιασμού. Μιλούσαν για τον ανασχηματισμό, εκδημοκρατισμό του αστικού κράτους, της δικτατορίας των μονοπωλίων, καλλιεργούσαν αυταπάτες για φιλολαϊκές λύσεις μέσα από τον κοινοβουλευτικό δρόμο, την αστική διακυβέρνηση, τη συμμαχία με τη σοσιαλδημοκρατία.
Σήμερα, έχουν εμφανιστεί οπορτουνιστικές πλατφόρμες, εξίσου επικίνδυνες με τον "Ευρωκομμουνισμό" που εναντιώνονται στον επιστημονικό σοσιαλισμό, όπως ο "σοσιαλισμός της αγοράς", "ο σοσιαλισμός του 21ου αιώνα", γίνεται λόγος περί "κοινωνικής οικονομίας", αναζητείται η ουτοπία ενός εξανθρωπισμένου καπιταλισμού. Σε ορισμένες περιπτώσεις στο όνομα της "παγκοσμιοποίησης" επιχειρείται η μείωση η ακύρωση της καθοριστικής σημασίας της ταξικής πάλης σε εθνικό επίπεδο.
Σε κάθε περίπτωση το μέτωπο στον οπορτουνισμό είναι στοιχείο της αναμέτρησης με το καπιταλιστικό σύστημα, με τον ιμπεριαλισμό, και κάθε ανοχή η υποχώρηση λειτουργεί διαβρωτικά σε βάρος του κομμουνιστικού κινήματος και της προοπτικής του.
Το λεγόμενο Κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς που δικτυώνεται με τη χρηματοδότηση της ΕΕ σε όλο τον κόσμο, κάνει μεγάλη ζημιά στο κομμουνιστικό κίνημα, είναι φορέας προώθησης της στρατηγικής της ΕΕ μέσα στο εργατικό κίνημα, "νύχι κρέας" με τη σοσιαλδημοκρατία και απαιτείται αυστηρή ιδεολογικοπολιτική αντιμετώπιση.
Ο κορμός του αποτελείται από δυνάμεις που πανηγύριζαν για την ανατροπή του σοσιαλισμού και ταυτίζονται στον αντικομμουνισμό με αστικές και κάθε λογής αντιδραστικές δυνάμεις στο όνομα του "αντισταλινισμού".
Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε πως το ταξικό και συνεπώς το σύγχρονο περιεχόμενο της ιδεολογικοπολιτικής και μαζικής πάλης στις μέρες μας καθορίζεται από τη ρήξη, τη σύγκρουση με τα μονοπώλια και το καπιταλιστικό σύστημα, με τους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς. Καθορίζεται από την οργάνωση της εργατικής τάξης στους χώρους δουλειάς, τη συγκρότηση της συμμαχίας της με τα λαϊκά στρώματα, την ολόπλευρη προετοιμασία για την ανατροπή του καπιταλισμού, για τη σοσιαλιστική – κομμουνιστική κοινωνία, την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο.
Έχουμε καθήκον να σκεφτούμε ότι οι Μαρξ και Ένγκελς στην εποχή τους, σε εποχή των αστικών επαναστάσεων μιλούσαν για την αυτοτελή ιδεολογικοπολιτική πάλη της εργατικής τάξης. Έχουμε καθήκον να σκεφτούμε πόσο βαθειά μελέτησαν την πείρα της κομμούνας του Παρισιού το 1871 και μίλησαν για την αναγκαιότητα της εργατικής εξουσίας, τη συντριβή του αστικού κράτους.
Έχουμε καθήκον να σκεφτούμε την πείρα της μεγάλης Οχτωβριανής Σοσιαλιστικής επανάστασης το 1917 και να συμβάλλουμε να προσαρμοστούν οι προγραμματικές κατευθύνσεις των ΚΚ, η στρατηγική τους σ' αυτό που επιβάλλει η εποχή μας.
"Ο ιμπεριαλισμός είναι η παραμονή της κοινωνικής επανάστασης του προλεταριάτου", τόνιζε ο Λένιν.
Επαναστατική κατάσταση διαμορφώθηκε μετά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο στη Γερμανία, στην Ουγγαρία, στην Σλοβακία, στην Ιταλία. Επαναστατική κατάσταση διαμορφώθηκε το 1944 στην Ελλάδα αλλά η δυνατότητα δεν έγινε πραγματικότητα.
Κι αυτό που κρίνει για να δοθεί η μάχη αποφασιστικά είναι η έγκαιρη προετοιμασία των ΚΚ και της εργατικής τάξης για σκληρές ταξικές αναμετρήσεις, ανάλογες με τις απαιτήσεις της εποχής μας.
Ο αστικοδημοκρατικός χαρακτήρας της επανάστασης αντιστοιχούσε την περίοδο ανατροπής της φεουδαρχίας όταν η αστική τάξη ήταν τάξη επαναστατική. Τώρα ο καπιταλισμός έχει έρθει στη θέση της φεουδαρχίας, η βασική αντίθεση κεφάλαιο - εργασία οξύνεται.
Στο πρόγραμμα του ΚΚΕ που αποφάσισε ομόφωνα το πρόσφατο 19ο Συνέδριο αναφέρεται: "Ο ελληνικός λαός θα απαλλαγεί από τα δεσμά της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης και των ιμπεριαλιστικών ενώσεων όταν η εργατική τάξη με τους συμμάχους της πραγματοποιήσει τη σοσιαλιστική επανάσταση και προχωρήσει στην οικοδόμηση του σοσιαλισμού - κομμουνισμού. Ο στρατηγικός στόχος του ΚΚΕ είναι η κατάκτηση της επαναστατικής εργατικής εξουσίας, της δικτατορίας του προλεταριάτου, για τη σοσιαλιστική οικοδόμηση ως ανώριμη βαθμίδα της κομμουνιστικής κοινωνίας.
Η επαναστατική αλλαγή στην Ελλάδα θα είναι σοσιαλιστική".
Κινητήριες δυνάμεις της σοσιαλιστικής επανάστασης θα είναι η Εργατική τάξη ως ηγετική δύναμη, οι μισοπρολετάριοι, τα καταπιεσμένα λαϊκά στρώματα των αυτοαπασχολούμενων στην πόλη, η φτωχή αγροτιά που πλήττονται από τα μονοπώλια.
Στο πρόγραμμα του ΚΚΕ αναλύεται το ζήτημα των αντικειμενικών παραγόντων που μπορεί να οδηγήσουν σε επαναστατική κατάσταση (οι κάτω να μην θέλουν, οι πάνω να μην μπορούν να κυβερνήσουν όπως παλιά), δίνεται ιδιαίτερη σημασία στο βάθεμα της καπιταλιστικής κρίσης και την εμπλοκή της Ελλάδας σε ιμπεριαλιστικό πόλεμο, χαράζεται ο δρόμος για την προετοιμασία του κόμματος και του εργατικού, λαϊκού κινήματος.
Το ΚΚΕ και το ΠΑΜΕ πρωταγωνιστούν στην ταξική πάλη και έχουν σημαντική συμβολή στην ανάπτυξη δεκάδων απεργιακών κινητοποιήσεων και άλλων πολύμορφων αγώνων. Παρ’ όλα αυτά σημειώνουμε ότι το εργατικό, λαϊκό κίνημα δεν ήταν καλά προετοιμασμένο και οργανωμένο να αντιμετωπίσει την επιθετικότητα του κεφαλαίου στις συνθήκες της καπιταλιστικής κρίσης. Καθοριστικός παράγοντας ήταν ο αρνητικός συσχετισμός δύναμης, η επίδραση του εργοδοτικού – κυβερνητικού συνδικαλισμού, ο ρόλος του οπορτουνισμού, της σοσιαλδημοκρατίας, της εργατικής αριστοκρατίας που είναι υποστηριχτές της στρατηγικής του κεφαλαίου.
Σήμερα σε συνθήκες μη επαναστατικής κατάστασης το κόμμα μας δίνει προτεραιότητα :
Στην ανασύνταξη του εργατικού κινήματος ώστε να γίνει ικανό να ανταποκριθεί στις ανάγκες της ταξικής πάλης, να εκπληρώσει η εργατική τάξη το ρόλο της ως πρωτοπόρα τάξη στην κοινωνία, φορέας της επαναστατικής αλλαγής.
Ανασύνταξη του εργατικού κινήματος σημαίνει ισχυρά, μαζικά συνδικάτα που θα παλεύουν σε ταξική κατεύθυνση, στηριγμένα στους εργάτες και τις εργάτριες, στους νέους εργαζόμενους, τις γυναίκες, τους μετανάστες με συλλογικές διαδικασίες που θα εξασφαλίζουν τη συμμετοχή στη λήψη και την υλοποίηση των αποφάσεων. Ισχυροποίηση του ΠΑΜΕ της ταξικής συσπείρωσης στο εργατικό κίνημα, αλλαγή του συσχετισμού δύναμης σε βάρος των δυνάμεων του ρεφορμισμού, του οπορτουνισμού, του εργοδοτικού – κυβερνητικού συνδικαλισμού, φορείς του κοινωνικού εταιρισμού.
Ισχυρές Κομματικές οργανώσεις στα εργοστάσια, σε επιχειρήσεις στρατηγικής συμμαχίας.
Το εργατικό κίνημα μαχητικά, οργανωμένα να παλεύει για κάθε πρόβλημα της εργατικής τάξης με κριτήριο τις σύγχρονες ανάγκες κατακτώντας προσανατολισμό σύγκρουσης με τις δυνάμεις του κεφαλαίου για την ανατροπή την καπιταλιστική εκμετάλλευση, κατακτώντας ένα υψηλό επίπεδο ταξικής ενότητας.
Η εργατική τάξη με την πρωτοπόρα στάση της να γίνει πρωταγωνιστής στην υπόθεση οικοδόμησης της λαϊκής συμμαχίας που δίνει απάντηση στο ερώτημα πώς θα οργανωθεί ο αγώνας απόκρουσης των βάρβαρων αντεργατικών - αντιλαϊκών μέτρων, να οργανωθεί η λαϊκή αντεπίθεση.
Η Λαϊκή Συμμαχία εκφράζει τα συμφέροντα της εργατικής τάξης, των μισοπρολετάριων, των αυτοαπασχολούμενων και φτωχών αγροτών, των νέων και των γυναικών από τα εργατικά λαϊκά στρώματα στον αγώνα κατά των μονοπωλίων και της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας, κατά της ενσωμάτωσης της χώρας στις ιμπεριαλιστικές ενώσεις. Η Λαϊκή Συμμαχία είναι κοινωνική και έχει κινηματικά χαρακτηριστικά με γραμμή ρήξης και ανατροπής.
Σήμερα, συγκροτείται στη βάση της κοινής πάλης του ΠΑΜΕ, της ταξικής συσπείρωσης στο εργατικό κίνημα, της ΠΑΣΥ στην αγροτιά, της ΠΑΣΕΒΕ στους αυτοαπασχολούμενους, του ΜΑΣ στους φοιτητές – σπουδαστές, της ΟΓΕ στις γυναίκες.
Παλεύει για τους μισθούς, τις συντάξεις, για αποκλειστικά δημόσιο - δωρεάν σύστημα Υγείας, Πρόνοιας Παιδείας, για κάθε εργατικό – λαϊκό πρόβλημα.
Υπερασπίζεται την αντίληψη ότι ο αγώνας για φιλολαϊκή διέξοδο από την κρίση είναι αναπόσπαστα δεμένος με την αποδέσμευση από την ΕΕ, τη μονομερή διαγραφή του δημόσιου χρέους.
Η πάλη για την αποδέσμευση από την ΕΕ είναι δεμένη με την πάλη ενάντια στην εξουσία των μονοπωλίων και τον αγώνα της εργατικής τάξης και των συμμάχων της για την εργατική - λαϊκή εξουσία.
Η Λαϊκή Συμμαχία υιοθετεί την κοινωνικοποίηση των συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής, τον κεντρικό σχεδιασμό, τον εργατικό - κοινωνικό έλεγχο.
Η συσπείρωση της πλειοψηφίας της εργατικής τάξης με το ΚΚΕ και η προσέλκυση πρωτοπόρων τμημάτων των λαϊκών στρωμάτων θα περάσει από διάφορες φάσεις. Το εργατικό κίνημα, τα κινήματα των αυτοαπασχολούμενων στις πόλεις και των αγροτών και η μορφή έκφρασης της συμμαχίας τους, της λαϊκής συμμαχίας, με αντιμονοπωλιακούς – αντικαπιταλιστικούς στόχους, με την πρωτοπόρα δράση των δυνάμεων του ΚΚΕ σε μη επαναστατικές συνθήκες, αποτελούν το πρόπλασμα για την διαμόρφωση του επαναστατικού εργατικού – λαϊκού μετώπου σε επαναστατικές συνθήκες.
Σε συνθήκες επαναστατικής κατάστασης, το επαναστατικό εργατικό – λαϊκό μέτωπο με όλες τις μορφές δράσης του μπορεί να γίνει το κέντρο της λαϊκής εξέγερσης για την ανατροπή της δικτατορίας της αστικής τάξης, να επικρατήσουν οι επαναστατικοί θεσμοί που παίρνουν στα χέρια τους τη νέα οργάνωση της κοινωνίας, την εγκαθίδρυση της επαναστατικής εργατικής εξουσίας που έχει θεμέλιο την παραγωγική μονάδα, την κοινωνική υπηρεσία, τη διοικητική μονάδα, τον παραγωγικό συνεταιρισμό.
Με ευθύνη της εργατικής εξουσίας :
Κοινωνικοποιούνται τα μέσα παραγωγής στη βιομηχανία, στην ενέργεια – ύδρευση, στις τηλεπικοινωνίες, στις κατασκευές, επισκευές στα μέσα μαζικής μεταφοράς, στο χονδρικό – λιανικό και εισαγωγικό – εξαγωγικό εμπόριο, στις συγκεντρωμένες τουριστικές – επισιτιστικές υποδομές.
Κοινωνικοποιείται η γη, οι καπιταλιστικές αγροτικές εκμεταλλεύσεις.
Καταργείται η ατομική ιδιοκτησία και η οικονομική δραστηριότητα στην εκπαίδευση, στην Υγεία – Πρόνοια, στον Πολιτισμό και τον Αθλητισμό, στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Οργανώνονται αποκλειστικά ως κοινωνικές υπηρεσίες.
Διαμορφώνονται κρατικές παραγωγικές μονάδες για την παραγωγή και επεξεργασία αγροτικών προϊόντων.
Προωθείται ο αγροτικός παραγωγικός συνεταιρισμός.
Ο κεντρικός σχεδιασμός εντάσσει την εργατική δύναμη, τα μέσα παραγωγής, τις πρώτες και άλλες βιομηχανικές ύλες και πόρους, στην οργάνωση της παραγωγής, των κοινωνικών και διοικητικών υπηρεσιών. Είναι κομμουνιστική σχέση παραγωγής και κατανομής που συνδέει τους εργαζόμενους με τα μέσα παραγωγής, τους σοσιαλιστικούς οργανισμούς.
Η ανατροπή του σοσιαλισμού είναι βαρύ πλήγμα για το κομμουνιστικό κίνημα και οι αιτίες της ανατροπής διδάσκουν την ουσιαστική τήρηση των νομοτελειών της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, την τήρηση των επαναστατικών αρχών συγκρότησης και λειτουργίας των ΚΚ, την ιδεολογικοπολιτική επαγρύπνηση για την αποφυγή οπορτουνιστικών λαθών και παρεκκλίσεων. Αυτό είναι υψηλής σημασίας καθήκον. Αλλά η αντεπανάσταση δεν μπορεί να επισκιάσει την αναντικατάστατη ιστορική προσφορά του σοσιαλισμού που οικοδομήθηκε τον 20ό αιώνα, στην κοινωνική πρόοδο. Στο ζήτημα αυτό, στην υπεράσπιση του σοσιαλισμού ενάντια στις συκοφαντικές επιθέσεις αστικών και οπορτουνιστικών δυνάμεων κρίνεται η στάση κάθε ΚΚ.
Αγαπητοί σύντροφοι και συντρόφισσες,
Το ΚΚΕ που ανέλαβε την ευθύνη της οργάνωσης των διεθνών συναντήσεων μετά την αντεπανάσταση θα συνεχίσει την προσπάθεια για την κοινή δράση και τη διαμόρφωση ενιαίας επαναστατικής στρατηγικής του κομμουνιστικού κινήματος, παρά τις δυσκολίες.
Θα συνεχίσει να συμβάλλει στις διεθνείς συναντήσεις των ΚΚ με επιμονή στη διατήρηση του κομμουνιστικού χαρακτήρα τους και σε αντιπαράθεση με απόψεις ή σχεδιασμούς που υποστηρίζουν τη μετατροπή των συναντήσεων σε χώρο της "αριστεράς".
Το κόμμα μας αντιτάσσεται αποφασιστικά στη μετατροπή της ομάδας εργασίας σε "καθοδηγητικό κέντρο" άμεσα ή έμμεσα και απορρίπτει την υιοθέτηση θέσεων που παραβιάζουν δοκιμασμένες κομμουνιστικές αρχές, εισάγοντας θέσεις που οδηγούν στην υποστήριξη της αστικής διαχείρισης.
Το ΚΚΕ, όπως έκανε πάντα, διαθέτει τις δυνάμεις του για το συντονισμό της πάλης των ΚΚ στην Ευρώπη και θεωρεί κατάκτηση την ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ Κομμουνιστικών κι Εργατικών Κομμάτων για την έρευνα και την μελέτη ευρωπαϊκών θεμάτων, για την ενίσχυση της πάλης κατά της ιμπεριαλιστικής ΕΕ.
Στις συνθήκες της κρίσης του Κομμουνιστικού κινήματος, το Κόμμα μας στηρίζει την ιδέα της δημιουργίας διακριτού Μαρξιστικού – Λενινιστικού πόλου και στηρίζει την προσπάθεια της "Διεθνούς Κομμουνιστικής Επιθεώρησης" στην οποία συμμετέχουν τα θεωρητικά περιοδικά 11 Κομμουνιστικών Κομμάτων».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου