ΣΚΑΝΔΙΝΑΒΙΑ Οταν χρεοκοπούν τα «πρότυπα» του καπιταλισμού

ΣΚΑΝΔΙΝΑΒΙΑ

Οταν χρεοκοπούν τα «πρότυπα» του καπιταλισμού

Από παλιότερη κινητοποίηση εργαζομένων στη Στοκχόλμη της Σουηδίας ενάντια στις περικοπές στα επιδόματα ανεργίας

Associated Press

Πριν λίγες μέρες η ιστοσελίδα της Οργάνωσης Μελών του ΣΥΡΙΖΑ στην ΕΥΔΑΠ ανέφερε σαν παράδειγμα το ότι στη Σουηδία η υδροδότηση, που είναι στην αρμοδιότητα των δήμων, λειτουργεί χωρίς κέρδος. Συγκεκριμένα έγραφε: «Αδιανόητη είναι για τους Σκανδιναβούς η σκέψη ότι κάποιος μπορεί να έχει κέρδος από την εκμετάλλευση της υδροδότησης. Το απαγορεύει άλλωστε και η νομοθεσία αυτών των χωρών». Και παρακάτω αναφερόταν στην προσπάθεια που έγινε από τους φιλελεύθερους της Σουηδίας στο Δήμο του Μάλμε για την ιδιωτικοποίηση της ύδρευσης, η οποία σταμάτησε με την εκλογή σοσιαλδημοκρατών. Αυτό είναι πια πάγιο, αλλά και ξεπερασμένο επιχείρημα των οπορτουνιστών ότι για όλα φταίει ο νεοφιλελευθερισμός και οι συντηρητικοί διαχειριστές.
Να μας συγχωρούν, αλλά είμαστε υποχρεωμένοι να τους διαψεύσουμε, αφού στη Δανία, όπου εφαρμόστηκε αντιδραστική μεταρρύθμιση, ανάλογη με τον «Καλλικράτη», πριν μάλιστα από την Ελλάδα, η νομοθεσία άλλαξε σε μια νύχτα όταν το απαίτησαν τα συμφέροντα του κεφαλαίου και όχι μόνο η ύδρευση, αλλά και η ενέργεια, το σύστημα αποχέτευσης, τα σκουπίδια, οι συγκοινωνίες και η καθαριότητα καθώς και κάθε άλλη υπηρεσία ιδιωτικοποιήθηκαν με πρωτοβουλία κυβέρνησης και δήμων. Μάλιστα, σε όλα αυτά πρωτοστάτησαν οι σοσιαλδημοκράτες. Ανάλογα μέτρα προετοιμάζονται κι αυτήν την περίοδο και θα ενταθούν στη Σουηδία μετά τις εκλογές. Ηδη η επιτροπή«σοφών» για την Κοινωνική Ασφάλιση αυτήν τη βδομάδα ομόφωνα προτείνει (με τη σύμφωνη γνώμη των κομμάτων που την αποτελούν) αύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης στα 69 από τα 65 έτη σήμερα.
Την ίδια στιγμή στη Δανία σειρά έχουν τα σχολεία και τα νοσοκομεία, αφού δήμοι και περιφέρειες θέλουν να αναθέσουν τη διαχείρισή τους σε ιδιωτικές εταιρείες. Στη διαχείριση, εκτός από καθαριότητα ή φύλαξη, εντάσσεται και η δυνατότητα ο ιδιώτης να αναλαμβάνει την πρόσληψη εκπαιδευτικών, τη μισθοδοσία και την ίδια τη διεύθυνση του σχολείου.

Οι δήμοι εξελίσσονται σε στυγνούς εργοδότες και πλασιέ των εργολάβων

Ενας από τους πιο σίγουρους τρόπους κερδοφορίας για τους καπιταλιστές στη Σκανδιναβία είναι η ανάληψη διαχείρισης κρατικού ή δημοτικού έργου. Δηλαδή αναλαμβάνουν μετά από πλειστηριασμό τη διαχείριση ενός τομέα, έχοντας σίγουρο εισόδημα από τα λεφτά των φορολογουμένων και χρησιμοποιώντας τις εγκαταστάσεις και τα κτίρια των δήμων που είναι λαϊκή περιουσία.
Ας πάρουμε για παράδειγμα την καθαριότητα. Ο δήμος είχε δικό του τμήμα που έκανε αυτή τη δουλειά. Τώρα την αναθέτουν μετά από πλειστηριασμό σε μια ιδιωτική εταιρεία που υπόσχεται ότι μπορεί να κάνει τη δουλειά φτηνότερα. Ο δήμος κλείνει το σχετικό τμήμα και απολύει όλους τους εργαζόμενους. Ο ανάδοχος του έργου τούς καλεί πίσω και τους εκβιάζει ότι αν θέλουν να τους προσλάβει, θα πρέπει να δεχτούν αισθητές μισθολογικές μειώσεις και νέα σύμβαση με λιγότερα δικαιώματα. Ετσι σπάνε και οι συλλογικές συμβάσεις και κάθε κεκτημένο δικαίωμα. Μάλιστα, η πείρα λέει ότι αυτοί οι ανάδοχοι προσλαμβάνουν ελάχιστους από τους παλιούς εργάτες και συμπληρώνουν τις υπόλοιπες θέσεις εργασίας ενοικιάζοντας εργάτες, κατά το πλείστον μετανάστες χωρίς δικαιώματα, από τα δουλεμπορικά γραφεία που ξεπετιούνται σαν μανιτάρια.
Από το 2009 έως το 2012 απολύθηκαν πάνω από 30.000 δημοτικοί υπάλληλοι και σήμερα ο αριθμός είναι πολύ μεγαλύτερος. Μόνο το 2013 απολύθηκαν 700 δάσκαλοι. Οι δήμοι δηλαδή συγκαταλέγονται στους στυγνότερους εργοδότες και χρησιμοποιούνται σαν μοχλός για την παράδοση όλων των υπηρεσιών στους ιδιώτες.

Μαζικές απολύσεις και στον ιδιωτικό τομέα

Παράλληλα με την κρατική και τοπική διοίκηση έχουμε εξελίξεις και στον ιδιωτικό τομέα αφού οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις μεταφέρουν τα τμήματα παραγωγής σε χώρες με φτηνότερο εργατικό δυναμικό και μεγαλύτερο βαθμό εκμετάλλευσης. Αλλωστε, αυτό ήταν και το νόημα με την ελευθερία κίνησης κεφαλαίου που περιλαμβάνεται στη Συνθήκη του Μάαστριχτ και τις διάφορες οδηγίες που την εξειδίκευσαν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η δανέζικη εταιρεία αλλαντικών «Danish Crown», που έχει μεταφέρει τα σφαγεία της στην Πολωνία, απολύοντας εκατοντάδες εργαζόμενους και απειλεί κατ' εξακολούθηση τους λίγους που έχουν απομείνει στο τελευταίο σφαγείο ότι αν δεν δεχτούν μειώσεις μισθών, θα το κλείσει και αυτό.
Εχουμε έτσι τα τελευταία χρόνια μαζικές απολύσεις σε όλες τις σκανδιναβικές χώρες. Στη Σουηδία, για παράδειγμα, απολύθηκαν πρόσφατα 390 βιομηχανικοί εργάτες στη «Volvo Bussar» στο Saffle, 230 εργαζόμενοι στη χαρτοβιομηχανία «Holmenspappersbruk» στο Hallstavik, 220 εργαζόμενοι στη «Swedwood» στο Tibro και 650 εργαζόμενοι στη «Sony Mobile» στη Lund. Στη Νορβηγία έγιναν απολύσεις στην αλιευτική βιομηχανία και στα λιμάνια και στη Δανία έχουμε χιλιάδες απολύσεις στις τράπεζες και σε μεγάλες εταιρείες, ακόμα και της πράσινης οικονομίας όπως η «Vestas» και η «Siemens», στις συγκοινωνίες, στην οικοδομή.
Η δε δανέζικη ναυτιλία είναι από τις ισχυρότερες στον κόσμο, όμως κι εδώ όπως και στην Ελλάδα τα ναυπηγεία έκλεισαν και τα καράβια κατασκευάζονται στην Ασία.

Mε οδηγίες της ΕΕ εισάγουν σύγχρονους δούλους για να σπάσουν τις συλλογικές συμβάσεις

Υπάρχουν όμως και κλάδοι κύρια στον τομέα των υπηρεσιών που αντικειμενικά δρουν εντός της Δανίας και εκεί φροντίζουν οι καπιταλιστές, η ΕΕ και οι κυβερνήσεις διά μέσου της μετανάστευσης να εισάγονται ελεύθερα φτηνότεροι εργάτες από άλλες χώρες και έτσι να σπάνε οι όποιες κατακτημένες συλλογικές συμβάσεις και να ενισχύεται η τάση να φτηναίνει η εργατική δύναμη, γεγονός αντικειμενικά αναγκαίο προκειμένου το κεφάλαιο να αντεπεξέρχεται στις δυσχέρειες του ανταγωνισμού ως προς την αναπαραγωγή του, αυξάνοντας τον όγκο των κερδών του έτσι που να έχει αντιστάθμισμα στην πτώση του ποσοστού κέρδους.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η κατασκευή δικτύου μετρό στην Κοπεγχάγη, που αποτελεί το μεγαλύτερο έργο των τελευταίων χρόνων με κόστος πάνω από 22 δισ. κορόνες και κύριο επενδυτή το Δήμο Κοπεγχάγης, έργο στο οποίο δεν δουλεύει ούτε ένας Δανός. Εκτός από ελάχιστες διοικητικές θέσεις, όλες οι άλλες καλύπτονται από εισαγόμενους εργάτες, ανάμεσά τους και Ελληνες με μειωμένους μισθούς και δικαιώματα.
Ιδιαίτερα αισθητή είναι η ανεργία στους νέους, που σε υποβαθμισμένες περιοχές της πρωτεύουσας ξεπερνάει το 20%.
Στην ίδια κατεύθυνση η δανέζικη κυβέρνηση έκοψε μια σειρά άλλα επιδόματα όπως τις πρόωρες αναπηρικές συντάξεις, επιδόματα ατόμων με ειδικές ανάγκες, φοιτητικά επιδόματα κ.ά., με αποτέλεσμα να αυξηθούν συνολικά τα άτομα που έχουν ανάγκη από δουλειά και εισόδημα. Υπολογίζεται σήμερα ότι εκτός από τους επίσημα 170.000 ανέργους, πάνω από 850.000 βρίσκονται εκτός αγοράς εργασίας. Στη δε Σουηδία η ανεργία τραβά την ανηφόρα και στους νέους κάτω των 25 ετών έχει φτάσει το 22,9%.

Ακόμα πιο βάρβαρα μέτρα στη Δανία από την κυβέρνηση σοσιαλδημοκρατών που στηρίζουν και οι «Πρασινοκόκκινοι»

Στη Δανία η σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση, που στηρίζεται και από τους «Πρασινοκόκκινους» (αδελφό κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ και μέλος του ΚΕΑ), φρόντισε με κατάλληλα μέτρα να αλλοιωθούν τα κριτήρια για το χαρακτηρισμό του ανέργου και έτσι το επίσημο ποσοστό ανεργίας μειώθηκε αισθητά. Ακόμα και μισή μέρα το μήνα να δουλέψει κάποιος, πλέον δεν θεωρείται άνεργος, αλλά απασχολούμενος. Oι «Πρασινοκόκκινοι» επίσης είχαν υποσχεθεί ότι αν δεν λυνόταν το πρόβλημα της επιδότησης των ανέργων, δεν θα ψήφιζαν τον προϋπολογισμό και θα έπεφτε η κυβέρνηση. Την τελευταία στιγμή βέβαια ...υπέγραψαν και 34.000 άνεργοι έμειναν χωρίς επίδομα.

Κι εκεί τεμπέληδες...

Ταυτόχρονα με τα παραπάνω μέτρα, κυβερνήσεις, ΕΕ, κεφάλαιο εξαπέλυσαν μια καλά οργανωμένη ιδεολογική επίθεση, ότι οι Δανοί δεν είναι παραγωγικοί (με βάση τα επίσημα στοιχεία η Δανία είναι πρώτη σε παραγωγικότητα), ότι εκμεταλλεύονται το Κράτος Πρόνοιας, ότι το μορφωτικό επίπεδο δεν είναι ικανοποιητικό και ότι οι περισσότεροι είναι κακομαθημένοι και απαιτούν τα παράλογα. Ετσι έγινε υποχρεωτικό όλοι οι άνεργοι να μετέχουν σε ειδικά μελετημένα σεμινάρια που σκοπό είχαν την ενσωμάτωση και την πλήρη υποταγή στα αιτήματα της εργοδοσίας. Από αυτά τα σεμινάρια θησαυρίζουν διάφοροι σύμβουλοι που πουλάνε φύκια για μεταξωτές κορδέλες, αντιεπιστημονικές θεωρίες και προσπαθούν να επιβάλουν στους ανέργους αντιδραστικές απόψεις και να τους κάνουν να αισθάνονται ένοχοι και υπεύθυνοι που ζουν σε βάρος της κοινωνίας. Σε όλα αυτά τα σεμινάρια έχει ενεργό συμμετοχή ο εργοδοτικός συνδικαλισμός. Για όσο διάστημα κάποιος μετέχει σε τέτοιο σεμινάριο, δεν θεωρείται άνεργος, αλλά υπό εκπαίδευση.

Προσφέρει ...δωρεάν ψυχολόγους ο εργοδοτικός συνδικαλισμός

Χαρακτηριστικό δείγμα υποκρισίας του εργοδοτικού συνδικαλισμού, αλλά και των δήμων είναι το ότι έχει γίνει πια συνήθεια κάθε φορά που έχουμε μαζικές απολύσεις να διαθέτουν δωρεάν ψυχολόγους για να βοηθήσουν τους απολυμένους να ξεπεράσουν το σοκ της απόλυσης, όπως λένε. Καλλιεργούν μαζικά την αντίληψη ότι οι απολυμένοι φταίνε για την ανεργία, ότι έχουν χάσει την εμπιστοσύνη στον εαυτό τους και ότι πρέπει να την ανακτήσουν.
Παράλληλα, οι δήμοι, επειδή έχουν έλλειψη προσωπικού λόγω των απολύσεων, αναθέτουν τη διαχείριση της επανένταξης των ανέργων στην αγορά εργασίας σε δουλεμπορικά «γραφεία ενοικιάσεως ανθρώπινου δυναμικού», με το δικαιολογητικό ότι στοιχίζει φτηνότερα και τα γραφεία αυτά μπορούν ευκολότερα να τους βρουν δουλειά. Σαν καινοτόμα λύση κάποιο τέτοιο «γραφείο» είχε σοφιστεί την προβολή των ανέργων στη βιτρίνα του να αναδεικνύουν στους υποψήφιους εργοδότες τους τα ....προσόντα τους.
Από το Γενάρη του 2014 η κυβέρνηση αποφάσισε ότι όλοι οι άνεργοι, για να έχουν δικαίωμα επιδότησης, θα πρέπει να προσφέρουν στην κοινωνία, κάνοντας τις καλούμενες εργασίες κοινής ωφέλειας, που σημαίνει να σκουπίζουν τους δρόμους και τα πάρκα. Προκλητικά, η σοσιαλδημοκράτισσα υπ. Εργασίας δήλωσε: «Δεν βλέπω κανένα πρόβλημα ένας άνεργος γιατρός να σκουπίζει τις ακαθαρσίες των σκύλων, αφού απαιτεί επίδομα».

Μονόδρομος για τους εργαζόμενους ο άλλος δρόμος ανάπτυξης

Για όλα αυτά πρέπει να ανοίξει η συζήτηση μπροστά στις εκλογές με τον κάθε άνεργο, τον κάθε εργαζόμενο, το μετανάστη, τον κάθε νέο που υποφέρει από τις συνέπειες της ανεργίας ή από το φόβο της απόλυσης ότι δεν αποτελεί μονόδρομο ο καπιταλιστικός δρόμος ανάπτυξης που έχει συνέπεια οι (επίσημα) άνεργοι στην ΕΕ να έχουν φτάσει τα 27 εκατ. Οτι υπάρχει άλλος δρόμος με ισχυρό ΚΚΕ παντού, για εργατική αντιπολίτευση, για να μπουν εμπόδια, για να ανοίξει δρόμο με λαϊκή συμμαχία για την αποδέσμευση από την ΕΕ, με μονομερή διαγραφή του χρέους, για τη Λαϊκή Εξουσία.

Πάνος Απέργης
ΤΟ Σκανδιναβίας του ΚΚΕ