Έρχονται τα Zero Hour Contracts

 Έρχονται τα Zero Hour Contracts

Αν δεν έχετε ακούσει ως τώρα τον όρο "Συμβόλαιο Μηδενικών Ωρών Εργασίας - Zero Hour Contract" (ΣΜΩΕ), είναι καιρός να τον μάθετε μιας και δεν είναι μακρυά η μέρα που θα μπει στην ζωή μας. Ήδη, εδώ και αρκετό καιρό, έχει μπει στην ζωή των βρεττανών και τους την έχει κάνει εφιάλτη. Με τέτοια συμβόλαια δουλεύουν σήμερα τα φαστφουντάδικα της McDonald's, τα σούπερ-μάρκετ τής αλυσίδας Tesco, οι πολυκινηματογράφοι Cineworld, τα καταστήματα SportDirect κλπ. Αλλά και σε πολλά σχολεία, πανεπιστήμια, ξενοδοχεία, μέσα ενημέρωσης κλπ οι εργαζόμενοι προσλαμβάνονται πλέον με zero hour contract. Πλέον, ελάχιστοι εργασιακοί χώροι στην Βρεττανία έχουν μείνει απρόσβλητοι από αυτή την πρόσφατη "εφεύρεση" του καπιταλισμού, η οποία προσδίδει στην έννοια "ελαστική απασχόληση" την πιο αποκρουστική της πλευρά.

Διαδήλωση κατά των ΣΜΩΕ
έξω από κατάστημα SportsDirect

Τί σημαίνει, όμως, να εργάζεται κάποιος με ΣΜΩΕ; Σημαίνει ότι δουλεύει για μια επιχείρηση με μια σύμβαση η οποία όχι μόνο δεν περιλαμβάνει στους όρους της μηνιαία ή ημερήσια αμοιβή αλλά ούτε καν ωράριο εργασίας. Μόνο ωρομίσθιο περιλαμβάνει. Υπογράφοντας το ΣΜΩΕ, ο εργαζόμενος απλώς υποχρεούται να βρίσκεται στην διάθεση της επιχείρησης όταν -και αν- η επιχείρηση τον χρειαστεί. Πέφτει, ας πούμε, δουλειά στο McDonald's της γειτονιάς; Τηλεφωνεί ο διευθυντής σε 2-3 ΣΜΩΕίτες και τους καλεί να προσέλθουν στην εργασία τους. Μια ή δυο ώρες αργότερα, όταν ο φόρτος τής δουλειάς κοπάσει, τους δίνει 5-6 λίρες για κάθε ώρα που δούλεψαν και τους διώχνει. Μπορεί να τους ξανακαλέσει αργότερα... ή το ίδιο βράδυ... ή σε δυο μέρες... ή την επόμενη εβδομάδα... ή τον άλλο μήνα... όποτε, τέλος πάντων, εκείνος θεωρήσει απαραίτητο. Το πώς θα ζήσουν οι εργαζόμενοι στο μεσοδιάστημα δεν τον ενδιαφέρει, δεν είναι δική του έγνοια.

Αυτό το πρόστυχο κόλπο δεν επιβλήθηκε στην Βρεττανία από καμμιά τρόικα. Βλέπετε, η Βρεττανία δεν έχει ούτε τρόικα ούτε ευρώ. Όμως, οι αστικές κυβερνήσεις των Συντηρητικών και των Εργατικών (οι οποίες εναλλάσσονται στην εξουσία, εκπροσωπώντας επάξια κι οι δυο τα συμφέροντα του εγχώριου κεφαλαίου) είχαν φροντίσει από παλιά να τσακίσουν τα εργασιακά δικαιώματα των πολιτών τους. Από το 1998 κιόλας (επί πρωθυπουργίας τού "αριστερού" Μπλαιρ, για να μη ξεχνιόμαστε), δηλαδή μία ολόκληρη δεκαετία πριν το ξέσπασμα της κρίσης, θέσπισαν τα ΣΜΩΕ. Τότε τα είχαν λανσάρει ως "ευέλικτο" σχήμα που τάχα θα διευκόλυνε ειδικές κατηγορίες του εργατικού δυναμικού, όπως οι νεοεισερχόμενοι στην παραγωγική διαδικασία, οι μητέρες, οι συνταξιούχοι, οι φοιτητές κλπ. Τώρα τα προβάλλουν ως την ιδανική επιλογή για "ανεξάρτητους" εργάτες ή "αυτοαπασχολούμενους", που μπορούν να διαθέσουν "ελεύθερα" την εργατική τους δύναμη, δίχως οι εργοδότες να "περιορίζονται" από "σοβιετικά" εργασιακά δικαιώματα όπως οκτάωρο, βασικός μισθός, επιδόματα, άδειες με αποδοχές κλπ. Πάντοτε, βέβαια, στο όνομα της... ανταγωνιστικότητας.

Φυσικά, η αποδοχή των ΣΜΩΕ από τις επιχειρήσεις έγινε με χαρές και πανηγύρια. Σύμφωνα με τα στοιχεία τής βρεττανικής στατιστικής υπηρεσίας, το 2008 είχαν υπογράψει συμβόλαια τέτοιου είδους περίπου 143.000 εργαζόμενοι, το 2012 έγιναν 208.000 και στις αρχές τού 2014 ξεπέρασαν επίσημα τους 1.400.000 (περίπου το 5% του εργατικού δυναμικού), ενώ η εργατική συνομοσπονδία ισχυρίζεται πως σήμερα φτάνουν τα 5.500.000! Μιλάμε, δηλαδή, για πραγματική έκρηξη των ΣΜΩΕ, σε μια χρονική περίοδο όπου η Βρεττανία έχει ξεφύγει από την ύφεση και εμφανίζει κάποιον ρυθμό ανάπτυξης (έστω, αναιμικής).

Ωστόσο ο εφιάλτης για τους βρεττανούς εργαζόμενους δεν σταματά εδώ. Η ανακοίνωση των τελευταίων στατιστικών στοιχείων για την τεράστια αύξηση των ΣΜΩΕ όχι μόνον δεν έκανε το αφτί τής δεξιάς κυβέρνησης Κάμερον να ιδρώσει αλλά έδωσε αέρα στα πανιά της. Σάλο προκάλεσε η αποκάλυψη της εφημερίδας Γκάρντιαν ("Jobseekers being forced into zero-hours roles") για μια επιστολή τής υφυπουργού εργασίας και συντάξεων Εσθήρ ΜακΒέυ προς την βουλευτίνα των Εργατικών Σήλα Γκίλμορ, όπου αναφερόταν ότι το σχεδιαζόμενο νέο εθνικό σύστημα επιδομάτων ανεργίας θα προβλέπει τη διακοπή όλων των κοινωνικών επιδομάτων (ακόμη και του κατώτατου επιδόματος των 57,35 στερλίνων εβδομαδιαίως) σε περίπτωση που ένας άνεργος αρνηθεί θέση εργασίας με ΣΜΩΕ. Γιατί; Για να "τονωθεί το πνεύμα επιχειρηματικότητας"! Είναι προφανές ότι, αν εφαρμοστεί αυτό το σχέδιο, πολλοί άνεργοι θα καταδικαστούν σε αγώνα για επιβίωση με όρους εξαθλίωσης.

Βαθύτερη εμπλοκή στα ιμπεριαλιστικά σχέδια για τα συμφέροντα των μονοπωλίων

Βαθύτερη εμπλοκή στα ιμπεριαλιστικά σχέδια για τα συμφέροντα των μονοπωλίων

Με γνώμονα «διεθνή και περιφερειακό συσχετισμό δυνάμεων» η απόφαση της κυβέρνησης για συμμετοχή στη νέα ιμπεριαλιστική επέμβαση στη Μ. Ανατολή

Από τη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών Ελλάδας και Ισραήλ

ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ ΠΑΣΟΚ

Τη βαθύτερη εμπλοκή της χώρας στο κουβάρι των άκρως επικίνδυνων ιμπεριαλιστικών σχεδιασμών και ενδοαστικών αντιθέσεων, σηματοδότησαν οι επαφές και συνεννοήσεις του αντιπρόεδρου της κυβέρνησης και υπουργού Εξωτερικών, Ευ. Βενιζέλου, στη Νέα Υόρκη, στο περιθώριο της συμμετοχής του στη λεγόμενη Υπουργική Εβδομάδα της 69ης Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Ιδιαίτερα, οι συναντήσεις του τις τελευταίες μέρες με τους ομολόγους του από το Ισραήλ, την Αίγυπτο και την Κύπρο προς ενδυνάμωση της «συνεργασίας» των αστικών τάξεων των τεσσάρων χωρών, που σε συνδυασμό και με τη συμμετοχή της χώρας στην ιμπεριαλιστική επέμβαση σε Ιράκ και Συρία, οξύνει τους ανταγωνισμούς της ελληνικής αστικής τάξης με την τουρκική.
Η συνάντηση του Ευ. Βενιζέλου, την Κυριακή, με τον Ισραηλινό υπουργό Εξωτερικών, Avigdor Lieberman, έγινε στο φόντο των κοινών στρατιωτικών ασκήσεων των δύο πλευρών, των συνεννοήσεων για μπίζνες πάνω στα κοιτάσματα υδρογονανθράκων της Ανατολικής Μεσογείου και για αγωγούς διοχέτευσης καυσίμου στις ευρωπαϊκές αγορές. Αλλωστε, όπως ανακοινώθηκε από το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, «Βενιζέλος και Lieberman είχαν μια εποικοδομητική και εφ' όλης της ύλης συζήτηση, κατά τη διάρκεια της οποίας είχαν την ευκαιρία να εξετάσουν όλο το φάσμα της διμερούς συνεργασίας και των Ελληνο-Ισραηλινών πολιτικών και οικονομικών σχέσεων».
Σε αυτό το πλαίσιο, οι δύο υπουργοί μίλησαν για το ζήτημα των επικείμενων «πολιτικών διαβουλεύσεων» Ελλάδας - Ισραήλ σε επίπεδο Γενικών Γραμματέων των υπουργείων Εξωτερικών, τον προσεχή Νοέμβρη. Ταυτόχρονα, συμφωνήθηκε η διοργάνωση στην Αθήνα (άνοιξη του 2015) του επομένου Ανώτατου Διακυβερνητικού Συμβουλίου Συνεργασίας, το οποίο θα πραγματοποιηθεί με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 25 ετών από τη σύναψη των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών.
Στο επίκεντρο των συνεννοήσεών τους μπήκαν, επίσης, οι γενικότεροι σχεδιασμοί για τη νέα ιμπεριαλιστική επέμβαση στη Συρία και το Ιράκ, με πρόσχημα την καταπολέμηση των μισθοφόρων του «Ισλαμικού Κράτους», και ο ρόλος που επιδιώκουν να παίξουν οι αστικές τάξεις των δύο χωρών. «O αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Εξωτερικών συζήτησε, τέλος, με τον Ισραηλινό υπουργό Εξωτερικών για τις τελευταίες εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και την ευρύτερη περιοχή, καθώς και για τις προοπτικές ενεργειακής συνεργασίας που διανοίγονται τόσο σε διμερή βάση μεταξύ Ελλάδος και Ισραήλ, όσο και τριμερή βάση από κοινού με την Κύπρο», τονίζεται χαρακτηριστικά από το ελληνικό ΥΠΕΞ.

Τριμερής Ελλάδας - Κύπρου - Αιγύπτου

Οι συνεννοήσεις με τον Ισραηλινό ήρθαν δυο μέρες μετά την λεγόμενη τριμερή συνάντηση αργά το βράδυ της Παρασκευής, μεταξύ του Ευ. Βενιζέλου και των υπουργών Εξωτερικών της Κύπρου, Ι. Κασουλίδη και της Αιγύπτου, S.H. Shoukry. Ο Αιγύπτιος υπουργός έκανε λόγο για «ενίσχυση της συνεργασίας» σε διμερές και τριμερές επίπεδο, ώστε «να χτίσουμε ένα δίκτυο για οικονομικό και πολιτικό συντονισμό». Ο δε Ευ. Βενιζέλος μίλησε για «μια πολύ πλούσια ατζέντα» που «τρέχει» με την Αίγυπτο και αναφέρθηκε συγκεκριμένα σε «θέματα ενέργειας, θέματα εφαρμογής του δικαίου της θάλασσας, αλλά και, κυρίως, θέματα που αφορούν στις τρέχουσες κρίσεις».
Σημειωτέον σε ξεχωριστή συνάντησή του με τον Αιγύπτιο υπουργό, εξέτασαν όπως είπε ο Ευ. Βενιζέλος «την πρόοδο των εργασιών των τεχνικών επιτροπών για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών, στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου της θάλασσας (βλ. ΑΟΖ)». Συμφώνησαν η επόμενη συνάντηση των τεχνικών επιτροπών να γίνει, το συντομότερο δυνατόν, τη φορά αυτή στην Αθήνα. Ο Βενιζέλος εκτίμησε επ' αυτού ότι «έχουμε πολύ θετικές ενδείξεις για τη στάση της αιγυπτιακής πλευράς, η οποία είναι πιστή στην εφαρμογή του διεθνούς δικαίου της θάλασσας».
Αλλωστε, σε «Κοινό Ανακοινωθέν» που εκδόθηκε μετά την τριμερή συνάντηση, τονίζεται ότι «οι τρεις υπουργοί είχαν την ευκαιρία να κάνουν μια ανασκόπηση των εξελίξεων στην περιοχή και να υπογραμμίσουν πως είναι σημαντικό να καταστεί η Ανατολική Μεσόγειος πυλώνας σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή, μέσω της προώθησης της συνεργασίας των γειτονικών χωρών σε διάφορους τομείς, συμπεριλαμβανομένου του ενεργειακού τομέα. Οι υπουργοί εξέφρασαν την ικανοποίησή τους σχετικά με τις διεξαγόμενες τριμερείς πολιτικές διαβουλεύσεις μεταξύ των χωρών τους, που αφορούν σε μια σειρά διμερών και περιφερειακών ζητημάτων κοινού ενδιαφέροντος και δήλωσαν τη δέσμευση των αντίστοιχων κυβερνήσεών τους να συνεργαστούν στενά και να ενισχύσουν τη συνεργασία τους σε όλους τους τομείς αμοιβαίου οφέλους».

Αξονας ο «περιφερειακός συσχετισμός δυνάμεων»

Ολες αυτές οι κινήσεις αποτελούν μέρος ενός ευρύτερου σχεδίου της ντόπιας αστικής τάξης για γεωστρατηγική αναβάθμισή της στην ευρύτερη περιοχή, κομμάτι του οποίου είναι και η αποστολή πυρομαχικών σε κουρδικές δυνάμεις που αντιμάχονται τους «τζιχαντιστές», όπως ανακοινώθηκε την προηγούμενη Τετάρτη.
Σημειωτέον, εξηγώντας ο Ευ. Βενιζέλος, την Παρασκευή, τη σκοπιμότητα αποστολής πυρομαχικών υποστήριξε ότι «για το διεθνή και περιφερειακό συσχετισμό δυνάμεων, για την αξιοπιστία της Ελλάδας, για την προστασία των εθνικών συμφερόντων, για να έχουμε ισχυρή θέση στο Κυπριακό, στα ελληνοτουρκικά, για να μπορούμε να προστατεύσουμε δικά μας θέματα, τα οποία είναι πάντα στον πυρήνα της πολιτικής μας, πρέπει να έχουμε διεθνή αξιοπιστία. Και αυτό προσπαθούμε να κάνουμε με πολιτικά και διπλωματικά μέσα, με ανθρωπιστική βοήθεια, αλλά και με αποστολή πυρομαχικών στις κουρδικές δυνάμεις του Ιράκ, σε συνεργασία, βεβαίως, με την Κυβέρνηση της Βαγδάτης (...) και κρίναμε με τον Πρωθυπουργό ότι αυτό είναι πολύ σημαντικό από πλευράς περιφερειακού συσχετισμού δυνάμεων και από πλευράς προστασίας των εθνικών συμφερόντων».
Με το ίδιο πνεύμα, και αποσιωπώντας το ποια ιμπεριαλιστικά κέντρα πρωταγωνίστησαν προηγούμενα στη δημιουργία, τον εξοπλισμό και τη χρηματοδότηση των περιβόητων «τζιχαντιστών», μιλώντας ο Βενιζέλος, το Σάββατο, στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, επανέλαβε ότι η Ελλάδα είναι «μέλος της διεθνούς συμμαχίας κατά του ISIS και των εξτρεμιστών τζιχαντιστών» και «στηρίζει πλήρως τη νέα Απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας σχετικά με τους τρόπους, με τους οποίους η διεθνής κοινότητα πρέπει να δράσει κατά του ISIS και των πιθανών ξένων μαχητών».

Η «Αυγή» και τα προσχήματα...

Η «Αυγή» και τα προσχήματα...

Οταν η αλήθεια δε βολεύει ορισμένους τόσο το χειρότερο για την αλήθεια. Αυτό ταιριάζει απόλυτα στην «Αυγή της Κυριακής» και τον αρθρογράφο της Ανδρέα Ζεμπίλα (Α. Ζ.), που βρήκε την ευκαιρία να συκοφαντήσει το ΚΚΕ γιατί λέει δεν ...«καταδικάζει τις αγριότητες του "Ισλαμικού Κράτους"». Ιδού το κατασκεύασμα του αρθρογράφου της «Αυγής», στο σημείωμα «Η απορία του (αριστερού) ψάλτη», που σημειώνει ανάμεσα σε άλλα: «Η εμφάνιση του Ισλαμικού Κράτους στη Μέση Ανατολή και η στρατιωτική επέμβαση των ΗΠΑ και άλλων καλεί τις αριστερές συνειδήσεις να αναλύσουν την κατάσταση και να τοποθετηθούν σ' αυτό το εξαιρετικά πολύπλοκο παζλ.
Το ΚΚΕ τοποθετήθηκε καταδικάζοντας τα "ιμπεριαλιστικά πολεμικά σχέδια" και την αποστολή από την Ελλάδα πυρομαχικών στις κουρδικές στρατιωτικές δυνάμεις (τους πεσμεργκά).
Εντάξει, καμία καταδίκη όμως για τις απίστευτες θηριωδίες των τζιχαντιστών: αποκεφαλισμοί αθώων, μαζικές σφαγές αιχμαλώτων χωρίς καν έστω και προσχηματικές δίκες, αρπαγές και βιασμοί γυναικών, δολοφονίες αμάχων. Ενας πόλεμος άνευ ορίων, συντριβή στοιχειωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, περιφρόνηση κάθε διεθνούς δικαίου. Φρίκη.
Απέναντι σ' αυτή την κατάσταση η αντιμετώπιση μπορεί να είναι:
Πρώτον, να κάνουμε ότι δεν μας αφορά, να βουτήξουμε στρουθοκαμηλικά το κεφάλι στην άμμο και να καταδικάσουμε γενικώς τον ιμπεριαλισμό, όπως το ΚΚΕ». Και συνεχίζει παρακάτω:
«Δεύτερον, να κάνουμε συγκεκριμένη ανάλυση της συγκεκριμένης κατάστασης, όπως έλεγε ο Βλαδίμηρος.
Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να ξεχωρίσουμε ποιος είναι ο κύριος εχθρός και, για μένα τουλάχιστον, δεν υπάρχει αμφιβολία πως σήμερα είναι το Ισλαμικό Κράτος και τα παρακλάδια του σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή και την Αφρική».
Σημειώνουμε, λοιπόν, τα εξής.

***

Πρώτον: Ο Α. Ζ. και η «Αυγή» συνειδητά διαστρεβλώνουν τις θέσεις του ΚΚΕ, ενώ είναι αδύνατο να μη γνωρίζουν ότι ο «Ριζοσπάστης», όργανο της ΚΕ του ΚΚΕ, έχει επανειλημμένως μιλήσει για την αντιδραστική δράση των «τζιχαντιστών» και τα εγκλήματά τους, αλλά και ποιος και γιατί τους εξόπλισε και τους θέριεψε - αυτό το τελευταίο το «κάνει γαργάρα». Δηλαδή ότι συγκεκριμένα ιμπεριαλιστικά κέντρα, ισχυρά καπιταλιστικά κράτη, που ενίσχυσαν (αν δε δημιούργησαν) αυτές τις οργανώσεις τις χρησιμοποιούν και πάλι - όπως στο παρελθόν - ως πρόσχημα για την προώθηση των συμφερόντων τους στην περιοχή. Είναι αφέλεια, ή δε γνωρίζει άραγε τις συναντήσεις διάφορων αξιωματούχων των ΗΠΑ και της ΕΕ με τη λεγόμενη Συριακή Αντιπολίτευση, από τους κόλπους της οποίας προέκυψε το λεγόμενο «Ισλαμικό Κράτος» και η οποία στηριζόταν με χρήμα και όπλα ενάντια στη συριακή κυβέρνηση; Τα ίδια δεν είχαν γίνει και με τους «Ταλιμπάν», τον Μπιν Λάντεν και την «Αλ Κάιντα», που ήταν «μαχητές της ελευθερίας» όσο πολεμούσαν τους Σοβιετικούς στο Αφγανιστάν, ενώ μετά έγιναν τρομοκράτες;

***

Δεύτερον: Δεν είναι πρώτη φορά που η «Αυγή» υιοθετεί τα ιμπεριαλιστικά προσχήματα, για να δικαιολογηθούν στρατιωτικές επεμβάσεις του ΝΑΤΟ, της ΕΕ κ. ά. Το «έργο το έχουμε ξαναδεί» από τους οπορτουνιστές του ΣΥΝ πριν και του ΣΥΡΙΖΑ σήμερα, με τη Γιουγκοσλαβία, όπου, μαζί με τους αστούς, έριχναν την «μπανανόφλουδα» στο λαό περί «εθνοκάθαρσης» εξισώνοντας έτσι το θύτη με το θύμα, την ώρα που το ΝΑΤΟ δολοφονούσε το λαό της, στο Αφγανιστάν όπου συντάχτηκαν με το «είμαστε όλοι Αμερικανοί», υιοθετώντας τον «πόλεμο ενάντια στην τρομοκρατία» αυτών που δημιούργησαν οι ίδιοι οι Αμερικανοί, στη Λιβύη και την «αραβική άνοιξη», στη Συρία και πάει λέγοντας, όπου μαζί με τους αστούς έριχναν νέα «μπανανόφλουδα», αυτή των «στυγνών δικτατόρων που έπρεπε να ανατραπούν» από τη λεγόμενη «διεθνή κοινότητα», δηλαδή τους ιμπεριαλιστές. Για να μην ξαναθυμίσουμε τα όσα έλεγαν ορισμένοι για τις «λεωφόρους της δημοκρατίας και της ειρήνης» που έφερε η ανατροπή του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ και τις άλλες χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης.

***

Τρίτον: Οσο βέβαια και αν προσπαθεί να τα κουκουλώσει ο Α. Ζ. πιάνεται στα πράσα. Ετσι για να ...προστατεύσει και τα νώτα του, «πετάει» στο τέλος του σχολίου του: «Περιττό να επαναλάβω ότι η Ουάσιγκτον έθρεψε τους τζιχαντιστές, κυρίως με την άθλια επέμβαση στο Ιράκ. Και ο ΣΥΡΙΖΑ; Απορία ψάλτου βηξ, μου φαίνεται...» Σοβαρά (;;;) Ο αρθρογράφος δεν είδε την ανακοίνωση - «μνημείο» του ΣΥΡΙΖΑ, όπου σχολιάζοντας την ενέργεια της κυβέρνησης να στείλει πυρομαχικά στους Κούρδους για να αντιμετωπίσουν το «Ισλαμικό Κράτος» έκανε λόγο για ...έλλειψη «στρατηγικής από την κυβέρνηση» και επίσης έλεγε γιατί να μη σταλούν πυρομαχικά και στους Κούρδους του Ιράκ»; Προφανώς ο Α. Ζ. με βάση τα λεγόμενά του θα ήθελε ακόμα περισσότερη συμμετοχή στο «συνασπισμό των προθύμων» που έχουν συγκροτήσει οι ιμπεριαλιστές.

***

Οι εργαζόμενοι και τα λαϊκά στρώματα ας βγάλουν τα συμπεράσματά τους. Είναι και αυτό μια προβολή στο μέλλον και στο ενδεχόμενο μιας «αριστερής» κυβέρνησης με πυρήνα τον ΣΥΡΙΖΑ. Αν από τώρα δείχνει τη διάθεσή του να πάρει ενεργό μέρος στις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις, υιοθετώντας τα ιμπεριαλιστικά προσχήματα, μπορούν να καταλάβουν τι θα κάνουν ως αυριανοί διαχειριστές. Αλλωστε, θεωρεί μοχλό ενίσχυσης του κεφαλαίου τη γεωστρατηγική αναβάθμιση της Ελλάδας στην περιοχή, που είναι και στρατηγική των αστών. Αλλά αυτή η λογική ματώνει τους λαούς. Γι' αυτό χρειάζεται ταξική ματιά στα γεγονότα, ώστε οι εργαζόμενοι να είναι προετοιμασμένοι και να μην εγκλωβίζονται και να στηρίζουν τα εχθρικά γι' αυτούς συμφέροντα του κεφαλαίου.

ΟΥΚΡΑΝΙΑ Αλληλοκατηγορίες στη βάση του ενδοϊμπεριαλιστικού ανταγωνισμού

ΟΥΚΡΑΝΙΑ

Αλληλοκατηγορίες στη βάση του ενδοϊμπεριαλιστικού ανταγωνισμού

Κρατούμενοι Ουκρανοί στρατιώτες απελευθερώθηκαν την Κυριακή κοντά στο Ντονέτσκ

ΚΙΕΒΟ - ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ.--
Με αλληλοκατηγορίες που εκφράστηκαν και στη ΓΣ του ΟΗΕ, η οποία συνεχίζεται, ανάμεσα στην αντιδραστική κυβέρνηση του Κιέβου και την καπιταλιστική Ρωσία κλιμακώνεται η αντιπαράθεση στην Ουκρανία. Και παρά την εκεχειρία που έχει υπογραφεί από τις 5 Σεπτέμβρη ανάμεσα στην ουκρανική κυβέρνηση και τους ρωσόφωνους πολιτοφύλακες στις ανατολικές περιοχές του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ σημειώνονται συχνά μάχες. Την Κυριακή και χτες γίνονταν συγκρούσεις γύρω από το αεροδρόμιο του Ντονέτσκ με 9 νεκρούς Ουκρανούς στρατιώτες 27 τραυματίες και 3 αμάχους. Την ίδια ώρα, συνεχίζονται και οι ανταλλαγές 40-40 των κρατουμένων στρατιωτών και μαχητών και από τις δύο πλευρές.
Ενδιαφέρον έχει και η ομιλία του Σεργκέι Λαβρόφ, υπουργού Εξωτερικών της Ρωσίας στη ΓΣ του ΟΗΕ, όπου σημείωσε ότι «η κρίση στην Ουκρανία είναι αποτέλεσμα ενός πραξικοπήματος, που υποστηρίχθηκε από τις ΗΠΑ και την ΕΕ, με σκοπό να αποτραβήξουν το Κίεβο από τον οργανικό του ρόλο ως συνδετικού κρίκου μεταξύ Ανατολής και Δύσης και να αρνηθούν την ευκαιρία της Ουκρανίας να έχει ένα ουδέτερο και ανένταχτο στάτους».
Σε ό,τι αφορά την ενσωμάτωση της Κριμαίας στη Ρωσική Ομοσπονδία, είπε ότι ήταν επιλογή του λαού της, ο οποίος είναι στην πλειονότητά του ρωσόφωνος.
Παράλληλα, σε συνέντευξη που παραχώρησε σε ρωσικό τηλεοπτικό δίκτυο, ο Σ. Λαβρόφ δήλωσε ότι η Μόσχα επιθυμεί να βελτιώσει τις σχέσεις με τις ΗΠΑ και δεν ενδιαφέρεται για ένα συνεχιζόμενο «πόλεμο κυρώσεων». Συμπλήρωσε, ωστόσο, ότι οι ΗΠΑ ακολουθούν πολιτική δύο μέτρων και δύο σταθμών «στη μάχη κατά της τρομοκρατίας».
Σε άλλες τηλεοπτικές συνεντεύξεις, πρότεινε μία «επανεκκίνηση» στις ρωσο-αμερικανικές σχέσεις, εκτιμώντας ότι η κατάσταση στην Ουκρανία, που οδήγησε στην επιβολή από μέρους δυτικών χωρών κυρώσεων στη Ρωσία, βελτιώνεται χάρη στις ειρηνευτικές πρωτοβουλίες του Κρεμλίνου.
Επιτέθηκε, ωστόσο, στη «νοοτροπία Ψυχρού Πολέμου» του ΝΑΤΟ και επέκρινε την Ουάσιγκτον, επειδή απέκλεισε τον σύμμαχο της Ρωσίας Μπασάρ αλ-Ασαντ από την εκστρατεία της εναντίον των μαχητών του «Ισλαμικού Κράτους» στη Συρία και σημείωσε πως η Ουάσιγκτον «δεν μπορεί πια να ενεργεί ως ο εισαγγελέας, ο δικαστής και ο εκτελεστής σε κάθε μέρος του κόσμου».

Δικαστική έρευνα για «γενοκτονία του ρωσόφωνου πληθυσμού» ξεκινάει η Ρωσία

Η Ρωσία, επίσης, ανακοίνωσε χτες ότι ξεκινά δικαστική έρευνα «για γενοκτονία» του ρωσόφωνου πληθυσμού στην ανατολική Ουκρανία όπου, σύμφωνα με τη Μόσχα, η χρήση βαρέων όπλων προκάλεσε το θάνατο τουλάχιστον 2.500 ανθρώπων. «Η Ρωσία ξεκίνησε δικαστική έρευνα για γενοκτονία των ρωσόφωνων πληθυσμών που ζουν στο έδαφος των λαϊκών δημοκρατιών του Λουγκάνσκ και του Ντονέτσκ», δύο από τα κύρια προπύργια των αυτονομιστών ανταρτών στην ανατολική Ουκρανία, αναφέρει σε ανακοίνωσή του ο εκπρόσωπος του θεσμού αυτού.
Ο Βλαντίμιρ Μαρκίν, εκπρόσωπος της λεγόμενης Επιτροπής Ερευνας σημείωσε ότι «άγνωστοι στο εσωτερικό της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας της Ουκρανίας, των Ενόπλων Δυνάμεων, της Εθνοφρουράς και του Δεξιού Τομέα έδωσαν διαταγές που είχαν στόχο την ολοκληρωτική εξόντωση των ρωσόφωνων πολιτών».

Το παζάρι συνεχίζεται

Στο πεδίο της αντιπαράθεσης Ρωσίας και ΕΕ, η ρωσική κυβέρνηση εξέδωσε νέα προειδοποίηση ότι θα λάβει μέτρα, αν η ΕΕ ή η Ουκρανία προχωρήσει σε κινήσεις για την εφαρμογή μιας συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου. Ουκρανία και ΕΕ συμφώνησαν αυτό το μήνα να καθυστερήσουν την εφαρμογή της συμφωνίας ζώνης ελεύθερου εμπορίου, μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2015, μετά τις προειδοποιήσεις της Ρωσίας να επιβάλει δασμούς σε ουκρανικά προϊόντα. Πάντως, η ΕΕ που δηλώνει ότι η Ρωσία δεν μπορεί να επιβάλει τις απόψεις της, από την άλλη, επιχειρεί έναν συμβιβασμό στο διάστημα που θα μεσολαβήσει. Φυσικά, όλα αυτά μπορούν να αλλάξουν ανά πάσα στιγμή.
Σε ό,τι αφορά το ζήτημα της προμήθειας φυσικού αερίου στην Ουκρανία αναμένεται να επαναληφθούν την Πέμπτη ή την Παρασκευή στο Βερολίνο οι συνομιλίες ανάμεσα σε Ουκρανία, Ρωσία και ΕΕ. Την περασμένη Παρασκευή έγινε μια συνάντηση που κατά την ΕΕ και τη Ρωσία αποτελεί βάση για συμφωνία, ενώ κατά την ουκρανική κυβέρνηση μόνο ανταλλαγή απόψεων. Το διακύβευμα είναι η αποπληρωμή χρέους 3,1 δισεκατομμυρίων δολαρίων που οφείλει η Ουκρανία στη Ρωσία για ποσότητες αερίου που έχουν παραδοθεί και ο καθορισμός στην τιμή για 1.000 κυβικά μέτρα, που η Ρωσία προτείνει αρχικά τα 385 δολάρια.

ΤΑ ΤΥΜΠΑΝΑ ΧΤΥΠΑΝΕ ΠΑΛΙ ...ΑΛΛΑ ΠΟΛΛΟΙ ΚΟΙΜΟΥΝΤΑΙ ΑΚΟΜΑ

 ΤΑ ΤΥΜΠΑΝΑ ΧΤΥΠΑΝΕ ΠΑΛΙ ...ΑΛΛΑ ΠΟΛΛΟΙ ΚΟΙΜΟΥΝΤΑΙ ΑΚΟΜΑ

Βενιζέλος-καταστροφή, Βενιζέλος-καταστροφή, τι μου θυμίζει...

Η Μικρασιατική Καταστροφή

Εχουν περάσει 90 χρόνια από τον Αύγουστο του 1922 και τη Μικρασιατική Καταστροφή, μια από τις πιο τραγικές στιγμές της Ιστορίας της Ελλάδας, τις συνέπειες της οποίας πλήρωσε ο λαός της.

Η Μικρασιατική Καταστροφή είναι το αποτέλεσμα της συμμετοχής της άρχουσας τάξης της Ελλάδας στα ιμπεριαλιστικά σχέδια στην ευρύτερη περιοχή της Εγγύς Ανατολής, προκειμένου να προωθήσει μέσω αυτής της συμμετοχής στην πράξη τη θεωρία της «Μεγάλης Ιδέας», δηλαδή της προσάρτησης εδαφών στην Ελλάδα και έτσι να ικανοποιηθούν τα συμφέροντα των Ελλήνων κεφαλαιοκρατών, τα οποία διαπλέκονταν μ' αυτά των τότε ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, ιδιαίτερα της Αγγλίας. Και την πραγματοποίηση των οποίων επιδίωκαν, μέσω των αγγλικών ιμπεριαλιστικών συμφερόντων στην περιοχή.

Ο απολογισμός της Μικρασιατικής Καταστροφής είναι: 50.000 νεκροί, 75.000 τραυματίες. Κοντά 1.500.000Ελληνες αναγκάστηκαν να έρθουν σαν πρόσφυγες στην Ελλάδα, αφήνοντας πίσω τους πάνω από 600.000 νεκρούς, θύματα της πολιτικής του κεφαλαίου, που έχει τον πόλεμο στο αίμα του, αλλά που ρουφά το αίμα των λαών για τα συμφέροντά του.

Τη μικρασιατική εκστρατεία πρέπει να την προσεγγίσουμε ως μια πολεμική ενέργεια, ενταγμένη στο διεθνές ιμπεριαλιστικό πλαίσιο, που διαμορφωνόταν με βάση τα αποτελέσματα του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Οι νικήτριες ιμπεριαλιστικές χώρες της Αντάντ (Αγγλία, Γαλλία, Ιταλία) επιβουλεύονταν τα πετρέλαια της Μοσούλης (Ιράκ) και, επομένως, ήθελαν να εδραιώσουν τις θέσεις τους και στην περιοχή του οθωμανικού κράτους. Γεγονός που συνεπαγόταν και ενέργειες για το διαμελισμό του. Γι' αυτό το σκοπό χρησιμοποίησαν και τον ελληνικό στρατό. Ταυτόχρονα, το εθνικοαπελευθερωτικό, αστικοδημοκρατικό επαναστατικό κίνημα στην Τουρκία, με επικεφαλής τον Κεμάλ Αττατούρκ, συγκροτεί κυβέρνηση στην Αγκυρα στις 23 Απρίλη του 1920 και έρχεται σε πλήρη ρήξη με το σουλτάνο. Τα ιμπεριαλιστικά κράτη, αντιλαμβανόμενα ότι ο σουλτάνος δεν είναι σε θέση να τσακίσει την επανάσταση, βάζουν μπρος το στρατιωτικό σχέδιο, με κύρια δύναμη τον ελληνικό στρατό, αλλά και τα δικά τους στρατεύματα. Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις κατά του Κεμάλ δε φέρνουν αποτέλεσμα. Ετσι, στις 10 Αυγούστου 1920, υπογράφεται στις Σέβρες της Γαλλίας η Συνθήκη των Σεβρών.

Με τη Συνθήκη των Σεβρών, η έκταση της Τουρκίας ελαττωνόταν έως το ένα πέμπτο. Η Συρία, η Παλαιστίνη, η Μεσοποταμία και η Χατζάζη κηρύσσονταν τυπικά ανεξάρτητα κράτη. Και λέμε τυπικά, γιατί ουσιαστικά γίνονταν αποικίες - προτεκτοράτα, η πρώτη της Γαλλίας και οι άλλες της Μεγάλης Βρετανίας, μιας και τα κράτη αυτά, σύμφωνα με το άρθρο 22 της Συνθήκης, κρίνονταν μη ικανά για αυτοκυβέρνηση. Η Τουρκία έχανε κάθε επικυριαρχία πάνω στην Αίγυπτο, η οποία γινόταν προτεκτοράτο της Μεγάλης Βρετανίας, στην οποία παραχωρούνταν επίσης η Κύπρος, το Σουδάν, καθώς και τα δικαιώματα της Τουρκίας στη ναυσιπλοΐα του Σουέζ. Αναγνωριζόταν το προτεκτοράτο της Γαλλίας στο Μαρόκο και την Τυνησία και η Λιβύη παραχωρούνταν στην Ιταλία.

Επιπλέον, τα τρία ισχυρά καπιταλιστικά κράτη (Αγγλία, Γαλλία, Ιταλία), με ιδιαίτερη συμφωνία μοίραζαν μεταξύ τους σε «σφαίρες επιρροής» και ό,τι απέμεινε ακόμα από την Τουρκία, με πρόσχημα να τη βοηθήσουν ν' αναπτύξει τις πλουτοπαραγωγικές πηγές της.

Τηρουμένων των αναλογιών στις σύγχρονες συνθήκες, η λεγόμενη «Αραβική Ανοιξη» αποτέλεσμα των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων με βάση το σχέδιο «Μεγάλη Μέση Ανατολή» βαδίζει στα ίδια χνάρια.

Με τη Συνθήκη των Σεβρών, στην Ελλάδα παραχωρούνταν η Δυτική και Ανατολική Θράκη ως τη γραμμή Τσατάλτζας κοντά στην Κωνσταντινούπολη και τα νησιά Ιμβρος και Τένεδος, καθώς και η Σμύρνη με την ενδοχώρα της, όπου τυπικά αναγνωριζόταν η τουρκική κυριαρχία με το να κυματίζει η οθωμανική σημαία στα φρούρια της πόλης.

Η Σμύρνη, σύμφωνα με τα άρθρα 65-83 της Συνθήκης, μόνο μετά από 5 χρόνια και κατόπιν δημοψηφίσματος των κατοίκων της θα μπορούσε να προσαρτηθεί στην Ελλάδα. Η Ιταλία παραχωρούσε στην Ελλάδα τα Δωδεκάνησα, εκτός της Ρόδου, η οποία γινόταν αυτόνομη και μόνο μετά από δημοψήφισμα θα μπορούσε να προσαρτηθεί στην Ελλάδα.

Η Κωνσταντινούπολη αναγνωριζόταν πρωτεύουσα του τουρκικού κράτους, υπό την αίρεση των συμμάχων, για την περίπτωση που η Τουρκία δε θα τηρούσε τα συμφωνημένα. Τα Στενά των Δαρδανελίων κηρύσσονταν ουδέτερη και αφοπλισμένη ζώνη.

Η Συνθήκη των Σεβρών αφόπλιζε την Τουρκία και άφηνε ελεύθερη τη δίοδο των Στενών, εκτός από τα πολεμικά και τα εμπορικά πλοία, πράγμα που έθετε κάτω από τον έλεγχο της Αγγλίας και της Γαλλίας το εμπόριο και την ασφάλεια των χωρών της Μαύρης Θάλασσας.

Η κυβέρνηση Βενιζέλου ανέλαβε τη δράση για την επιβολή της συγκεκριμένης Συνθήκης, η οποία απορρίφθηκε από την κυβέρνηση Κεμάλ. Ετσι, γενικεύτηκε, ουσιαστικά, ο πόλεμος στο μέτωπο της Μικράς Ασίας, ο οποίος τυπικά ξεκίνησε το Μάη του 1919.

Στις 2 Μάη (15 με το νέο ημερολόγιο) 1919, ελληνικά στρατεύματα αποβιβάστηκαν στη Σμύρνη ύστερα από απόφαση του Ανωτάτου Συμμαχικού Συμβουλίου του Συνεδρίου των Παρισίων. Η εκστρατεία είχε ξεκινήσει. Το τραγικό της τέλος, όμως, ήταν προδιαγεγραμμένο.

Ποια είναι η θέση της Ελλάδας, εκείνη την περίοδο, στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα και, δεύτερον, ποιες διεθνείς συνθήκες επικρατούσαν και ποια σχέδια υπήρχαν για την περιοχή της Εγγύς Ανατολής;

Η αστική τάξη της Ελλάδας ήθελε την περίοδο εκείνη να διευρύνει την εσωτερική αγορά με νέα εδάφη.Και προσέβλεπε σε τέτοια εδάφη, όπου κατοικούσε και δρούσε ελληνικός πληθυσμός. Τέτοια ήταν τα παράλια της Μικράς Ασίας και η τότε Ανατολική Θράκη. Αλλά αυτή η επιδίωξη χωρίς τους τότε ιμπεριαλιστές συμμάχους της, νικητές στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, δεν μπορούσε να ευοδωθεί. Ηδη, η αστική τάξη της Ελλάδας ήταν αντιδραστική. Προσδοκούσε, λοιπόν, προσάρτηση εδαφών. Και αυτό συνδυαζόταν με τις επιδιώξεις ιμπεριαλιστικού μοιράσματος ολόκληρης της περιοχής από τα Βαλκάνια έως την Εγγύς Ανατολή, σε περίοδο αποσύνθεσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, που επιπλέον ήταν σύμμαχος των ηττημένων στον πόλεμο ιμπεριαλιστικών δυνάμεων.

Ενα χρόνο νωρίτερα από τη Μικρασιατική Εκστρατεία, το 1918, έχει τελειώσει ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος, που έγινε για το ξαναμοίρασμα των αποικιών. Ο καπιταλισμός έχει μπει στο ανώτερο στάδιό του, τον ιμπεριαλισμό και τα αποτελέσματα του πολέμου διαμορφώνουν την εξής κατάσταση: Η νίκη της Οχτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης στη Ρωσία και η προσπάθεια οικοδόμησης του πρώτου εργατικού κράτους στον κόσμο έχει άμεση επίδραση στα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα και ανοίγει το δρόμο της κατάρρευσης του αποικιακού συστήματος. Τέτοια κινήματα ξεσπούν σε Ασία, Εγγύς και Μέση Ανατολή. Τα περιθώρια επέκτασης της ιμπεριαλιστικής δράσης στενεύουν, με αποτέλεσμα οι ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις να οξύνονται ακόμη παραπέρα. Οι νικήτριες του πολέμου δυνάμεις της Αντάντ ετοιμάζονται για νέο μοίρασμα του κόσμου, ενώ η Οθωμανική Αυτοκρατορία - παραπαίουσα πια και ηττημένη στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο - στέκει εμπόδιο στα σχέδιά τους για δύο κυρίως λόγους: Τα πετρέλαια και τα γεωστρατηγικής σημασίας εδάφη για τη δράση των μονοπωλίων. Η επιδίωξή τους, για τη διάλυση της Αυτοκρατορίας, πλέον, είναι σαφής και γίνεται πράξη, όταν, τον Οκτώβρη του 1918, την αναγκάζουν να υπογράψει τη Συνθήκη του Μούδρου, που οδηγεί στο διαμελισμό της Αυτοκρατορίας. Η κυβέρνηση Βενιζέλου - ως εκφραστής των συμφερόντων της άρχουσας τάξης στη χώρα - βλέπει το ιδανικό περιβάλλον για να υλοποιήσει την επιδίωξη προσάρτησης νέων εδαφών και αύξησης των ορίων της δικής της αγοράς. «Μεγάλη Ιδέα» την ονόμασαν. Στο πλαίσιο του μοιράσματος μεταξύ των νικητριών ιμπεριαλιστικών κρατών και με την αξιοποίηση της συμμετοχής της στον πόλεμο στο πλευρό τους, η άρχουσα τάξη της Ελλάδας πίστευε ότι θα της εξασφάλιζαν εδάφη με το πρόσχημα της ύπαρξης σ' αυτά ελληνικών πληθυσμών.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, το Γενάρη του 1919, άρχισε στο Παρίσι η λεγόμενη Συνδιάσκεψη της Ειρήνης, με πρωταγωνιστές τις ΗΠΑ, τη Γαλλία, την Αγγλία και την Ιταλία. Εκείνη την περίοδο, η κυβέρνηση δένει τη χώρα όλο και πιο στενά με τους ιμπεριαλιστικούς μηχανισμούς, στέλνοντας στη Σοβιετική Ρωσία εκστρατευτικό σώμα. Ο Βενιζέλος πηγαίνει ο ίδιος στο Παρίσι για να διεκδικήσει και διπλωματικά την υλοποίηση της «Μεγάλης Ιδέας». Οι ιμπεριαλιστές υπέβαλαν στην κυβέρνηση του Βενιζέλου το αίτημα αποστολής ελληνικών στρατιωτικών δυνάμεων στη Σμύρνη και η κυβέρνηση Βενιζέλου ανταποκρίθηκε. Τον Απρίλη του 1919, το Ανώτατο Συμβούλιο που είχε συγκροτηθεί από τους αρχηγούς της Αγγλίας, των ΗΠΑ, της Γαλλίας και της Ιταλίας μετά τη συνδιάσκεψη για την ειρήνη, ικανοποίησε το αίτημα του Βενιζέλου για την κατάληψη της Σμύρνης από τον ελληνικό στρατό. Ετσι, στις 15 Μάη 1919 άρχισε η απόβαση ελληνικού στρατού στη Σμύρνη.

Στις 28/7 (10/8 με το νέο ημερολόγιο) 1920, υπογράφεται η Συνθήκη των Σεβρών, με την οποία υποτίθεται ότι οι νικήτριες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο παραχωρούσαν εδάφη του οθωμανικού κράτους στην Ελλάδα. Η αστική τάξη στη χώρα πανηγυρίζει για την Ελλάδα «των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών».

Αλλά η υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών και η ανάθεση της επιβολής της βασικά στον ελληνικό στρατό προμήνυαν νέο πόλεμο, στο έδαφος της Τουρκίας πλέον, και ας αναγγελλόταν ως συμφωνία ειρήνης. Ετσι κι αλλιώς, ο ελληνικός στρατός είχε αποβιβαστεί στη Σμύρνη από το Μάη του 1919, ενώ πολεμικές επιχειρήσεις ενάντια στο στρατό του Κεμάλ είχαν προηγηθεί της Συνθήκης. Ο ελληνικός στρατός βρισκόταν σε διαρκείς πολεμικές επιχειρήσεις από τους Βαλκανικούς Πολέμους και τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά και συμμετείχε στην εισβολή των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων της Αντάντ στη Σοβιετική Ρωσία (ουκρανική εκστρατεία στα 1919). Ηδη, με την ανακοίνωση της ΚΕ του Κόμματος για τη Συνθήκη των Σεβρών, δόθηκαν αναλυτικά η πολιτική και οι θέσεις του για τη Μικρασιατική Εκστρατεία.

Το ΣΕΚΕ (ΚΚΕ), από την έναρξη ακόμη της Μικρασιατικής Εκστρατείας, με την απόβαση του στρατού στη Σμύρνη, αποκάλυπτε το χαρακτήρα της και ήταν το μόνο κόμμα που αντιτάχτηκε στον άδικο και τυχοδιωκτικό πόλεμο. Προειδοποίησε το λαό για τις συνέπειές του και πάλεψε, με όλες τις δυνάμεις του, για να τον αποτρέψει, αψηφώντας τις άπειρες διώξεις (φυλάκιση ολόκληρης της ΚΕ του ΣΕΚΕ, φυλακίσεις και εξορίες στελεχών του), που υπέστη γι' αυτήν τη συνεπή στάση του απέναντι στην εργατική τάξη και το λαό της Ελλάδας. Ετσι, στηριγμένο στη μαρξιστική - λενινιστική θεωρία, αν και νεαρό τότε κόμμα με λιγοστές δυνάμεις, πάλευε ενάντια στα ιμπεριαλιστικά σχέδια και τις κατακτητικές επιδιώξεις της άρχουσας τάξης, που μόνο δεινά φόρτωνε το λαό. Είναι χαρακτηριστική η εκτίμησή του για τη Συνθήκη των Σεβρών, όταν σύσσωμη η αστική τάξη πανηγύριζε για την υπογραφή της. Το ΣΕΚΕ (ΚΚΕ) όχι μόνο καταγγέλλει τη Συνθήκη, αλλά προειδοποιεί το λαό για τους κινδύνους που περικλείει για νέους πολέμους, αλλά και ποια θα ήταν η πραγματική ειρήνη που ποθούσε ο λαός. Δίνουμε, λοιπόν, ολόκληρο το κείμενο της ανακοίνωσης του Κόμματος, χωρίς άλλο σχολιασμό, ένα όχι πολύ γνωστό ιστορικό ντοκουμέντο από τα «Επίσημα Κείμενα του ΚΚΕ», τόμος πρώτος, σελ. 104-110. Είναι δε τόσο αναλυτική και κατατοπιστική, ώστε ο αναγνώστης να μπορεί εύκολα να βγάλει συμπεράσματα για το συγκεκριμένο ζήτημα, αλλά και, τηρουμένων των αναλογιών, να συνειδητοποιήσει την ορθότητα των εκτιμήσεων και προβλέψεων του ΚΚΕ και για το σήμερα που η ευρύτερη περιοχή μας αποτελεί πεδίο ιμπεριαλιστικών πολεμικών συγκρούσεων, με την κυβέρνηση και την άρχουσα τάξη της Ελλάδας να συμμετέχουν ενεργά στα τυχοδιωκτικά σχέδια της ιμπεριαλιστικής τάξης πραγμάτων.

Ριζοσπάστης

Σπάμε την άτιμη την αλυσίδα

 Σπάμε την άτιμη την αλυσίδα

Η αλήθεια είναι πως όταν προτείνεις στο κοινό κάτι (μια εκδήλωση, ένα δρώμενο ή μια παράσταση) χωρίς να το έχεις δει ο ίδιος, αλλά το συνιστάς παρόλα αυτά, γιατί σου τραβάει το ενδιαφέρον το διαδραστικό στοιχείο, η ερασιτεχνική προσπάθεια, η πρώτη επανεκτέλεση (με την καινούρια μελωδία) ενός ξεχασμένου λαϊκού τραγουδιού για το μπλόκο της κοκκινιάς, κτλ, έχεις ένα μικρό φόβο μήπως πάει κάτι στραβά και δε φανεί αντάξιο των προσδοκιών το τελικό αποτέλεσμα. Ε λοιπόν καμία σχέση, τις δικές μου προσδοκίες τουλάχιστον τις ξεπέρασε κατά πολύ η εκδήλωση της κο κοκκινιάς για το μπλόκο –κι ιδίως το καλλιτεχνικό κομμάτι.

Ναι αλλά το μπλόκο έγινε αμέσως μετά το δεκαπενταύγουστο του 44’, στις 17 του μηνός. Γιατί έγινε τέλη σεπτέμβρη αυτή η επετειακή εκδήλωση; Ίσως, μεταξύ άλλων, γιατί οι ναζί κι οι γερμανοτσολιάδες ξαναχτύπησαν στα σαράντα του μπλόκου, όταν ο λαός της κοκκινιάς κι άλλων λαϊκών περιοχών, τιμούσε τα θύματά του κι ο εχθρός τον χτύπησε ύπουλα, σημαδεύοντας στο ψαχνό από μια παρακείμενη δεξαμενή.

Ένα πρωί σε μια γωνιά στην κοκκινιά

Είδα τον μπόγια να περνά και το φονιά

Το χρονικό με την αναπαράσταση των γεγονότων ήταν άμεσο και ζωντανό, πετυχαίνοντας να γεφυρώσει δύο πολύ διαφορετικές εποχές, όπου στη μία ο λαός πάλευε με κίνδυνο της ζωής του, ενώ στην άλλη ο βασικός μας φόβος ήταν πχ της τάξης του αν θα συγκρατήσει ο συννεφιασμένος ουρανός τα δάκρυά του (που ούτε αυτά φτάνουν ωστόσο για να ξεπλύνουν το αίμα) για να μη βρέξει και αναβληθεί η εκδήλωση. Και σήμερα όμως, οι δυσκολίες κι οι θυσίες συνεχίζονται με άλλον τρόπο, (βλέπε πχ φτώχια, την απειλή της απόλυσης, κτλ) όπως είπε στην ομιλία του ο βαγγέλης μαρούπας. Και το έφερε έτσι η συγκυρία, που μόλις τις προάλλες η τυφλή κι ανεξάρτητη δικαιοσύνη επικύρωσε την απόλυση τριών υπαλλήλων της ικεα για τη συνδικαλιστική τους δράση. Και μία από αυτές τις υπαλλήλους ήταν και η συντρόφισσα που είχε την επιμέλεια του καλλιτεχνικού προγράμματος της εκδήλωσης.

Είναι πάρα πολύ δύσκολο να αγγίξεις το σύγχρονο θεατή με κάτι που έγινε εβδομήντα χρόνια πριν, να το μεταφέρεις στο κλίμα της εποχής, τη θέση των πρωταγωνιστών και την ψυχολογία τους, καθώς έδιναν με χαρά τη ζωή τους για έναν κόσμο στο μπόι των ανθρώπων και των ονείρων. Και είναι τα διαδραστικά ευρήματα της μπρεχτικής αποστασιοποίησης που βοηθάν να κοπούν αυτές οι αποστάσεις, καταρχάς η χρονική αλλά κρίως αυτή μεταξύ της σκηνής και των θεατών. Οι χαφιέδες τσολιάδες έψαχναν με φακούς μέσα στο πλήθος, όπου κρύβονταν οι αγωνιστές, η πένθιμη πομπή περνούσε ανάμεσα από τις σειρές των καθισμάτων κι η οβα της κοκκινιάς μοίρασε στους θεατές την αυθεντική κομματική ανακοίνωση του 44’, που ζητούσε εκδίκηση και το ξεκλήρισμα του κατακτητή, ενώ οι (ερασιτέχνες) ηθοποιοί πετούσαν τρικάκια κι έγραφαν συνθήματα στο μπροστινό μέρος της σκηνής: σπάμε την άτιμη την αλυσίδα.

Μπορεί η ομάδα να αποτελούταν από ερασιτέχνες, αλλά δεν ξέρω πολλές επαγγελματικές παραστάσεις που να χαρίζουν τόσο έντονα συναισθήματα. Αρχικά ο κόσμος ήταν κουμπωμένος και δεν ακολούθησε το σύνθημα μιας κοκκινιώτισσας γιαγιάς (λες και δεν είχαν φάει το αυγό τους, όπως σχολίασε δηκτικά στο καπάκι η ταξική γιαγιά). Στη συνέχεια όμως, του ήταν πολύ δύσκολο να μην χειροκροτάει ανάμεσα στις σκηνές και τα τραγούδια, όπως μας είχαν ζητήσει οι συντελεστές της παράστασης. Και ήταν τόση η ορμή και το συναίσθημα που είχαν συσσωρεύσει μέσα τους οι θεατές, που στο τέλος τραγουδήσαμε όλοι μαζί με σφιγμένες γροθιές «παιδιά σηκωθείτε να βγούμε στους δρόμους» και βιαζόμασταν να τελειώσει το τραγούδι, για να αρχίσει το χειροκρότημα. Καθώς όμως είχαν καταργηθεί τα όρια μεταξύ σκηνής και κερκίδας, δεν ήταν το κοινό που χειροκροτούσε τους συντελεστές, αλλά όλοι μαζί τους πάντες. Και αυτή η αντίδραση, το πάθος και η αλληλεπίδραση με τους θεατές μου άφησαν την εντύπωση –όσο υπερβολική κι αν ακουστεί- πως αυτό που παρακολουθήσαμε ήταν ίσως ό,τι κοντινότερο υπάρχει στη λειτουργία και την ατμόσφαιρα που είχε το θέατρο του βουνού.

Το νόημα της αποστασιοποίησης όμως δεν είναι η έκκληση στο συναίσθημα, αλλά στη συνείδηση, να μετατρέψει τον πόνο και την οργή σε σκέψη και κυρίως σε πράξη, για να βρει το αίμα που κύλησε (όχι απλά εκδίκηση, όσο) τη δικαίωση που ζητάει. Το κόκκινο σεντόνι που σκέπαζε τα θύματα του μπλόκου περνάει στα χέρια της νέας γενιάς. Και οι νεκροί, που παραμένουν πεσμένοι επί σκηνής κατά τη διάρκεια του έργου, ζωντανεύουν στο τέλος με τους δικούς μας αγώνες, όταν μπαίνουν στον χώρο διαδηλωτές με κόκκινα λάβαρα και ένα πανό που γράφει: το μέλλον μας δεν είναι ο καπιταλισμός, είναι ο νέος κόσμος, ο σοσιαλισμός.

Κι αν δεν είναι αυτό το μέλλον μας, τότε μας περιμένει η φασιστική φρίκη, ως η πιο ακραία και επιθετική μορφή του καπιταλισμού, ινά πληρωθή το διαχρονικό δίλημμα «σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα». Γιατί η ιστορία έχει την τάση να επαναλαμβάνεται, ως φάρσα ή ως τραγωδία, και θα είναι τραγωδία, για το λαό της κοκκινιάς ιδιαίτερα, να ξαναζήσει τη φασιστική κτηνωδία –όσο κι αν μοιάζουν οι χρυσαυγίτες ηγέτες με πρωταγωνιστές κακόγουστης φάρσας. Αλλά η αφηγήτρια υποσχέθηκε ένα νέο στάλινγκραντ σε όσους ονειρεύονται σήμερα μια καινούρια βαϊμάρη, θυμίζοντας την πατρίδα των εργατών, τη σοβιετική ένωση, που τσάκισε τα σκουπίδια της ιστορίας. Θα φροντίσουμε εμείς γι’ αυτό. Και όσο η σφισσα τραγουδούσε το φασισμό του λάδη, σκεφτόμουν συνειρμικά τις τραγικές αυταπάτες της κίνησης φίλων και συγγενών του φύσσα, από το γειτονικό κερατσίνι: το φασισμό βαθιά κατάλαβέ τον, δε θα πεθάνει μόνος, μόρφωσέ τον.

Ενδιάμεσα ο αφάζα κι ο μέγας είχαν κάνει τη σύνδεση με το σήμερα, δίνοντας ένα αναλυτικό χρονικό των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων από το 44’ ως τις μέρες μας σε ένα πολύ καλό τραγούδι, με δυνατούς στίχους που για μένα τουλάχιστον ήταν ευχάριστη έκπληξη κι ως δομή μου θύμισαν κάπως συνειρμικά το ντουέτο μαχαιρίτσα-παπακωνσταντίνου. Να δεις τι σου ‘χω για μετά..

Μήπως όμως σφοι όλα αυτά ήταν υπερβολική δόση σοσιαλιστικού ρεαλισμού; Ναι σφοι, μπορούμε να ισχυριστούμε άφοβα πως ήταν ο σοσιαλιστικός ρεαλισμός στα καλύτερά του. Αλλά από πότε είναι αυτό μειονέκτημα δηλ;

Υστερόγραφα

-Παρακαλώ να χαμηλώσετε τα κινητά σας. Πολύ σωστά. Τα μικρά παιδιά όμως πώς ακριβώς χαμηλώνουν κι απενεργοποιούνται, μπορείς να μου πεις;

-Νομίζω πως το δρώμενο μαγνητοσκοπήθηκε κι ελπίζω να ανέβει άμεσα στο διαδίκτυο, για να μεταφέρει το κλίμα και σε όσους δεν είχαν την ευκαιρία να δώσουν το ‘παρών’ στο κηποθέατρο της νίκαιας. Αλλιώς βασιζόμαστε στους θεατές και τα δικά τους ερασιτεχνικά βιντεάκια με κινητά και άλλα μέσα, καθώς είναι μία από τις σπάνιες παραστάσεις, όπου κάτι τέτοιο δεν απαγορεύεται αλλά ενδείκνυται ή κι ενθαρρύνεται.

Την επομένη το απόγευμα, ήταν προγραμματισμένη η εκδήλωση στην έδρα της κε στον περισσό, για την οποία μπορείτε να διαβάσετε εδώ το αναλυτικό ρεπορτάζ του 902. Προσωπικά μου ερχόταν συνειρμικά κι η αντίθεση με τις φαιδρότητες που είχε πει ο σαμαράς την ίδια μέρα στην χαλκιδική, για τα δικά τους 40χρονα της νδ. Φαντάζεσαι πχ τον κύριλλο να λέει ανέλαβα μια χειρομβοβίδα αλλά την εξουδετέρωσα –και σε πρώτο ενικό μάλιστα; Θα γελούσαμε όλοι μέχρι δακρύων και θα ξαναπλημμύριζε ο περισσός.

Αλλά έτσι που τα ‘φερε η συγκυρία της μεταπολίτευσης πέφτουν μαζί φέτος μια σειρά στρόγγυλες επέτειοι. Με τη διαφορά πως το κκε και ο ριζοσπάστης υπήρχε από πριν, ενώ οι άλλοι βάλανε απλώς τα ρούχα τους αλλιώς –άντε να πεις ότι το πασόκ πρωτοτύπησε λίγο γιατί δεν υπήρχε ως τότε παραδοσιακή σοσιαλδημοκρατία στην ελλάδα. Το κκε όμως, όταν λέει πως έχει βαθιές ρίζες με το λαό και την ιστορία, δεν εννοεί τα δέντραπου ψήφισαν κάποτε την ερε του εθνάρχη, αλλά στενούς δεσμούς αίματος. Μόνο ο ριζοσπάστης έχει να επιδείξει περισσότερους αγωνιστές που έδωσαν τη ζωή τους στις επάλξεις του αγώνα από τη νδ του σαμαρά που έχει κάνει σημαία τον μπακογιάννη και μιλάει για αγώνες(;!)

Κατά τα άλλα η ομιλία του κύριλλου έπιασε περισσότερο το γενικό πολιτικό κομμάτι, σαν εισήγηση, και είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον στο σημείο που ανέφερε το παράδειγμα της βιομηχανίας Ν&Κ (βλέπε και τις πρόσφατες εκδόσεις της σύγχρονης εποχής) κάνοντας λόγο για λαϊκούς ανταποκριτές και διακινητές της εφημερίδας. Ενώ ο μωραΐτης (που δεν πρόλαβε μόνο το πρώτο νόμιμο φύλλο της επανέκδοσης αλλά και το τελευταίο νόμιμο φύλλο του 47’, ως αντάρτης στον παρνασσό, πριν βγει εκτός νόμου ο ριζοσπάστης) σημείωσε την επέτειο της ίδρυσης του εαμ (στην οποία είχε παραλείψει να αναφερθεί ο παπασταύρου) κι εξέφρασε την απορία του πώς πέρασαν έτσι τα χρόνια, αφού νιος ήταν και γέρασε –αλλά όχι πάρα πολύ. Και έδειξε όντως πως παραμένει αγέραστος, σαν το ριζοσπάστη, με έναν πολύ ζωντανό κι άμεσο λόγο για τα πρώτα νόμιμα φύλλα της μεταπολίτευσης (σε γκαστρωμένες μέρες, όπως έλεγε και ο χαρίλαος) χωρίς να περιμένουν το επίσημο οκέι –αυτό δα έλειπε. Και για το ριζοσπάστη, που ξεκίνησε με λίγα νέα και άπειρα στελέχη, που έτρεχαν για όλα, αλλά έγινε σύντομα ολόκληρη σχολή δημοσιογραφίας, όπως απέδειξε κι η αξιοποίηση όσων έφυγαν στα αστικά μέσα –αλλά χαλάλι τους.

Στο κλείσιμο έπαιξε ένα μικρό βιντεάκι με διάφορα ιστορικά πρωτοσέλιδα της 40χρονης διαδρομής του νόμιμου ρίζου, με ένα χάρακα στο κάτω μέρος να δείχνει τις χρονολογίες. Και ο κόσμος χειροκροτούσε αυθόρμητα σε διάφορα σημεία, πχ για τον χαρίλαο, τον χαράκτη τάσσο και άλλα. Αλλά το θερμότερο χειροκρότημα ήρθε σε δύο συγκεκριμένα πρωτοσέλιδα. Του 91’ με την ελπίδα των λαών και την κόκκινη σημαία (μετά την υποστολή της από το κρεμλίνο). Και ένα πιο πρόσφατο με την αναγγελία της έναρξης των εργασιών του 19^ου συνεδρίου, που προκάλεσε και τον ενθουσιασμό της μαρίας του 19^ου δίπλα μου..

Υγ: τις μεγαλύτερες νίκες μας δεν τις έχουμε δει ακόμα, είπε κάπου στο κλείσιμο ο σαμαρά –είδες τι σου είναι οι σύμβουλοι με το αριστερό παρελθόν; Και τρίξανε τα κόκαλα του χικμέτ στον τάφο του..

Νίκος Μπογιόπουλος: Ελλάδα: “Η χώρα με τον δεύτερο αυξανόμενο πληθυσμό πολυεκατομμυριούχων στην Ευρώπη”!!!!!!!!!

: Ελλάδα: “Η χώρα με τον δεύτερο αυξανόμενο πληθυσμό πολυεκατομμυριούχων στην Ευρώπη”!!!!!!!!!

Στοιχείο πρώτο: Σύμφωνα με τα στοιχεία-σοκ που ανακοίνωσε το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής οι Έλληνες που ζουν σε συνθήκες ένδειας, φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού ανέρχονται στα 6,3 εκατομμύρια!

    Στοιχείο δεύτερο: Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ μόνο μέσα σε ένα χρόνο, από το 2012 στο 2013, τα νοικοκυριά που είχαν τη δυνατότητα να εξασφαλίσουν θέρμανση για τα σπίτια τους μειώθηκαν κατά 31,3%...

    Στοιχείο τρίτο: Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΑΕΔ το ποσοστό ανεργίας των νέων ανήλθε μεσοσταθμικά το 2013 στο 58,3%...

    Τα προηγούμενα δεδομένα αξίζει να συγκριθούν με ένα ακόμα στοιχείο. Προέρχεται από την έρευνα της εταιρείας «Wealth-Χ» με έδρα τη Σιγκαπούρη και της ελβετικής τράπεζας UBS. Η έρευνα αφορά στην καταγραφή των υπερδισεκατομμυριούχων ανά τον κόσμο. Έχουμε και λέμε λοιπόν:

    Στοιχείο τέταρτο: Στην Ελλάδα το 2014 είχαμε 11 τον αριθμό Έλληνες κροίσους από 9 που είχαν καταγραφεί το 2013, οι οποίοι αύξησαν την περιουσία τους από τα 16 δισ. δολάρια στα 18 δισ. δολάρια (14,2 δισ. ευρώ). Σύμφωνα με την ίδια έρευνα επιβεβαιώνεται η τάση που είχε καταγραφεί από πέρσι στην αντίστοιχη έκθεση της «Wealth-Χ» στην οποία τονιζόταν ότι όσον αφορά τα άτομα με περιουσία μεγαλύτερη των 30 εκατ. δολαρίων η Ελλάδα έχει αναδειχτεί «η χώρα με τον δεύτερο αυξανόμενο πληθυσμό πολυεκατομμυριούχων στην Ευρώπη» (A. Γιαννίκος, http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=447986) …

    Από τα παραπάνω προκύπτουν τα εξής:

    Συμπέρασμα πρώτο: Η Ελλάδα έχει μετατραπεί παγκοσμίως σε ένα ανελέητο πειραματικό εργαστήριο του πιο αδυσώπητου καπιταλισμού. Στο όνομα της κρίσης και της τάχα μου «αντιμετώπισής της» ο μοναδικός νόμος που βασιλεύει είναι ο κεφαλαιοκρατικός νόμος της συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης του κεφαλαίου στα χέρια των πολυεθνικών και των μονοπωλίων. Παίρνουν από τους πολλούς τα πάντα και τα δίνουν όλα στους λίγους!

    Στην Ελλάδα των 10 εκατομμυρίων ανθρώπων, τα 6,3 εκατομμύρια έχουν περιπέσει στην ένδεια, αλλά την ίδια ώρα τα θησαυροφυλάκια της ολιγαρχίας μεγεθύνονται κατά ρυθμό ευθέως ανάλογο των κοινωνικών ερειπίων. Στην Ελλάδα των 6,3 εκατομμυρίων φτωχών, μόλις 11 άνθρωποι, ποσοστό 0,00011% του πληθυσμού, κατέχει πλούτο που αντιστοιχεί σχεδόν στο 10% του συνολικού ΑΕΠ της χώρας! Η Ελλάδα έχει μετατραπεί σε «υπόδειγμα» χώρας που  οι φτωχοί γίνονται φτωχότεροι και οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι.

    Συμπέρασμα δεύτερο: Αυτοί που κυβέρνησαν, που επί δεκαετίες διαχειρίστηκαν τα κοινά για λογαριασμό βιομηχάνων, τραπεζιτών, εργολάβων, «νταβατζήδων», τοκογλύφων και κερδοσκόπων, είναι εκείνοι που χρεοκόπησαν, που ξεφτίλισαν και κατάντησαν τον ελληνικό λαό εδώ που τον κατάντησαν. Αλλά είναι οι ίδιοι που παριστάνουν τους «σωτήρες». Και ενώ καμώνονται τους «σωτήρες» το αποτέλεσμα της «σωτηρίας» είναι η αποθέωση των αβυσσαλέων κοινωνικών ανισοτήτων ανάμεσα στην συντριπτική πλειοψηφία του λαού και σε μια απειροελάχιστη «κάστα» εκπροσώπων της χρηματιστικής ολιγαρχίας.

    Συνεπώς: Αν οι «σωτήρες» μας αν γνώριζαν τι σημαίνει πολιτική τσίπα και πολιτικό φιλότιμο (στα οποία συχνά αναφέρονται), θα είχαν να επιλέξουν ανάμεσα σε δυο επιλογές:

    α) Ή θα έβαζαν μια πέτρα στο λαιμό τους και θα εκλιπαρούσαν γονατιστοί να ανοίξει η γη και η θάλασσα για να τους καταπιεί ή β) θα εμφανίζονταν ενώπιον των εκατομμυρίων μισθοσυντήρητων, χαμηλοσυνταξιούχων, ανέργων, πτωχευμένων, και θα τους έλεγαν ένα και μόνο πράγμα:

«Ελληνίδες και Έλληνες, σας ζητάμε συγνώμη, αλλά ξέρουμε ότι με το κακό που σας προκαλέσαμε είναι αδύνατο να μας συγχωρήσετε. Γι' αυτό ως ελάχιστη ένδειξη ντροπής και ανάληψης των ευθυνών μας, σας δηλώνουμε ότι εξαφανιζόμαστε από προσώπου Γης και ότι το μόνο πια που σας ζητάμε είναι, αν μπορείτε, να μας ξεχάσετε».

    Αυτό θα έκαναν!

    Φυσικά, δεν μας διαφεύγει ότι μια τέτοια προσέγγιση ακούγεται πολύ… «λαϊκιστική» στα ευερέθιστα αυτάκια των δυναστών του λαού. Όπως, επίσης, δεν μας διαφεύγει το κυριότερο: Ότι η πολιτική, ως έκφραση συμφερόντων, ταξικών συμφερόντων, δεν διεξάγεται ούτε με όρους τσίπας, ούτε με όρους φιλότιμου, ειδικά μάλιστα όταν μιλάμε για εκείνη την πολιτική που υπηρετεί τους λίγους, βασανίζοντας τους πολλούς.

    Αντίθετα, στον πραγματικό κόσμο, εδώ που η «αυτοκριτική» είναι το συγχωροχάρτι για τις νέες αγιοαμαρτίες, έχουμε την πολιτική κάστα των δήθεν «σωτήρων», όλους αυτούς που οι Ηρόστρατοι και οι Γουλιμήδες δεν πιάνουν μπροστά τους χαρτωσιά, οι οποίοι διαθέτουν από πάνω και το απερίγραπτο θράσος να ποζάρουν σαν «σοφοί», σαν «Μεσσίες»!

    Θα ’λεγε κανείς ότι είναι πραγματικά απίθανο να παριστάνουν τους «σωτήρες» οι Ηρόστρατοι. Το πιο απίθανο, όμως, είναι ότι ο ελληνικός λαός τους ανέχεται – ακόμα – να δίνουν τέτοιου είδους παραστάσεις και να βαφτίζουν «μονόδρομο» την παραμονή του κόσμου της εργασίας σε ένα πολιτικό και οικονομικό καθεστώς που τον εξανδραποδίζει…

 Νίκος Μπογιόπουλος

Θα το ξαναβάλουμε στη θέση του...

 Θα το ξαναβάλουμε στη θέση του...

Διαβάζοντας την είδηση μόνο οργή γεμίζεις. Ο "δημοσιογράφος" που γράφει την είδηση μιλάει για "εντυπωσιακό βίντεο", και επισημαίνει ότι είναι το 150ο άγαλμα του Λένιν που από το Δεκέμβρη του 2013 έριξαν οι φασίστες που κυβερνούν την Ουκρανία.

Που να περάσει από το μυαλό του "δημοσιογράφου" ότι το πρόβλημα των φασιστών δεν είναι ο "Ρώσος" Λένιν αλλά ο μπολσεβίκος Λένιν, δεν είναι η "ανεξαρτησία από το ρωσικό άρμα" αλλά η συνεχιζόμενη προσπάθεια να τσακιστεί ο αγώνας και η ελπίδα για το όραμα της κομμουνιστικής κοινωνίας, που αποτελεί  τον τρόμο (και σωστά) των φασιστών.

Και ο "δημοσιογράφος" και οι φασίστες όπου γής πλανωνται πλάνην οικτράν. Και το άγαλμα του Λένιν θα ξαναμπεί στη θέση του, και οι λαοί δεν θα χάσουν το όραμα και την ελπίδα, και θα είναι "ντάλα μεσημέρι" που θα γίνουν αυτά, όπως έλεγε ο μπάρμπα-Κώστας ο Λουλές.

Θα φροντίσουμε εμείς γι' αυτό...

dimostanalias

βιομηχανική και οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας μετά την απελευθέρωση (μέρος Α')

 βιομηχανική και οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας μετά την απελευθέρωση (μέρος Α')

Ο εκατομμυριοστός τόνος «βοήθειας» προς την Ελλάδα του Σχεδίου Μάρσαλ

Με αφορμή τη σημερινή συζήτηση και αντιπαράθεση σχετικά με τους προσανατολισμούς και τις προτεραιότητες της καπιταλιστικής ανάπτυξης στην Ελλάδα, την αντιπαράθεση για το μείγμα διαχείρισης ανάμεσα σε συγκυβέρνηση ΝΔ - ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ που συνδέεται με τη διαπάλη σε επίπεδο ΕΕ και διεθνώς, ο «Ριζοσπάστης» δημοσιεύει απόσπασμα από το Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ (1949 - 1968) τόμος Β' που αναφέρεται στις αντίστοιχες μεταπολεμικές συζητήσεις. Σήμερα δημοσιεύεται το Α' μέρος.

Στις συνθήκες του νέου συσχετισμού όπως διαμορφώθηκε μετά από το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο στην Ευρώπη, ειδικότερα στα Βαλκάνια και ιδιαίτερα στην Ελλάδα, αναπτύχθηκε η άποψη ότι η εκβιομηχάνιση στην Ελλάδα θα ήταν δυνατή μόνο μέσω του ξένου κεφαλαίου.¹⁷⁹ Ο Ξ. Ζολώτας χαρακτήριζε ως «μοναδικήν ευκαιρίαν» (το Σχέδιο Μάρσαλ) για να γίνει η Ελλάδα βιώσιμη.¹⁸⁰

Στη μεταπολεμική Ελλάδα, το ρεύμα της εκβιομηχάνισης στην αστική οικονομική και πολιτική σκέψη ενισχυόταν από την επίδραση των κατευθύνσεων της διεθνούς αστικής σκέψης για τη μεταπολεμική ανόρθωση. Σχεδόν σε όλες τις μελέτες και εκθέσεις των διεθνών οργανισμών, που συστάθηκαν μετά από τον πόλεμο, θεμελιωνόταν η αναγκαιότητα και ο ρόλος της βιομηχανίας για την ανάπτυξη των καθυστερημένων οικονομιών και την εξέλιξή τους σε σύγχρονες καπιταλιστικές οικονομίες. Χαρακτηριστική είναι η Εκθεση της Αποστολής του FAO (Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών), που πρότεινε την ενεργειακή και βιομηχανική ανάπτυξη της Ελλάδας ως μονόδρομο για την αντιμετώπιση και των προβλημάτων της αγροτικής παραγωγής (χαμηλή παραγωγικότητα, υποαπασχόληση, χαμηλό εισόδημα, πείνα), πριν την εκπόνηση του Σχεδίου Μάρσαλ.⁽¹⁸¹⁾

Ενταγμένο στο «Σχέδιο Μάρσαλ» ήταν το έργο διάνοιξης σήραγγας στα Κιούρκα Αττικής, το 1949

Στην ευρείας έκτασης υιοθέτηση της σημασίας της εκβιομηχάνισης ασκούσε επίδραση και το αποτέλεσμα του προπολεμικού ευρύτατου εξηλεκτρισμού και της εκτεταμένης εκβιομηχάνισης της ΕΣΣΔ, που βεβαίως έγινε με την κεντρικά σχεδιασμένη χρησιμοποίηση των εγχώριων παραγωγικών πόρων και των συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής, τα οποία αποτελούσαν κοινωνική ιδιοκτησία. Ομως, ασκούσε θελκτική επίδραση το αποτέλεσμα του κεντρικά σχεδιασμένου εξηλεκτρισμού, ενώ υπήρχε φυσικά αποστασιοποίηση από το συνολικό ιδιοκτησιακό καθεστώς μέσω του οποίου επιτεύχθηκε.
Γενικότερα, κατά τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια κέρδιζε έδαφος η πολιτική των Αμεσων Κρατικών Επενδύσεων για τη βιομηχανική και οικονομική ανασυγκρότηση των ευρωπαϊκών καπιταλιστικών κρατών. Θεμελιώθηκε μια μακρόχρονη περίοδος εθνικοποιήσεων σε στρατηγικής σημασίας βιομηχανικούς κλάδους, με την εγκαθίδρυση ορισμένων κρατικών μονοπωλίων (π.χ., ηλεκτροπαραγωγής, τηλεπικοινωνιών, ορισμένων μεταφορών). Υιοθετήθηκε η πολιτική διαχείρισης που χαρακτηριζόταν από την εκτεταμένη κρατική παρέμβαση στην καπιταλιστική αγορά. Ταυτόχρονα, κυρίως στη Δυτική Ευρώπη, το κράτος θεμελίωσε θεσμούς ενός ορισμένου επιπέδου καθολικής παροχής υπηρεσιών εκπαίδευσης, υγείας και ασφάλισης, χωρίς να ανατρέπει στην πράξη τους ταξικούς φραγμούς. Δηλαδή, γενικεύτηκε ως ανάγκη και εφαρμογή η κεϊνσιανή¹⁸² πολιτική διαχείρισης του καπιταλιστικού συστήματος. Ως ανάγκη διαμορφώθηκε στις συνθήκες της μεγάλης οικονομικής κρίσης του 1929-1933. Ως γενικευμένη τάση εφαρμογής αναπτύχθηκε στις ιδιαίτερες μεταπολεμικές συνθήκες της καπιταλιστικής ανασυγκρότησης, η οποία απαιτούσε:

• Να εξασφαλιστεί η καπιταλιστική αναπαραγωγή (κεφαλαίου και εργατικής δύναμης).
• Να ενσωματωθούν οι εργατικές και λαϊκές δυνάμεις που εξοικειώθηκαν με τον ένοπλο αγώνα (λαϊκά απελευθερωτικά κινήματα).
• Να περιοριστεί η ελκτική επίδραση προς τις εργατικές δυνάμεις από τις εργατικές κατακτήσεις και τα δικαιώματα του σοσιαλιστικού συστήματος στην ΕΣΣΔ και στη συνέχεια στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη.

Ο βομβαρδισμένος λιμενοβραχίονας στον Πειραιά, ενταγμένος στο «Σχέδιο Μάρσαλ», ανακατασκευάζεται τη δεκαετία του '50

Στην Ελλάδα κέρδιζε έδαφος η κεϊνσιανή οικονομική πολιτική σε σημαντικό τμήματα της μεταπολεμικής αστικής οικονομικής διανόησης.
Δυο δεκαετίες αργότερα, όταν η Ελληνική Εταιρεία Προγραμματισμού, στην οποία προέδρευε ο Αγγ. Αγγελόπουλος, διοργάνωσε τρεις δημόσιες συζητήσεις (1. Προγραμματισμός, ελεύθερη οικονομία και δημοκρατία, 2. Κοινή Αγορά και οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας, 3. Διοικητική αναδιοργάνωση και φορείς οικονομικής αναπτύξεως), γινόταν σαφέστατη η αντίληψή του για το χαρακτήρα της κρατικής οικονομικής παρέμβασης στο καπιταλιστικό σύστημα:
«Ετσι, η πρώτη και κύρια συμβολή του Προγραμματισμού -και στο σημείο αυτό θα μου επιτραπεί να επιμείνω ιδιαίτερα- είναι η εξουδετέρωση των κινδύνων που προέρχονται από την αβεβαιότητα ως προς την μελλοντική πορεία της Αγοράς που, υπό καθεστώς ελευθέρας οικονομίας, δημιουργεί δισταγμούς στον ιδιώτη επιχειρηματία και γίνεται πρόξενος των οικονομικών κρίσεων ή υφέσεων στη διαδρομή του οικονομικού κυκλώματος».⁽¹⁸³⁾

Η εφαρμογή της κεϊνσιανής οικονομικής πολιτικής στην Ελλάδα πέρασε από συμπληγάδες, γιατί τόσο οι φορείς του κρατικού οικονομικού σχεδιασμού όσο και το κρατικά συγκεντρωμένο κεφάλαιο διαμορφώνονταν με την άμεση παρέμβαση του ιμπεριαλιστικού συμμάχου, των ΗΠΑ. Ετσι, εντάθηκαν οι οικονομικοί προβληματισμοί και οι πολιτικές αντιπαραθέσεις για τη σχέση της άμεσης κρατικής επενδυτικής παρέμβασης με το πρόβλημα της καθυστέρησης στην εκβιομηχάνιση και τη διαπλοκή του με τον ξένο παράγοντα.

Στις αρχές της δεκαετίας 1950 τροποποιήθηκαν οι επιλογές των ΗΠΑ και επομένως τροφοδοτήθηκε μια νέα όξυνση της αντιπαράθεσης.
Από το χειμώνα του 1950, οι ΗΠΑ προχώρησαν σε αναθεώρηση του Σχεδίου Μάρσαλ. Η αμερικανική πολιτική προσανατολίστηκε στην περικοπή της οικονομικής και στην ενίσχυση της στρατιωτικής βοήθειας, στο λεγόμενο Πρόγραμμα Κοινής Ασφάλειας (λόγω της επέμβασης στην Κορέα και του γενικότερου προσανατολισμού για προσεταιρισμό κρατών της Ασίας, της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής). Και ενώ στα άλλα ευρωπαϊκά κράτη που συμμετείχαν στο Πρόγραμμα Σχεδίου Μάρσαλ, ουσιαστικά είχε επιτευχθεί η μεταπολεμική βιομηχανική ανασυγκρότηση, στην Ελλάδα η καθυστερημένη μεταπολεμική ανασυγκρότηση περιπλέχτηκε με το πρόβλημα της βιομηχανικής καθυστέρησης. Το πρόγραμμα εκβιομηχάνισης δεν πραγματοποιήθηκε όχι μόνο μέχρι το 1950, αλλά και το 1953, μετά από τη λήξη του Σχεδίου Μάρσαλ που παρατάθηκε. Ωστόσο, αν και μειωμένο από το αρχικό, ήταν ενισχυμένο σε σχέση με άλλα ευρωπαϊκά κράτη. Σύμφωνα με ορισμένα στοιχεία, το 62% των εγκριθέντων βιομηχανικών δανείων του Σχεδίου Μάρσαλ που διατέθηκαν κατά την τριετία 1948 - 1950 αφορούσε μικρές βιομηχανίες, με ελληνικά βεβαίως κριτήρια.¹⁸⁴ Μόλις την τελευταία χρονιά πραγματοποιήθηκαν κάποιες επενδύσεις στην ηλεκτρική ενέργεια και στη βιομηχανία, πολύ πίσω από τους σχεδιασμούς του τετραετούς προγράμματος (1948-1952) για τη δημιουργία βιομηχανικών μονάδων, που θα συνέβαλαν στην εκβιομηχάνιση.
Στη διετία περικοπής έως και τη λήξη του Σχεδίου Μάρσαλ για την Ελλάδα, γινόταν όλο και πιο αυστηρή η επιβολή όρων και η επιτήρηση χρήσης της αμερικανικής βοήθειας από τους αξιωματούχους των ΗΠΑ.
Κατά το 1951 και έπειτα, εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ ενημέρωσε σχετικά τη βρετανική πρεσβεία στην Ουάσιγκτον ότι «ανεξάρτητα από τα ζητήματα που αφορούσαν τη διατήρηση των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων, είναι φανερό σε αυτούς (στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ) πως η Ελλάδα θα είχε ανάγκη εξωτερικής οικονομικής βοήθειας μετά από το 1952 με τη μία ή την άλλη μορφή». Προς το παρόν δεν είχαν καμιά συγκεκριμένη ιδέα για το ποια μορφή θα μπορούσε να πάρει αυτή η βοήθεια και υπήρξαν ιδιαίτερα προσεκτικοί στο να μη δώσουν την εντύπωση στους Ελληνες ότι θα είχαν ανάγκη εξωτερικής βοήθειας μετά και από τη λήξη της Βοήθειας Μάρσαλ.¹⁸⁵

Σε αυτές τις συνθήκες, εντάθηκε η θεωρητική και πολιτική διαμάχη για τις αιτίες της καθυστέρησης της βιομηχανικής ανάπτυξης. Οξύνθηκε η συζήτηση για τα αίτια της καθυστέρησης του προγράμματος ανασυγκρότησης. Η άμεση ανάμειξη των αξιωματούχων των ΗΠΑ -συμβουλών, εμπειρογνωμόνων, επιτηρητών- στα οικονομικά επιτελεία τροφοδοτούσε το γενικό κλίμα απόδοσης άμεσων πολιτικών ευθυνών στις ΗΠΑ για την πορεία της ανασυγκρότησης στην Ελλάδα.

Η κριτική του αστικού Τύπου εκείνης της εποχής, βεβαίως και μέρους των αστών πολιτικών, σχετιζόταν και με τις αντιθέσεις των συμμάχων της Ελλάδας στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα. Είναι χαρακτηριστική η σχετική εκτίμηση του υπουργείου Εξωτερικών της Ελλάδας στις αρχές του 1952:
«Ο ανταγωνισμός μεταξύ Αμερικάνων και Αγγλων συνεχίζεται εκ του αφανούς... Κατά τας ιδίας πληροφορίας οι Αγγλοι πιστεύουν ότι οι Αμερικάνοι επιδιώκουν να τους εκτοπίσουν εκμηδενιζομένης της επιρροής των από οικονομικής και πολιτικής πλευράς επί της Ελλάδος, αλλά δεν πιστεύουν ότι θα επιτύχει η τοιαύτη προσπάθεια των Αμερικανών, τουναντίον διαβλέπουν ότι η ακολουθούμενη τακτική εκ μέρους των Αμερικανών αναμιγνυομένων εμφανώς εις την εσωτερικήν και στρατιωτικήν κατάστασιν της Ελλάδος, θα έχει δυσαρέστους συνεπείας δι' αυτούς...
Ούτω οι Αμερικάνοι ετορπίλισαν διαφόρους προσφοράς Αγγλικών και Γαλλικών κύκλων προτιθεμένων να εγκαταστήσουν βιομηχανίας εν Ελλάδι και εσαμποτάρησαν εξαγωγάς ελληνικών προϊόντων και δη εις την Δυτικήν Γερμανία».¹⁸⁶
Στην πραγματικότητα, οι προθέσεις των ΗΠΑ τροποποιήθηκαν, βλέποντας την ελληνική πραγματικότητα. Οσον αφορά το σκέλος της «βοήθειας» για την οικονομική ανασυγκρότηση, αρχικά οι αξιωματούχοι των ΗΠΑ εμφανίζονταν υπέρ του προσανατολισμού τους προς επενδυτικά έργα αναπτυξιακής υποδομής και λιγότερο σε έργα οικισμού - στέγασης και βραχυπρόθεσμης ανάπτυξης. Στη συνέχεια, ιδίως από το 1950 και ύστερα, η Αμερικανική Αποστολή, που χειριζόταν τη βοήθεια του Σχεδίου Μάρσαλ (ECA), φρόντιζε να διατηρεί αδιάθετο μεγάλο μέρος των δραχμών της βοήθειας. Ετσι, δε μεταφέρονταν στον προϋπολογισμό σημαντικά ποσά από τις δραχμές αυτές. Σημαντικό μέρος του αδιάθετου ποσού προοριζόταν για να καλύψει μελλοντικά το άνοιγμα των λογαριασμών του Δημοσίου στην Τράπεζα της Ελλάδος και έτσι να αποφευχθεί η έκδοση πληθωριστικού χαρτονομίσματος.

Εξέχοντες Ελληνες αστοί οικονομολόγοι¹⁸⁷ άσκησαν δριμύτατη κριτική στον τρόπο χρησιμοποίησης της αμερικανικής βοήθειας, μεταξύ αυτών οι καθηγητές Ξενοφών Ζολώτας και Αγγελος Αγγελόπουλος. Σύμφωνα με παρατηρήσεις τους, το κυβερνητικό σχέδιο βιομηχανικής ανασυγκρότησης δε στηρίχτηκε σε αναλόγων απαιτήσεων τεχνικό κρατικό πρόγραμμα και λειτουργικές προϋποθέσεις, με αποτέλεσμα να μην πραγματοποιηθεί η κύρια επιδίωξη του προγράμματος ανασυγκρότησης, δηλαδή η δημιουργία των βασικών βιομηχανιών που προέβλεπε.¹⁸⁸

Η σύνταξη του περιοδικού Νέα Οικονομία υποστήριζε ότι:
«... Στην πραγματικότητα όμως το κριτήριο που επικράτησε κατά τα πρώτα χρόνια κατά την επιλογή των έργων ήταν η μεγαλύτερη ευκολία πραγματοποίησης, που στην ουσία σήμαινε να δαπανάται η βοήθεια οπωσδήποτε για να μη μείνει αχρησιμοποίητη».¹⁸⁹ Χαρακτήριζε δε την οικονομική άνθηση των τριών πρώτων χρόνων του Σχεδίου Μάρσαλ (που βελτίωνε προσωρινά την κατάσταση από την άποψη της απασχόλησης, χωρίς όμως να συμβάλει ουσιαστικά στην οικονομική ανάπτυξη) ως προϊόν μιας σπατάλης πόρων, από την οποία επωφελήθηκαν ορισμένες κοινωνικές τάξεις και στρώματα και όχι η εθνική οικονομία ως σύνολο.
Και άλλοι οικονομολόγοι μεταγενέστερης περιόδου είχαν κριτική τοποθέτηση για τον τρόπο αξιοποίησης του Σχεδίου Μάρσαλ. Κριτική άσκησαν και σε άλλες πλευρές της κυβερνητικής πολιτικής.¹⁹⁰
Επισημαίνεται ακόμα ότι κατά τα πρώτα δύο χρόνια του Σχεδίου Μάρσαλ (1948 - 1949), και από τη μέχρι τότε αδυναμία του αστικού κυβερνητικού στρατού να αντιμετωπίσει νικηφόρα το Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας, οι ελληνικές κυβερνήσεις προσανατολίζονταν όλο και περισσότερο στις δαπάνες για αύξηση της «οροφής» του στρατεύματος, παρά τις επιφυλάξεις έως και αντιρρήσεις των ΗΠΑ.¹⁹¹ Και αυτό, γιατί οι ΗΠΑ δε θεωρούσαν ότι η ήττα του ΔΣΕ απαιτούσε υποχρεωτικά αύξηση των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων.
Στα ελληνικά κυβερνητικά επιτελεία, αλλά και στις ΗΠΑ, υπήρχε έντονη ανησυχία για το γεγονός ότι δεν είχε πραγματοποιηθεί η νομισματική σταθεροποίηση μέχρι το 1952, παρά τα αλλεπάλληλα μέτρα και την αμερικανική βοήθεια. Οι επιπτώσεις του πληθωρισμού και της μεγάλης κερδοσκοπίας για τα λαϊκά στρώματα (μισθωτούς και αγρότες) ήταν τόσο μεγάλες, που προκαλούσαν ανησυχία σε τμήμα των αστικών πολιτικών δυνάμεων για την προοπτική επίτευξης οικονομικής και πολιτικής σταθεροποίησης.
Σε αυτό το έδαφος αναπτύχθηκε η αστική θεωρητική και πολιτική διαμάχη για τις αναλογίες μεταξύ σταθεροποίησης και ανάπτυξης, γεωργίας και βιομηχανίας, παραδοσιακών κλάδων της μεταποίησης και νέων βιομηχανικών κλάδων με αξιοποίηση εγχωρίων πρώτων υλών, εκσυγχρονισμού και επέκτασης παλιών βιομηχανικών μονάδων ή δημιουργίας νέων μονάδων κ.λπ.
Σε όλη αυτήν τη συζήτηση εμπλέκονταν από θέσεις ισχύος οι επιτελείς των ΗΠΑ,¹⁹² ανάλογα με τα κάθε φορά συμφέροντα της εξωτερικής τους πολιτικής, χρησιμοποιώντας συχνά γλωσσικό ύφος επικυρίαρχου. Αυτό γινόταν πιο έντονα κατά τα χρόνια της δωρεάν αμερικανικής οικονομικής βοήθειας και όσο ο κρατικός μηχανισμός στην Ελλάδα ήταν εξαρθρωμένος.
Η οξύτητα που εμφάνιζε η αντιπαράθεση τμήματος των αστικών πολιτικών δυνάμεων στην Ελλάδα με τις ΗΠΑ, σε σχέση με το ζήτημα του προγράμματος εκβιομηχάνισης,¹⁹³ ήταν συχνά η επιφάνεια συνολικότερων διπλωματικών και πολιτικών διαπραγματεύσεων, πιέσεων και ελιγμών.
Στην ουσία, το κύριο χαρακτηριστικό της αμερικανικής παρέμβασης δεν ήταν η αποτροπή της εκβιομηχάνισης, αλλά η αποτελεσματικότερη αξιοποίηση των αμερικανικών εισροών, με στόχο τη σταθεροποίηση του καπιταλισμού στην Ελλάδα και τη στέρεη ενσωμάτωσή της στα ιμπεριαλιστικά συμφέροντα των ΗΠΑ στην ευρύτερη περιοχή.
(Συνεχίζεται)
----------------------------------------------------------
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
179. Η Μ. Δρίτσα αναφέρει στους πρωτοστάτες αυτής της άποψης την Εθνική Τραπεζα (βλ. Βιομηχανία και Τράπεζες στην Ελλάδα του μεσοπολέμου, εκδ. Μορφωτικό Ιδρυμα Εθνικής Τράπεζας, σελ. 202. Αθήνα, 1990).
180. Ξ. Ζολώτας, Νομισματικές και Οικονομικές μελέτες, τόμ. Α. σελ. 152. έκδ. Τράπεζα της Ελλάδος, Αθήνα, 1997.
181. Στην Εκθεση του FAO αναφέρεται: «Η Ελλάς έχει μεγάλας δυνατότητας δι' ευρυτέραν βιομηχανικήν ανάπτυξιν και δι' εξ αυτής προερχομένην αύξησιν της αναλογίας των απασχολουμένων εις την βιομηχανίαν και εις μη γεωργικάς εργασίας. Δεν ήτο έργον της Αποστολής ταύτης η λεπτομερής έρευνα τοιούτων βιομηχανικών δυνατοτήτων ή η πρότασις μέτρων διά την προώθησιν ταχυτέρας αναπτύξεώς των. Εν τούτοις λόγω του επείγοντος της εκμεταλλεύσεως των δυνατοτήτων μιας μη γεωργικής απασχολήσεως εν Ελλάδι (...) προτάσεις επί του ζητήματος τούτου συμπεριλήφθησαν (...) εις τας συστάσεις της Αποστολής».
«Η Αποστολή συνιστά όπως η ελληνική Κυβέρνησις υιοθετήση ως μακροχρόνιον αντικειμενικόν σκοπόν της την μετατροπήν της Ελλάδος από κυρίως αγροτικήν χώραν, η οποία χρησιμοποιεί κατά το πλείστον αρχέγονους μεθόδους, εις χώραν περισσότερον εκβιομηχανισμένην και χρησιμοποιούσαν συγχρονισμένας μεθόδους τόσον εις την γεωργίαν όσον και εις την βιομηχανίαν». (Βλ. Ξ. Ζολώτας, Νομισματικές και Οικονομικές Μελέτες 1945-1996, τόμ. Α', έκδ. Τράπεζα της Ελλάδος, σελ. 230. Αθήνα 1997.)
182. Η κεϊνσιανή οικονομική πολιτική στηρίζεται στην οικονομική θεωρία του Αγγλου αστού οικονομολόγου John Maynard Keynes (Τζ. Μ. Κέινς, 1883-1946). Ο Β. I. Λένιν εκτίμησε ότι ο Κέινς με το έργο του Οι οικονομικές συνέπειες της συνθήκης των Βερσαλλιών (1919) «έφθασε στο συμπέρασμα πως μετά από τη συνθήκη των Βερσαλλιών η Ευρώπη και ολόκληρος ο κόσμος οδηγούνται στη χρεοκοπία» (βλ. Β. I. Λένιν, «Το II Συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς», Απαντα, τόμ. 41, σελ. 219, εκδ. Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα, 1983, και Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια, τόμ. 16, σελ. 694).
Κορυφαίο έργο του Κέινς είναι Η γενική θεωρία της απασχόλησης, του τόκου και του χρήματος (1936) (ελληνική έκδοση από τις εκδόσεις Παπαζήση, 2001).
Ο Κέινς διατύπωσε τη θεωρία για την αναγκαιότητα κρατικής ρύθμισης της καπιταλιστικής οικονομίας μέσω των Αμεσων Κρατικών Επενδύσεων και της παρέμβασης στη λεγόμενη «ενεργή ζήτηση», ώστε να ελεγχθεί η μεγάλη οικονομική κρίση και να επιταχυνθεί η αναζωογόνηση της οικονομίας. Επεξεργάστηκε ανάλογο πρόγραμμα οικονομικής πολιτικής του αστικού κράτους.
Οι θεωρίες του Κέινς αξιοποιήθηκαν από μια σειρά αστικές κυβερνήσεις και κόμματα και όχι μόνο από τη σοσιαλδημοκρατία (π.χ., Χίτλερ στη Γερμανία, η Πολιτική του New Deal στις ΗΠΑ τη δεκαετία 1930), ιδιαίτερα στις συνθήκες της προετοιμασίας για το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Η εφαρμογή των θέσεών του όπως ήταν φυσικό δεν έδωσε διέξοδο στις εγγενείς αντιφάσεις του καπιταλισμού. Ετσι μετά από την οικονομική κρίση 1929-1933 και παρόλο ότι σε μια σειρά χώρες πάρθηκαν μέτρα κεϊνσιανού τύπου, το 1938 μια νέα ύφεση έπληξε τον καπιταλιστικό κόσμο, η οποία βρήκε διέξοδο στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο. Μετά από τον πόλεμο η πολιτική κρατικής στήριξης της καπιταλιστικής ανασυγκρότηοης ονομάστηκε νεοκεϊνσιανισμός και παρόλο που ακολουθήθηκε περισσότερο ή λιγότερο απ' όλες τις αστικές κυβερνήσεις (φιλελεύθερες και σοσιαλιστικές ή συνεργασίας) της καπιταλιστικής Δυτικής Ευρώπης, ταυτίστηκε με τους σοσιαλδημοκράτες, αφού αυτοί παρουσίαζαν αυτά τα μέτρα ως δρόμο για το σοσιαλισμό.
183 Αγγελος Αγγελόπουλος, «Ανάγκη δυναμικού και ισορροπημένου Προγραμματισμού», Νέα Οικονομία, τόμ. 1965. σελ. 332, Απρίλης 1965.
184. Επιθεώρησις Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών, τεύχ. 1, 1952, Πέτρου Κουβέλη, «Οι δυνατότητες εκβιομηχανίσεως της Ελλάδος», σελ. 60-69 και Κυριάκος Βαρβαρέσος, «Εκθεσις επί του οικονομικού προβλήματος της Ελλάδος», σελ. 462-463, Αθήνα. 1952.
185. Dispatch no. 130, dated 17th February 1950, from H. M.'s Ambassador in Washington to the Secretary of State for Foreign Affairs (Public Record Office).
186. Πληροφοριακό σημείωμα (18.1.1952) στο Φάκελο 98.2 (1952), Ιστορικό και Διπλωματικό Αρχείο του Υπουργείου Εξωτερικών.
187. Αντιπροσωπευτική είναι η τοποθέτηση του Ξ. Ζολώτα στο άρθρο του στο Βήμα, 8.1.1949, «Προοπτική ανασυγκροτήσεως».
188. Η κριτική προσέγγιση, τηρουμένων των αναλογιών, θυμίζει την κριτική (και του ΙΟΒΕ) για την αξιοποίηση του Α και εν μέρει και του Β Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης (ΚΠΣ). (Βλ. Τμήμα Οικονομίας της KE του KKE, Γ' ΚΠΣ, κριτική παρουσίαση των στόχων, επιλογών και της κατανομής των πόρων, Ιούνης 2001, σελ. 18. [Ενθετο φυλλάδιο στον Κυριακάτικο Ριζοσπάστη].)
189. «Το τέλος του Σχεδίου Μάρσαλ», Νέα Οικονομία, σελ. 337-338, Αύγουστος 1952.
190. Ο Ξ. Ζολώτας, σε υπόμνημά του (Ιούνης 1952) κριτικάρει την απόφαση απότομου περιορισμού του ρυθμού αύξησης των πιστώσεων από τα διαθέσιμα της Τράπεζας της Ελλάδος. (Βλ. Νέα Οικονομία, σελ. 319, 1952.)
191. Υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδος, Η Ελλάδα στο μεταίχμιο ενός νέου κόσμου, τόμ. Α', σελ. 86-87, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα, 2002.
192. Στις 31.3.1950, στην επιστολή του Αμερικανού πρέσβη, τη γνωστή «Επιστολή Grady», είχε διατυπωθεί η άποψη της κυβέρνησης των ΗΠΑ για μέτρα δημοσιονομικής σταθεροποίησης (πάγωμα των μισθών, μείωση των στρατιωτικών δαπανών, πάγωμα των προσλήψεων στο Δημόσιο) και μεταρρυθμίσεων (στο φορολογικό και σε κίνητρα επενδύσεων στη βιομηχανία). Τμήμα του ελληνικού αστικού Τύπου εναντιώθηκε στην «Επιστολή Grady» με αιχμή το προτεινόμενο από τις ΗΠΑ πλαίσιο οικονομικής πολιτικής. Ωστόσο, η αντιπαράθεση ήταν κυρίως πολιτική. Η παρέμβαση Grady εξέφραζε τη διαφωνία των ΗΠΑ στην κυβερνητική επιλογή που προωθούσε ο βασιλιάς (κυβέρνηση Φιλελευθέρων και Λαϊκού Κόμματος).
193. Μέχρι τις αρχές του 1952 το ενεργειακό πρόγραμμα είχε απορροφήσει λίγο λιγότερο από το μισό των εγκεκριμένων πόρων. Τον Αύγουστο του 1950 ιδρύθηκε η ΔΕΗ, που θα αναλάμβανε την υλοποίηση του προγράμματος. (Βλ. Γ. Σταθάκης, Το δόγμα Τρούμαν και το Σχέδιο Μάρσαλ, σελ. 345, εκδ. Βιβλιόραμα, Αθήνα. 2004.)