Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις

Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις

Σήμερα και αύριο (5 - 6 Δεκέμβρη 2014), θα συγκληθεί στην Αθήνα το 3ο «Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας» Ελλάδας - Τουρκίας.
Το Συμβούλιο θα συνεδριάσει παρουσία των πρωθυπουργών των δύο κρατών, Σαμαρά και Νταβούτογλου, με τη συμμετοχή υπουργών κι από τις δύο πλευρές.
Οπως και σε άλλες παρόμοιες εκδηλώσεις θα επιδιωχθεί μαζικός αποπροσανατολισμός και θα καλλιεργηθούν ψεύτικες προσδοκίες για «οφέλη υπέρ των λαών» και συμβολή στη «σταθερότητα και την ειρήνη στην περιοχή».
Ποια είναι η ουσία;
Η ουσία είναι ότι το «Ανώτατο Συμβούλιο» ως ένας κρίκος των ελληνοτουρκικών σχέσεων έχει συγκεκριμένη αποστολή: Να φέρει πιο κοντά τις αστικές τάξεις των δύο κρατών και να δώσει ώθηση στην επέκταση των επιχειρηματικών συμφερόντων σε τομείς και κλάδους της οικονομίας, να εξετάσει και να προωθήσει τη μονοπωλιακή συνεργασία στον τομέα της Ενέργειας.
Βεβαίως, στις συνθήκες έντασης των ελληνοτουρκικών σχέσεων, θα εξεταστεί η κατάσταση στην περιοχή, και ενδεχομένως τα επίμαχα προβλήματα, που προκαλούν εντάσεις στις σχέσεις των δύο κρατών.
Ως προς αυτό, η πείρα διδάσκει πως στο όνομα της ενδυνάμωσης της οικονομικής συνεργασίας των αστικών τάξεων και μέσα στο πλαίσιο των επιδιώξεων των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, καιροφυλακτούν κίνδυνοι συμβιβασμών νομιμοποίησης τετελεσμένων.
Το έργο έχει ξαναπαιχτεί. Παχιά λόγια εκστομίστηκαν και την προηγούμενη περίοδο, αλλά η πράξη απέδειξε ότι μέσα από τη διαδικασία της ελληνοτουρκικής προσέγγισης διαιωνίστηκαν τα προβλήματα στο Κυπριακό, συνεχίστηκαν οι τουρκικές προκλήσεις, και σημειώθηκαν υποχωρήσεις των ελληνικών κυβερνήσεων σε ζητήματα κυριαρχίας, προωθήθηκε παραπέρα η ενσωμάτωση των δύο κρατών στο ΝΑΤΟ και ενισχύθηκαν οι θέσεις για τη συνεκμετάλλευση του Αιγαίου, τη συγκυριαρχία, στο πλαίσιο της ιμπεριαλιστικής λυκοσυμμαχίας.
Η δεκαετία του '90 είναι μια χαρακτηριστική περίοδος:
Η κυβέρνηση Σημίτη, σε συνθήκες οικονομικής κρίσης στην Τουρκία, επεδίωξε να αξιοποιήσει την κατάσταση και να εκπληρώσει ρόλο διαμεσολαβητή ανάμεσα στην Τουρκία και την ΕΕ, αλλά το αποτέλεσμα ήταν η ένταση των Ιμίων το 1996 και το «ευχαριστώ» του Σημίτη στις ΗΠΑ, η υπογραφή συμφωνιών, στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, που ευνοούν τις τουρκικές διεκδικήσεις.
Αυτό δείχνει η «Συμφωνία της Μαδρίτης» (1997), στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ, μέσω της οποίας αναγνωρίστηκε πως η Τουρκία έχει «νόμιμα, ζωτικά συμφέροντα και ενδιαφέροντα» στο Αιγαίο.
Στο ίδιο μήκος κύματος, κινήθηκε και η «Συμφωνία του Ελσίνκι», που, στο όνομα της διεύρυνσης της ΕΕ, αναγνώριζε ελληνοτουρκικές «συνοριακές διαφορές» (πέραν του προβλήματος της υφαλοκρηπίδας), οι οποίες παραπέμπονταν για επίλυση στο Δικαστήριο της Χάγης.
Στην πορεία των εξελίξεων, μετά το 1999, διαμορφώθηκε πλαίσιο διμερούς συνεργασίας σε ζητήματα της αποκαλούμενης «χαμηλής πολιτικής», που προέβλεπε περίπου 25 και πάνω οικονομικές, εμπορικές, πολιτιστικές και λοιπές συμφωνίες. Ενώ, παράλληλα, αποφασίστηκε η λήψη διμερών μέτρων «οικοδόμησης εμπιστοσύνης» για την αποκλιμάκωση της έντασης και δρομολογήθηκε διαδικασία αναζήτησης λύσεων στα ζητήματα της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας.

***

Ανθρακες ο θησαυρός. Οι τουρκικές προκλήσεις συνεχίστηκαν και την επόμενη περίοδο. Μετά το 2008, σε συνθήκες κρίσης της ελληνικής οικονομίας, αρχίζει νέος κύκλος ελληνοτουρκικής προσέγγισης και έναρξης διερευνητικών συνομιλιών, στο φόντο του αυξημένου ενδιαφέροντος των ΗΠΑ και της ΕΕ για το ρόλο της Τουρκίας ως ενεργειακού κόμβου, με την ενίσχυση της θέσης περί συνεκμετάλλευσης του Αιγαίου και των ενεργειακών πόρων.
Στην κατεύθυνση αυτή, συγκροτήθηκε νέος μηχανισμός, ο οποίος φέρει το όνομα «Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας», που εγκαινιάστηκε με την επίσκεψη του Τούρκου πρωθυπουργού Ερντογάν, στην Αθήνα, στις 14 Μάη 2010.
Στη συνέχεια, 4 Μάη 2013, το «Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας» συνεδρίασε, για δεύτερη φορά στην Κωνσταντινούπολη, με πολλές τυμπανοκρουσίες.
Υπογράφηκαν 25 ελληνοτουρκικές συμφωνίες σε κλάδους και τομείς της οικονομίας, όπως π.χ. στην Υγεία, στον Τουρισμό, στη γυναικεία επιχειρηματικότητα κ.α., τέθηκαν ζητήματα που αφορούν στον έλεγχο των μεταναστών.

***

Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις προχώρησαν. Καπιταλιστές των δύο χωρών ενίσχυσαν τη θέση τους, προώθησαν τα συμφέροντά τους, αλλά τα προβλήματα παρέμειναν και παραμονές της 3ης συνεδρίασης του «Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας» έχουν οξυνθεί. Αφού, αυτήν την περίοδο ιδιαίτερα, σημειώνεται πλήθος κινήσεων και δηλώσεων, μέσω των οποίων η τουρκική κυβέρνηση, το τουρκικό αστικό κράτος προκαλεί, παραβιάζει τα ελληνικά σύνορα, εκδίδει επικίνδυνες οδηγίες προς ναυτιλλομένους για την Κύπρο, διατηρεί πολεμικά και ερευνητικά πλοία στην ΑΟΖ του Νησιού, απειλεί και διαιωνίζει την κατοχή.
Στη βάση των παραπάνω που ενδεικτικά αναφέρονται και των συγκεκριμένων στοχεύσεων για την αναβάθμιση του ρόλου της τουρκικής και της ελληνικής αστικής τάξης στην περιοχή, οι σοβαρές και επικίνδυνες εξελίξεις δεν μπορούν να διασκεδαστούν με τα διπλωματικά κοπλιμέντα π.χ. του υπουργού Εξωτερικών κ. Βενιζέλου, που, αναφερόμενος στον Τούρκο Πρόεδρο, δήλωσε πρόσφατα ότι «ο Πρόεδρος Ερντογάν είναι ένας πολιτικός ηγέτης με μεγάλη εμπειρία και μεγάλη διάρκεια όπως απεδείχθη. Κυριαρχεί στην πολιτική ζωή τόσα χρόνια. Αντιλαμβάνεται πολύ καλά ότι η Ελλάδα είναι ο πιο ασφαλής και φερέγγυος γείτονας της Τουρκίας».

***

Οι ευχές έχουν επαναληφθεί πολλές φορές. Ευχές για το «διεθνές δίκαιο», τα «δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας», το «σεβασμό των συνόρων», αλλά η πραγματικότητα είναι σκληρή, φέρει τη σφραγίδα του ανταγωνισμού για την προώθηση των μονοπωλιακών συμφερόντων, του συσχετισμού των δυνάμεων, των γενικότερων ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων στην περιοχή και τις στοχεύσεις για τον έλεγχό της.
Ο λαός μας πρέπει να επαγρυπνεί. Τα κάθε λογής βήματα συνεργασίας των κυρίαρχων τάξεων δεν έχουν σχέση με τα λαϊκά συμφέροντα.
Η προώθηση των συμφερόντων του ελληνικού και του τουρκικού λαού περνάει μέσα από την ανάπτυξη της διεθνιστικής αλληλεγγύης, την κοινή πάλη ενάντια στον ιμπεριαλισμό, στις ενώσεις του, στα μονοπώλια, για την ανατροπή του εκμεταλλευτικού συστήματος που είναι η πηγή των προβλημάτων.