Οι «τυμπανοκρουσίες» και η αλήθεια

Οι «τυμπανοκρουσίες» και η αλήθεια

Από το ταξίδι του πρωθυπουργού, Αλ. Τσίπρα, στη Μόσχα, δύο ζητήματα αναδείχτηκαν ως επιτυχίες της ελληνικής κυβέρνησης μέσα από την αναθέρμανση των σχέσεων Ελλάδας - Ρωσίας: Η προοπτική «λύσης» για την εξαγωγή ελληνικών αγροτικών προϊόντων στη Ρωσία και η εξαγγελία για την κατασκευή ενός «ελληνικού αγωγού» για τη μεταφορά ρωσικού φυσικού αερίου από τα ελληνοτουρκικά σύνορα, διαμέσου Ελλάδας και Βαλκανίων, στην Κεντρική Ευρώπη.
Τις μέρες που ακολούθησαν την επίσκεψη Τσίπρα και της ελληνικής αντιπροσωπείας στο Κρεμλίνο, η κυβέρνηση φρόντισε να συντηρήσει το κλίμα επιτυχίας, δείχνοντας ότι κινούνται όλες οι απαραίτητες διαδικασίες, για να ξεκινήσει άμεσα η υλοποίηση των συμφωνηθέντων, άρα και τα «οφέλη» για τη χώρα. Πολλά γράφτηκαν για τα αποτελέσματα της συνάντησης στον αστικό Τύπο. Σε κάθε περίπτωση, ανεξάρτητα από την έκβαση των εν λόγω διεργασιών, η «γεωπολιτική δυναμική» για την οποία μιλά η κυβέρνηση, παρουσιάζοντάς την ως «ατού» για την αναβάθμιση της εγχώριας αστικής τάξης στα παζάρια με τους «εταίρους» της και με άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα, στην πραγματικότητα εμπλέκει όλο και πιο βαθιά τους εργαζόμενους και το λαό στους οξυνόμενους ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς και τους επικίνδυνους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς στην ευρύτερη περιοχή.

Η αλήθεια για τις εξαγωγές αγροτικών προϊόντων...

Στο θέμα του εμπάργκο της Ρωσίας στα αγροτικά προϊόντα (στο οποίο έχει προχωρήσει η Μόσχα ως απάντηση στις κυρώσεις της ΕΕ εναντίον της), κατά τη συνάντηση του υπουργού Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Π. Λαφαζάνη, και του αναπληρωτή υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης, Βαγγέλη Αποστόλου, με ροδακινοπαραγωγούς, αποφασίστηκε να μεταβεί στη Μόσχα αντιπροσωπεία της κυβέρνησης, μαζί με εκπροσώπους παραγωγών, προκειμένου να αναζητηθούν τρόποι ανάπτυξης των εξαγωγών ροδάκινων και άλλων ελληνικών αγροτικών προϊόντων στη ρωσική αγορά. Επισημάνθηκε, δε, ότι αναζητούνται προτάσεις οι οποίες θα μπορούσαν σε συμφωνία με τη ρωσική πλευρά να επιτρέψουν τη νόμιμη εξαγωγή των ελληνικών ροδάκινων στη Ρωσία την τρέχουσα περίοδο.
Το γεγονός ότι συνεχίζονται να αναζητούνται «προτάσεις» μαρτυρά ότι η συμφωνία για δημιουργία μεικτών ελληνορωσικών επιχειρήσεων, ως όχημα παράκαμψης του εμπάργκο, δεν αποτελεί ουσιαστική λύση, ούτε για τους αγρότες ούτε για τις εξαγωγικές επιχειρήσεις, όπως με τυμπανοκρουσίες παρουσίασε η κυβέρνηση. Η επιλογή των κοινοπραξιών σημαίνει ότι τα ελληνικά αγροτικά προϊόντα θα μεταφέρονται ως πρώτη ύλη στη Ρωσία, όπου εκεί θα γίνεται η επεξεργασία, συσκευασία και κυκλοφορία των προϊόντων στην αγορά. Δεν πρόκειται, δηλαδή, για εξαγωγή ελληνικών προϊόντων, αλλά για παραγωγή ρωσικών προϊόντων με ελληνική πρώτη ύλη. Ετσι, όμως, ακόμα και με όρους «επιχειρηματικότητας» ή εμπορικού ισοζυγίου, η ελληνική καπιταλιστική οικονομία δε θα έχει αξιοσημείωτα οφέλη, πέρα από την εποχική διάθεση της αγροτικής παραγωγής...
Αντίθετα, η συγκεκριμένη συμφωνία λειτουργεί υπέρ του ρωσικού κεφαλαίου - άλλωστε, πρόταση της Μόσχας ήταν η δημιουργία ελληνορωσικών κοινοπραξιών, ενώ αντίστοιχες κοινοπραξίες στην αγροτική παραγωγή, κερδοφόρες για τους επιχειρηματικούς της ομίλους, προωθεί ήδη η Ρωσία και με επιχειρήσεις άλλων χωρών (π.χ. Πορτογαλία).
Στόχος της ελληνικής πλευράς ήταν, σύμφωνα με πληροφορίες, η Μόσχα να συμφωνήσει σε εξαίρεση από τη λίστα των αντιμέτρων ενός διευρυμένου αριθμού ελληνικών προϊόντων προς εξαγωγή, επιλογή η οποία προβλέπεται και από τον κανονισμό του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου. Ωστόσο, η ρωσική πολιτική ηγεσία δεν είναι διατεθειμένη να διαφοροποιήσει την πολιτική της για μία χώρα της ΕΕ, η οποία μάλιστα πρόσφατα ψήφισε «κανονικότατα» υπέρ της επιμήκυνσης των κυρώσεων, παρά τις αντίθετες «κορόνες»... Αντίστοιχα, μια σειρά αξιωματούχοι της ΕΕ και κρατών - μελών της, αφενός «υπενθύμιζαν» το γεγονός ότι «μέχρι στιγμής η Ελλάδα έχει υποστηρίξει όλες τις αποφάσεις που συνδέονται με κυρώσεις», αφετέρου καλούσαν την ελληνική κυβέρνηση να συνεχίζει «να παίζει με βάση τους κοινούς κανόνες», επισημαίνοντας ουσιαστικά ότι το να επιδιώκεται η άρση του εμπάργκο μόνο για τα ελληνικά αγροτικά προϊόντα συνιστά «σπάσιμο» της «ενιαίας ευρωπαϊκής γραμμής»...

...και τον αγωγό μεταφοράς ρωσικού φυσικού αερίου

Ως προς το θέμα του αγωγού μεταφοράς ρωσικού φυσικού αερίου, η προσπάθεια της συγκυβέρνησης να συντηρήσει ένα κλίμα επιτυχίας πέρασε αυτή τη βδομάδα μέσα από τις δηλώσεις του Π. Λαφαζάνη, ο οποίος δήλωσε την περασμένη Τετάρτη ότι σε ορίζοντα λίγων ημερών αναμένεται να υπογραφεί η καταρχήν συμφωνία με τη ρωσική πλευρά. Ο ίδιος, μάλιστα, λίγες μέρες πριν από το ταξίδι Τσίπρα στη Ρωσία και αμέσως μετά τη δική του επίσκεψη στη Μόσχα, μαζί με το «ζωηρό ενδιαφέρον» της κυβέρνησης για το νέο αγωγό, είχε σπεύσει να ανακοινώσει ότι στους διαγωνισμούς για τα 20 θαλάσσια «οικόπεδα» σε Δ. Ελλάδα και νότια της Κρήτης, για τα εγχώρια κοιτάσματα υδρογονανθράκων, «θα συμμετάσχουν μεγάλες ρωσικές εταιρείες».
Στην πραγματικότητα, ωστόσο, η υπόθεση παραμένει εν πολλοίς στον αέρα, ακόμα και αν πέσουν οι πρώτες υπογραφές. Υπογραφές, άλλωστε, έχουν πέσει στο παρελθόν και για άλλα σχέδια μεταφοράς ρωσικών υδρογονανθράκων, που ωστόσο έμειναν στα χαρτιά, με πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα τον αγωγό Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολης, αλλά και τον πιο πρόσφατο αγωγό «South Stream», εναλλακτικό σχέδιο για τον οποίο είναι ο υπό συζήτηση νέος αγωγός.
Η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ περιμένει να δει στην πράξη την «ένεση» ρευστότητας από τη Ρωσία ως «προκαταβολή», με τη μορφή - όπως λέγεται - ενός ομολόγου, που θα μπορούσε να αποπληρωθεί με τα έσοδα που θα έχει στην πορεία το κράτος από το σχεδιαζόμενο αγωγό, ώστε να την χρησιμοποιήσει - όσο κι αν δημοσίως το απορρίπτει - ως διαπραγματευτικό χαρτί. Κυβερνητικές πηγές, μάλιστα, δεν απέκλειαν μία συνάντηση του Αλ. Τσίπρα με τον Αμερικανό Πρόεδρο, Μπαράκ Ομπάμα, σε συντομότερο χρόνο από τον αναμενόμενο.
Σε κάθε περίπτωση, ο ευρωατλαντικός προσανατολισμός της χώρας δεν αμφισβητείται σε καμία περίπτωση, ούτε άλλωστε ο ρόλος του αμερικανικού παράγοντα, μεταξύ άλλων με τη βάση της Σούδας, τη μερίδα του λέοντος στους εξοπλισμούς, τον ουσιαστικό έλεγχο του εναέριου χώρου, αλλά και τον πρώτο λόγο στην εκμετάλλευση των εγχώριων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων (βλ. και τις πρόσφατες προτάσεις του υπουργού Αμυνας, Π. Καμμένου, περί συνεκμετάλλευσης των εγχώριων κοιτασμάτων με τις ΗΠΑ, με την επισήμανση μάλιστα ότι οι Αμερικανοί μπορούν να παράσχουν τη «στρατηγική στήριξη των επενδύσεων» και με «στρατιωτικά μέσα»).
Την ίδια ώρα, είναι δεδομένη η αντίδραση σε αυτά τα σχέδια από πλευράς Γερμανίας, η οποία επιδιώκει την ενίσχυση του λεγόμενου Βόρειου Ρεύματος («Nord Stream») στη μεταφορά ρωσικού φυσικού αερίου στη Δυτική Ευρώπη. Ερώτημα παραμένει και η στάση των ΗΠΑ, που αντέδρασαν μάλλον «χλιαρά» απέναντι στα σχέδια για το νέο αγωγό ρωσικού αερίου, παρόλο που πρωτοστατούν στην καμπάνια περιορισμού και απομόνωσης της Ρωσίας πολύ περισσότερο από τη Γερμανία, η οποία με τη σειρά της επιδιώκει να κρατήσει ζωντανές τις ρωσο-γερμανικές σχέσεις παρ' όλη την αντιπαράθεση στην Ουκρανία.
Πέρα από τις μεσοπρόθεσμες στοχεύσεις της ελληνικής κυβέρνησης, βέβαια, ακόμα μεγαλύτερος παράγοντας ρευστότητας είναι το πώς θα διαμορφωθεί η ρωσική ενεργειακή πολιτική τα επόμενα χρόνια. Με δεδομένο ότι ο ρωσοτουρκικός αγωγός «Turkish Stream» και η επέκτασή του μέσω Ελλάδας και Βαλκανίων προς την Κεντρική Ευρώπη δεν προβλέπεται να λειτουργήσει πριν από το 2019, η έκβαση της κρίσης στην Ουκρανία, άρα και η τύχη των αγωγών ρωσικού αερίου που περνάνε από το έδαφός της, αλλά και η αναδιάταξη των ενεργειακών ισορροπιών με την εκ νέου εισαγωγή του Ιράν στο παιχνίδι, όπως φαίνεται μέχρι στιγμής, ενδέχεται να διαφοροποιήσουν στο μεσοδιάστημα τις προτεραιότητες της Μόσχας. Στο βαθμό, μάλιστα, που δεν προχωρήσουν οι ιδιωτικοποιήσεις του ΟΛΘ και της ΤΡΑΙΝΟΣΕ με όρους που να εξυπηρετούν τα ρωσικά μονοπώλια, το «ρωσικό σκέλος» των σχεδίων της ελληνικής αστικής τάξης για μετατροπή της χώρας σε «πλουραλιστικό ενεργειακό δρόμο» (κατά την ορολογία του ίδιου του Αλ. Τσίπρα), θα παραμένει έωλο...