ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ Ο λαός εγκλωβισμένος στις παραλλαγές αστικής διαχείρισης

ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ

Ο λαός εγκλωβισμένος στις παραλλαγές αστικής διαχείρισης

Η πείρα και των Πορτογάλων βεβαιώνει ότι δεν αρκεί η αμφισβήτηση απλά μιας κυβέρνησης, αλλά η αμφισβήτηση συνολικά της αστικής εξουσίας (φωτ. από πρόσφατη εργατική κινητοποίηση)

Ενώ η λεγόμενη «στροφή στο ρεαλισμό» από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, εκθειάζεται στη χώρα μας και το εξωτερικό από το κυρίαρχο τμήμα του κεφαλαίου, συχνά προβάλλεται ως παράδειγμα συναίνεσης για τα αστικά κόμματα η περίπτωση της Πορτογαλίας, με το επιχείρημα μάλιστα ότι έπρεπε νωρίτερα να ακολουθηθεί και στην Ελλάδα. Βασικό επιχείρημα που χρησιμοποιείται είναι ότι «η Πορτογαλία κατάφερε και βγήκε από τα μνημόνια», ενώ η Ελλάδα όχι και άρα θα «καθυστερήσει η ανάπτυξη».

Βεβαίως αυτού του είδους η κριτική που γίνεται από αστούς, μικροαστούς και διάφορες κατηγορίες οπορτουνιστών με τις ...δήθεν εναλλακτικές λύσεις, αφορά σε εσωτερικές αντιθέσεις και αντιπαραθέσεις εν μέσω κρίσης μερίδων του κεφαλαίου, και αυτό συμβαίνει και στην Ελλάδα και την Πορτογαλία και άλλες καπιταλιστικές οικονομίες, αλλά δεν έχει καμία σχέση με τα λαϊκά συμφέροντα. Και αυτό γιατί ανεξάρτητα από το ποια τακτική ακολουθούν τα αστικά κόμματα και τα δήθεν αριστερά και ριζοσπαστικά, όπως αυτοπροβάλλεται και ο ΣΥΡΙΖΑ, η κοινή στρατηγική για την ανάκαμψη της καπιταλιστικής οικονομίας με χτύπημα των δικαιωμάτων των εργαζομένων είναι το κυρίαρχο στοιχείο. Αυτό εξυπηρέτησαν και εξυπηρετούν και τα μνημόνια, που είναι εργαλεία προώθησης των αλλαγών και αναδιαρθρώσεων που έχει ανάγκη το κεφάλαιο για να ξεπεράσει την περίοδο της κρίσης, ξεκινώντας την ανάκαμψη με τους εργαζόμενους σε πολύ χαμηλότερο επίπεδο, πιο φτηνούς, ανασφαλείς και αναλώσιμους.

Η «επιτυχία» της Πορτογαλίας ήταν μόνο για τους καπιταλιστές

Ας δούμε όμως πιο συγκεκριμένα τα πράγματα στην περίπτωση της λεγόμενης «επιτυχημένης Πορτογαλίας». Στη χώρα αυτή μετά από 4 χρόνια βαθιάς κρίσης τα λαϊκά στρώματα αντιμετωπίζουν τεράστια προβλήματα:

• Η ανεργία επίσημα είναι στο 14% (στους νέους φτάνει το 40% και 50%).
• Διευρύνεται η μισοδουλειά - μισοζωή με τη μερική απασχόληση και την υποαπασχόληση.
• 1,5 εκατομμύριο λαού αδυνατεί να έχει οικογενειακό γιατρό.
• Πάνω από 2,7 εκατομμύρια βρίσκονται κάτω από το όριο της φτώχειας.
• Παρά τα σκληρά μέτρα του μνημονίου με την τρόικα (ΕΕ, Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και Διεθνές Νομισματικό Ταμείο), τη σφικτή δημοσιονομική πολιτική που μάτωσε το λαό, το δημόσιο χρέος (που δημιούργησε η πλουτοκρατία) εξακολουθεί να είναι στο 130% του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος.
• Μετά από όλα αυτά η λεγόμενη αναιμική ανάκαμψη με αύξηση του ΑΕΠ κατά 0,4%, έφερε κέρδη στις επιχειρήσεις, άνοιξε τον κύκλο των ιδιωτικοποιήσεων επιχειρήσεων που παρέμεναν ως τώρα τυπικά δημόσιες, όπως ο αερομεταφορέας, τα ταχυδρομεία.

Σε αυτή τη δύσκολη πραγματικότητα για τους εργαζόμενους, πραγματοποιούνται μαζικές κινητοποιήσεις ενάντια στην αντιλαϊκή πολιτική, όπως αυτή που έγινε την περασμένη Τετάρτη και οργανώθηκε από τη Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Πορτογαλίας (CGTP-IN) έξω από τη Βουλή στη Λισαβόνα. Κεντρικό σύνθημα της συνομοσπονδίας, στην οποία συμμετέχουν τα μέλη και στελέχη του Πορτογαλικού ΚΚ, ήταν να ηττηθεί η «δεξιά» κυβέρνηση του συνασπισμού του Σοσιαλδημοκρατικού και Λαϊκού Κόμματος και να υπάρξει μια «αριστερή και πατριωτική κυβέρνηση» που θα σταματήσει τη λιτότητα, θα αναπτύξει την εθνική παραγωγή και τις θέσεις πλήρους εργασίας, θα επαναφέρει τις συλλογικές συμβάσεις και θα φορολογήσει την εργοδοσία, ώστε να ελαφρυνθούν τα λαϊκά στρώματα που πλήγηκαν βάναυσα από την κρίση και ακόμα θα επαναδιαπραγματευτεί το δημόσιο χρέος, με στόχο τη διαγραφή τουλάχιστον του μισού. Δηλαδή το κίνημα που αναπτύσσεται παραμένει εγκλωβισμένο στη γραμμή στήριξης της κυβερνητικής εναλλαγής.

Εκλογές τον Οκτώβρη

Μέσα σε αυτό το κλίμα και την έντονη λαϊκή προσδοκία για κυβερνητική αλλαγή στο πλαίσιο της αστικής διαχείρισης, που δήθεν μπορεί να βελτιώσει κάπως τα πράγματα, ανακοινώθηκαν την Πέμπτη από τον Πρόεδρο της χώρας, Ανίμπαλ Καβάκο Σίλβα, οι βουλευτικές εκλογές που θα γίνουν στις 4 Οκτώβρη για τις 230 έδρες στο εθνικό Κοινοβούλιο.
Οπως είπε αυτός ο αστός πολιτικός, «οι εκλογές αυτές είναι ιδιαίτερα σημαντικές για το μέλλον της Πορτογαλίας, αφού η χώρα συνεχίζει να υπόκειται στους ιδιαίτερα απαιτητικούς κανόνες δημοσιονομικής πειθαρχίας, έναν χρόνο μετά την έξοδό της από το πρόγραμμα στήριξης της οικονομίας της (το μνημόνιο)».
Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις (μέσα του Ιούλη), το αντιπολιτευόμενο Σοσιαλιστικό Κόμμα (PS) προηγείται με 38% έναντι του αθροίσματος των κομμάτων της συγκυβέρνησης του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (PSD) και του Δημοκρατικού Κοινωνικού Κέντρου - Λαϊκού Κόμματος CDS-PP με 37%.
Ο κεντροδεξιός πρωθυπουργός από το 2011, Πέδρου Πάσους Κουέλιου, διεκδικεί δεύτερη τετραετή θητεία, ενώ από το λεγόμενο Σοσιαλιστικό Κόμμα επικεφαλής έχει τεθεί ο Αντόνιου Κόστα, αφού ο πρώην πρωθυπουργός των Σοσιαλιστών Ζουζέ Σόκρατες (2005-2011) παραμένει ακόμη προφυλακισμένος, μετά τη σύλληψή του το Νοέμβρη του '14 και τις κατηγορίες για διαφθορά, απάτες και νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες.
Τώρα αυτό το κόμμα που συμμετείχε στην αστική διαχείριση που τσάκισε το λαό (είχε υπογράψει το «πρόγραμμα διάσωσης» το 2011) αυτοπροβάλλεται ως «δύναμη αλλαγής» και προβάλλει ανάλογες διακηρύξεις με αυτές που υπόσχονταν ο ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα ή το Ποδέμος στην Ισπανία περί «ευρωπαϊκής λύσης χωρίς ΔΝΤ», περί «ελπίδας για την αναζωογόνηση της οικονομίας χωρίς λιτότητα». Προβάλλει «πακέτο» 55 μέτρων, με διακηρύξεις περί αύξησης των δαπανών για την υγειονομική περίθαλψη και την εκπαίδευση, επαναφορά των εργασιακών σχέσεων, αναθεώρηση τμήματος των ιδιωτικοποιήσεων που έκαναν οι άλλοι διαχειριστές, εφάπαξ φόρος 4% στις μεγάλες επιχειρήσεις, φορολόγηση της μεγάλης ακίνητης περιουσίας.
Στις δημοσκοπήσεις, στην τρίτη θέση με 7,5% έρχεται η Δημοκρατική Ενωτική Συμμαχία (CDU), που συναποτελούν το Πορτογαλικό ΚΚ, το Οικολογικό Κόμμα «Πράσινοι» (PEV) και η Δημοκρατική Παρέμβαση (ID). Κεντρικό ζήτημα που προβάλλει αυτή η συμμαχία είναι η «ήττα της δεξιάς» που έφερε τα καταστροφικά για το λαό και τη χώρα μέτρα, με το «σύμφωνο της επίθεσης», όπως ονομάζει το μνημόνιο με την τρόικα. Βασικοί άξονες του προγράμματος είναι ότι μια «αριστερή πατριωτική κυβέρνηση» θα επαναδιαπραγματευτεί το δημόσιο χρέος διεκδικώντας μείωσή του τουλάχιστον στο μισό, θα αυξήσει τους μισθούς και τις συντάξεις των εργαζομένων, θα επαναφέρει τις συλλογικές διαπραγματεύσεις και την πλήρη και σταθερή εργασία. Βασισμένη σε μια «μεικτή οικονομία» και με ενίσχυση της «εθνικής παραγωγής» θα δώσει προτεραιότητα στις επιχειρήσεις στρατηγικής σημασίας που θα επανέλθουν στο κράτος και στο συνεταιριστικό τομέα, που βεβαίως θα συνυπάρχει με τον ιδιωτικό τομέα, δηλαδή τις καπιταλιστικές επιχειρήσεις που τώρα θα πληρώνουν περισσότερο φόρο στο πλαίσιο ενός δικαιότερου αναλογικότερου φορολογικού συστήματος. Γίνεται λόγος επίσης για την καταπολέμηση της διαφθοράς, όπως και για την ενίσχυση της δημόσιας δωρεάν εκπαίδευσης και Υγείας και την πρόσβαση στον αθλητισμό και τον πολιτισμό.
Σε ό,τι αφορά το κρίσιμο ζήτημα της συμμετοχής στην ιμπεριαλιστική λυκοσυμμαχία της ΕΕ, που επισημαίνει ότι είναι ένωση του κεφαλαίου που δεν ωφέλησε το λαό, αφήνει ανοιχτό το ζήτημα για τη μελέτη και την προετοιμασία ενός σχεδίου αποσύνδεσης της πορτογαλικής οικονομίας από την Ευρωζώνη και την ΕΕ, χωρίς να θέτει όμως το ζήτημα της αποδέσμευσης από αυτή. Γενικότερα μιλάει για «πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική» και ανάκτηση από τη χώρα της «χαμένης της εθνικής κυριαρχίας και ανεξαρτησίας», ενώ συχνά χρησιμοποιεί και το παράδειγμα της Ελλάδας ως «πιεζόμενη και εκβιαζόμενη» από την τρόικα και υποβαθμίζοντας τις ευθύνες της αστικής διαχείρισης της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ.
Το λεγόμενο Μπλοκ της Αριστεράς (Bloco de Esqierda) -που ιδρύθηκε το 1999 από ορισμένα πρώην στελέχη του Πορτογαλικού ΚΚ, από άλλες οπορτουνιστικές και τροτσκιστικές ομάδες, και αποτελεί συνιδρυτή του διαχειριστικού οπορτουνιστικού Κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς- καταγράφει στις μετρήσεις 4% με ένα πρόγραμμα που είναι καθαρά σοσιαλδημοκρατικό - διαχειριστικό. Το 2009 είχε 10%, ενώ το 2011 υποστήριξε στις προεδρικές εκλογές τον υποψήφιο των Σοσιαλιστών Μανουέλ Αλέγκρε, όπως και τα λεγόμενα «σχέδια διάσωσης για την Ελλάδα» στην πορτογαλική Βουλή.
Το λεγόμενο κόμμα «Ελεύθερο - Ωρα για να πάμε μπροστά» (Livre/Tempo de Avancar), με ηγέτη τον Ρούι Τάβαρες, που ανεξαρτητοποιήθηκε το 2011 ως ευρωβουλευτής που είχε εκλεγεί με το Μπλοκ της Αριστεράς και πήγε στην ευρωομάδα των «Πράσινων», εμφανίζεται να έχει γύρω στο 2%. Το μόρφωμα αυτό που εμφανίζεται από το Νοέμβρη του 2013 ως υπέρβαση του υπάρχοντος πολιτικού συστήματος έχει σύνθημα «Ελευθερία, Αριστερά, Ευρώπη, Οικολογία», έχει επίσης σοσιαλδημοκρατικό - διαχειριστικό πρόγραμμα, ενώ η συνθηματολογία του και ο μικροαστικός χαρακτήρας του, όπως και η λεγόμενη «συμμετοχικοδημοκρατική δομή» του προσιδιάζει στο αντίστοιχο μικροαστικό διαχειριστικό κόμμα στην Ισπανία το Podemos (Μπορούμε). Ο Τάβαρες συχνά μιλάει για την έλλειψη δημοκρατίας στα κόμματα, ενώ ανοιχτά προπαγανδίζει την ανάγκη να «μεσολαβήσει» για τη δημιουργία «μιας αριστερής κυβέρνησης» με το Σοσιαλιστικό Κόμμα και άλλα «αριστερά κόμματα».
Από το πανόραμα των κομμάτων στην Πορτογαλία, που καλούν ανοιχτά το λαό να συμβιβαστεί το πολύ με μια ...καλύτερη αστική διαχείριση, γίνεται φανερό ότι δυσκολεύεται η χειραφέτηση των Πορτογάλων εργαζομένων από τις διάφορες πλευρές της αστικής διαχείρισης.

Δ.Κ